جنگ روسیه و اوکراین

چند ماه پس از استقرار پایگاه های نظامی در نزدیکی مرز با اوکراین، روسیه در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ به طور رسمی به اوکراین حمله کرد. این اقدام نظامی  نگرانی هایی را در مورد: (۱) مدت درگیری (۲)نحوه واکنش روسیه به تحریم های غرب و (۳) تأثیر بالقوه آن بر اقتصاد جهانی و به ویژه بر واکنش بازارهای مالی جهانی، ایجاد می کند. در این مقاله، ما بر روی مورد آخر تمرکز می کنیم. این حمله همزمان با تلفات جانی و تخریب اموال، ابهامات جدیدی را در بازارهای سهام جهانی (علاوه بر موارد مربوط به همه گیری کووید-۱۹) ایجاد کرده است. به نقل از نیویورک تایمز، در روز حمله، شاخص S&P 500 اولین اصلاح خود را پس از اکتبر ۲۰۲۰ به ثبت رساند، یعنی بیش از ۱۰ درصد نسبت به بالاترین سطح اخیر خود کاهش یافت. بر اساس دانش ما، هنوز هیچ مطالعه تجربی برای بررسی تأثیر جنگ اوکراین و روسیه بر بازارهای سهام جهانی وجود ندارد. این مقاله تلاشی برای پر کردن این شکاف است.

قلمروگستری ناتو به شرق اروپا در سال 2022، منجر به حمله روسیه به اوکراین گردید که آثار مخربی را برای ملت های دو کشور و دولت های آن ها در پی داشت و به نوعی کل اروپا و بخش های اعظمی از جهان را تحت الشعاع قرار داد. این پژوهش با هدف ترسیم سناریوهای محتمل فراروی جنگ روسیه و اوکراین در افق 1407 انجام شده است. نوع تحقیق کاربردی و از حیث ماهیت و روش، توصیفی اکتشافی است که به روش سناریونویسی با رویکرد کمّی صورت پذیرفته است. روش جامعه آماری به صورت هدفمند و نمونه گیری به صورت تمام شمار، شامل 17 نفر از اساتید دانشگاه های نیروهای مسلح و فرماندهان نظامی با حداقل 5 سال سابقه خدمت در مشاغل راهبردی است. شیوه گردآوری اطلاعات با انجام مطالعات کتابخانه ای علمی و تخصصی، بهره گیری از روش های ذهن انگیزی و مصاحبه با خبرگان به شکل نشست های خبرگی بود. برای ترسیم سناریوها، از روش تجزیه و تحلیل سناریوپردازی، مبتنی بر هفت گام سناریونویسی با رویکرد کمّی بهره گرفته شد. با کسب نظر خبرگان و تحلیل های کمّی انجام شده، چهار سناریو ممکن، باورپذیر و محتمل با عناوین «جنگ طولانی (جنگ جهانی سوم)» (باورپذیر فاجعه آمیز) با اثرگذاری قوی، «راه حل دیپلماتیک» (باورپذیر خوش بینانه) با اثرگذاری متوسط، «جنگ اروپایی» (محتمل بدبینانه) با اثرگذاری قوی، و «سرنگونی پوتین و تجزیه روسیه» (محتمل بدبینانه) با اثرگذاری خیلی قوی، ترسیم شد.

پژوهش حاضر باهدف بررسی تطبیقی نحوه بازتاب خبری جنگ روسیه و اوکراین در دو شبکه خبر جمهوری اسلامی ایران و بی بی سی فارسی صورت گرفته است. این تحقیق از روش تحلیل محتوا و با بهره گیری از نظریه برجسته سازی و چارچوب سازی انجام شده است. روش نمونه گیری به صورت هدفمند تمام شمارشی در بازه زمانی یک ماه ابتدایی جنگ 24 فوریه تا 24 مارس 2022 می باشد. روش تجزیه وتحلیل اطلاعات به وسیله برگه های کدگذاری و مطابق شیوه نامه کدگذاری، داده ها جمع آوری شده، کدگذاری می شوند و پس از استخراج کدها، داده ها از طریق نرم افزار spss به وسیله آزمون کای اسکویر مورد پردازش قرار می گیرند. طبق یافته های توصیفی از 264 خبر بررسی شده 64.4 درصد از اخبار مربوط به بی بی سی فارسی و 35.6 درصد مربوط به شبکه خبر جمهوری اسلامی ایران است که نشان دهنده فراوانی بیشتر شبکه بی بی سی فارسی در پرداختن به اخبار مربوط به روسیه و اوکراین می باشد. بر اساس یافته های پژوهش تفاوت معناداری در کارکرد اخبار در بین دو شبکه وجود دارد. 47.1 درصد از اخبار موردبررسی در شبکه بی بی سی فارسی کارکرد تبلیغی-تهییجی و تنها 27.6 درصد کارکرد اطلاع رسانی دارند و در شبکه خبر 73.4 درصد اخبار کارکرد اطلاع رسانی و 6.4 درصد کارکرد تبلیغی-تهییجی دارند. همچنین تفاوت معناداری در منبع تولید خبر در دو شبکه است؛ 78.8 درصد از اخبار تولیدشده در شبکه بی بی سی فارسی تولید اختصاصی شبکه و52.1 درصد در شبکه خبر تولید اختصاصی شبکه است.

امروزه، تمامی جنبه های زندگی بشر تحت تأثیر انرژی های مختلف به ویژه نفت و گاز می باشد. یکی از کشورهای مهم در این حوزه روسیه می باشد. بررسی جزییات اقتصاد انرژی روسیه و میزان تجارت نفت و گاز آن می تواند برای کشور ایران جهت رقابت و افزایش سهم خود در بازار انرژی مفید باشد. با توجه به جنگ اخیر روسیه و اوکراین این موضوع اهمیت بیشتری پیدا کرده است. روسیه بخش عمده ای از انرژی اتحادیه اروپا به ویژه گاز آن ها را فراهم می کرده است اما در نتیجه جنگ، این تجارت دچار تغییراتی شده است. این پژوهش ابتدا زوایای مختلف انرژی روسیه را مورد مطالعه قرار می دهد و دلایل اهمیت این کشور در این زمینه ارائه خواهد شد. سپس، به طور کامل جنبه های مختلف جنگ روسیه و اوکراین و نتایج به وقوع پیوسته و همچنین اثرات احتمالی آینده آن بررسی شده است. این پژوهش، جهت بهبود نقش ایران در بازار انرژی از یک مدل هوش مصنوعی به نام پرسپترون چند لایه (MLP) استفاده کرده تا صادرات نفت و گاز ایران را پیش بینی نموده و مدلی دقیق برای این منظور ارائه دهد.داده های مربوطه به صورت فصلی از سال 1369 تا 1401 جمع آوری شده و نتایج نشان می دهد که مدل MLP با دقت بالایی قادر به پیش بینی آینده صادرات ایران می باشد. بر اساس مقادیر پیش بینی شده، انتظار می رود که طی سال های آینده میزان صادرات نفت ایران افزایش ولی مقدار صادرات گاز کشور کاهش یابد.