شیوه های ارتباطی

مطالعه فرهنگ و تمدن جهان نه تنها مورد توجه باستان شناسان و تاریخ نویسان بوده بلکه برای هر انسانی دارای شگفتیها و جذابیت های بسیاری است. تمدن هاراپا از فرهنگی غنی برخوردار بوده و بعنوان یکی از بزرگترین تمدن های باستانی است که نقش بسزایی در پیشبرد تمدن جهان داشته است. نمونه هایی از زبان و شیوه های ارتباطی مردم هاراپا به شکل گفتاری و نوشتاری توسط محققان ارایه شده که تا کنون کوشش های علمی نتوانسته به دلیل برخی مشکلات به نحوی شایسته رمزگشایی نماید و همچنان بشکل یک راز باقی مانده است. نویسنده در مقاله حاضر، ابتدا به معرفی تمدن هاراپا پرداخته و سپس به بررسی مقوله زبان و سیستم ارتباطی آن دوره خواهد پرداخت.

یکی از مسائل پراهمیت در خوانش مقالات، نحوه تعامل شمس تبریزی با مخاطبانش است. ساختار مقالات بیش از هر مطلب دیگری، متأثر از نگاه مداوم شمس به مخاطب بوده است. شمس تبریزی در لابه لای مقالات به تبیین جایگاه و نقش مخاطب در تکوین اثرش، مخاطب خاص و چگونگی تعامل با وی پرداخته است. وی نه مخاطب محور نه مخاطب سالار و نه مخاطب ناشناس بوده است؛ او مخاطب گزینی بوده که وسواس فراوانی در تخصیص خطاب و کلام داشته است. بیان مختصر و موجز، نامأنوس، دیریاب و دشوار و پرابهام شمس با مخاطبان خویش در مواضعی از مقالات، تغییر و نوسان یافته است. روی سخن شمس در مقالات ، بیشتر با مخاطبان زبده ای بوده که عمدتاً قادر به درک و دریافت زبان ویژه وی بوده اند؛ ازاین رو، وی در مقالات تلاش کرده است تا به نحو مؤثری با آنان ارتباط برقرار کند. در این مقاله، نویسنده به شیوه تحلیلی و توصیفی، در پی تبیین شیوه هایی ارتباطی است که شمس با به کاربستن آن ها بر ذهن و ضمیر مخاطبان تأثیر گذاشته است.

پیامبر اکرم (ص) پس از سیزده سال تبلیغ در مکه، به ناچار این شهر را ترک و به شهر یثرب که بعدها مدینه النبی نام گرفت،  هجرت کردند. در شهر مدینه حکومت اسلامی را مطابق با قوانین الهی بنیان نهادند. مشرکان هرگز تحمل استقلال و قدرت گرفتن مسلمانان را نداشتند، از این رو از همان سال اول هجرت، اقدامات خود را علیه حکومت تازه بنیان به کار گرفتند. از جمله این اقدامات جنگ های متعدی بود که در سال های مختلف روی داد. در این مقاله در صدد بررسی شیوه های ارتباطی حضرت در این جنگ ها هستیم. بدین منظور کتاب های تاریخی الطبقات، سیره النبویه (ابن هشام) و تاریخ یعقوبی از طریق نمونه گیری هدفمند با روش تحلیل محتوای کیفی بررسی شده که نتایج حاصل شامل شش مقوله اصلی است و هر کدام شامل تعدادی مقوله فرعی می باشند. این شش مقوله شامل شیوه های ارتباطی پیامبر (ص)، ویژگی های پیامبر (ص) به عنوان منبع پیام، نحوه ارائه پیام، رعایت اصل مخاطب شناسی، چگونگی احترام به ارزش های انسانی و تکنیک های ارتباطی پیامبر (ص) در جنگ ها می باشند.

ارتباطات یک عنصر کلیدی است که با فعال کردن روابط محیط زیست و انسان (HERs) محیط را تعریف و به فعلیت می رساند. الگوهای ارتباطی با سیستم های زندگی سازمان یافته تر و متراکم تر مانند محیط های شهری، افزایش یافته و تنوع بیشتری میابند. شایان ذکر است که چنین الگوهایی ایستا نبوده و تحت تأثیر تغییرات فناوری و اجتماعی قرار دارند. با اینکه در گذشته این الگوها تحت محدودیت های فیزیکی مانند زمان و مکان قرار داشتند، با پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، این محدودیت ها شروع به از بین رفتن نمودند و منجر به تغییراتی در روابط محیط زیست و انسان HER)) و همچنین تغییر در جنبه های اجتماعی زندگی عمومی شهری شدند. تحقیق پیش رو، رویکردی نظری را برای نشان دادن نقش شیوه های ارتباطی در HER، به ویژه در فضاهای عمومی شهری و اینکه چگونه پیشرفت های موجود در زمینه ICT بر HER تأثیر می گذارد را بررسی می کند. در این زمینه، یک بررسی فشرده پیشینه پژوهش و تحلیل گفتمان انجام شد و دو شبکه روابط (WoR)، یکی برای بررسی رابطه ارتباطات و HER و دیگری برای بررسی تغییر در فناوری اطلاعات و ارتباطات ایجاد شد، با یکدیگر مقایسه و درباره نتایج آنها بحث شد.

هدف :این مقاله کوشیده تا تا با بررسی های خود نشان دهد که پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله)  در زمان و محیط خود چگونه و به چه شیوه ای توانست با حاکمان وقت به تعامل بپردازد و رسالت خویش را پیش ببرد و توحید ناب و خالص را به جهان عرضه کند و موفقیت هایی را بدست آورد. در واقع هدف اصلی مقاله حاضر بررسی شیوه های ارتباطات میان فردی و به طور کلی ابعاد  رفتاری و تعاملی ایشان با حاکمان زمان خود است  که می تواند امروز  در حوزه ارتباطات، روابط عمومی، سیاستگذاری و مدیریت ارتباطات به خصوص ارتباطات دینی مورد توجه و تامل قرار گیرتد. روش: پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی بوده و با مراجعه به منابع کتابخانه ای و علمی و با استناد از آیات قرآن کریم و تفاسیر موجود فیش برداری و مورد تحلیل قرار گرفته است.یافته ها: پس از تشکیل حکومت اسلامی پیامبر،شیوه  ایشان در تعامل ابتدا همزیستی با همه شهروندان اعم از حاکم و مردم بود. در چارچوب عدالت و مدارای اسلامی با آن ها برخورد می کرد وتا حد اعلا، بدیها، کارشکنی ها و دشمنیهای مخالفان را تحمل می نمود.نتیجه گیری:  برخورد پیامبر با این مخالفان که به کمتر از ساقط کردن حکومت و کشتار مسلمانان راضی نبودند هرگز از اصل هدایت گری، انصاف، رحمت و عدالت عدول نکرد، در برخی موارد در مقابل دشمنان اسلام با قاطعیت ایستاد. مهمترین علل تعامل عبارت است از: 1. تشکیل نظام توحیدی در جهان 2.اقامه قسط و عدالت 3. ابلاغ دین و رساندن آیات الهی 4.نفی سلطه و دفاع از مظلوم 5. ایجاد امنیت و صلح.