آموزش مهندسی

هر جامعه ای از قشرها و گروه های مختلفی تشکیل شده است که مهندسان جزو قشر فرهیخته جامعه اند و نقش مؤثری در پیشرفت جامعه ایفا می کنند. با توجه به نقش مهندسان هر جامعه لزوم توجه این قشر به واقعیت ها و محدودیت های موجود در جامعه مانند مسائل فرهنگی، اقتصادی، مذهبی، زیست محیطی و حتی سیاسی در طراحی ها و فعالیت های صنعتی ضروری به نظر می رسد. در این مقاله ابتدا ویژگی های یک مهندس شاغل در صنعت با توجه به شرایط موجود در جامعه بیان شده و در ادامه نظر مهندسان ایرانی شاغل در صنعت در مورد کمبودهای موجود در دانشگاه ها به منظور تربیت مهندسان به روز و آشنا به شرایط حاکم آورده شده است. در نهایت، با توجه به تجربه های به دست آمده در کشورهای پیشرفته صنعتی راهکارهای مناسب برای پرورش مهندسان آشنا به واقعایات موجود در جامعه ارائه می شود.

با انکه رشته مهندسی مواد به علوم پایه بسیار نزدیک است، ولی عناصر آن به گونه ای است که در گروه آموزشی مهندسی مطالعه می شود و به همین دلیل، هدف (توانایی)، فلسفه(دانایی) و اخلاق(جهان پایی) آن در حوزه مهندسی تعریف و تبیین می شود. وابستگی های علمی، مهندسی، فناوری، طراحی و اقتصادی این رشته به حدی است که ناگزیر برای انتخاب دانشجو باید به قابلیت های علمی(چپ مغزی) و طراحی (راست مغزی) آنان توجه شود. در نتیجه گیری و سگالش روش های پیشنهادی مورد بحث قرار می گیرد.

دانش آموختگان رشته های مهندسی، بازاریابی، حسابداری و طراحی صنعتی برای طراحی و توسعه جدید و پیشرفته در صنعت ساخت با چالش هایی مواجه هستند. شرکت های پیشرو بیش از یک دهه است که از گروه های مختلف علمی برای تحقیق این هدف استفاده کره اند، اما به ندرت راه سومی برای اطمینان یافتن از اینکه آیا این دانش آموختگان مهارت های لازم را برای ایقای نقش در چنین گروه هایی دارند، در برابر آنان وجود دارد. از آنجایی که حرفه مهندسی بر مبنای علم و هنر استوار است، شخص با استعداد و ایده آل کسی است که تربیت دانشگاهی رسمی را با تجربه های عملی همراه سازد. تجربه می تواند از تحصیل در دانشگاه یا غیر از آن بدست آید. مهم تر از همه آموزش محور جامعه اطلاعاتی است. اکنون زمان آن رسیده است که بحث کردن درباره اصلاحات ممکن و دنبال کردن راهکارهای محافظه کارانه و محتاطانه را کنار بگذاریم و به جای آن با وسعت نظر بیندیشیم و شجاعانه جهت گیری های جدیدی داشته باشیم تا مدل های متداول را به شیوه های مبتکرانه و شای رادیکال تبدیل سازیم . در این مقاله فایده های تشکیل گروه های علمی مختلف تحلیل می شود. چالش ما اطمینان یافتن از این مسئله است که ما سرنوشت خود را با توسعه دیدگاه جدید در آموزش مهندسی رقم می زنیم. در این تحقیق به طور خلاصه بیان می شود. که استفاده از این روش ها تأثیر بسیاری بر دانشجویان دارد. فواید بهره گیری از این روش ها هم از نظر آکادمیک و هم از نظر کسب مهارت های ارتباط و مدیریتی چشمگیر هستند. این تحقیق در زمینه روش شناسی برای یافتن روش های تدریس مفید و مؤثر صورت گرفته است. روش ها برای پربارکردن تجربه های دانشجویان در بهبود عملکرد آکادمیک و احساس رضایت آنها بیان شده اند. این مقاله با ادغام دو دهه گذشته حاصل شده، به رشته تحریر درآمده است تا یک رویکرد دانشگاهی استراتژیک برای بهبود همه حوزه های آموزش مهندسی توسعه یابد. یکی از عوامل مؤثر در این زمینه، ایجاد همکاری بلند مدت بین صنعت و دانشگاه است.

آموزش مهندسی نظیر هر نوع آموزش دیگر و در هر نوع آموزش دیگر و در هر مقطع تحصیلی دارای نظام و ویژگی هایی است که بدون شناخت و تعریف و تدوین آنها بهره وری نظام آموزشی کاهش می یابد و نتیجه مطلوب از آن حاصل نمی شود. در مقاله حاضر که بر گرفته از دو پروژه: 1. تحلیل تاریخی آموزش مهندسی در ایران و جهان(فرهنگستان علوم، 1377) 2. تدوین الگوی نظام آموزشی مهندسی مواد(فرهنگستان علوم، 1383) است، پس از بررسی های مختصری در طبقه بندی های آموزش، عوامل مؤثر و ارکان نظام های آموزشی و نظام آموزش مهندسی شناسایی و تعریف می شود. هرچند این مقاله می تواند در برنامه ریزی های کلیه نظام های آموزشی و تخصص های گوناگون مورد استفاده قرار گیرد، ولی کلیات آن با توجه به تعریف مهندسی و مقاله های آموزش مهندسی به سمت آموزش مهندسی جهت یافته است و در ذکر مثال ها و شواهد نیز عموماً به مهندسی مواد استناد شده است.

در این مقاله ابتدا زیست فناوری تعریف و سپس تاریخچه مختصری از آن ارائه شده است. همچنین، رابطه بین علوم مختلف مهندسی و پایه با این فناوری بین گرایشی بیان شده است. پس از آن نقش مهندسی شیمی در این فناوری ذکر شده و کاربردهای روش های بیولوژیکی در توسعه برخی فرایندهای شیمیایی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در خاتمه، تعدادی از سازمان ها و مؤسسات فعال در زمینه زیست فناوری در ایران معرفی شده است. این مقاله می تواند راهنمایی برای آشنایی مقدماتی داوطلبان تحصیل در رشته زیست فناوری باشد.

 در خصوص تأسیس مراکز آموزشی در سطح نهادها و سازمان ها با هدف پیشرفت کیفیت تدریس و تحصیلات تأکید زیادی شده است . به همین منظور، نهادهای مهندسی در کشور دانمارک یک شرکت بین المللی برای کمک کردن به پیشرفت کارمندان و استادان دانشگاه ایجاد کرده اند . شبکه آموزشی بین المللی برای آموزش و تحصیلات مهندسان (IPN ) در سال 1996 تأسیس شد و هدف آن بهبود کیفیت برنامه آموزشی و توسعه آن در تمام نهادهای تحصیلی مهندسی شامل دانشگاه ها و کالج ها بود. در این مقالهIPN دانمارک معرفی و همچنین ، مزایا و زیان های این استراتژی بررسی شده است .

 پیشرفت سریع فناوری موجب شده است تا نیاز مهندسان به "روز آمد" کردن اطلاعات حرفه ای و علمی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. به منظور تأمین این نیاز تخصصی برای مهندسان فارغ التحصیل و شاغل تا حدودی روش های آموزش مهندسی به کمک اینترنت توانسته است مورد توجه مخاطبان قرار گیرد. در این مقاله روش جدیدی معرفی شده است که کارفرما نخست نیاز تخصصی مهندسان شاغل در محیط کار را به استادان مراکز آکادمیک گزارش می دهد و سپس، متخصصان مرکز آکادمیک مورد نظر به بررسی و تأمین نیاز های تخصصی مهندسان می پردازند. محیط webبرای هر شرکت دقیقاً بر اساس نیاز های تخصصی طراحی شده است و گردش اطلاعات به طور سیستماتیک و از طریق اینترنت در اختیار کاربران قرار می گیرد. روز آمد ساختن این اطلاعات از شروط اولیه این روش است. کاربران می توانند مشکلات تخصصی خود را از طریق اینترنت به این مرکز گزارش داده و درخواست مشاوره دهند. مطالب درسی به نحوی با تجارب صنعتی ادغام می شود که اشتیاقی مضاعف در مهندسان برای یادگیری بیشتر ایجاد می کند. بخشی از این روش آموزشی مستمر در بر گیرنده دروس دوره کارشناسی ارشد است و مهندسان یاد می گیرند که چگونه آموخت ه های دوره مهندسی را با مهارت های عملی و کار آفرینی در عر صه های صنعتی به کار ببرند.

  بی تردید، زندگی در عصر فناوری و اطلاعات بدون آشنایی عمیق با ارتباط علوم مهندسی با مسائل کل جامعه، مسائل انسانی، اجتماعی، هنری، اقتصادی و مدیریتی با درنظر گرفتن نیازها و قابلیت ها با دشواری همراه است؛ به عبارت دیگر، توسعه فناوری تنها هنگامی که با لحاظ ساختن عوامل و نیازهای انسانی توأم باشد، دستاوردهای علوم مهندسی را به کام جامعه شیرین می کند. از این رو، در این مقاله مطالعه و بررسی نقش کلی علوم انسانی در آموزش رشته های مهندسی مد نظر قرار گرفته است. از آنجایی که فرهنگ ایران و ایرانی ریشه های بسیار عمیق تاریخی دارد، تا بدان حد که دانشمندان، اندیشمندان، نویسندگان و شاعران بزرگ دنیا از آن تأثیر گرفته اند، لازم است به منظور آشنایی بیشتر با اهمیت موضوع، ابتدا به اختصار جایگاه علوم انسانی در زندگی علمی برخی از دانشمندان بنام ایران زمین مرور شود. در این سیر تاریخی به نکته بسیار جالبی بر می خوریم که بیانگر این واقعیت است که اکثریت قریب به اتفاق این دانشمندان ایرانی در گذشته دور اگر چه در علوم ریاضی، نجوم و طب متبحّر بوده اند، لکن آنان شهرت عمده خود را در عرصه تخصّصی مرهون ارتباط تنگاتنگشان با جامعه و بهره گیری از مهارت های علوم انسانی در قالب هنر، شعر، طنز، نقاشی، فلسفه، عرفان و ... بوده اند. در ادامه با اعتقاد به اینکه علوم انسانی و هنر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورت زندگی امروز همه ابنای بشر است، به بحث در باره جایگاه علوم انسانی در آموزش، توسعه و استفاده بهینه از فناوری های روز و آینده پرداخته و نقش دانشگاه های فنی و مهندسی در ارائه متنوع مفاهیم و آموزه های مرتبط با علوم انسانی در برنامه های تحصیلی دانشجویان تبیین شده است.

 در دانشگاه مادرید و والنسیای اسپانیا برای نزدیک شدن به آموزش مهندسی جهانی فقط از بهبود امکانات و برنامه تحصیلی صحبت به میان نمی آید، بلکه آنها بر این باورند که سه عامل اساسی ( یادگیری ، نو آوری و ابداع ، روابط بین المللی و صنعتی مؤثر ) تأثیر بسزایی در آموزش مهندسی دارد . در این مقاله به بررسی این موارد پرداخته شده است.

 رویکردهای سنتی تدریس در رشته های مهندسی و علوم عموماً از شکل قیاسی است، بدین معنی که تدریس با ارائه یک نظریه کلی در باره موضوع شروع می شود و در نهایت، با کاربرد آن نظریه در صنعت، زندگی، کار و مانند آن پایان می یابد. شیوه استقرایی تدریس در آموزش مهندسی فرایندی مغایر با شکل قیاسی را طی می کند. در رویکرد استقرایی موضوع مورد تدریس با ارائه یک مسئله ساده، یک مورد یا مشاهده ویژه شروع و در پایان به نظریه ختم می شود. نظریه را مربی تدریس می کند یا اینکه وی به عنوان یاددهنده، یادگیرنده را برای کشف آن یاری می دهد. در این مقاله با معرفی ویژگیهای رویکرد استقرایی در آموزش، سه شیوه معمول تر این راهبرد تدریس در آموزش مهندسی؛ یعنی یادگیری مبتنی بر مسئله، یادگیری مبتنی بر پروژه و تدریس مبتنی بر مورد معرفی و بررسی شده است.

هدف تحقیق حاضر بررسی اثربخشی دوره های آموزش مهندسی شرکت ایران خودرو بر اساس مدل کرک پاتریک است. بدین منظور، دوره آموزشی جوش مقاومتی خودرو پژو 206 بر اساس مدل کرک پاتریک به عنوان پایلوت مورد ارزشیابی قرار گرفت. این دوره از نظر چهار شاخص موجود در مدل کرک پاتریک شامل واکنش فراگیران به دوره آموزشی، میزان یادگیری فراگیران، میزان تغییرات حاصل شده در رفتار فراگیران و نتایج حاصل از اجرای دوره آموزشی بررسی شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که فراگیران با توجه به عاملهای مهم موجود در یک دوره آموزشی واکنش مطلوبی به دوره آموزشی اجرا شده از خود نشان داده اند. همچنین، دوره آموزشی در حد مطلوبی باعث افزایش سطح دانش فراگیران نیز شده است. از نظر تغییرات ایجاد شده در رفتار فراگیران نتایج نشان می دهند که این تغییرات ایجاد شده درسطح نسبتاً مطلوبی است. به علاوه، دوره آموزشی صرفاً 13 درصد در کاهش دوباره کاریها تأثیر داشته است. در پایان، کلیه نتایج حاصل شده از چهار شاخص جمع بندی شدند که نتایج نشان می دهد دوره آموزشی جوش مقاومتی خودرو پژو 206، 45 درصد اثر بخش بوده است. این درصد اثر بخشی به اعتقاد کارشناسان آموزش، مهندسان و سرپرستان خطوط تولید در سطح مطلوبی قرار داشته

 رشد سریع فناوری اطلاعات و ارتباطات موجب حذف موانع زمانی و مکانی در آموزش شده و آموزش مادام العمر را تحقق بخشیده است. امروزه، با رشد صنایع و دوری فیزیکی صنعت و دانشگاه لزوم توجه به این گونه از شیوه یادگیری در آموزش علوم فنی و مهندسی بیشتر احساس می شود. در این مقاله ضمن بیان تاریخچه ای از آموزش از راه دور به عنوان پایه یادگیری الکترونیکی، تعاریف، مزایا و معایب یادگیری الکترونیکی برشمرده و به آموزش مهندسی و چالشهای پیش روی آن پرداخته و در ادامه به زیر ساختارهای این نوع از آموزش از جمله آزمایشگاه و کتابخانه مجازی اشاره شده است؛ در نهایت، برخی از دانشگاههای ارائه کننده آموزشهای الکترونیکی در رشته های فنی و مهندسی در ایران در جدولی آمده و پیشنهادهایی برای بهبود آموزش مهندسی به شیوه الکترونیکی در ایران ارائه شده است.

 توسعه فناوری، پیشرفت علمی و رقابت هوشمندانه و آموزشیِ معنی دار در ابعاد ملی و فرا ملی در هزاره سوم بدون درک و شناخت عمیق از ارتباط علوم مهندسی با مسائل و نیازهای جامعه از جنبه های انسانی، اجتماعی، فرهنگی، هنری، اقتصادی و مدیریتی به مثابه آب در هاون کوبیدن است. مطالعه و سیر تاریخی دانشمندان مشهور ایران و جهان نشان دهنده تأثیر بسزای علوم انسانی در ارتباط تنگاتنگشان با جامعه با بهره گیری از مهارتهایی نظیر هنر، شعر، نقاشی، فلسفه و عرفان بوده است [1]. از آنجایی که آموزش دانشگاهی به شیوه نوین در جهان اصالتاً از علوم دینی، پزشکی، ادبیات، حقوق، ریاضیات، نجوم و سیاست شروع شد و بسیاری از دانشگاههای دنیا، پیش از آنکه مهندسی قابل فهم باشد یا کسی بتواند چیز زیادی را مهندسی کند تأسیس شده بوند، باعث بسی تعجب است که دانشگاههای صنعتی ایران از بدو تأسیس به جایگاه و اهمیت علوم انسانی در آموزش مهندسی کم توجهی کرده اند، جایگاهی که برترین دانشگاههای صنعتی دنیا به آن توجه ویژه دارند، به طوری که قریب به اتفاق آنها دارای دانشکدههای قوی علوم انسانی و هنر هستند. ازاین رو، در این مقاله به اهمیت و جایگاه علوم انسانی در دانشگاههای صنعتی کشور و تأثیر آن بر موفقیت هرچه تمام تر فارغ التحصیلان آنها در قرن حاضر پرداخته شده است.

 تربیت مهندسان آگاه به چالشهای امروز، فرصتهای آینده و دانش روز نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع مختلف ایفا می کند. ساختار فعلی آموزش مهندسی سعی دارد تا هر چه بیشتر اطلاعات مهندسان در زمینه های تخصصی مربوط افزایش یابد و متأسفانه، جوانب فعالیتهای آنها که عمدتاً محیط زیست را تحت تأثیر قرار می دهد، مورد غفلت قرار گرفته است. این ساختار فکری که معمولاً از آن با عنوان رویکرد نیوتنی (مکانیسمی) یاد می شود، تفکری عمودی مبتنی بر فرایندهای پشت سرهم و خطی است که در آن برنامه های آموزشی مهندسان به منظور استفاده هر چه بیشتر از امکانات طبیعی موجود در محیط اطراف خود و نیز کنترل طبیعت تدوین شده اند. با گذشت زمان و آشکار شدن اثرهای نامطلوب این نگرش مهندسی بر وضعیت محیط زیست و همچنین، مشاهده علایم عدم تعادل در نظامهای مهندسی که عملاً کاربری آنها را در طول زمان با مشکل مواجه می ساخت، لزوم تغییر نگرش در توسعه دانش مهندسی و توجه بیشتر به محیط زیست آشکار شد. بر این مبنا رویکرد فکری هالیستیک (اکولوژیکی) که تفکری افقی مبتنی بر فرایندهای موازی و غیرخطی است، در آموزش مهندسی مطرح شده است. در این رویکرد در کنار توسعه دانش مهندسان در زمینه های تخصصی سعی می شود تا مهندسان با اندرکنشهای فرایندها و طرحهای مهندسی و محیط زیست آشنا شوند. بدین ترتیب، می توان از امکانات موجود بیشترین استفاده را کرد و در کنار آن آثار نامطلوب فعالیتهای مهندسی را به حداقل مقدار ممکن کاهش داد. در این مقاله روند تغییر رویکرد فکری در آموزش مهندسی و آثار آن بر توسعه نظامهای مهندسی و محیط زیست و چشم انداز تکاملی آن بررسی شده است.

 تحولات اجتماعی اقتصادی و فناوریهای نو در دو دهه اخیر بر آموزش عالی به طور اعم و آموزش مهندسی به طور اخص تأثیر بسزایی داشته اند که از جمله می توان به جهانی شدن و گسترش بازار عرضه و تقاضا برای دانش آموختگان رشته های مهندسی و نیز آموزش مهندسی فرا ملی اشاره کرد. با توجه به این امر، کیفیت آموزش مهندسی دغدغه اساسی دانشکده های مهندسی و دانشگاههای صنعتی شده است. بر این اساس، توجه به معیارهای کیفیت آموزش مهندسی، ارزیابی و اعتبار سنجی آن در سطح کشورها، منطقه ها و نیز در سطح بین المللی از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است. در خصوص تعیین معیارهای کیفیت آموزش مهندسی کوششهای چندی در سطح بین المللی صورت گرفته است که از جمله می توان به "پیمان واشنگتن"( (Washington Accord اشاره کرد. در این زمینه کشورهای امریکای شمالی پیشقدم بوه اند. ایالات متحده امریکا بیش از یک قرن است که به امر ارزیابی دانشگاهها و آموزش عالی تخصصی و حرفه ای از جمله آموزش مهندسی ( برای مثال A.B.T.) پرداخته، اما در دو دهه اخیر پیمان واشنگتن این نوع کوششها را گسترده تر کرده است. پیمان واشنگتن که در باره الزامات کیفیت آموزش مهندسی است، ابتدا در سال 1989 مورد توافق شش کشور صنعتی قرار گرفت. در سالهای بعد، شش کشور دیگر به کشورهای اولیه اضافه شدند. اخیراً نیز پنج کشور دیگر از جمله آلمان، هند، مالزی، روسیه و سریلانکا درخواست کرده اند که به عضویت این پیمان در آیند. از طرف دیگر، پژوهش در باره چگونگی ارزیابی و اعتبار سنجی آموزش مهندسی و به کار بستن نتایج آن به صورت اقدامات تخصصی برای ارتقای کیفیت آموزش عالی، به ویژه آموزش مهندسی، در سطح بین المللی در سالهای اخیر گسترش یافته است که از جمله می توان به پژوهشهای مربوط به کاربرد الگوهای مدیریت کیفیت جامعTQM) ( و ایزو) (ISO 9000 اشاره کرد. هرچند کاربرد دو الگوی یاد شده در ارزیابی و ارتقای کیفیت آموزش عالی، به ویژه آموزش مهندسی، موفقیتی حاصل نکرده، اما کاربرد الگوی اعتبار سنجی رضایت بخش بوده است. الگوی اعتبار بخشی را بسیاری از کشورها برای ارزیابی و تضمین کیفیت آموزش مهندسی مورد استفاده قرار داده اند است. همان طور که اشاره شد، علاوه بر کیفیت دوره ها و برنامه های آموزش مهندسی در سطح ملی، دغدغه دیگری که آموزش مهندسی کشورها را تحت تأثیر قرار می دهد، آموزش مهندسی فرا ملی است. این آموزش به صورتهای گوناگون عرضه می شود، از جمله اجرای برنامه های مشترک میان دو کشور یا از طریق "صادرات" برنامه های آموزش مهندسی از یک کشور به کشور دیگر. بنابراین، لازم است که کیفیت این نوع آموزش مهندسی نیز ارزیابی و تضمین شود. با توجه به مطالب یاد شده، در این مقاله ابتدا تجربه های یادشده در سطح بین المللی تحلیل و سپس، یک دهه پژوهش در باره ارزیابی و تضمین کیفیت آموزش عالی ایران، با تأکید بر آموزش مهندسی، بررسی شده است. همچنین، به این سؤالها پاسخ داده می شود که:" ضرورت ایجاد ساختار مناسب برای تضمین کیفیت آموزش مهندسی ایران چیست؟"و "چگونه می توان ساختار مناسب را ایجاد کرد؟"در این زمینه، به موقعیت علمی کشور ایران در آموزش مهندسی در میان کشور های خاور میانه، غرب آسیا و آسیای مرکزی اشاره

 اگر مهندس را خلاق و مهندسی را عمل خلاقه او تعریف کنیم، انتظار متفاوتی از آموزشهای مهندسی رایج خواهیم داشت. مهندسان مانند سایر افراد در زندگی روزمره خود درگیر مسائل مختلف اند، با روش حل خلاق مسئله می توان هر نوع مسئله ای را نوآورانه حل کرد. تحقق اهداف بلند پروازانه 1404، به تغییر سیستمهای موجود نیاز دارد. آموزش مهندسیِ مبتنی بر روش حل خلاق مسئله می-تواند راهکاری مناسب برای اعمال تغییر در نظام آموزش مهندسی کشور باشد. در نوشتار حاضر، روش حل مسائل خلاق و پیاده سازی آن به عنوان یک نظام یکپارچه آموزش مهندسی انتخاب شده است. در این مدل نیازهای همگانی آموزش مهندسی برای دوره چهار ساله در قالب دروس عمومی، پایه، اصلی و تخصصی با رعایت دیدگاه آموزش مهندسی خلاق و نوآور که نگرشی سیستمی آن را حمایت می کند، پیشنهاد می شود. تحقق اهداف آموزشی برنامه ریزی شده را می توان از طریق اندازه گیری اندیس تغییر حاکمیت مغز ارزیابی کرد. برای اثر بخش بودن مدل ارائه شده، نحوه ارتباط دانشگاه با صنعت بحث شده است. شیوه آموزش مهندسی پیشنهادی به دلیل سادگی، جاذب و پرتحرک بودن، اگر فرصت مطرح شدن پیدا کند، می تواند پس از تکمیل و رفع کاستیها به عنوان یک روش ملی آموزش مهندسی در سطح کلان جامعه به کار گرفته شود.

توافقنامه های بین المللی اعتبار بخشی آموزش مهندسی توافقنامه هایی هستند که در آنها کشورهای عضو تجربه های خویش در خصوص فرایندها، سیاستگذاریها و روندهای اعطای مدارک مهندسی را با یکدیگر مبادله می کنند و آنها را مورد ارزیابی و مقایسه قرار می دهند. قواعد و قوانین، روندها و فرایندهای مورد استفاده در این توافقنامه ها در پی آن هستند تا الزامات آکادمیک مهندسی را مشخص سازند. جهانی بودن این الزامات و سیاستگذاریها به همنوایی آموزش مهندسی در کشورهای مختلف منجر خواهد شد. همچنین، تأکید توافقنامه ها بر پذیرش توسط نهادهای غیر دولتی، با مستقل ساختن جریان ارزشیابی، آن را از روایی بیشتری برخوردار خواهد ساخت. در مقاله حاضر تلاش شده است تا با بررسی توافقنامه های واشنگتن، سیدنی و دوبلین، تهدیدها و فرصتهای عضویت برای آموزش مهندسی ایران بیان شود. بررسیهای این پژوهش نشان می دهد که ابعاد توافقنامه های بین المللی شامل اهداف، محتوا و سیاستگذاریهای آموزش مهندسی است. توجه به این ابعاد برخی از استانداردهای بین المللی آموزش مهندسی را روشن می سازد. بنابراین، تعیین مؤلفه های غایبِ آموزش مهندسی موجود، ما را به اصلاح و تغییر آن رهنمون می شود. توجه نظام مهندسی کشور به توافقنامه ها آموزش مهندسی را به استانداردهای بین المللی نزدیک و آن را به گونه ای واقعی تر باز تعریف می کند. از سویی، تمرکز توافقنامه ها بر بروندادهای نظام آموزش مهندسی، استقلال اعضا در طراحی سازکارهای دستیابی به استانداردهای بروندادی حفظ و بومی ماندن آموزش مهندسی را تضمین می کند. اعتبار بخشی بین المللی مدارک مهندسی نوید بخش افقهای تازه شغلی برای فارغ التحصیلان مهندسی خواهد بود. در عین حال، فاصله وضعیت فعلی آموزش مهندسی با وضعیت مورد درخواست این توافقنامه ها و نیز چالشهای پیش روی سرمایه های انسانی و فرصتهای شغلی مطرح در نظام مهندسی از جمله دشواریهای عضویت به شمار می-رود. با توجه به فرصتها و چالشهای مذکور، پیشنهاد مقاله ، طراحی سازکارهایی بومی برای دستیابی به استانداردهای توافقنامه و رصد نتایج آن است. پس از طی این دوره و بر اساس نتایج به دست آمده، امکان تصمیم گیری در خصوص عضویت یا عدم عضویت فراهم خواهد شد.

 در آموزش و نظام سنتی یاددهی یادگیری سه رکن اصلی آموزش شامل مدرس، دانشجو و محتوا مورد توجه قرار می گیرند و فعالیتهای مدرس به صورت کنشی متقابل با دانشجویان به منظور ایجاد یادگیری، تداعی آموزش سنتی کلاسی یا به کارگیری ارتباط رو در رو و حضوری است. این در حالی است که آموزش باید در بر گیرنده تمام فعالیتهای هدفمند یادگیری باشد و علاوه بر ارتباط رو در رو و حضوری، از طرق دیگری نظیر آموزش از راه دور، یادگیری مجازی و سایر قابلیتهای فناورانه انجام شود. با توجه به اهمیت آموزشهای مهندسی در تولید و نشر دانش، چگونگی و تفاوتهای اساسی سبکهای آموزش مهندسی با سایر رشته ها و گروههای آموزشی از یک سو و گسترش فناوریهای آموزشی و اطلاعات و ارتباطات از سوی دیگر، در راستای توسعه نظام یاددهی یادگیری دروس مهندسی لازم است علاوه بر ارکان سنتی نظام آموزش کلاس محور شامل مدرس، دانشجو و محتوا، رکن اساسی دیگری به عنوان رکن چهارم نظام یاددهی یادگیری دروس مهندسی مورد توجه قرار گیرد. در این مقاله با توجه به تفاوتهای سطح کیفیت ارائه دروس و خدمات و پشتیبانیهای آموزشی دانشکده های مهندسی معتبر ایران و جهان، براساس پژوهش انجام شده در سطح این دانشکدهها، راهکار تقویت رکن چهارم نظام یاددهی یادگیری و ارتقای کیفیت آموزشهای مهندسی با استفاده از فناوریهای اطلاعات و ارتباطات تبیین و پیشنهاد شده است. محور اصلی راهکارهای پیشنهادی این پژوهش دقت در تنظیم و ارائه محتوا، ضبط حرفه ای صوتی و تصویری محتوا، ذخیره سازی، نگهداری و به اشتراک گذاری محتوای ارائه شده در کلاسهای آموزش مهندسی و ایجاد امکان دسترسی مداوم افراد مجاز به محتوا به صورت منعطف با استفاده از قابلیتهای فناوریهای اطلاعات و ارتباطات و خدمات افراد/ مؤسسات حرفه ای است.

 در این مقاله میزان افت در تحصیل الکترونیکی و علل آن بر اساس پیشینه پژوهشهای صورت گرفته بررسی شده است. نتایج بررسی حاکی از آن است که نرخ افت در تحصیل الکترونیکی به مراتب بیشتر از آموزشهای رایج است. این پدیده تحت تأثیر تعامل عوامل مختلف فرهنگی، تکنولوژیکی و روانشناختی است. در یک بررسی موردی سه متغیرِ جنسیت، ترم تحصیلی و معدل آزمون ورودی در افت تحصیلی دانشجویان مرکز آموزش الکترونیکی دانشگاه علم و صنعت ایران مد نظر قرار گرفت؛ در این مورد کاوی به مراتب نسبت افت تحصیلی دانشجویان مرد از دانشجویان زن بیشتر است و نیز تراکم افت تحصیلی در ترمهای تحصیلی سوم و پنجم بیشتر است، اما این تراکم از نظر آماری معنا دار نیست. در خصوص معدل آزمون ورودی با توجه به اینکه دانشجویان ادامه دهنده تحصیل معدل بیشتری در آزمون ورودی کسب کرده بودند، اما تفاوت معنا داری در معدل دو گروه ادامه دهنده تحصیل و مشمولان افت تحصیلی مشاهده نشد.

بحث عملکرد مهندسان در جامعه ، وظایف و مسئولیتهایی که مهندسان در توسعه اجتماعی، اقتصادی و صنعتی دارند و وجود طبقه مهندسان در سطوح مختلف مدیریت و برنامه ریزی کشور سبب شده است تا توجه به علوم انسانی و تأکید بر نقش آن در تربیت مهندسان طی دو دهه گذشته در صدر بازنگری و اصلاح برنامه های آموزش مهندسان قرار گیرد. از آنجا که تربیت در جهان کنونی و عصر دانایی فقط با آموزش میسر نیست، تکیه این نوشتار بر داشتن اعضای هیئت علمی ای است که نه تنها به علم و تخصص مربوط تسلط داشته باشند، بلکه رفتار و اعمال آنها سرشار از خردمندی و فضلیت باشد و به کمال معرفت و مکارم اخلاقی نیز آراسته شده باشند. اعضای هیئت علمی مهم ترین الگوی تأثیر گذار در تربیت و تعلیم دانشجویان هستند و اگر آنها صالح باشند و در انجام دادن فعالیتهای آموزشی و پژوهشی خود اخلاق حرفه ای را رعایت و در ادای مسئولیتهای خود با حکمت و عشق خدمت کنند، مطمناً تأثیرات ارزشمندی بر تربیت دانشجویان خواهند گذاشت. در این مقاله ابعاد اخلاق از نظر فلسفه عقلی و مسئولیت پذیری و ارتباط آن با نقش استادان در ایجاد الگوی انسانی برای رشد و تکامل سجایای اخلاقی در دانشجویان با استفاده از منابع ارزشمند ]9-1[ بررسی و مراتب در پرورش دانشجویان مهندسی چه به صورت مستقیم و چه به صورت رفتاری و غیر مستقیم مورد تأکید واقع شده است.