جوهر

مابعدالطبیعه عنوانی است که پس از ارسطو بر مجموعه ای از تحقیقات او گذاشته شد. به این ترتیب وحدت مابعدالطبیعه همچون اثری یکپارچه از ابتدا محل پرسش بوده است. خوانش مابعدالطبیعه در مقام اثری واحد در گرو یافت پرسشی نخستین و غایتی مطلوب در بخش های متفاوت این اثر است. آنچه مابعدالطبیعه را به اثری واحد مبدل می کند دانشی یگانه است که ارسطو در پژوهش های مابعدالطبیعی خود به آن نظر داشته است. ارسطو در کتاب مابعدالطبیعه در جست وجوی دانشی به نام سوفیا یا دانش نخستین است. برای ارسطو یکی از دشواری های تحقیق درباره سوفیا این است که آیا سوفیا یک دانش واحد و متمایز است. برای فهم این دشواری باید پرسید وحدت هر علم از نگاه ارسطو در گرو چیست. وحدت هر علم برای ارسطو در گرو وحدت جوهر مدنظر(موضوع) آن است. اما سوفیا به دلیل موضوع خاصی که دارد نمی تواند مانند سایر علوم واحد باشد. موضوع سوفیا موجود به ما هو موجود یا کل است. سوفیا موضوعی عام دارد، با این حال موضوع هر علم هم تنها ذیل کل به عنوان جوهری یگانه قابل درک خواهد بود. سوفیا در تعیین موضوع هر علم ایفای نقش می کند. به این ترتیب سوفیا نه یک دانش واحد و جداگانه، بلکه خاستگاه هر دانش است. سوفیا در مقام واحد و معیار علم شمارنده علوم است. به این معنا سوفیا را می توان دانش نخستین یا واحد علم نامید.