پیاده سازی مدیریت دانش

امروزه اغلب صاحب نظران بر این باورند که سازمان ها باید به دنبال روش هایی موثر برای انتشار دانش سازمانی در میان سطوح مختلف نیروی انسانی در سراسر سازمان باشند. هم چنین، بایس و همکارانش معتقدند: "بعد رقابتی اصلی هر بنگاه اقتصادی، ایجاد و انتقال موثر دانش درون سازمان است". بدین ترتیب، ضرورت شناخت و به کارگیری روش های موثر برای تسهیم و انتقال دانش درون سازمان و مدیریت دانش در سازمان، بیش از پیش آشکار شده است. امروزه اغلب صاحب نظران بر این باورند که سازمان ها باید به دنبال روش هایی موثر برای انتشار دانش سازمانی در میان سطوح مختلف نیروی انسانی در سراسر سازمان باشند. هم چنین، بایس و همکارانش معتقدند: "بعد رقابتی اصلی هر بنگاه اقتصادی، ایجاد و انتقال موثر دانش درون سازمان است". بدین ترتیب، ضرورت شناخت و به کارگیری روش های موثر برای تسهیم و انتقال دانش درون سازمان و مدیریت دانش در سازمان، بیش از پیش آشکار شده است.

زمینه و هدف: در عصر حاضر با توجه به سرعت فزاینده تولید و توسعه دانش و افزایش عدم اطمینان محیطی، مدیریت دانش و بهکارگیری آن در سازمان ها اهمیت بسیاری پیدا کرده است. از طرفی با توجه به هزینه های بالای پیاده سازی سیستم مدیریت دانش، توفیق در پیاده سازی آن یکی از نگرانی های اصلی مدیران سازمان و محققان در این زمینه است. تحقیقات متعددی در زمینه موضوع مدیریت دانش و عوامل مؤثر بر موفقیت آن انجام شده است. هدف این مقاله، شناسایی عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش و سنجش شاخص های آن در سازمان های عمومی است. مواد و روش: این مقاله، حاصل پژوهشی کاربردی است که از نظر روش، توصیفی پیمایشی محسوب میشود. جامعه آماری این تحقیق کلیه کارکنان دانشی یکی از سازمان های بخش عمومی کشور به تعداد 96 نفر میباشند که به صورت سرشماری مورد مطالعه قرار گرفته اند. اطلاعات به کمک ابزار پرسشنامه گردآوری شده و روایی محتوای آن با روش دلفی و پایایی آن از راه اندازه گیری مقدار آلفای کرونباخ (96/0) به دست آمده است. برای آزمون فرضیه ها از تحلیل رگرسیون استفاده شده است. یافته ها: نتایج تحقیق نشان میدهد که پنج عامل مهم به عنوان عوامل کلیدی موفقیت مدیریت دانش عبارتند از: فرهنگ سازمانی، نقش ها و رفتار های مدیران، ساختار سازمانی، منابع انسانی و فناوری. نتیجه گیری: در سازمان مورد مطالعه، کلیه عوامل پنج گانه یاد شده، تأثیر معنیداری بر موفقیت مدیریت دانش دارند.

هدف: هدف این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر پیاده سازی مدیریت دانش با استفاده از مطالعه پژوهش های پیشین است. روش شناسی: جهت شناسایی عوامل مؤثر بر پیاده سازی مدیریت دانش با استفاده از روش فراترکیب تعداد 335 مقاله چاپ شده در پایگاه های علمی همچون ساینس دایرکت، علم نت، مگ ایران و پایگاه مرکز علمی جهاد دانشگاهی در بین سال های 2010 تا 2018 در حوزه مدیریت دانش مورد بررسی قرار گرفته است. از روش وزن دهی شانون بر مبنای تحلیل محتوا برای تعیین اوزان کدها استفاده شد. یافته ها: خروجی روش فراترکیب سه مقوله (سازمانی، فردی و محیطی)، هشت مفهوم (فرایندهای مدیریت دانش، ساختار سازمانی، فناوری، مدیریتی، فردی، اعتماد، رقابتی و فرهنگی - اجتماعی) و 52 کد در پیاده سازی مدیریت دانش شناسایی گردید. نتایج: مطابق پژوهش های پیشین به ترتیب توجه به عوامل فرهنگی سازمان، رهبری، هم راستایی راهبردی، حمایت مدیران ارشد، فناوری اطلاعات و انگیزه افراد در حوزه پیاده سازی مدیریت دانش دارای بیشترین اهمیت است.

اصلی ترین هدف سازمان های دفاعی برای به کارگیری مدیریت دانش حفظ مزیت رقابتی و نگهداری آن در مراحل رشد و بلوغ در چرخه حیات سازمان می باشد و متناسب با پیشرفت دانش و فناوری نیاز به راه اندازی و همکاری با شرکت ها و مجموعه های دانش بنیان دارد که به دنبال آن نیازمند اجرا و پیاده سازی قاعده ها و الگوهایی جهت مدیریت دانش می باشد. دراین پژوهش با مطالعه ادبیات موضوع و تحقیقات پیشین، مجموعه جامعی از عوامل موثر استخراج، و پس از غربالگری توسط خبرگان در نهایت7 محور اصلی و 43 گویه موثر، مشخص، و روایی آنها با روش ترستون، پایایی پرسشنامه با ضریب آلفای کرونباخ تایید و نظر به انتخاب جامعه آماری در شرکت های دانش بنیان همکار با صنایع دفاعی ، 85 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای پیش پردازش داده ها از نرم افزار Excel و SPSS و جهت شناسایی عوامل، تایید و اعتبار سنجی مدل و رتبه بندی عوامل از روش معادلات ساختاری با نرم افزار Smart PLS انجام گردید.یافته های تحقیق نشان می دهد الگوی پیاده سازی نظام مدیریت دانش در شرکتهای دانش بنیان دفاعی شامل هفت عامل ساختار سازمانی، رهبری، فناوری، فرآیندها، کارکنان، راهبرد و پیامدها است که طبق رتبه بندی انجام شده، ساختار سازمانی بیشترین اهمیت و پیامدها کمترین اهمیت را دارد. پیشنهاد می شود در آینده محققان به آسیب شناسی عوامل محدود کننده و موانع استقرار نظام مدیریت دانش در شرکت های دانش بنیان دفاعی بپردازند.

هدف از این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر در پیاده سازی و استقرار مدیریت دانش در سازمان آموزش وپرورش شهر تهران بود. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه جمع آوری اطلاعات کیفی و کمی(آمیخته) بود. جامعه آماری پژوهش در دو بخش شامل صاحبنظران حوزه آموزش وپرورش و کلیه معلمان شاغل در آموزش وپرورش شهر تهران در سال تحصیلی 1396-1397 به تعداد 45525 نفر بود. نمونه آماری پژوهش در بخش کیفی 25 نفر بودند که بطور هدفمند انتخاب شدند و در بخش کمی براساس فرمول کوکران 380  نفر(134 زن و 246 مرد) بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و تصادفی ساده انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسشنامه محقق ساخته بر مبنای طیف لیکرت پنج گزینه ای استفاده گردید. علاوه بر این که روایی صوری و محتوایی پرسشنامه توسط ده نفر از متخصصان تأیید شد؛ با استفاده از تحلیل عاملی گویه نیز محاسبه گردید که تمامی مؤلفه ها در بازه 69/0 تا 78/0 قرار دارند که نشان از روایی بالای ابزار داشت. همچنین ضریب پایایی این پرسشنامه بر اساس آلفای کرونباخ 89/0 محاسبه گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار NVivo برای کدگذاری(باز، محوری و گزینشی) و از آزمون تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی با بهره گیری از نرم افزارهای SPSS، Lisrel و Smart-PLS استفاده شد. عمده ترین نتایج تحقیق نشان داد که وضعیت مدیریت دانش در آموزش وپرورش شهر تهران پایین تر از حد متوسط است. همچنین عوامل مؤثر در پیاده سازی و استقرار مدیریت دانش در آموزش وپرورش شهر تهران به ترتیب عبارت اند از: عوامل «فرهنگی»، «سازمانی»، «انسانی»، «اقتصادی»، «سیاسی» و «فناوری». بنابراین، زمانی مدیریت دانش در آموزش وپرورش استقرار می یابد که عوامل مذکور بطور همزمان مورد توجه قرار گیرند.

هدف: پیاده سازی فرآیند مدیریت دانش در سازمان نیازمند توجه و طراحی مدل متناسب با شرایط و زمینه های خاص آن سازمان است. شرکت های بیمه از جمله سازمان های متکی بر سرمایه دانشی هستند که می توانند با پیاده سازی مدیریت دانش فرصت پیشرفت هرچه بیشتر را کسب نمایند. از این رو، هدف از پژوهش حاضر، طراحی مدل پیاده سازی مدیریت دانش برای شرکت بیمه دانا است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی بود که با روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری پژوهش کارشناسان و مدیران شرکت بیمه دانا به تعداد 1761 نفر بودند که تعداد 317 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. تحلیل داده ها و بررسی برازش مدل نیز با روش معادلات ساختاری و با کمک نرم افزار آموس انجام گرفت. یافته ها: براساس نتایج به دست آمده، مشخص شد که مدل از برازش کافی به داده ها برخوردار است. به گونه ای که شامل پنج بعد اصلی است و هر یک از ابعاد دارای مؤلفه های جداگانه است. بعد شرایط علّی شامل مؤلفه ایجاد حافظه سازمانی، اهمیت سرمایه فکری و فضای صنعت بیمه؛ بعد شرایط زمینه ای شامل چهار مؤلفه به صورت توسعه و بهسازی نیروی انسانی، نظام ارزیابی عملکرد و ارتقا مبتنی بر دانش، نهادهای عالی و نظارتی و مدیریت و رهبری؛ بعد شرایط مداخله گر شامل دو مؤلفه به صورت عوامل انسانی و عوامل درون سازمانی؛ بعد راهبردها و اقدامات شامل سه مؤلفه به صورت آماده سازی زیرساخت مدیریت دانش، کشف و گردآوری دانش و مستندسازی دانش؛ و بعد پیامدها شامل پنج مؤلفه به صورت افزایش بهره وری سازمان، ایجاد سازمان دانش محور، رشد عملکردی و اقتصادی سازمان، ارتقا سهم بیمه در رشد اقتصاد و بهبود عملکرد نیروی انسانی است. نتیجه گیری: نتایج نشان داد مدل پیاده سازی مدیریت دانش به عنوان مرجع و الگویی برای شرکت بیمه دانا شامل پنج بعد اصلی و 17 مؤلفه است. از این رو، برای پیاده سازی موفقیت آمیز مدیریت دانش در شرکت بیمه دانا باید به این عوامل توجه ویژه شود. در بین ابعاد پنج گانه مدل مدیریت دانش، بعد پیامدها دارای رتبه اول و شرایط علّی، جایگاه آخر را به خود اختصاص داده است.

هدف اصلی پژوهش تبیین و طراحی الگوی پیاده سازی مدیریت دانش شرکت های تولیدی استان گیلان است. در اجرای این پژوهش از دو رویکرد کیفی و کمی به صورت تلفیقی استفاده شده است. در فاز کیفی ابتدا، با مراجعه به ادبیات و استفاده از یافته های پژوهش های پیشین، عوامل و شاخص های موثر، بستر سازها، مداخله گرها، راهبردهای و پیامدهای پیاده سازی مدیریت دانش، استخراج شد. اطلاعات حاصل از پیشینه در پانل های مختلف گروه دلفی از طریق هم اندیشی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و مدل مفهومی اولیه پژوهش ارایه شد. این مدل از دیدگاه خبرگان مورد ارزیابی قرار گرفته و تعدیل شد. از 6 عامل شناسایی شده مدل پیاده سازی مدیریت دانش، عوامل علی با ضریب 259/0-، عوامل زمینه ای با ضریب143/0-، عوامل مداخله گر با ضریب 124/0- و عوامل راهبردی با ضریب 729/0 بر پیامدهای مدل پیاده سازی مدیریت دانش تاثیر دارند. معیار GOF برابر با 39/0 شده است که بیشتر از معیار36/0 شده است و نشان می دهد مدل پیشنهادی پیاده سازی مدیریت دانش شرکت های تولیدی استان گیلان با تناسب بالا و برازش قوی تائید شده است.

 هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی امکان پذیری استقرار مدیریت دانش در نهاد کتابخانه های عمومی ایران بر اساس الگوی کوان یو وانگ انجام شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر کاربردی است و به روش پیمایشی انجام شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه بود. پایایی پرسشنامه نیز با توجه به مقدار ضریب آلفای کرونباخ، 9/. محاسبه شد. جامعه پژوهش 115 نفر بودند که از طریق نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اکسل و اس پی اس اس 19 استفاده شد. برای سنجش میانگین گروه های یازده گانه مدیریت دانش از آزمون های همبستگی پیرسون، آزمون تی تک نمونه ای، و آزمون کلموگروف-اسمیرنوف و برای رتبه بندی گروه های معیار از آزمون غیرپارامتریک فریدمن بهره گرفته شد. یافته ها: وضعیت استقرار مدیریت دانش در نهادکتابخانه های عمومی ایران براساس گروه های یازده گانه کوان یو وانگ درگروه متوسط قرار داشت. همچنین میزان آمادگی نهاد برای استقرار مدیریت دانش در سطح متوسط ارزیابی شد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش با استفاده از آزمون t تک نمونه ای در سطح معنی داری 001/0 نشان داد که امکان استقرار مدیریت دانش در نهادکتابخانه های عمومی ایران وجود دارد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی پیاده سازی مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاهی شهر کرمانشاه بر اساس مدل بکوویتز و ویلیامز تدوین شده است.  روش پژوهش: روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی _تحلیلی، جامعه پژوهش 76 نفر کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاهی شهر کرمانشاه است. ابزار مورد استفاده جهت جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه «بر اساس مدل بکوویتز و ویلیامز» که پایایی آن با محاسبه الفای کرونباخ (0/96) اندازه گیری شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پژوهش، در سطح آمار توصیفی از شاخص های فراوانی، درصد میانگین و انحراف معیار در قالب جدول و در سطح آمار استنباطی از آزمون t تک نمونه ای استفاده شد.  یافته ها: با توجه به بررسی های انجام شده، یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که بالاترین میانگین مربوط به متغیر های یافتن دانش (10/3) و به کارگیری دانش (03/3) بوده است و سایر متغیرها میانگینی کمتر از اندازه متوسط جامعه به خود اختصاص داده اند.  نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که امکان پیاده سازی مؤلفه های مدل بکویتز و ویلیامز در کتابخانه های دانشگاهی شهر کرمانشاه در وضعیت مطلوبی قرار ندارد و نیاز به توجه بیشتر به خصوص در اشتراک و ایجاد دانش دارد. اجرای این برنامه ها موجبات خدمات رسانی بهتر و به تبع آن تسهیل یادگیری، آموزش و پژوهش خواهد شد.

هدف: دانش باید یک منبع کلیدی ایجاد ارزش برای سازمان ها باشد و سیستم مدیریت دانش باید در سیستم مدیریت کلی سازمان تعبیه شود. بر این اساس، مدیریت دانش در استاندارد ایزو 30401 گنجانده شده است که الزامات سیستم های مدیریت دانش را مشخص می کند. هدف مقاله حاضر این بود که عوامل موردنیاز برای پیاده سازی مدیریت دانش در صنعت فرودگاهی را بر پایه ایزو 30401 تعیین نماید. روش شناسی: برای دستیابی به هدف، ابتدا عوامل مدیریت دانش در صنعت فرودگاهی با استفاده از روش فراترکیب شناسایی و بر پایه ایزو 30401 دسته بندی شدند و در ادامه مدل مفهومی پژوهش ارائه شد. برای بررسی روایی ساختاری مدل مفهومی، پرسشنامه بین 384 نفر از کارکنان شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران پخش و روایی مدل با روش تحلیل عاملی تأییدی بررسی شد. یافته ها: نشان داد عوامل موردنیاز جهت پیاده سازی یک سیستم مدیریتی برای مدیریت دانش در فرودگاه ها دربرگیرنده «اجزای» سیستم مدیریتی است که در ارتباط با دانش هستند؛ یعنی راهبرد، فرهنگ مدیریت دانش، ساختار، حاکمیت و رهبری، نقش ها و مسئولیت ها، طرح ریزی، فناوری و زیرساخت و عملیات سازمان و دربرگیرنده الزاماتی است که هرکدام نماینده یک «بعد» از «سیستم مدیریت دانش» است که به یکدیگر وابسته هستند یعنی گسترش دانش، انتقال و تبدیل دانش و توانمندسازها. نوآوری (ارزش(: این پژوهش اولین مطالعه ای است که یک چشم انداز یکپارچه از عوامل موردنیاز برای پیاده سازی سیستم مدیریت دانش در فرودگاه ها بر پایه ایزو 30401 را ارائه می دهد. چنین شناسایی عوامل سیستم مدیریت دانش، به خوبی می تواند راهبردهای کارساز برای ارتقاء مدیریت دانش در ایجاد ارزش و بهبود کارکرد سازمان ها تدوین کند.