آموزش مهندسی

 با توجه به نقش دانشگاه ها در آموزش مهندسی، بررسی وضعیت نظام آموزشی و نقاط قوت و ضعف آن به منظور بهبود فرآیند آموزش مهندسی ضرورت دارد. در این تحقیق عوامل موثر بر افزایش سنوات تحصیلی دانشجویان رشته های مهندسی و وضعیت دانشجویانی که در سنوات مجاز، تحصیل خودرا به اتمام نمی رسانند، بررسی شده است. در ابتدا شاخص های تاثیرگذار بر افزایش سنوات تحصیلی دانشجویان مهندسی شناسایی و با استفاده از فن AHP اولویت بندی شد. نتایج رتبه بندی نشان داد معدل دروس پایه، معدل دروس اصلی، معدل دروس عمومی، تعداد نیمسال های مشروطی، معدل دروس اختیاری و تعداد واحد افتاده از نظر خبرگان بیشترین تاثیر را بر افزایش سنوات تحصیلی دانشجویان مهندسی دارند. سپس به ارائه الگویی برای پیش بینی افزایش سنوات تحصیلی با توجه به وضعیت تحصیلی دانشجویان رشته های مهندسی با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی پرداخته شد. براساس نتایج شبکه عصبی عوامل تعداد واحد های افتاده، معدل دروس اصلی، معدل دروس پایه، تعداد نیمسال های مشروطی، مدت تاهل و میانگین معدل دروس ریاضی و فیزیک دبیرستان بیشترین اثرگذاری را بر افزایش سنوات تحصیلی دارند. در نهایت با مقایسه نتایج حاصل از روش AHP و شبکه عصبی، عامل های معدل دروس پایه و اصلی، تعداد نیمسال های مشروطی و تعداد واحدهای افتاده در هر دو روش عوامل با تاثیرگذاری بیشتر شناخته شدند که در حین تحصیل دانشجویان رشته های مهندسی باید توجه بیشتری به آنها شود.

یادگیری الکترونیکی به وجهی ضروری از آموزش و یادگیری در دنیای امروز تبدیل شده است. آگاهی از عواملی که نقش تعیین کننده در پیشرفت یادگیری الکترونیکی دارند، در تعیین چشم انداز، راهبردها و سیاست های نهادهای بالادستی، سازمان ها و مراکز آموزشی و نیز شرکت های تجاری فعال در عرصه آموزش و یادگیری اهمیتی وافر دارد. در این مقاله، پیش ران های فنّاورانه یادگیری الکترونیکی مورد بحث قرار می گیرد و مهم ترین عوامل بر اساس مراحل چرخه تب فنّاورانه استخراج می شود. پژوهش با مطالعه اسنادی و با استفاده از اطلاعات به دست آمده از مراجع علمی، گزارش ها، مستندات، مصاحبه ها و اخبارِ منتشر شده صورت گرفته است. تلاش اصلی این مقاله در دو نکته خلاصه می شود: نخست شناسایی پیش ران های فنّاورانه یادگیری الکترونیکی و دیگر تحلیل وضعیت آموزش الکترونیکی در ایران از منظر فنّاوری های شناسایی شده. نتیجه بررسی نشان می دهد پیش ران های فنّاورانه یادگیری الکترونیکی عبارت ند از: یادگیری تطبیقی و شخصی شده، یادگیری سیّار، سکّوهای یادگیری اجتماعی، یادگیری تلفیقی، بازی پردازی، شبیه سازی، رایانش ابری، یکپارچه سازی و تعامل پذیری، استاندارد xAPI، واقعیت مجازی، دوره های باز برخط و فراگیر (دوبابرف) و مدیریت محتوای ویدئویی. از سوی دیگر ارزیابی ها نشان می دهد در کشور چندان به این فنّاوری ها پرداخته نشده است. وضع کنونی یادگیری الکترونیکی در کشور نشان می دهد فعالیت های صورت گرفته در این زمینه، چندان منسجم، نظام مند و هم سو با تغییرات فنّاوری نبوده است. آنچه برای سامان دادن به این وضع ضروری به نظر می رسد، تغییر بنیادی نگاه به یادگیری الکترونیکی و به خدمت گرفتن فنّاوری به شیوه ای نظام مند در سیاست گذاری، برنامه ریزی و اجراست. آغاز سده جدید هم زمان با تدوین برنامه هفتم توسعه ملّی، فرصت مغتنمی است تا دانشگاه ها به همراه وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری، سیاست ها و برنامه هایی ملّی در متن برنامه لحاظ کنند تا در یک دوره زمانی پنج ساله، امکان اصلاح مسیر آموزش الکترونیکی در کشور و بهره مندی نظام آموزشی از مزایای آن فراهم شود.

امروزه آزمایشگاه های مجازی، نقش ویژه ای در آموزش یادگیری دارند. با توجه به اهمیت روزافزون آزمایشگاه های مجازی و آموزش مهندسی و شناخت ناکافی درباره دستاوردهای استفاده از آزمایشگاه های مجازی و از راه دور در آموزش مهندسی، این مطالعه در دستور کار قرار گرفت. از این رو در یک بررسی نظام مند، بر اساس دستورالعمل موارد ترجیحی در گزارش مقاله های مروری منظم و فراتحلیل ها (پریزما) مقالات فهرست بندی شده در پایگاه های داده اسکوپوس، گوگل اسکولار و ساینس دایرکت در بازه زمانی 2009 تا 2022، با استفاده از ترکیب کلیدواژه های "آزمایشگاه مجازی" یا "محیط های یادگیری با واقعیت ترکیبی" یا "آزمایشگاه های واقعیت مجازی" و "نتایج" و "آموزش مهندسی" یا "مهندسی" و مزایا و محدودیت ها یا آزمایشگاه های واقعیت مجازی مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها به شناسایی 12 دستاورد، هفت مزیت و شش محدودیت استفاده از آزمایشگاه   های مجازی و از راه دور در آموزش مهندسی منجر گردید. بر اساس یافته ها، نتایج حاکی از آن است که در آینده نزدیک، آزمایشگاه های مجازی به طور گسترده ای تقریباً در تمام زمینه های آموزشی مورد استفاده قرار خواهند گرفت. همچنین نتایج، کمبود رویکردهای نظری و روش شناختی متنوعی را نشان می دهد که در آن مطالعات اساساً ارزیابی و به طور محدود بر تغییرات فردی در دانش محتوا متمرکز شده اند. استفاده بهینه از دستاوردها، مزایا و محدودیت های شناسایی شده، می تواند ضمن کسب آمادگی و هم راستایی با الزامات آینده و آینده نگری، به بهبود فضای موجود کمک نماید

یکی از بسته های اصلی تحول در آموزش مهندسی، اعتباربخشی دوره های آموزشی است که مستلزم تدوین استانداردهای ملی مرتبط و انجام خودارزیابی مستمر بر اساس آن و انجام اقدامات اصلاحی متناسب است. در این راستا ضروری است ملاک های ارزیابی در جهت سنجش توانمندی ها و مهارت های کسب شده توسط دانشجویان تعیین شود و با بررسی دستیابی دانشجویان به توانمندی ها و پیامدهای مورد انتظار آموزشی، برنامه آموزشی به صورت مداوم اصلاح گردیده و بهبود یابد. در مطالعه حاضر و در راستای اعتباربخشی دوره آموزش مهندسی گروه خط و سازه های ریلی دانشکده مهندسی راه آهن دانشگاه علم و صنعت ایران، بر اساس استانداردهای ملی مشابه و پیامدهای استاندارد آموزشی ABET، خودارزیابی انجام گرفته است. میزان تحقق پیامدهای استاندارد، با نظرسنجی از 55 نفر از دانشجویان و دانش آموختگان مورد بررسی قرار گرفته و تحقق پیامدهای آموزشی در حوزه توانمندی های تحصیلی و مهارت های حرفه ای، نسبتاً مطلوب ارزیابی شده است. همچنین اهداف آموزشی، برنامه آموزشی و روش یاددهی-یادگیری متناسب با اهداف، فرایند ارزیابی درسی دانشجو، نحوه راهنمایی دانشجویان جدیدالورود، چگونگی توانمندسازی اعضای هیئت علمی، منابع آموزشی، پیشرفت تحصیلی دانشجویان، نحوه مدیریت گروه و اطلاع رسانی مصوبات و برنامه بازنگری مستمر در برنامه آموزشی با مشارکت اعضای هیئت علمی گروه، مورد ارزیابی و بازنگری قرار گرفت.

تصویر سازی ابزاری آموزشی برای پشتیبانی هدف های یادگیری و تقویت خلاقیت است. تصویر سازی در بهینه سازی روش های آموزش، نقش اساسی دارد. در روش پیشنهادی، راهکار تشابه و تناقض در خلق تصویر در آموزش معرفی می شود. ارتباط خاصی بین دو تصویر در قالب یک کارت، وجود دارد. دو تصویر یک نکته علمی را بیان می کنند، ولی در عین حال، تشابه و تناقضی نیز در دو طرف کارت وجود دارد. هدف از این روش افزایش جذابیت، ایجاد انگیزه در فرایند یادگیری است که به تقویت مهارت های شناختی - دیداری دانشجویان کمک می کند. به کارگیری این کارت ها به طور فردی و یا گروهی قابل پیاده سازی است. ایده پیشنهادی نه تنها برای آموزش دادن می تواند به کار گرفته شود، بلکه جهت ارزشیابی سطح یادگیری دانشجویان نیز سودمند است. روش های آزمون گوناگونی در سطح پیشرفته نیز معرفی می شود. با توجه به جدول شناختی بلوم، به کمک این روش، سطح یادگیری دانشجو در حوزه شناختی در سطح های میانی و بالای این هرم، قابل سنجش است. این روش در قالب های متفاوت از قبیل آزمون، تکلیف و پرسش اجرا شده است. تجربه به دست آمده از چندین سال اجرا، نشان از مشارکت عالی دانشجویان دارد. در نظرسنجی از دانشجویان، ماندگاری مناسب در ذهن و درک بهتر مطالب علمی از برتری های برجسته روش پیشنهادی برشمرده شده است

هدف اصلی این پژوهش، بررسی عوامل مؤثر بر بهبود کیفیت تدریس در آموزش مهندسی: مطالعه ای مبتنی بر روش فراترکیب است. این پژوهش کیفی با استفاده از روش هفت مرحله ای ساندلوسکی و باروسو انجام شده است. گروه فراترکیب متشکل از سه نفر متخصص برنامه ریزی درسی و یک نفر متخصص در روش پژوهش فراترکیب بود. 27 منبع پژوهشی مرتبط، مبنای تحلیل قرار گرفت که نتیجه آن استخراج 5 مضمون ویژگی های فردی دانشجویان، شایستگی های حرفه ای اساتید، وضعیت طرح درس، نیازها و ارزش های جامعه و عوامل محیطی و سازمانی است. اعتبار داده ها با استفاده از فنون اعتبارپذیری، انتقال پذیری و هم سوسازی داده ها و اعتمادپذیری به داده ها نیز با هدایت دقیق جریان جمع آوری اطلاعات و هم سوسازی پژوهشگران تأیید شد. نتایج نشان دادند که برای جهت دادن به علم و هنر آموزش، می توان عوامل مؤثر بر کیفیت تدریس را با موقعیت های تدریس واقعی ارتباط داد تا یادگیرندگان با استفاده از آن بتوانند اطلاعات، رفتارها و مهارت های جدیدی همراه با درک کامل آن ها کسب کنند. با بررسی مؤلفه های مؤثر بر بهبود کیفیت تدریس آموزش مهندسی و اعمال آن ها در تدریس، تعامل سازنده ای بین استاد و دانشجو شکل می گیرد که منجر به یادگیری عمیق در یادگیرندگان می شود. 

چالش های جهانی نظیر تغییرات اقلیمی، امنیت منابع انرژی و غذا، فقر و حقوق بشر در سال های اخیر به طور جدی مورد توجه قرار گرفته اند. راهکارهای ارائه شده توسط سیاست گذاران و محققان مشخصاً نتوانسته است در مقیاس جهانی مؤثر واقع شود. برای نمونه، هنوز حدود یک سوم جمعیت زمین از دسترسی کافی به آب آشامیدنی سالم محروم هستند، اثرات مخرب گرمایش جهانی سلامت محیط زیست و مردم را به خطر انداخته و در اقصی نقاط جهان فقر نسبی و منازعه گسترده تر شده است. این عوامل منجر به اهمیت نگاه جهانی و آینده نگر به توسعه پایدار شده است. از آنجایی که مفهوم پایداری دارای پیچیدگی های ذاتی و ماهیت میان رشته ای با ابعاد اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی است، آموزش توسعه پایدار در همه رشته های دانشگاهی، به خصوص برای دانشجویان مهندسی، ضروری به نظر می رسد. این مقاله با توصیف ویژگی های آموزش مهندسی پایدار و بررسی جامع مقالات داخلی و خارجی در این زمینه، سعی در ارائه راهکاری برای گنجاندن ابعاد فرارشته ای توسعه پایدار در برنامه درسی دانشجویان مهندسی دارد. در همین راستا، درون مایه درسی واحد با تأکید بر تقویت دانش اجتماعی مهندسان و افزایش توانایی ایشان در یافتن و درک اثرات متقابل ابعاد مختلف پایداری پیشنهاد و تحلیل شد. تشریح شد که چنین درسی می تواند مهندسان آینده را آماده روبه رو شدن و یافتن پاسخ پایدار برای چالش های پیچیده دنیای کنونی کند.

آموزش ابزارهای بررسی پایداری برای مهندسان عمران باید با هدف اتخاذ پایدارترین تصمیمات مهندسی در پروژه ها صورت گیرد. هدف اصلی این پژوهش مقایسه به کارگیری رویکرد پایداری در آموزش مهندسی عمران در ایران با برخی کشورهای توسعه یافته است. در این پژوهش از روش توصیفی_ مقایسه ای جهت سنجش عوامل مورد بررسی استفاده شده است. در همین راستا، ضمن بررسی دیدگاه های سازمان های حرفه ای داخلی و خارجی، به اهمیت آموزش پایداری پرداخته شده و با شرح مباحث آموزشی پایداری در برخی دانشگاه های مطرح جهان و مقایسه آن ها با برنامه مصوب آموزشی مهندسی عمران در کشور، راهکارهایی را برای آموزش پایداری در مهندسی عمران ارائه می دهد. با توجه به مطالعات انجام شده، مشخص گردید در برخی جنبه ها می توان در برنامه های آموزشی مراکز آموزش عالی کشور، در جهت آموزش مفاهیم پایداری تجدید نظر گردد. با اصلاح و به روزرسانی شیوه های تدریس و ارتباط دانشجویان با صنعت و شرکت های دانش بنیان، مفاهیم پایداری به صورت عملیاتی آموزش داده شود، به گونه ای که دانشجویان بتوانند پس از گذراندن دروس مربوط، آمادگی لازم جهت اعمال این مفاهیم در طراحی ، ساخت و بهره برداری از زیرساخت های عمرانی را کسب کنند. استفاده از رویکردهای تعاملی _ تشویقی و فعالیت های گروهی میان دانشجویان و مهندسان عمران می تواند به ارتقای کیفیت آموزش پایداری کمک کند.

توسعه و گسترش علوم مهندسی و فناوریها، کیفیت بهتر خدمات مهندسی در تولیدات صنعتی، بهره گیری بیشتر از شبکه ارتباطی و روابط بین الملل، شرایط ویژه ای را برای تجدید نظر در اهداف و ساختار برنامه آموزش مهندسی در ابتدای هزاره سوم میلادی در کشور فراهم کرده است. در این خصوص، برای بررسی کارایی کیفیت تحصیل در آموزش مهندسی، بسیاری از کشورها برنامه اطمینان از کیفیت را توسط سازمانهای مستقلی در کشور خود یا با مشارکت چند کشور دیگر از چند دهه قبل به اجرا درآورده اند. مجله بین المللی آموزش مهندسی The international journal of engineering educatiuon  اخیراً به انتشار ویژه نامه ای در این زمینه مبادرت ورزیده است و نویسندگان مختلف برنامه اطمینان از کیفیت در کشور خود را تشریح کرده اند. در این مقاله ضمن بررسی تأثیر ابعاد مختلف اجرای اطمینان از کیفیت در آموزش مهندسی و اعتبار دهی به آن از جهت نقش و جایگاه آن در توسعه علمی و صنعتی کشور، ساختار و اهداف برنامه اطمینان از کیفیت از چندین کشور از مجله مذکور برداشت و ارائه شده است. با توجه به رویکرد جهانی به این امر، ضرورت اجرای برنامه اطمینان از کیفیت و رتبه بندی حرفه ای برای ارتقای حرفه مهندسی و ارایه خدمات بهتر به صنایع توصیه شده است. طرح اعتبار دهی مدارک علمی و ارایه مدارک حرفه ای در توسعه دانش مهندسان در کشور هنوز ساماندهی نشده است و امیدواریم مسئولان نظام مهندسی کشور و انجمنهای فنی و مهندسی، چنین برنامه هایی را با مشارکت دانشکده های فنی و مهندسی تدوین و موجبات ارتقای توان علمی و فنی مهندسان را پیش از گذشته در داخل فراهم کنند.

شکل دهی فلزات یکی از کهن ترین روشهای تولید به شمار می رود. تحقیقات زیادی در زمینه تکمیل نظریه ها و گردآوری اطلاعات تجربی شکل دهی به انجام رسیده است. با وجود این، هنوز هم طراحی ابزار شکل دهی و ارزیابی کیفیت محصول در گرو روشهای سعی و خطاست. در این مقاله روند پیشرفت تحقیقات از نظر برآورد انرژی لازم در تغییر شکل مکانیکی، افزایش عمر ابزار و کاهش عیوب محصولات مورد بررسی قرار گرفته است.

مهندسی عمران و معماری در عین مشابهت ها و همگراییهای موجود، نقاط افتراق بسیاری دارند که سبب جدایی این دو رشته از هم می شود. از آنجا که در فعالیتهای مربوط به ساختمان هریک از آنها دخالت دارند، بنابراین ناهمگراییهایی در نحوه آموزش و عملکرد مهندسی در بین مهندسان به چشم می خورد. از این رو، ایجاد و راه اندازی رشته مستقلی با عنوان"مهندسی ساختمان" که عمدتاً بر روی فعالیتهای مربوط به ساختمان متمرکز باشد، از جمله ضروریات است. در این مقاله، ویژگیهای " رشته ساختمان" و واحدهای درسی مربوط به آن مورد بحث قرار گرفته است.

در این مقاله چهار نوع خطای انسانی با استفاده از سه سانحه از بدترین سوانح صنایع شیمیایی (فلیکس بورو انگلستان مکزیکوسیتی مکزیک و پوبال هند) بررسی شده است و ثابت می شود که چگونه با آموزش های ایمنی تمام این سوانح قابل پیشگیری بودند. نگرش های متفاوت اتخاذ شده توسط متخصصان برای گنجاندن ایمنی در فرآیند در سرفصل آموزش مهندسی شیمی در دوره کارشناسی بازنگری شده است و مزایا و معایب آنها بررسی می شود. از طریق یک بررسی موردی روشی برای گنجاندن ایمنی در سرفصل آموزش مهندسی شیمی در آیان همراه با نقاط قوت آن و فهرست دروس ارائه و توصیه می شود.

از سال 1376 طرحی با عنوان کاروزی با همکاری شکت تولیدی موتور، گیربکس و اکسل سایپا(مگاموتور) و دانشگاه صنعتی شریف با هدف اصلی توسعه ارتباط صنعت و دانشگاه در حال اجراست. کلیات این طرح این است که هر ساله تعدادی دانشجوی کارشناسی سال اول در رشته های مهندسی مورد نظر شرکت مگا موتور به عنوان کارورز انتخاب می شوند. این دانشجویان در طول زمان تحصیل دوره کارشناسی خود به طور متوسط هفته ای یک روز کامل کاری را مطابق برنامه در شرکت مگاموتور به کارورزی می پردازند. به نظر بسیاری از کسانی که در طرح کارورزی شرکت دارند، کارورزی بالقوه می تواند بستر خوبی برای توسعه ارتباط صنعت و دانشگاه باشد، هرچند شکل فعلی آن در شرکت مگاموتور به علت بی توجهی به خواسته های عناصر درگیر آن اشکالات زیادی دارد. در این پروژه سعی بر این است که با مشخص کردن عناصر درگیر در طرح کارورزی و خواسته های آنها، کلیات نظام اجرای آن برای رشته های مهندسی به گونه ای پیشنهاد شود که با اجرای آن بتوان هرچه بیشتر به هدف اصلی آن رسید.

در این مقاله ابتدا روش مقایسه برنامه های آموزشی بررسی شده و سپس بر اساس برنامه های تحصیلی و اطلاعات مربوط به دوره های دکترای مهندسی چند دانشگاه از کشورهای مختلف ویژگی های عمده شناسایی شده و مورد بحث قرار گرفته است.

در این مقاله ضرورت توجه به آموزش های تکنولوژی اطلاعات و نقش این آموزش ها در توسعه مهندسی شیمی در دانشگاه و صنعت مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. این زمینه جدید که سابقه آن در آموزش و تحقیقات این رشته به کمتر از یک دهه بر می گردد، به طور جدی آموزش آن در دنیا مورد توجه است و در انتقال جامعه مهندسی شیمی از عصر صنعتی به عصر اطلاعات نقش بسیار مهمی را ایفا می کند. در این مقاله ضرورت و نحوه توجه به این زمینه و اهمیت آموزش های مرتبط با تکنولوژی اطلاعات مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت، پیشنهادی برای مهندسی شیمی ارائه شده است.

نحوه فعلی آموزش و اجرای دروس عمومی دوره کارشناسی مهندسی با مشکلات و نواقص عدیده ای همراه است. تکرای بودن برخی از مفاد دروس در مقایسه با دروس دوره دبیرستان، نبودن معیار مناسب ارزشابی، کاربری ضعیف و به روز نبودن محتوای دروس و پایین بودن کیفیت ارائه از جمله عوامل کم رغبتی دانشجویان به گذراندن این دروس جمع بندی شده اند. به منظور رفع نقایص یاد شده، کارشناسان و صاحبنظران دروس عمومی طرح های متعددی ارائه کرده اند که متأسفانه هیچ کدام از مرحله بررسی فراتر نرفته و اجرای این دروس همانند گذشته با کیفیت نامطلوبی در جریان است. در این تحقیق با استفاده از نظرها و تجارب کارشناسان و خبرگان آموزشی طرح جامعی به منظور بهینه سازی شرایط برگزاری و محتوای دروس عمومی ارائه شده است. مطابق طرح حاضر ، دروس عمومی دوره کارشناسی در قالب دو مجموعه تابستانی I و II برگزار می شوند. برگزاری این مجموعه ها به صورت جبرانی است و نمره واحدی برای هر مجموعه گزارش می شود. نمره مزبور اگرچه در کارنامه دانشجو ثبت می گرد، ولی در معدل تحصیلی لحاظ نمی شود. تعمیق و جذاب سازی نحوه تدریس دروس فرهنگ و معارف اسلامی، غنی سازی اوقات فراغت دانشجویان، گنجاندن دروس تخصصی مورد نیاز دانش آموختگان مهندسی و استفاده بیشتر از استادان خبره دروس عمومی از جمله فواید و مزایای طرح پیشنهادی به شمار می رود.

فناوری های رایانه ای و ارتباطات از راه دور تأثیر مهمی بر آموزش عالی داشته اند. این فناوری ها هم بر آنچه یاد می دهیم و هم بر آنچه یاد می گیریم اثر دارد و پیدایش ایده دانشگاه مجازی در جهان نشان دهنده پیشرفت در آموزش است. این مقاله به بررسی نقش دانشگاه های مجازی در اموزش مهندسی پرداخته است.

در این مقاله اهمیت آموزش مهارت های مدیریتی در رشته های مهندسی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. هدف اصلی این است که بتوان با توجه به نیاز کشور در زمینه های اشتغال ، توسعه و فناوری مدلی را برای تلفیق علوم مهندسی و مدیریت با توجه به اثرهای فعالیت های تیمی و تکنولوژی اطلاعات و تربیت مدیران شایسته برای توسعه علمی و صنعتی ارائه کرد. لذا بدین منظور وضعیت موجود برنامه آموزشی مدیریت در دانشکده های مدیریت، فنی و مهندسی و علوم در دانشگاه های معتبر دنیا و دانشگاه های پیشتاز کشور در دوره کارشناسی مورد مطالعه قرار گرفته است تا نقاط اشتراک و افتراق برنامه های فوق مشخص شود. همچنین سعی شده است از الگوها و تجربه های موفق دنیا بهره برداری و با توجه به استعداد های خدادادی موجود در دانشجویان متقاضی ورود به رشته های مهندسی، یک مدل عملی برای آموزش مباحث مدیریتی در برنامه های آموزشی رشته های مهندسی در سطح کشور پیشنهاد شود تا با فرصت های به وجود آمده از واگذاری اختیارات برنامه ریزی آموزشی، دانشگاه ها بتوانند شرایط شکوفایی تمام پتانسیل های این مرز و بوم را فراهم کنند.

هر برنامه آموزش مهندسی باید علاوه بر اهداف تعریف شده، سیستمی برای ارزیابی میزان دستیابی به این اهداف داشته باشد تا بتواند میزان آمادگی دانش آموختگان خود را برای مواجه با واقعیت های دنیای کار ارزیابی کند. در کشور ما با وجود افزایش بی سابقه تعداد مراکز آموزشی و تنوع برنامه های درسی در طی دو دهه گذشته، توجه مشابهی به ارزیابی برنامه های آموزشی و محصولات آنها؛ یعنی دانش آموختگان صورت نگرفته است. به منظور آگاهی از کاستی های آموزش مهندسی ، یک نظر خواهی به وسیله پرسشنامه از دانشجویان و استادان معدن کشور به عمل آمد. نتایج این بررسی جای خالی یک سیستم مؤثر ارزیابی کیفیت آموزش را بیش از پیش روشن ساخت. به نظر می رسد که پیاده کردن سیستم تضمین کیفیت آموزش مهندسی در ایران، به گونه ای که در کشورهای پیشرفته رایج است، در کوتاه مدت امکان پذیر نباشد. در غیاب یک سیستم مستقل ملی به منظور ارزیابی میزان موفقیت برنامه های آموزشی، دانشگاه ها و گروههای آموزشی باید رأساً روشی را برای ارزیابی مستمر عملکرد خود به اجرا گذارند. در مقاله حاضر با الگو قراردادن آموزش مهندسی معدن در ایران و پنج کشور نمونه دیگر، ضمن مشخص کردن اهداف عام آموزش مهندسی، الگویی برای ارزیابی کیفیت آموزش مهندسی ارائه شده است.

آموزش مهندسی به موازات تحولات فرهنگی و اجتماعی از یک سو و رشد علم و صنعت از سوی دیگر، هر ساله مورد بررسی و تجدید نظر قرا می گیرد و مطالب جدید اضافه و دروس دیگری از برنامه حذف می شود. با توجه به تعامل علم، عمل و فرهنگ با شرح وظایف جدید مهندسان در خصوص توسعه پایدار و تکیه بر حفظ محیط زیست، پرداختن به اهمیت و جایگاه حرفه مهندسی و آگاهی دانش آموختگان آن از ویژگی های جدید بسیار حایز اهمیت است. در این خصوص با آموزش درسی به نام حرفه مهندسی که بر اخلاق و اصول حاکم بر پایداری جامعه، محیط و روابط انسانی تکیه دارد، پیش بینی می شود که بنیادهای عملی و علمی مهندسان در وظایف متنوعی که پس از ورود به محیط کار پیدا می کنند تقویت و خدمات آنها با آگاهی بیشتر همراه و ارائه شود. در این مقاله ضمن پرداختن به دیدگاه دانش آموختگان، درس اخلاق مهندسی در چند کشور بررسی و بالاخره، محتوای درس اخلاق در حرفه مهندسی پیشنهاد می شود.