مطالعات راهبردی ارتباطات (رهپویه ارتباطات و فرهنگ سابق)

زمینه و هدف: فناوری های دیجیتالی در حال حاضر زندگی ما را به شدت تغییر داده است. تقریباً هر حوزه از روابط اجتماعی در حال حاضر هم در سطح ملی و هم در سطح بین المللی در حال دیجیتالی شدن است. زیرساخت های ارتباطی اطلاعات و همچنین دستگاه های دیجیتال در حال حاضر به بخشی جدایی ناپذیر از واقعیت امروز تبدیل شده اند. دیجیتالی شدن تأثیر بسیار زیادی بر توسعه و رعایت حقوق بشر و همچنین بر وضعیت خود فرد دارد. با رشد فناوری های دیجیتالی، جرایم تروریستی در فضای مجازی هم گسترش یافت و فرصت های زیادی را برای مرتکبان جرایم تروریستی فراهم کرد تا اقدام هایی را جهت ورود آسیب جدی به زیرساخت ها و بسترهای اجتماعی، سیاسی و حتی امنیتی فراهم نماید.روش: این پژوهش از حیث روش اجراء توصیفی-تحلیلی است. از این رو، داده ها به شیوه اسنادی و سنجش مقررات بر پایه اسناد و منابع مکتوب و نیز مطالعه و واکاوی دیدگاه های صاحب نظران حقوقی با ابزار فیش برداری جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.یافته ها: با توجه به شکست اقدام های کنترلی و نظارت مؤثر بر اینترنت و فضای مجازی به دلیل عدم همکاری دولت ها، بهره گیری گروه های تروریستی از فضای مجازی، چالش نوینی برای سازوکارهای ضد تروریستی قلمداد می شود. در ضمن، برای توسعه فضای مجازی در چارچوب راهبرد دولت ها به ویژه دولت های دارنده زیرساخت اینترنت پیشرفته، باید در راستای پیشگیری و سرکوب استفاده تروریستی از رسانه ها صورت پذیرد. افزون بر این، با توجه به فقد یک سند حقوقی جامع در حاکمیت بر اینترنت و فضای مجازی به علت عدم اجماع جهانی، ضرورت دارد تا نسبت به هماهنگی در اِعمال واکنش بین المللی موفقیت آمیز به تحرکات تروریست ها در فضای مجازی دولت ها با اتخاذ راهبردهایی متناسب و اثرگذار، در این زمینه اقدام کنند.

هویت اجتماعی خصیصه انسان به مثابه موجودی اجتماعی است. هویت اجتماعی بیش از هر گروهی برای نوجوانان و جوانان با توجه به پیشرفت های چند دهه ی اخیر در زمینه ی فناوری الکترونیک، صنعت کامپیوتر و به خصوص ارتباط مجازی اهمیت دارد. نوجوانان و جوانان ایرانی نیز در معرض این تحول قرار دارند، لیکن در فضای اجتماعی متفاوت از بسیاری از کشورهای دنیا. هویت برای آن ها در این محیط از اهمیت خاص برخوردار است. هدف این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر هویت مجازی جوانان شهر شیراز است. روش تحقیق پژوهش حاضر از حیث هدف کاربردی و برحسب ش یوه گ ردآوری داده ه ا توص یفی از ن وع همبس تگی اس ت. جامعه آماری این پژوهش شامل افرادی که در سن ۱۵ تا ۲۵ سال (در شهر شیراز) شامل می شود. با توجه به آمارنامه شهر شیراز در سال ۱۳۹۸ جمعیت شهر شیراز ۱۶۳۲۰۹۸ نفر می باشد که ۱۷ درصد از این جمعیت گروه جوانان تشکیل می دهد که بعد از محاسبه تعداد جمعیت جوانان شهر شیراز برابر ۲۷۷۴۵۷ نفر گروه جوانان تشکیل می دهد؛ که با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه کوکران تعداد نمونه ۳۸۴ نفر می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد که هویت مجازی جوانان شهر شیراز تحت تأثیر جنسیت، سن، پایگاه اجتماعی، گرایش به دین، آگاهی سیاسی و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی قرار دارد. نتیجه نهایی پژوهش نشان می دهد که عناصر تأثیرگذار و منابع هویت ساز بر هویت جوانان در دنیای معاصر از نسل های پیش متفاوت است.

دوره ابتدایی نخستین گام آموزش رسمی به شمار می آید و شخصیت کودک نیز در این دوران پایا می شود؛ از این رو لازم است در کلیه دروس آموزش ابتدایی در تدوین محتوا و شیوه آموزش نهایت دقت را بکار گرفت. این پژوهش با هدف بررسی نمادهای فرهنگ کارگروهی و فرهنگ همکاری در کتاب های درسی دوره ابتدایی و با بهره گیری از روش شناسی تحلیل محتوی به انجام رسیده است. تکالیف، تصاویر و متن درس به عنوان واحدهای تحلیل مورد مطالعه قرار گرفته اند. روایی ابزار گردآوری داده ها (فهرست وارسی) به تایید تعداد پنج نفر از کارشناسان متخصص برنامه ریزی آموزشی رسید. مقدار همبستگی میان دو نوبت رمزگذاری نیز 82/ محاسبه گردید که نشان از پایایی قابل قبول ابزار اندازه گیری داشت. نتایج نشان داد که درمجموع سهم توجه به دو مقوله فرهنگ همکاری و فرهنگ کار گروهی کمتر از دو درصد از کل محتوی کتاب های درسی دوره ابتدایی بوده که به نظر می رسد بسیار کم و ناچیز است. مقایسه بخش های سه گانه متن، تصویر و تکلیف نیز نشان داد که در بخش تکالیف بیش از دو بخش دیگر به این دو مؤلفه توجه شده است. بنابراین نظر به اهمیت داشتن فرهنگ همکاری و فرهنگ کار گروهی برای انجام فعالیت های تعاونی، بازنگری در محتوای کتاب-های درسی دوره ابتدایی برای پرداختن بیشتر به مقوله های فرهنگ همکاری و فرهنگ کارگروهی پیشنهاد می گردد.

امروزه توسعه فناوری های نوین ارتباطی و توجه کاربران به استفاده از این فناوری ها به دلیل طبیعت غیر بومی بودن این تکنولوژی های جدید، نوعی رسوخ فرهنگ های بیگانه را که گاهاً تضاد ماهوی با فرهنگ بومی کاربران دارد را شاهد هستیم. این رویارویی فرهنگ به مرور زمان در کاربران فعال در این فضا نوعی تغییر در نگرش و در ادامه در رفتار آنان ایجاد می کند و به نوعی از فرهنگ بومی خود فاصله می گیرند، از خود بیگانگی فرهنگی زمینه ساز پذیرش عناصر فرهنگ بیگانه ونادیده انگاشتن عناصر فرهنگ بومی است؛ لذا در پژوهش حاضر به موضوع « نقش فناوری های نوین ارتباطی در از خود بیگانگی فرهنگی دانشجویان» پرداخته شده است. این پژوهش با روش پیمایشی وتکنیک پرسشنامه اجرا شده است.جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشکده های ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی (ره) و تهران در سال 1399 می باشد. با توجه به بالا بودن جامعه آماری بر اساس فرمول کوکران تعداد 269 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. جهت سنجش پایایی ابزار پژوهش از روش آلفای کرونباخ استفاده گردیده که مقدار محاسبه شده0.91 می باشد. نتایج به دست آمده فرضیه اصلی را تایید می کند و حاکی از آن است که بین آشنایی و استفاده از فناوری های نوین ارتباطی در از خودبیگانگی فرهنگی دانشجویان رابطه وجود دارد. همچنین سایر نتایج نشان داد بین نقش های خبری، آموزشی، هدایت و راهنمایی، تفریحی و سرگرمی، تبلیغی، همبستگی اجتماعی و نظارت اجتماعی محتواهای انتشار یافته در از خود بیگانگی فرهنگی دانشجویان رابطه وجود دارد.

پژوهش حاضر باهدف بررسی تطبیقی نحوه بازتاب خبری جنگ روسیه و اوکراین در دو شبکه خبر جمهوری اسلامی ایران و بی بی سی فارسی صورت گرفته است. این تحقیق از روش تحلیل محتوا و با بهره گیری از نظریه برجسته سازی و چارچوب سازی انجام شده است. روش نمونه گیری به صورت هدفمند تمام شمارشی در بازه زمانی یک ماه ابتدایی جنگ 24 فوریه تا 24 مارس 2022 می باشد. روش تجزیه وتحلیل اطلاعات به وسیله برگه های کدگذاری و مطابق شیوه نامه کدگذاری، داده ها جمع آوری شده، کدگذاری می شوند و پس از استخراج کدها، داده ها از طریق نرم افزار spss به وسیله آزمون کای اسکویر مورد پردازش قرار می گیرند. طبق یافته های توصیفی از 264 خبر بررسی شده 64.4 درصد از اخبار مربوط به بی بی سی فارسی و 35.6 درصد مربوط به شبکه خبر جمهوری اسلامی ایران است که نشان دهنده فراوانی بیشتر شبکه بی بی سی فارسی در پرداختن به اخبار مربوط به روسیه و اوکراین می باشد. بر اساس یافته های پژوهش تفاوت معناداری در کارکرد اخبار در بین دو شبکه وجود دارد. 47.1 درصد از اخبار موردبررسی در شبکه بی بی سی فارسی کارکرد تبلیغی-تهییجی و تنها 27.6 درصد کارکرد اطلاع رسانی دارند و در شبکه خبر 73.4 درصد اخبار کارکرد اطلاع رسانی و 6.4 درصد کارکرد تبلیغی-تهییجی دارند. همچنین تفاوت معناداری در منبع تولید خبر در دو شبکه است؛ 78.8 درصد از اخبار تولیدشده در شبکه بی بی سی فارسی تولید اختصاصی شبکه و52.1 درصد در شبکه خبر تولید اختصاصی شبکه است.

هدف این پژوهش، مقایسه دین داری در دو گروه وابسته و غیروابسته به اینترنت در سال 1398 است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی، روش آن؛ مقایسه ای، تکنیک آن؛ پیمایش و ابزار اندازه گیری؛ پرسشنامه است. جامعه آماری را کلیه دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر تهران و حجم نمونه را طبق جدول مورگان 384 نفر تشکیل داده اند که به شیوه خوشه ای (چند مرحله ای) انتخاب شده اند. یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل داده های برگرفته از 360 پرسشنامه تکمیل شده، نشان داد بهترین وضعیت را بُعد اعتقادی از ابعاد دین داری با میانگین 93/3 داشته، بُعد عاطفی با میانگین 89/3 و بُعد پیامدی با میانگین 72/3 در رتبه های بعدی قرار می گیرند. پایین ترین میانگین را بُعد مناسکی با میانگین 69/2 داشته است. دین داری در جمیع ابعاد، 38/3 بوده که بالاتر از متوسط و در حدّ مطلوبی است. نتایج در زمینه پاسخگویی به پرسش اصلی پژوهش نشان دادکه در بُعد عاطفی و بُعد مناسکی و درکل وضعیت دین داری، تفاوت میانگین ها در دو گروه وابسته و غیروابسته به اینترنت در سطح اطمینان 95 درصد، معنی دار است. بدین ترتیب که، در گروه غیر وابسته به اینترنت، به ترتیب: بُعد عاطفی با میانگین 97/3 ، بُعد مناسکی با میانگین 77/2 و دین داری با میانگین 43/3 از گروه وابسته به اینترنت، با میانگین های 69/3 (در بُعد عاطفی) ، 48/2(در بُعد مناسکی) و 28/3(در کل دین داری با جمیع ابعاد) بیشتر است.