کتابخانه های دیجیتالی

هدف:شناسایی روند های پژوهشی در حوزه کتابخانه های دیجیتالی از منظر سه رویکرد گذشته نگر، وضعیت کنونی، و آینده نگاری. روش شناسی:رویکرد پژوهش حاضر ترکیبی است. در مرحله نخست برای شناسایی گذشته و حال کتابخانه های دیجیتالی، محورها و موضوع های مطرح در کنفرانس های خاص این حوزه از رویکرد کمّی و مرور محورهای کنفرانس ها بهره گرفته شد. درباره آینده آن نیز از رویکرد کیفی و روش خیال پردازی علمی استفاده شد. یافته ها:مسائل گذشته کتابخانه های دیجیتالی هنوز هم در پژوهش های این حوزه مطرح است. دغدغه های تازه ای نیز در سال های اخیر پدید آمده است. در سال های آینده احتمالاً پژوهش های کتابخانه های دیجیتالی بیشتر معطوف به موضوع هایی مانند شبکه اجتماعی پژوهشگران، اشتراک گذاری نتایج پژوهش ها، اشتراک گذاری معنایی اطلاعات، حفاظت از کتابخانه های دیجیتالی، داده های بزرگ و نوآوری ها خواهد بود. نتیجه گیری:این پژوهش کمک خواهد کرد تا نقشه راهی برای راهنمایی، ارزیابی، و بهبود آموزش ها و پژوهش ها در حوزه کتابخانه های دیجیتالی حاصل شود.

هدف: شناسایی موانع پیاده سازی رایانش ابری از دیدگاه مسئولان پورتال کتابخانه های دیجیتالی ایران. روش شناسی: با روش توصیفی- پیمایشی و به وسیله پرسشنامه پژوهشگرساخته، نظرات 30 نفر از مسئولان پورتال کتابخانه های دیجیتالی ایران جمع آوری شد. یافته ها با آمار توصیفی و استنباطی و آزمون های تی تک نمونه ای، رتبه بندی فریدمن، و واریانس یک طرفه تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: در پیاده سازی رایانش ابری در پورتال ها، به ترتیب موانع قانونی (70/3)، اقتصادی (70/2)، مدیریتی (82/1)، و امنیتی (78/1) بیشترین تأثیرگذاری را داشتند. از میان مؤلفه های مربوط به هر بُعد، ناهم خوانی بین رویه های مقاوم سازی توسط ابر و مشتریان، به کارنگرفتن متخصصان سازمان فناوری اطلاعات برای بررسی خطرات و تبیین راهکارهای لازم به طور مستمر، مقرون به صرفه نبودن خدمات رایانش ابری در سازمان هایی که هزینه عملیاتی کمتری دارند، و نبود ضوابط قانونی سخت گیرانه خدمت دهندگان ابر در ایجاد سازوکارهای لازم برای کاهش خطرات مربوط به حریم خصوصی و محافظت از داده ها بیشترین رتبه را کسب کردند. همچنین، بین موانع شناسایی شده در انواع مختلف کتابخانه ها تفاوت معناداری وجود نداشت. نتیجه گیری: باتوجه به مشکلات مربوط به مسائل حقوقی و قانونی در بستر کتابخانه های دیجیتالی، به تدوین قوانین ملی در زمینه رایانش ابری نیازمندیم.

هدف: ارائه الگوی مفهومی کاربرد فناوری معنایی در بازیابی اطلاعات کتابخانه های دیجیتالی. روش شناسی: پژوهش حاضر کاربردی و ابزارگردآوری داده ها سیاهه وارسی بود که براساس نظر متخصصان و با روش دلفی در 3 بخش معماری فناوری معنایی، ابزارهای فناوری معنایی، و فناوری معنایی در بازیابی اطلاعات استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری واریانس محور و مدل سازی کمینه مربعات جزئی (PLS-SEM) استفاده شد. درادامه، از ترکیب دیدگاه اعضای پنل دلفی و متخصصان، نرم افزار الگوی نهایی پژوهش تدوین شد. برای تأیید نهایی الگو و اعتبارسنجی آن از مصاحبه نیمه ساختاریافته و آمار توصیفی استفاده شد. یافته ها: برازش هر دو بخش الگوریتم داده ها و نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان دهنده مطلوبیت و مقبولیت ساختار مکنون در سطح شاخص ها و مؤلفه هاست. مقدار نیکویی برازش مدل از دیدگاه اعضای پنل دلفی برابر با 589/0 و مقدار نیکویی برازش مدل از دیدگاه متخصصان نرم افزار برابر با 387/0 به دست آمد که این عدد با توجه به سه مقدار 01/0، 25/0، و 36/0 به عنوان مقادیر ضعیف، متوسط، و قوی برای  GOFنشان از برازش کلی قوی مدل دارد. بنابراین، می توان از آن به عنوان الگویی مناسب برای به کارگیری فناوری معنایی در بازیابی اطلاعات کتابخانه های دیجیتالی بهره گرفت.

هدف: شناسایی الگوهای سنجش کیفیت عملکرد کتابخانه های دیجیتالی به منظور استخراج معیار برای ارزیابی عملکرد کتابخانه های دیجیتالی. روش شناسی: محتوای 18 مقاله از میان 66735 مقاله مرتبط با کیفیت سنجی خدمات کتابخانه های دیجیتالی از پایگاه های معتبر بین سال های 2000 تا 2018 براساس معیارهای کیفی مبتنی بر هدف، ارزیابی و مقالات نهایی انتخاب و تحلیل شد. به منظور یکپارچه سازی نتایج جستجو از نرم افزار اندنوت استفاده شد. اعتبارسنجی نتایج با استفاده از روایی صوری و نظر متخصصان بیرون از گروه پژوهش احراز شد. یافته ها : کیفیت سنجی عملکرد کتابخانه های دیجیتالی دارای رویکرد ترکیبی شامل کاربردپذیری، کارکرد، و دسترس پذیری است. پژوهش ها در سه بُعد به ترتیب 8/38%، 5/55% و 3/33% بود. نتیجه گیری: رویکرد ترکیبی به سبب بهره گیری از معیارهای پذیرفتنی برای ارزیابی عملکرد کتابخانه های دیجیتالی مناسب است.

هدف: شناسایی و رتبه بندی ریسک های تأمین منابع در کتابخانه های دیجیتالی. روش شناسی: این پیمایش با بهره گیری از فن آنتروپی شانون و تاپسیس فازی و با استفاده از دو پرسشنامه پژوهشگرساخته روی 15 نفر از خبرگان دانشگاهی و مدیران کتابخانه های دیجیتالی شهر تهران انجام شد. یافته ها: ریسک های «میزان توانایی مالی کتابخانه در تأمین منابع دیجیتالی» با ضریب نزدیکی (7315/0)، «توانایی جذب حمایت مالی نظیر (وقف، اهدا و...)» با ضریب نزدیکی (6835/0)، «تغییرات و بی ثباتی در نرخ های ارزی» با ضریب نزدیکی (6812/0)، و «سیاست های حق مؤلف از طرف دولت» با ضریب نزدیکی (6811/0) در بالاترین رتبه و اولویت نسبت به سایر ریسک های تأمین زنجیره تأمین کتابخانه های دیجیتالی قرار داشتند. نتیجه گیری: 24 ریسک تأمین کنندگان شناسایی و ریسک «میزان توانایی مالی کتابخانه در تأمین منابع دیجیتالی» جزو ریسک های قرمز تأمین کنندگان در کتابخانه های دیجیتالی است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه بین وضع موجود و مطلوب به کارگیری فناوری معنایی در بازیابی اطلاعات در نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی ایران انجام شد . روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی و به صورت توصیفی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 8 نرم افزار کتابخانه دیجیتالی سیمرغ، پیام مشرق، پارس آذرخش، پیام حنان، رسا، تبیان، سامان و پاسارگاد بود. ابزارگردآوری داده ها سیاهه وارسی است که در زمینه کاربرد فناوری معنایی در بازیابی اطلاعات در نرم افزارهای کتابخانه های دیجیتالی بر اساس نظر متخصصان و با روش دلفی در سه بخش معماری فناوری معنایی، ابزارهای فناوری معنایی، فناوری معنایی در بازیابی اطلاعات مورد استفاده قرارگرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری واریانس محور، مدل سازی حداقل مربعات جزئی (PLS-SEM)، آزمون های کلموگروف اسمیرنوف و کروسکال والیس استفاده شد. یافته ها: بین وضع موجود شرکت های نرم افزاری کتابخانه های دیجیتالی ایران از نظر ساختار معماری فناوری معنایی، ابزارهای معنایی و فناوری معنایی در بازیابی اطلاعات با وضع مطلوب به دست آمده در پژوهش اختلاف معنی داری وجود دارد. میانگین رتبه ها برابر با 5/14، 63/11و 5/29 است که بسیار بزرگ تر و بهتر از وضع موجود می باشد. نتیجه گیری: با توجه به اهمیت فناوری های معنایی، کتابخانه های دیجیتالی ایران، از نظر کاربرد این فناوری ها در بازیابی اطلاعات، وضعیت مطلوبی ندارند و نیازمند لایه هایی فراتر از طراحی اولیه خود هستند و همچنین مستلزم بازنگری جدی و تلاش برای رسیدن به وضع مطلوب از سوی طراحان نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی هستند.

هدف: شناسایی نقاط قوت و ضعف وب سایت های کتابخانه های دیجیتال ایران بر اساس شاخصهای وب سبز. روش: 59 وب سایت کتابخانه دیجیتالی با بهره گیری از سیاهه وارسی محقق ساخته به روش وب سنجی ارزیابی شده است. روایی پرسشنامه بر اساس نظر متخصصان و پایایی آن با آزمون آلفای کرونباخ (861/ 0 ) تأیید شد. ارزیابی با استفاده از 5 ابزار آنلاین، و تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون های دوجمله ای و کای اسکور ) انجام شد. یافته ها: در مراحل ایجاد (005/0=P ) وکاربری (030/0=P ) بین وب سایت ها تفاوت معنی دار وجود داشت. در مرحله تجزیه وتحلیل به دلیل رعایت نشدن شاخص های برنامه ریزی در همه آنها آزمون ممکن نشد. بین وب سایت های مورد بررسی از نظر رعایت سه مرحله اصلی وب سبز تفاوت معنی دار (001/0=P ) وجود دارد زیرا 1/44 % در سطح خوب و 39 % در سطح متوسط قرار داشتند. نتیجه گیری: وضعیت مراحل وب سبز در وب سایت های کتابخانه های دیجیتالی ایران خوب است. اما وضعیت رعایت شاخص های برنامه ریزی در مرحله تجزیه وتحلیل و رابط کاربر گرافیکی در مرحله کاربری دقت جدی مدیران و طراحان وب سایت ها را می طلبد. کلیدواژه ها: کتابخانه های دیجیتالی، وب سایت، وب سبز.  

هدف اصلی پژوهش، مطالعه تطبیقی وبگاه کتابخانه های دانشگاهی ایران و ایالت متحده آمریکا از منظرکسب بازدیدکاربران به واسطه ی رسانه های اجتماعی بوده است. تحقیق حاضر از حیث هدف، کاربردی محسوب می گردد و با رویکرد اکتشافی انجام شده است. جامعه پژوهش تعداد ۲۱ وبگاه کتابخانه مرکزی یا دیجیتالی دانشگاه های دولتی ایران وابسته به وزارت علوم واقع در شهرهای بزرگ ایران شامل تهران، اصفهان، مشهد، تبریز و اهواز و ۱۶ وبگاه کتابخانه دانشگاهی واقع در ایالت متحده آمریکا بودند.مطالعه با روش پیمایشی توصیفی و به صورت مقطعی در بازه زمانی سه ماهه ی فوریه ، مارس و آوریل سال ۲۰۱۹ میلادی با ابزار مشاهده مستقیم در پایگاه هوشمند تحلیل رفتارکاربران «سیمیلاروب» انجام شد. یافته ها نشان داد ، در ایران میزان ۱۹٪ و در ایالت متحده آمریکا میزان ۱۰۰٪ از کل تعداد وبگاه های کتابخانه های دانشگاهی ،از طریق رسانه های اجتماعی ، کاربران را جذب کرده بودند. میزان بازدیدکاربران (کلیک ) به وسیله رسانه های اجتماعی از وبگاه کتابخانه های دانشگاهی در ایران حداکثر تا ۳٪ از کل بازدیدها از وبگاه کتابخانه مشاهده شد که این رقم در مورد ایالت متحده آمریکا حداکثر تا ۱٪ از کل بازدیدها بود( به استثنای وبگاه کتابخانه دانشگاهی ام آی تی که این رقم ۱۱٪ مشاهده شد ). به ترتیب اولویت، رسانه های اجتماعی «فیس بوک»،«یوتیوب» ،«توییتر» ،«ردیت» ، «ریسرچ گیت» و «پینترست» به عنوان برترین رسانه هایی که وبگاه کتابخانه های دانشگاهی امریکا از طریق آنها ، بازدید وبی، کسب می نمایند، شناسایی شدند.

هدف این پژوهش، طراحی و اعتباریابی مدل مفهومی کیفیت خدمات دیجیتال کتابخانه ای در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است. جامعه آماری پژوهش کلیه اعضای هیئت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی به تعداد 27 نفر در بخش دلفی و کاربران تالار رقمی کتابخانه در کل ایران به تعداد 500060 نفر در بخش استنباطی می باشند. در بخش دلفی از سرشماری و در بخش استباطی نیز نمونه ها با روش غیر احتمالی در دسترس انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه ای است که اعتبار آن توسط روش های روایی سازه و بارهای عاملی و همچنین پایایی آلفای کرونباخ تایید شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های توصیفی میانگین و انحراف معیار، آزمون بارتلت، تحلیل عاملی و همچنین تحلیل مسیر، با استفاده از نرم افزارهای آماری اس پی اس اس و ایموس بهره برده شد. بر اساس یافته های پژوهش، کیفیت خدمات کتابخانه های دیجیتالی در چهار عامل اصلی داخلی، خارجی، عامل سوم و کیفیت خدمات خروجی قابل طبقه بندی است. این چهار عامل، می توانند معیار خوبی برای ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه های دیجیتالی باشند. بهره گیری از چارچوب نهایی پژوهش حاضر می تواند کتابخانه های دیجیتالی را در دستیابی به سطح کیفیت مورد انتظار یاری رساند.

توجه به ابعاد تعامل به عنوان مفهومی اساسی در محیط های رایانه ای برای درک و ترسیم کارکرد روانی و رفتارهای کاربران و در نتیجه، طراحی بهینه نظام های بازیابی تعاملی اطلاعات ضروری است. از طرف دیگر، مسئله تعامل به دلیل ماهیت پیچیده ای که دارد، توجه همزمان به عوامل شخصی-شناختی، رفتاری و محیطی کاربران در فرایند بازیابی اطلاعات و درک درست این مؤلفه ها را می طلبد. از این رو، هدف پژوهش حاضر ارائه چارچوب و تعیین عناصر اصلی و فرعی تعامل بازیابی اطلاعات مبتنی بر نظریه شناختی اجتماعی «بندورا» و توسعه سیاهه وارسی بعد تعامل بازیابی اطلاعات در کتابخانه های دیجیتال مبتنی بر این نظریه است. پژوهش حاضر در دو مرحله به روش کتابخانه ای و پیمایشی، یعنی نظرسنجی از خبرگان و پانل «دلفی» انجام شده است. نخست، با بررسی متون مختلف، مؤلفه های مختلف تعامل در سامانه های کتابخانه های دیجیتال و همچنین، مؤلفه های تأثیرگذار نظریه شناختی اجتماعی در رفتار اطلاعاتی استخراج و ارزیابی شد. سپس، ابعاد و مؤلفه های تعامل مبتنی بر نظریه شناختی-اجتماعی با استفاده از آرای خبرگان دانشگاهی برآوُرد و در پرسشنامه ای در قالب طیف «لیکرت» پنج گزینه ای تنظیم و اعتبارسنجی گردید. مؤلفه های اصلی شامل سه بعد تعامل با اطلاعات، تعامل با رابط کاربری و تعامل با وظایف، و مؤلفه های فرعیِ هر یک از آن ها گروه معلول، و نظریه شناختی-اجتماعی با سه مؤلفه اصلی شخص، محیط، و رفتار، گروه علت ها را تشکیل می دهند. جامعه خبرگان، بر اساس روش نمونه گیری گلوله برفی، شامل ۱۷ متخصص حوزه بازیابی اطلاعات بود. با توجه به مقادیر بالای ض ریب ت وافقی «کن دال» در دو مؤلفه شخص و رفتار ح دود ۰/۷۷ و ضریب ۰/۷۲ در مؤلفه محیط در مجموع، ۶۰ مؤلفه در این سه بعد مورد توافق و اجماع واقع شد. بر اساس یافته های پژوهش و در ضمن مراحل دوگانه دلفی و پس از حذف مؤلفه هایی با میانگین کمتر از عدد ۳ در طیف «لیکرت»، تعداد ۲۱ مؤلفه در بُعد شخص، ۲۰ مؤلفه در بُعد رفتار و ۱۹ مؤلفه در بُعد محیط مورد تأیید خبرگان پژوهش قرار گرفت. نتایج پژوهش حاکی از آن است که گویه اعتبار در هر سه مولفه شخص، رفتار، و محیط و گویه های جامعیت و پیچیدگی وظیفه کاری عینی در مؤلفه محیط و گویه دشواری وظیفه کاری ذهنی در مؤلفه رفتار از نظر خبرگان پژوهش نیز کم اهمیت بود و در نتیجه، حذف شدند. چارچوب به دست آمده از این پژوهش می تواند به عنوان مبنای پژوهش های آتی در جهت کاربست این مؤلفه ها با تأکید بر سه جنبه اساسی رفتار کاربر در طراحی بهینه نظام های بازیابی تعاملی اطلاعات قرار گیرد. .

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و رتبه بندی ریسک های زنجیره تأمین در کتابخانه های دیجیتال دانشگاه های دولتی شهر تهران بر اساس استاندارد ایزو ۳۱۰۰۰ ویرایش سال ۲۰۱۸ انجام شده است. این پژوهش به لحاظ ماهیت از نوع کاربردی، و روش اجرای آن پیمایشی-تحلیلی با فنون آنتروپی «شانون» برای وزن دهی ریسک ها و «تاپسیس» فازی برای رتبه بندی ریسک ها بوده است. با استفاده از منابع مرتبط و پژوهش های پیشین، پراهمیت ترین ریسک ها شناسایی شد که به طراحی پرسشنامه ای با پنج مؤلفه و ۱۰۹ گویه انجامید. پایایی پرسشنامه بر اساس ضریب هماهنگی درونی و با استفاده از ضریب آلفای «کرونباخ» توسط نرم افزار SPSS محاسبه شد، و ارزش آن ها در هر یک از ابعاد پرسشنامه بزرگ تر از مقدار ۰/۹۸ به دست آمد. تحلیل و سنجش ریسک ها با استفاده از فنون ذکرشده انجام شده است. در این پژوهش ریسک های زنجیره تأمین در پنج بخش (تأمین کنندگان، تولید و مدیریت منابع دیجبتال، توزیع منابع دیجیتال، خدمات به کاربران، و ریسک های مشترک بین اجزای زنجیره تأمین) مورد ارزیابی قرار گرفته است. در بخش تأمین کنندگان، ۲۴ شاخص ریسک شناسایی شد که شاخص ریسک «تغییرات و بی ثباتی در نرخ های ارزی» با ۷۳ درصد بالاترین رتبه را داشت. در بخش تولید و مدیریت منابع دیجیتال، ۲۶ شاخص ریسک شناسایی شد که شاخص ریسک «خط مشی مجموعه سازی منابع دیجیتال» با ۷۳ درصد حائز بالاترین رتبه شد. در بخش توزیع منابع دیجیتال، ۱۹ شاخص ریسک شناسایی شد و شاخص ریسک «امکان ارائه خدمات امانت مبتنی بر وب در کتابخانه دیجیتال» با ۸۴ درصد دارای بالاترین رتبه بود. در بخش خدمات به کاربران، ۲۱ شاخص ریسک شناسایی شد و شاخص ریسک «امکان جست وجو با هر مرورگر درکتابخانه دیجیتال» با ۸۸ درصد بالاترین رتبه را از آن خود کرد و در بخش ریسک های مشترک بین اجزای زنجیره تأمین، ۱۹ شاخص ریسک شناسایی شد که شاخص ریسک «افزایش قیمت سخت افزارهای اجزای زنجیره تأمین به جهت تغییرات نرخ ارز» با ۸۲ درصد بالاترین رتبه را کسب نمود. بر اساس رتبه بندی ریسک ها با استفاده از تکنیک «تاپسیس» فازی در زنجیره تأمین کتابخانه های دیجیتال دانشگاه های شهر تهران «ریسک های مربوط به تأمین کنندگان»، «ریسک های مشترک بین اجزای زنجیره تأمین»، «ریسک های مربوط به خدمات به کاربران»، «ریسک های مربوط به تولید و مدیریت منابع دیجیتال» و «ریسک های مربوط به توزیع منابع دیجیتال» به ترتیب، رتبه ۱ تا ۵ را از نظر اهمیت کسب کردند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی میزان کاربرد فناوری معنایی در بازیابی اطلاعات در نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی ایران انجام شد. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی و به صورت توصیفی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 8 نرم افزار کتابخانه دیجیتالی سیمرغ، پیام مشرق، پارس آذرخش، پیام حنان، رسا، تبیان، سامان و پاسارگاد بود. ابزارگردآوری داده ها سیاهه وارسی است که در زمینه کاربرد فناوری معنایی در بازیابی اطلاعات در نرم افزارهای کتابخانه های دیجیتالی بر اساس نظر متخصصان و با روش دلفی در سه بخش معماری فناوری معنایی، ابزارهای فناوری معنایی، فناوری معنایی در بازیابی اطلاعات و سطوح پیاده سازی آن ها مورد استفاده قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارSPSS 25، آنالیز واریانس و انحراف معیار استفاده شد. یافته ها : یافته های پژوهش نشان داد که کتابخانه های دیجیتالی از نظر کاربرد فناوری معنایی در معماری فناوری معنایی در بازیابی اطلاعات وضعیت مطلوبی ندارند و نیازمند لایه هایی فراتر از طراحی اولیه خود هستند. همچنین در خصوص ابزارهای معنایی و استفاده از مؤلفه های فناوریی معنایی و سطوح پیاده سازی آن ها نیز عملکرد مناسبی نداشته و با توجه به اهمیت این بخش در بازیابی اطلاعات، نیاز به بازنگری جدی از سوی طراحان نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی دارند.

هدف: هدف پژوهش حاضر مقایسه میزان آشنایی و استفاده دانشجویان پزشکی دانشگاه های ایران، تهران و شهید بهشتی از کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران است. روش شناسی: پژوهش حاضراز نوع پیمایشی و توصیفی است. برای گردآوری داده ها از روش توزیع تصادفی پرسشنامه استفاده شد که پس از بررسی روایی و پایایی در اختیاردانشجویان پزشکی دانشگاه های علوم پزشکی ایران، تهران و شهید بهشتی (جمعاً 300 نفر) قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روشهای آمار توصیفی نظیرجداول فراوانی، نمودارهای ستونی و محاسبه شاخص های مرکزی مانند میانگین استفاده شد. برای محاسبه آمار های لازم از نرم افزار Excel استفاده شده است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که میزان استفاده و آگاهی دانشجویان در هر سه دانشگاه پایین تر از حد متوسط است. افرادی که از وجود کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی آگاه نبودند. دانشجویان در هر سه دانشگاه بیشترین مشکل را نا آشنایی با این کتابخانه اعلام نمودند. در کل از میان دانشگاه های مورد بررسی دانشگاه تهران در پایگاه های Proquest، Scopus، Thomson، Elsevier وEndNoteبیشترین میزان استفاده را داشت. میانگین امتیاز توانایی دانشجویان در بهره گیری از راهبردهای جستجو برای دانشگاه ایران، تهران و شهید بهشتی به ترتیب 43/2، 89/2 و 87/2 است. نتیجه گیری: یافته های پژوهش حاکی از آن است که توانمندی پژوهشی دانشجویان پایین تر ازحد متوسط است و در حد مطلوبی قرار ندارد. پیشنهاد می گردد آگاهی و توانایی پژوهشی دانشجویان را به طرق مختلف افزایش دهند.    

مقدمه: همواره درباره مفهوم و چارچو بهای کتابخانههای دیجیتالی ابهام وجود داشته چون کتابخانه ی الکترونیکی، مجازی، بدون دیوار، هیبرید و راه دور و دیجیتالی، اغلب با هم یا به جای هم به کار رفته اند. حتی تعریف جامع و استانداردی از کتابخانه های دیجیتالی که همگان در مورد آن توافق داشته باشند، وجود ندارد ولی تعریف فدراسیون کتابخانه های دیجیتالی یکی از پذیرفته شده ترین و پٌر استنادترین تعاریف است. هدف این پژوهش بررسی مهمترین شاخص ها برای طراحی و ارزیابی کتابخانه های دیجیتالی و ارائه ی معیارهای نسبی برای آن بود. روش بررسی: در این پژوهش پیمایشی - توصیفی، با روش کتابخانه ای، متون و منابع موجود درباره کتابخانه های دیجیتالی مطالعه و عناصر مهم در طراحی این کتابخانه ها و شش کتابخانه ی دیجیتالی موفق و استاندارد خارجی شناسایی شد. اطلاعات به دست آمده تحلیل و شاخ صهای کلی برای طراحی کتابخان ههای دیجیتالی تعیین شد. یافته ها: چهارده شاخص اصلی برای طراحی کتابخانه های دیجیتالی عبارت اند از: منابع تمام متن، کاربران ویژه، دسترسی مطمئن و پایدار به منابع، قالب منابع، جستجو و بازیابی، مجموعه سازی، توسعه زیرساخت ها و تجهیزات، نیروی ا نسانی متخصص، سازماندهی، قابلیت همکاری با دیگر کتابخانه ها، خدمات، منابع چاپی در کنار منابع دیجیتالی، استاندارد و استانداردسازی و رعایت مالکیت معنوی. هر شاخص دارای زیربخش های مختلفی برای حوزه های متفاوت کتابخانه دیجیتالی است. نتیجه گیری: مطالعه های با این رویکرد به بررسی شاخص های دخیل در امر طراحی و ارزیابی کتابخانه های دیجیتالی یافت نشد. می توان از یافته های این مطالعه در آینده به عنوان معیار طراحی و ارزیابی کتابخانه های دیجیتالی بهره گرفت.

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی خدمات موجود در کتابخانه های دیجیتالی ایران و جهان به منظور معرفی خدمات پیشنهادی برای کتابخانه های دیجیتالی ایران است. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است. روش استفاده شده برای انجام این پژوهش از نوع مقایسه ای و تطبیقی است. برای گردآوری اطلاعات لازم درباره خدمات کتابخانه های دیجیتالی مورد مطالعه به صفحات وب آن ها مراجعه و اطلاعات لازم گردآوری شد. یافته ها:در این پژوهش خدمات 59 کتابخانه دیجیتالی داخلی و خارجی مورد مطالعه قرار گرفت که 11 مورد از آن ها داخلی و 48 کتابخانه دیگر خارجی بودند. خدمات ارائه شده توسط جامعه مورد مطالعه جستجو (به شیوه های مختلف)، ارتباط با ما، نمایه مجموعه، تازه ها و اخبار تخصصی، عضویت از راه دور، پرسش های متداول، از کتابدار بپرس، ار اس اس، کتابخانه شخصی (من) و گفتگوی همزمان را در بر می گرفت. در بین کتابخانه های دیجیتالی داخلی بیشترین خدمت رعایت شده مربوط به «جستجو» و کم ترین آن نیز مربوط به خدمت «از کتابدار بپرس» بود. همچنین پنج خدمت ارتباط با ما، نمایه مجموعه، تازه ها و اخبار تخصصی، ار اس اس و گفتگوی همزمان توسط هیچ یک از کتابخانه های دیجیتالی داخلی ارائه نمی شد. در بین کتابخانه های دیجیتالی خارجی نیز بیشترین خدمت مربوط به «جستجو» و کم ترین آن نیز مربوط به «کتابخانه شخصی» بود. در کل نیز در بین جامعه مورد مطالعه خدمت جستجو و کتابخانه شخصی بیشترین و کم ترین بسامد را به خود اختصاص داده اند. در نهایت نیز خدمات پیشنهادی برای کتابخانه ای دیجیتالی داخلی معرفی شدند.

هدف: هدف شناسایی عوامل راهبردی مؤثر و پیش برنده رشد و توسعه کتابخانه های دیجیتالی در ایران است. روش: روش این پژوهش نظریه داده بنیاد به شیوه نظام مند در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی است. جامعه آماری پژوهش متشکل از متخصصان و خبرگان حوزه کتابخانه های دیجیتالی و روش گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختاریافته تا رسیدن به کفایت و اشباع نظری بود. درباره داده ها پس از کدگذاری و شکل گیری طبقات اصلی بحث و نتیجه گیری انجام شده است. یافته ها: عوامل راهبردی مؤثر بر توسعه کتابخانه های دیجیتالی در ایران به ترتیب اهمیت و اولویت عبارتند از سازوکارهای مدیریتی، سازوکارهای توسعه منابع انسانی، سازوکارهای حقوقی و قانونی، سازوکار محتوا و ارائه خدمات.