شاخص های پایداری

گردشگری پایدار یک سیستم پیچیده و مفهوم آکادمیک به عنوان محصول عصر مصرف گرایی و نئولیبرالیسم است. امروزه پایداری به یک متغیر کلیدی در رقابت پذیری و یک هدف اولیه برای مدیران مقاصد گردشگری تبدیل شده است. با این حال، ایجاد گردشگری پایدار آسان نیست .لازم است تعاملی قوی بین ابعاد و عوامل کلیدی گردشگری پایدار و اثرات آن بر محیط زیست برقرار شود . ﭘﮋوﻫﺶ حاضر از ﻧﻈﺮ ﻫﺪف ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ و از ﻧﻈﺮ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﮐﺎرﺑﺮدی اﺳﺖ و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه است . هدف ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ حاضر، ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ شاخص های پایداری و سنجش، رتبه بندی مناطق شهر کرمان از نظر وضعیت شاخص های ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ابعاد چهارگانه ﺗﻮﺳﻌﻪ ی ﮔﺮدﺷﮕﺮی پایدار است. ابتدا در سطح مناطق شهر کرمان، پرسشنامه توزیع گردید و نتایج به دست آمده با استفاده از روش آنتروپی شانون وزن دهی و با استفاده از مدل های تصمیم گیری(الکتر، ویکور و saw) وزن های بدست آمده مورد بررسی تقابلی قرار گرفته و بر اساس برخورداری از میزان ضریب تاثیر، مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفتند.لیکن با توجه به ماهیت این مدل ها و ویژگیهای مناطق شهری کرمان، نتایج مدل های مختلف، نتایج متفاوتی را نشان می دهد که در هر کدام از نقشه های تکنیک مورد استفاده بیان گردیده است. برای دست یابی به نتیجه قابل قبول از تکنیک ادغامی کپلند که نتایج سه مدل الکتر، ویکور و saw را با هم ادغام نموده و ارزیابی می نماید، استفاده گردید و براساس این تکنیک، مناطق چهارگانه شهری کرمان از منظر گردشگری پایدار مورد ارزیابی قرار گرفتند.

تحولات جامعه روستایی طی دهه های گذشته حاکی از عدم پایداری وجود چالش های عمده اجتماعی، اقتصادی درروند توسعه پایدار نواحی روستایی هست. غفلت از تنوع و تحول مستمر در شرایط اجتماعی - اقتصادی جوامع روستایی و بی توجهی به زیرساخت های اجتماعی - اقتصادی توسعه در جامعه روستایی بر مسائل و چالش های توسعه روستایی افزوده است. ازاین رو توجه به پایداری اقتصادی-اجتماعی جهت برنامه ریزی و مدیریت مناطق روستایی ضروری است. هدف از انجام این تحقیق تحلیل وضعیت پایداری اقتصادی- اجتماعی مناطق روستایی استان ایلام هست که با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی جهت نمونه گیری، از بین ۳۷۸ روستای بالای ۲۰ خانوار، ۳۷ روستا به عنوان نمونه انتخاب و ۲۵۰ پرسشنامه توسط روستائیان تکمیل شده است. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی - تحلیلی است و جهت گردآوری اطلاعات از دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. همچنین تجزیه وتحلیل اطلاعات با استفاده از تحلیل واریانس یک طرفه، تحلیل عاملی و تحلیل رگرسیون چندگانه انجام شده است. نتایج آزمون تحلیل واریانس یک طرفه نشان می دهد که تفاوت معناداری بین شاخص های پایداری اقتصادی و اجتماعی در ابعاد مختلف وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل عاملی نشان می دهد، از تعداد شاخص هایی که بیانگر عوامل مؤثر بر پایداری روستائیان هستند به 12 عامل ویژه تقلیل می یابند و نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه حاکی از آن است که مؤلفه های اجتماعی (۲۱۷/۰) دارای بیشترین میزان تأثیر و مؤلفه های اقتصادی (۴۲/۰) کمترین میزان تأثیر را در پایداری روستاهای منطقه موردمطالعه داشته اند.

بر اساس آنچه ضرورت حرکت بشر به سمت توسعه پایدار نامیده شده و نیز وجود شهرها و مردمان شهرنشین به عنوان موتور محرک نیل ب ه توسع ه پایدار ، برای اولی ن با ر هدف مشترکی در سازما ن ملل برای توسع ه پایدا ر شهری پیشنهاد ش د که همان میباشد. اما تحقق توسعه پایدار شهری در قالب یک استراتژی کلان برپایهی « ایجاد شهرها و اقامتگاه های امن، منعطف و پایدار » مدیریت استاندارد پروژههای شهری در راستای شاخصهای پایداری است و بنابراین، در این پژوهش امکان نیل به توسعه پایدار شهری با استفاده از ابزار استاندارد مدیریت پروژه بررسی شدهاست. بر این اساس پنج مورد از کلان پروژه های زیستمحیطی و چهار شاخص پایداری PMBOK شهرداری اصفهان از نقطه نظر انطباق با حوزههای دهگانه دانش مدیریت پروژه در استاندارد توسط طرح پرسشنامه ارزیابی شدند. ابتدا از روش تحلیل سلسله مراتبی جهت تعیین وزن هریک از حوزهها استفاده شده و سپس پیادهسازی گردید و انطباق پروژهها با شاخصهای چهارگانه توسعه پایدار شهری مورد ارزیابی Expert Choice توسط نرمافزار قرار گرفت. نتایج نشان داد که میانگین امتیاز نهایی برای شاخصهای معرفی شده زیستمحیطی در این تحقیق، میانگین تقریبی شاخصهای زیست محیطی تحقیقات مشابه و امتیاز اجرای استاندارد پروژههای زیستمحیطی شهر اصفهان به ترتیب و تقریب 50 و 48 بوده که حاکی از برآورد نزدیک این امتیازات است. اختلاف اندک میان این نتایج بیانگر این است که ، حدود 54 میتواند ابزاری برای حرکت در جهت حصول توسعه پایدار شهری PMBOK تعریف دقیق از پروژهها مبتنی بر استاندارد پروژه باشد. از طرفی، امتیاز نسبی پایین این پروژهها نسبت به نمره کامل شاخصهای پایداری و استاندارد مدیریت پروژه نیز نشان از ضعف در هر دو زمینه دارد.

یکی از چالش های پایداری، شکاف بین دستورالعمل های پایداری و تصمیم گیری همراه با عمل از سوی جوامع هدف است. رفتار کشاورزان نیز به عنوان عامل تصمیم گیرنده از عوامل اثرگذار بر آینده پایداری است. دراین بین رویکردهای فرارشته ای همچون نظام های انسان- محیط زیست جهت مدیریت پایدار و رفع چالش های پایداری مؤثر هستند. بدین منظور این تحقیق با هدف اصلی بررسی رفتار پایدار بهره برداران کشاورزی و به قصد سنجش توانایی تفکیک رفتار کشاورزان بر اساس شاخص های پایداری در قالب پنج سرمایه و همچنین بر اساس خصوصیات فردی کشاورزان انجام پذیرفته است. جامعه آماری پژوهش متشکل از 5024 بهره-بردار کشاورزی شهرستان قلعه گنج بوده که ازاین بین به روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب به شمار 389 نفر به عنوان نمونه انتخاب و دو پیشایند رفتاری سودمندی و سازگاری درک شده موردسنجش قرار گرفته اند. ابزار پژوهش پرسش نامه ای بود که روایی و پایایی آن توسط ضریب آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی تأییدی با استفاده از نرم افزار Lisrel 8.80 موردبررسی قرار گرفت. روش آماری جهت تفکیک و پیش بینی وضعیت پیشایندهای رفتاری رگرسیون لجستیک دو جمله ای بر پایه نرم افزار SPSS 25 بوده است. نتیجه کلی تحقیق گویای آن است که شاخص های پایداری فیزیکی متغیری مهم در پیش بینی رفتار بهره برداران است. همچنین مشخص شد محل سکونت نیز در پیش بینی رفتار مؤثر است. در رابطه با مؤلفه سودمندی درک شده از سوی افراد شاخص های انسانی و نوع منبع آب نیز معنی دار هستند درحالی که برای مؤلفه سازگاری درک شده از سوی افراد شاخص های اجتماعی و نوع فعالیت کشاورزی تأثیر پیش بینی کننده معنی دارتری دارند.

هدف پژوهش حاضر شناسایی و معرفی منابع مالی و درآمدی برخوردار از شاخص های پایداری و امکان پذیری برای شهرداری تهران از طریق مطالعه منابع مالی و درآمدی سایر شهرداری های موفق جهان می باشد. در عصر حاضر و با افزایش جمعیت شهرنشین، یکی از مسائل مهم شهرداری ها در سراسر جهان، ایجاد منابع کافی جهت تأمین مصارف مربوط به ارائه خدمات شهری و همچنین ایجاد، توسعه و نگهداری زیرساخت های شهری می باشد، چالشی که شهرداری تهران نیز طی چند دهه گذشته با آن روبرو بوده است. با توجه به تجربه اندک بهره گیری از ظرفیت بازارها، نهادها و ابزارهای مالی و جدید بودن ادبیات مربوط به خصوصی سازی و مشارکت با بخش خصوصی در شهرداری های کشور، بررسی تجارب شهرداری های سایر کشورها می تواند در این حوزه راه گشا باشد. از این رو مقاله حاضر به بررسی منابع مالی و درآمدی عمده ده شهر منتخب و چگونگی بهره گیری از الگوی های تأمین مالی و مشارکت با بخش خصوصی می پردازد. پس از بررسی اجمالی وضعیت منابع شهرداری تهران طی سنوات اخیر (1394-1398)، در گام بعدی پژوهش حاضر با استفاده از روش فازی و بر اساس نظر خبرگان، منابع مالی و درآمدی شناسایی شده به لحاظ برخورداری از شاخص های پایداری و امکان پذیری بررسی گردیده اند. نتایج بررسی نشان می دهد در میان دوازده منبع اصلی به ترتیب منابع حاصل از محل مشارکت عمومی- خصوصی، درآمدهای عملیاتی و تأمین مالی از طریق انتشار اوراق و صکوک و زیرمنبع های مربوطه به لحاظ برخورداری از شاخص های پایداری و امکان پذیری وضعیت بهتری دارند.

هدف این تحقیق مدل تصمیم گیری چندمعیاره ترکیبی بر مبنای دیمتل و فرایند تحلیل شبکه برای بهبود سنجش شاخص های پایداری حمل و نقل ریلی بوده است. جامعه آماری این پژوهش از خبرگانی هستند که جهت تکمیل پرسشنامه دیمتل نظرسنجی از آنان به عمل آمده است. تعداد خبرگان این بخش 35 نفر و به صورت غیر احتمالی و هدفمند انتخاب می شوند؛ که شامل مدیران، متخصصان و کارشناسان می باشند؛ پژوهش حاضر در زمره پژوهش های کاربردی و توصیفی-پیمایشی است، با توجه به اطلاعات پژوهش که در سال 1400 استخراج شده است؛ در زمره پژوهش های مقطعی قرار می گیرد با توجه به نتایج آزمون آماری به این نتیجه دست یافتیم که شاخص اصلی زیر به عنوان عوامل موثر بر بهبود سنجش شاخص های پایداری در صنعت حمل و نقل ریلی احصا شد که شامل شاخص های امنیت تردد، مدت زمان سفر، حاکمیت شرکتی، رضایت مشتری، کیفیت واگن های مسافربری، ایمنی عملیات (میزان آسیب دیدگی مسافران)، اثر عملیات، ظرفیت حمل و نقل، پیشگیری از خطر، هزینه های حمل و نقل و کیفیت خدمات (نرخ وقت شناسی قطار) می باشد. و همچنین شاخص ششم (ایمنی عملیات (میزان آسیب دیدگی مسافران)) با وزن نهایی (0.105)، شاخص یازدهم و از سوی دیگر شاخص اول (امنیت تردد) با وزن نهایی (0.090) به ترتیب در درجه اهمیت های قرار می گیرند.

امروزه برنامه ریزان شهری و منطقه ای، شهرهای کوچک را راهبردی مهم جهت تعادل بخشی و توسعه منطقه ای می دانند. شهرهای کوچک همراه با محیط پیرامونی خود دارای قابلیت ها و موانع و تنگناهایی جهت تحقق توسعه و توسعه پایدار هستند. لذا هدف پژوهش حاضر تحلیل نقش شهرهای کوچک در پایداری سکونتگاه های پیرامونی نیکشهر می باشد. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش تحقیق، پیمایشی است. داده های مورد نیاز تحقیق به روش اسنادی - میدانی (پرسشنامه) گردآوری شده است. جهت تجزیه وتحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS و مدل Fuzzy Mamdani بهره گرفته شد. نتایج آزمون تی تک نمونه ای، در شاخص های مطرح شده در ابعاد (اقتصادی، کالبدی و زیست محیطی)، با توجه به میانگین های به دست آمده پایین تر از حد متوسط عدد (3)، نشان داد، نقش شهر نیکشهر در روستاهای پیراشهری پایین می باشد. اما در بعد اجتماعی، این تأثیر مثبت و معنادار می باشد. نتایج اولویت بندی روستاهای پیراشهری با توجه تأثیر شهر نیکشهر بر ابعاد پایداری با استفاده از فازی ممدانی نشان داد روستای تهرک با امتیاز (70/0)، سطح متوسط، روستای زهک با امتیاز (56/0)، سطح کم و درنهایت روستای خیرآباد با امتیاز (78/0)، در سطح زیاد قرار دارد.

پژوهش حاضر با هدف سنجش و ارزیابی پایداری اجتماعی شهرهای کوچک استان مازنداران انجام شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات با توجه به ماهیت مطالعه حاضر، به دو صورت کتابخانه ای و میدانی می باشد. جامعه آماری این تحقیق مشتمل بر تمامی شهرهای کوچک استان که جمعیتی کمتر از 50 هزار نفر دارند می باشد. برای انتخاب نمونه، کل استان مازندران از نظر وسعت و جمعیت به سه ناحیه ی مازندران شرقی، مرکزی و غربی تقسیم بندی شده است و در هر ناحیه چند شهر به عنوان نمونه انتخاب شده اند. انتخاب خانوارهای شهری به روش «تصادفی سیستماتیک» و انتخاب شهرهای نمونه به روش «تصادفی خوشه ای» بوده که تعداد 7 شهر انتخاب گردیده است. یافته های تحقیق بر اساس مدل بارومتر پایداری نشان از وضعیت نامطلوب پایداری اجتماعی در شهرهای کوچک مورد مطالعه بویژه شهرهای واقع در بخش مرکزی استان دارد. نتایج بدست آمده نشان می دهد، عواملی مانند ناپایداری شاخص های کیفیت زندگی هم از بعد ذهنی و هم عینی، نارضایتی از عملکرد ارگانهای دولتی، کیفیت پایین خدمات عمومی، عدم رضایت شغلی، سطح پایین عملکردی شهر در شاخص خدماتی و تنوع فرهنگی بواسطه توریستی بودن شهرهای ساحلی بیشترین سهم را در ناپایداری اجتماعی این شهرها داشته اند. بنابراین در امر سیاست گذاری جهت پایدارسازی ابعاد اجتماعی، توجه به عواملی که سبب افزایش کیفیت زندگی در این شهرها می شود ضروری است.

هدف این مقاله استخراج مهم ترین شاخص ها و مؤلفه های پایداری صنعت بورس است. به جهت اهمیت این صنعت در تشکیل سرمایه، کشف قیمت، توزیع ریسک و نقدشوندگی اوراق بهادار، تأمین مالی و مقررات گذاری و نظارت بر شرکت های پذیرفته شده و در نتیجه نقش مهم آن در کمک به توسعه اقتصادی پایدار، در این پژوهش گزارشگری پایداری بورس ها موردتوجه قرار گرفته است. به منظور استخراج مؤلفه های پایداری بااهمیت، 45 گزارش پایداری منتشر شده توسط 26 بورس در سراسر جهان با استفاده از منطق استقرا در روش تحلیل محتوای کیفی مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعه سطر به سطر این گزارشات به استخراج 10،523 کد خام، 388 خرده مقوله و 38 مقوله میانی تحت 4 مقوله اصلی (اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و راهبری شرکتی) منجر شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که مؤلفه های اقتصادی دارای بیشترین اهمیت و مؤلفه های زیست محیطی دارای کمترین اهمیت در این صنعت هستند که به جهت نوع فعالیت بورس ها و اهمیت آنها در رشد و توسعه اقتصادی و نیز تاثیرات زیست محیطی اندک آنها قابل توجیه است. به عقیده پژوهشگران این مطالعه اولین بررسی عمیق در حوزه شناسایی مولفه های پایداری صنعت بورس در سطح بین المللی است و یافته های آن می تواند به عنوان چارچوب اندازه گیری، ارزیابی و گزارشگری عملکرد بورس ها مورد استفاده قرار گیرد.