خود مردم نگاری

خود مردم نگاری روشی نوظهور در مردم نگاری است که در زمره روشهای کیفی و در حیطه پارادایم تفسیر گرایی قرار می گیرد و هدف آن فهم فرهنگی زندگی روزمره از خلال تجربه زیسته محقق است که در قالب نوشتاری داستان گونه به توصیف غنی این تجربه در بستر فرهنگی آن می پردازد. با اینکه این روش در حوزه های مطالعاتی متنوعی در سالهای اخیر بکار گرفته شده است و در حال گسترش به سایر رشته ها است، در حوزه مطالعات شهری بسیار مهجور بوده است. شهرهای امروزی موزاییکی از خرده فرهنگ های متکثر هستند که پژوهشگران این حوزه می توانند با به کارگیری این روش به فهم لایه های عمیق از آنها از خلال تجربه زیسته خود نائل شوند. هدف این مقاله در گام اول، تشریح ویژگی های اصلی این روش و در گام بعدی، برقراری پیوند آن با حوزه مطالعات شهری در راستای فهم فرهنگی بسترهای شهری است. در این راستا ابتدا با بهره مندی از مطالعات کتابخانه ای و تحلیل اسنادی، مبانی فلسفی و روش شناسی خودمرد نگاری معرفی و سپس خود مردم نگاری شهری در محل تلاقی چهار چرخش اصلی(چرخش فرهنگی، چرخش روایی،چرخش فضایی و چرخش خود) در حوزه مطالعات شهری تبیین خواهد شد. تنوع فرهنگی حاکم بر شهرهای ایرانی و ضرورت فهمی عمیق و بومی از ویژگی های ماهوی آن نزد کنشگرانی که آن را به شکل بی واسطه ای تجربه می کنند اهمیت کاربست خودمرم نگاری شهری را در پژوهش های این حوزه دوچندان می کند.

هدف پژوهش حاضر واکاوی پیامدها، چالش ها و استراتژی های آموزش انتقادی در علوم انسانی می باشد. برای این منظور پیامدهای کلاس مبتنی بر تفکر انتقادی، چالش های پیش روی اعضای هیئت علمی در آموزش تفکر انتقادی و استراتژی های مناسب جهت آموزش تفکر انتقادی در حوزه علوم انسانی پرداخته شده است. رویکرد این پژوهش از نوع کیفی و خود مردم نگاری می باشد. جهت جمع آوری داده ها از ابزار مصاحبه نیمه ساختارمند استفاده شده است. نمونه پژوهش شامل 9 نفر از اعضای هیئت علمی دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان می باشد که از طریق نمونه گیری با بالاترین قدرت (بررسی مواردی که پدیده های موردنظر در آن ها بروز بسیار قوی دارد) انتخاب شده اند. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل مقایسه ای صورت گرفته است. جهت تعیین روایی پژوهش از سه روش اعتبار پذیری، انتقال پذیری و تائید پذیری استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که آموزش انتقادی باعث می شود نوعی دغدغه و صمیمیت در دانشجویان به وجود آید و سبب پیشرفت تحصیلی دانشجویان نیز می شود. همچنین اعضای هیئت علمی در آموزش تفکر انتقادی با چالش ها و موانعی روبه رو بودند یکی از این چالش ها بی انگیزگی و نداشتن دانش پایه در دانشجویان عنوان شد و دومین چالش سیاست گذاری های غلط آموزش عالی بود. علاوه بر این اعضای هیئت علمی توجه به فرایندهای مدیریت کلاس و روابط مثبت استاد دانشجو را به عنوان استراتژی های و راهبردهای آموزش انتقادی را عنوان کردند.

هدف: هدف این پژوهش بیان تحلیل و تجارب تحصیل و تدریس نویسنده از درس عروض با روش خود مردم نگاری است.روش: این روش رویکردی کیفی و خود-مردم نگارانه دارد. منبع داده های پژوهش، تجارب نگارنده به عنوان یکی از استادان دانشگاه در زمان تحصیل و تدریس درس عروض است که به شیوه روایتگری تنظیم و روایت های پژوهشگر در ارتباط شیوه آموزش ابداعی درس عروض تبیین و تفسیر شده است.یافته های پژوهش: یافته های پژوهش بیانگر این است که روش سنتی تدریس عروض، آموزش این درس را برای فراگیران دشوار و کسل کننده کرده بود. روایتگر مورد مطالعه با تجربه این مشکلات در دوران دانشجویی، روشی تازه ابداع کرد. در این روش برای حاکم کردن پذیرش آموزش سماعی لازم بود ابتدا پیش شرط هایی چون آموزش واج، هجا، تقطیع، املای عروضی و افاعیل عروضی رعایت شود؛ سپس با تکیه بر فراهم آوردن طرح درس مناسب با تکیه بر استراتژی کلان(در سطح دانشگاه ها و مراکز آموزشی)و استراتژی خرد(در سطح کلاس درس) به نیازهای آموزشی فراگیران در این زمینه پاسخ داده شود. فراهم کردن نمونه های جذاب شعری، استفاده از بحور پرکاربرد و سالم، آموزش رهاسازی ذهن، ارائه نمونه های سازگار با مصادیق فرهنگی و متناسب با روحیه و سن دانشجویان و در نهایت استفاده از راهبردهای یاددهی_ یادگیری مشارکتی این درس را به یکی از دروس جذّاب و فراگیری موفقیت آمیز سماعی اوزان و بحور عروضی تبدیل کرد.

در نظام آموزش عالی پرورش تفکر انتقادی توسط اعضای هیئت علمی امری ضروری است این مهم در حوزه علوم انسانی ضرورت دو چندانی پیدا می کند. هدف پژوهش حاضر، بازنمایی رویکردهای آموزش انتقادی در علوم انسانی می باشد. به این منظور، این پژوهش به بازنمایی تعریف اساتید از تفکر انتقادی، چگونگی به چالش کشیدن دانشجویان، شیوه های تدریس و ارزشیابی در کلاس درس پرداخته است. رویکرد پژوهش کیفی و از نوع خود مردم نگاری می باشد. جهت جمع آوری داده ها از ابزار مصاحبه نیمه ساختارمند استفاده شده است. نمونه پژوهش شامل 9 نفر از اعضای هیئت علمی دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان می باشد که از طریق نمونه گیری با بالاترین قدرت (بررسی مواردی که پدیده های موردنظر در آن ها بروز بسیار قوی دارد) انتخاب شده اند. داده ها به روش کدگذاری نظری و همچنین جهت تعیین کدها و موضوعات اصلی ازنرم افزار تحلیل داده های کیفی Nvivo10 استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل مقایسه ای صورت گرفته است. جهت تعیین روایی پژوهش از سه روش اعتبارپذیری، انتقال پذیری و تائید پذیری استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که اعضای هیئت علمی با درک روشن ومتعهدانه از تفکر انتقادی، به چالش کشیدن دانشجو، استفاده از شیوه های تدریس فعال و در ارزشیابی ها با اهمیت دادن به فرایند کلاسی و همچنین استفاده از سؤالات تشریحی با پاسخ های تحلیلی سعی در پرورش تفکر انتقادی در دانشجویان داشتند. بنابراین می توان نتیجه گرفت که اعضای هیئت علمی با درک درست از تفکر انتقادی و چگونگی آموزش آن می توانند آن را پرورش دهند و نتایجی که حاصل می شود چشمگیر خواهد بود.

روایت های معلمان درباره زندگی روزانه و حرفه ای شان در مدرسه، به فهم و ادراکی عمیق از ”چیستی تدریس و معلمی“ منجر می شود. روایت ها مهم ترین و اساسی ترین ابزار معناساز فرهنگی هستند و امکان دست یابی به اندیشه ها، دانش و تجربه های معلمان را فراهم می کنند. در پژوهش حاضر با روش خود مردم نگاری، پژوهشگر اول؛ تجربه های زیسته در دوران تحصیل و هویت حرفه ای خود به عنوان معلم را بررسی کرده است. نتیجه های تحقیق حاکی از تأثیر عمیق تجربه ها بر شکل گیری هویت معلم است که از آن جمله می توان به خودآگاهی، چرخش از رویکرد معلم محوری به رویکرد کودک محوری در تدریس، پاسخ گویی به نیازهای دانش آموزان، تأمل در عمل، پیوند بین نظر و عمل و جستجوی معنا اشاره کرد.

هدف این مقاله، روایت دشواری های گذار فرهنگی دانش آموز کورد پایه اول میان سه فرهنگ (خانواده، کلاس درس و نظام مدرسه ای)، در آغاز ورود به اول دبستان می باشد. روش این پژوهش خودمردم نگاری انتقادی بود. داده ها از سه منبع، نخست تجارب زیسته محقق اول به عنوان دانش آموز کلاس اول، منبع دوم روایت تجارب دانش آموزان پایه اول امروز از زبان محقق به عنوان معلم آن ها و منبع سوم تجارب 21 نفر از معلمان و مادران، گردآوری شده است. تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس اصول مطرح از سوی الیس و بوچنر صورت گرفت. وقتی کودک کورد، پا به دنیای فرهنگ مدرسه و کلاس درس می گذارد، بسیاری از عناصر فرهنگی خانواده خود از جمله زبان، آداب و رسوم و ارزش های فرهنگی را نمی یابد. او اغلب به کمک مادر و معلمان گریزگاه هایی برای موفقیت و ارتقا به پایه بالاتر بدون درونی کردن بسیاری از ارزش های فرهنگ مدرسه را می آموزد.