مطالب

ترتیب بر اساس: جدیدترینمرتبط‌ترین
فیلترهای جستجو: نهج-البلاغه حذف فیلترها
نمایش ۴۶۱ تا ۴۸۰ مورد از کل ۱٬۳۸۸ مورد.
۴۶۱.

نقش انگاره سفر در معناداری زندگی از منظر نهج البلاغه و مؤلفه های آن در ساحات درونی انسان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۱)

کلیدواژه‌ها: انگاره سفر معناداری زندگی نهج البلاغه ساحت های درونی انسان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۶ تعداد دانلود : ۴۰۸
استفاده از انگاره ها برای تمثل بخشیدن به امور ذهنی و درونی در بسیاری از عرصه ها و ازجمله متون دینی پیشینه ای کهن دارد. در نهج البلاغه برای تبیین مسئله معناداری زندگی از انگاره های گوناگونی استفادهشده است که یکی از آن ها «زندگی به منزله سفر» است. در این مقاله پس از استقصای کامل موارد کاربرد واژه سفر و زندگی و نیز دیگر واژگان مرتبط با موضوع با روش توصیفی-تحلیلی به تبیین این انگاره در ساحت های درونی آدمی یعنی شناخت، احساس و اراده پرداختهشده است. مؤلفه های شناختی انگاره سفر باورهایی مانند مبدأ، معاد، جایگاه انسان، ویژگی های مسیر، راهنمای سفر، مراحل و مقاطع سفر و موانع و دشواری های آن را در برمی گیرد. مراد از مؤلفه های عاطفی این انگاره احساس هایی مانند شوق، آرامش، امید، تعالی، کامیابی، اعتمادبه نفس، پویایی و ارزشمندی است و سرانجام، مؤلفه های ارادی معناداری مواردی مانند تعهد به سیر و آمادگی برای آن، زهد، فرصت جویی، بازگشت از انحراف، غلبه بر موانع و پایداری در حرکت را در برمی گیرد. امتیاز انگاره سفر بر دیگر انگاره های معناداری زندگی در دو عامل است: 1-قدرت بیشتر برای تمثل بخشیدن به ویژگی های معناداری زندگی و 2-شمول آن بر انگاره هایی مانند تجارت، کشتزار، مسابقهو کارزار که همگی ملازم با سفر منظور می شده اند.
۴۶۲.

رهیافتی منطقی بر آموزه «عدل الهی» در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای فلسفه دین سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 77-94

کلیدواژه‌ها: استدلال منطقی عدالت تکوینی عدالت تشریعی عدالت جزایی نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۹ تعداد دانلود : ۴۳۹
رویکرد حضرت علی (ع) در نهج البلاغه به آموزه عدل الهی و تفهیم آن بر اساس اسلوب منطقی و التفات به مواد و قالب استدلال های ایشان در تبیین این موضوع، مورد عنایت عدل پژوهان واقع نشده است. در کلام حضرت (ع) عدل تکوینی، بر محور توازن در عالم هستی استوار است که به اعتقاد ایشان علاوه بر غنای از تشریح، می تواند به عنوان مقدمه ای بارز در براهین وجودی استفاده شود. التفات حضرت به مسئله عدل تشریعی نیز با تلویحی بر بعثت انبیاء و عدالت در تکالیف الهی قابل توضیح است. تناسب جزا و پاداش الهی با اعمال بشری و عدم تبعیض در این امر، در صورت تساوی استحقاقات نیز دو امری است که در پرتو آن، تبیین منطقی عدل جزایی میسر می شود. نوشتار حاضر با شیوه توصیفی تحلیلی علاوه بر ترسیم نمایی از رویکرد حضرت به مقوله عدل الهی در سه ساحت تکوین، تشریع و جزا، به عرضه صور و مواد استدلا های ایشان نیز پرداخته است. نتایج این جستار حاکی از آن است که بیانات حضرت در این باب، مستدل، مبرهن و واجد ساختار و قالب متعارف منطقی بوده و به اعتقاد نگارنده در گشایش ابواب نوین در حیطه نهج الباغه پژوهی کارآمد است.
۴۶۳.

بررسی الگوی رفتار مدیران در نظام سیاسی اسلامی – ایرانی بر مبنای نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: دانش تفسیر سیاسی سال دوم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 56-79

کلیدواژه‌ها: جمهوری اسلامی ایران مدیران نهج البلاغه گام دوم انقلاب اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۲ تعداد دانلود : ۱۸۸
هر جامعه ای برای پیشبرد اهداف خود به مدیران لایق نیاز دارد در جمهوری اسلامی نیز برای اجرای قوانین پیشبرد اهداف مخصوصاً در گام دوم انقلاب باید مدیرانی بر سرکار بیایند که این امر را سرعت بدهد و فرمایشات مقام معظم رهبری را اجرا کنند، البته این مهم باید بر طبق یک الگویی باشد که این مقاله سعی دارد بر اساس نهج البلاغه آن را تدوین کند. تحقیق به روش توصیفی تحلیلی به دنبال پاسخ به این پرسش است که ویژگی های مدیر انقلابی در نظام جمهوری اسلامی ایران بر اساس آموزه های نهج البلاغه چیست؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که در گام دوم انقلاب اسلامی و با روی کار آمدن نسل جدید مدیران، انقلابی بودن آنها و تاکید بر الگوی رفتاری منطبق برآموزه نهج البلاغه از جمله داشتن تقوا، تواضع و فروتنی، ساده زیستی، شجاعت و قاطعیت، متخصص و متعهد، عدالت می تواند در دست یابی نظام به اهداف والای خود تسریع ایجاد کند.
۴۶۴.

ابعاد و مؤلفه های راهبردی فرماندهی نظامی بر اساس آموزه های امیرالمؤمنین، امام علی(ع)، در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت نظامی سال بیستم بهار ۱۳۹۹ شماره ۷۷ 121 - 160

کلیدواژه‌ها: امام علی (ع) نهج البلاغه مدل فرماندهی نظامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۵ تعداد دانلود : ۴۹۱
مهمترین عنصرِ نیروهای مسلح که موجب کارایی و حرکت به جلو سازمان می گردد، فرماندهی نظامی است. فرماندهی نظامی، حرف های تخصصی و ترکیبی از علم، هنر و تجربه است که علاوه بر مدیریت، جوهره اصلی آن را رهبری تشکیل داده و فکر، دل و جسم فرمانبران را تحت ولایت و هدایت خود قرار میدهد؛ همچنین نوعی اداره همه جانبه و امانتی از جانب خداوند، مردم و نظام اسلامی جهت خدمت گزاری، مجاهدت، هدایت و تربیت نیروهای تحت فرمان، اقامه ی حق و عدل و دفع باطل و ستم است که با بصیرت و آمادگی، امانتدار برترین ارزشها و آرمانهای نظام می باشد. در نظام اسلامی، رفتار علوی به عنوان الگوی فرماندهی، تجلّی اخلاص و صداقت، فداکاری و پاکدستی، کار خستگی ناپذیر و سعی در تعالی هر چه بیشتر علم و عمل در نیروهای مسلح می باشد؛ ازاینرو داشتن الگویی از سیره امیرالمؤمنین (ع) برای فرماندهی نظامی نیروهای مسلح، ضروری است. این مطالعه با هدف ارائه الگوی فرماندهی نظامی راهبردی، درصدد پاسخ به این سؤال است که «آیا آموزه های امام علی (ع)، می تواند به الگوی فرماندهی نظامی رهنمون شود؟». سطح مطالعه، راهبردی و گردآوری اطلاعات، به روش داده بنیاد بوده که با روش تحلیل محتوای متن، مورد سنجش قرار گرفته است. نتایج تحقیق گویای آن است که فرماندهی نظامی امیرالمؤمنین (ع) در سطح راهبردی، دارای 14 بُعد، شامل: رهبری، هدایت، ارتباط، انگیزش، اقتدار، مدیریت، شایسته گزینی، برنامه ریزی، هماهنگی، ارزیابی، کنترل، نظارت، پیگیری و تحکیم و تقویت می باشد. از پیوستگی 320 مفهوم که به روش مطالعه موردی-زمینهای از نهج البلاغه استخراج گردیده، 60 مؤلفه شکل گرفته و ترکیب مؤلفه ها نیز این ابعاد را به دست داده اند.
۴۶۵.

اصول تعاملی سرمایه اجتماعی برای کارکنان سازمانهای دولتی ایران از منظرآموزه های نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال سوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۱) 1418 - 1432

کلیدواژه‌ها: سرمایه اجتماعی اصول تعاملی کارکنان سازمان های دولتی آموزه های اخلاقی نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷ تعداد دانلود : ۱۹۳
هدف از این پژوهش شناسایی اصول تعاملی سرمایه اجتماعی برای کارکنان سازمانهای دولتی کشور ایران از منظر آموزه های اخلاقی نهج البلاغه می باشد ، این اصول به نحوه تعاملات کارکنان با یکدیگر وارتباط آنها با ارباب رجوع اشاره دارد، روش این پژوهش کیفی و برای استخراج داده های اصلی پژوهش از متن کامل نهج البلاغه ترجمه مرحوم محمد دشتی استفاده شده است ، برای تجزیه و تحلیل داده ها از تکنیک تحلیل تم و با استفاده از نرم افزار Maxqda و برای اطمینان از صحت برداشت ها و تأیید مدل، از روش مراجعه به خبرگان به روش نمونه گیری قضاوتی (تعمدی) استفاده شده است. میزان پایایی بازآزمون وپایایی دوکدگذار به ترتیب 93 و 86 درصد تعیین گردیده است، نتایج تحقیق بیانگرشناسایی اصول تعاملی 1- رعایت انصاف نسبت به زیردستان و ارباب رجوع 2- انتقادپذیری و پاسخگویی مدیران و بالادستان 3- مدارا با ارباب رجوع و زیردستان 4- همیاری و کمک به همکاران و ارباب رجوع 5- تواضع و فروتنی نسبت به ارباب رجوع و زیردستان 6- دوری از بدگویی و زیرآب زنی نسبت به همکاران 7- دوری از غیبت و سخن چینی8- اعتماد و حسن ظن نسبت به ارباب رجوع و همکاران 9- رعایت منشور اخلاقی نسبت به ارباب رجوع و همکاران 10- دوری از چاپلوسی و تملق نسبت به مدیران و بالادستان 11- دوری از منت گذاری و بزرگنمایی کارها می باشد.
۴۶۶.

دراسه کیفیه خرق معیاریه القواعد (النحویه واللفظیه واللغویه والدلالیه) فی نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الثالثه ربیع و صیف ۱۳۹۹ (۱۴۴۱ق) العدد ۲ (المتوالی ۶) 107 - 117

کلیدواژه‌ها: الامام علی (ع) نهج البلاغه خرق القواعد المعیاریه الکلمات الرمز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۵
یعتبر خرق القواعد أو معیاریه القواعد بمعناه الخروج من لغه المعیار والقاعده، أحد المفاهیم الأساسیه فی مجال علم الأسلوب. وقد أعطى استخدام هذه المیزه فی کلام الإمام علی (ع) تمییزًا خاصًا لکلماته.لقد حاولنا فی هذا المقال ومن أجل إظهار هذا التمییز إجرا بحث وصفی-تحلیلی فی سعینا فی دراسه کیفیه خرق معیاریه القواعد فی کلام الإمام. السؤال الأساسی هو أن کیف یتم الخروج عن لغه المعیار والقاعده فی کلام الأمام؟ وبحسب دراسه أجریت فی نهج البلاغه، فقد استغل الإمام علی (ع) القدرات المختلفه للغه العربیه وحاول إعطاء أهمیه خاصه لکلماته وبهذه الطریقه، حاول أن ینقل المعرفه المافوق المعیاریه إلى القارئ. التغییرات فی معنى ودور العناصر اللغویه، وبناء کلمات جدیده، وبناء صور جدیده لعناصر مختلفه فی أشکال مختلفه، بما فی ذلک الرموز، وما إلى ذلک، هی طرق الإمام للخروج من اللغه المعیاریه وإنشاء نص یتفوق علی القواعد المعیاریه. وجود هذه السمات یبطئ من عملیه قراءه نهج البلاغه ویجعل القارئ یفکر ویؤخر ویخلق رد فعل هادف وفعال فیه.
۴۶۷.

دراسه فی العلاقات بین الدین والحکومه بناء على تحلیل مصدر الشرعیه من منظور نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه خریف و شتاء ۱۳۹۹ (۱۴۴۲ق) العدد ۱ (المتوالی ۷) 36 - 25

کلیدواژه‌ها: حکومه شرعیه شعبیه دیمقراطیه نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۰ تعداد دانلود : ۲۱۶
من أکثر القضایا إثاره للجدل بین المفکرین المسلمین، خاصه فی العقود الأخیره، کانت شرعیه الحکومه وعلاقتها بالدین. ورداً على ذلک ، یعتقد البعض أن الدین ، على الرغم من انخراطه فی السیاسه ، لا علاقه له بالحکومه وأن شرعیه الحکومه لیست قضیه استجاب لها الدین. على عکس العلماء الآخرین الذین یعتقدون أن للدین أیضًا رأیًا فی الحکومه وهو یتناول أیضًا قضیه شرعیه الحکومه. تسعى هذه المقاله ، من خلال تحلیل أصل شرعیه الحکومه باعتبارها التقاطع الرئیسی بین الدین والحکومه ، إلى إثبات الفرضیه القائله بأن مشارکه الدین فی هذه المرحله لیست کامله وأن العلاقه بین الدین والحکومه فی هذه المرحله هی عامه وخاصه، إذ یسود الجانب اللادینی على الجانب الدینی. لهذا السبب ، من خلال الترکیز على نهج البلاغه کأفضل مصدر روایه للبحث فی هذا المجال ومن خلال منهج فقه الحدیث واستخدام الأدله التاریخیه وافتراض انخراط الدین فی السیاسه، یستشهد هذا البحث بأصدق الأدله المستخرجه من نهج البلاغه ویشیر إلى أن السیره الذاتیه المحدده لأمیر المؤمنین تدل على الشرعیه المزدوجه الإلهیه الشعبیه المقترنه بهیمنه الوجه الشعبی.
۴۶۸.

تبیین العناصر الجمالیه فی الخطبه ۱۸ من نهج البلاغه وفق المقوّمات الشکلانیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الثالثه ربیع و صیف ۱۳۹۹ (۱۴۴۱ق) العدد ۲ (المتوالی ۶) 11 - 21

کلیدواژه‌ها: الشکلانیه الانحراف و زیاده القواعد الخطبه السادسه عشره نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۲۱۰
یحتوی النقد الشکلانی علی أسالیب، تبیّن لغه النص و مفهومه للمتلقی برؤیه جدیده. تتطرق هذه المدرسه إلی النصوص النثریه والشعریه بمنهج جدید وتسعی لتحلیل تلک المعالم والعناصر التی تعتمد على علم البلاغه وفن الخطابه وتمیّز النصوص الأدبیه من غیرها. لهذا السبب قد درسنا الخطبه الثامن عشره وفق مقومات المدرسه الشکلانیه وعلی أساس المنهج الوصفی- التحلیلی وسعینا أن نتوصل إلی فکر المؤلف من خلال تحلیل نسج الخطبه وزوایاها الخفیه. بناءً على هذا، تمّ تحلیل الخطبه بأسلوبی الانحراف وزیاده القواعد کما تمّ تحلیل الجمالیات الأدبیه المُستخدمه فی النص أیضًا واستنتجنا من خلال هذا البحث أنّ النص المدروس یتصدر أعلى المراتب من حیث عناصر الجمال، والتضامن والموجود فی الجمل والتعابیر قد أوصل التنسیق والترابط فی ظاهر النص وباطنه إلى درجه الکمال.
۴۶۹.

بررسی مضامین مشترک در نهج البلاغه و التوسل الی الترسل

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبی متون اسلامی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 79 - 103

کلیدواژه‌ها: مضامین مشترک نهج البلاغه التوسل إلی الترسل اندیشه های امام علی اندرزنامه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۷ تعداد دانلود : ۳۶۷
کتاب التوسل الی الترسل تألیف بهاء الدین بغدادی از اندرزنامه های ادبیات فارسی، مشتمل بر مباحث حکمی و اخلاقی است که محتوای اصلی آن را اخوانیات و سلطانیات تشکیل می دهد و خطاب اصلی آن متوجه حاکمان و کارگزاران است و از مضامینی مشترک با اندیشه های امام علی (ع) در نهج البلاغه برخوردار است. این مقاله در صدد است با استفاده از روش توصیفی مقایسه ای میزان تاثیرپذیری مفهومی و محتوایی بهاء الدین بغدادی از نهج البلاغه در آفرینش التوسل الی الترسل را نمایان سازد، و ضمن پاسخ گویی به دو سؤال: مضامین مشترک نهج البلاغه و کتاب التوسل الی الترسل چیست؟ و کتاب التوسل الی الترسل از چه بخشی از نهج البلاغه بیشتر تأثیر پذیرفته است؟، با محوریت (حاکم و حکومت داری) به عمده ترین مضامین مشترک این دو کتاب از جمله: توصیه به عدالت و دادورزی، تقوی و پرهیزکاری، احسان و نیکوکاری و پرهیز از ظلم و ستم می پردازد.
۴۷۰.

مطالعه تطبیقی تکلیف و اختیارات دولت و جامعه از منظر نهج البلاغه و الاحکام السلطانیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش دینی دوره ۲۰ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۱ 79-104

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه تکالیف و اختیارات دولت جامعه اندیشه سیاسی الاحکام السلطانیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۹ تعداد دانلود : ۵۰۶
یکی از مباحث کلیدی در فلسفه سیاسی بحث تکالیف و اختیارات دولت و جامعه است. مکاتب و نظریه پردازان گوناگون بسته به خداشناسی، هستی شناسی و انسان شناسی خویش درکی متفاوت از تکالیف و اختیارات این دو در برابر یکدیگر دارند. مقاله حاضر کوشیده است تا با استفاده از روش مقایسه ای اندیشه سیاسی مبتنی بر نهج البلاغه و اندیشه سیاسی حاکم بر الاحکام السلطانیه را در این باب مقایسه نماید. یافته های این پژوهش نشان می دهد که از شباهت های هر دو کتاب آن است که، برای دولت و مردم در جامعه اسلامی تکالیف و اختیاراتی قائل هستند و هر دو کتاب تکالیف مردم در برابر حکومت را مطلق ندانسته و مشروط- همچون حرکت دولت بر مسیر شرع - قلمداد می کنند. مهمترین تفاوت بین این دو کتاب را در این زمینه می توان چنین برشمرد که احکام السلطانیه اختیارات وسیع تری در حوزه عمومی و خصوصی جامعه برای دولت به رسمیت می شمارد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که علی رغم شباهت هایی که بین این دو کتاب در این زمینه دیده می شود اساسا این دو به ارائه دو روش حکمرانی متفاوت از یکدیگر منجر می شود. همچنین تفاوت دیدگاهها در علت موجده دولت (ضرورت عقلی دولت در نهج البلاغه و ضرورت شرعی آن در احکام السلطانیه) از مبانی اختلاف بین این دو نگاه به تکالیف و اختیارات دولت و جامعه است.
۴۷۱.

دراسه تأثیر نهج البلاغه على القصائد المأثوره لناصیف الیازجی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه خریف و شتاء ۱۳۹۹ (۱۴۴۲ق) العدد ۱ (المتوالی ۷) 94 - 85

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه ناصیف الیازجی تأثیر القصائد المأثوره

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶ تعداد دانلود : ۲۴۲
یضم نهج البلاغه مجموعه من أهم الموضوعات والتعالیم الإسلامیه الأساسیه، ویعد من أجمل النصوص المقدسه والمواثیق الإنسانیه ومصدراً موثوقاً فی معرفه الدین، ویشمل کلاماً ومقتطفات من کلام الإمام علی (ع) الذی عبر عنه بأجمل المفردات والتعابیر الفنیه .. وقد لفت أنظار العدید من الأدباء والکتاب والشعراء ومنهم ناصیف الیازجی. تتناول هذه المقاله تأثیر نهج البلاغه على قصائد ناصیف یازجی. یعد یازجی أحد أشهر الشعراء العرب المعاصرین وأحد الرواد الرئیسیین للحرکه الأدبیه العربیه الذین استخدموا نهج البلاغه لإنتاج أعمال جدیده فی العالم. وعلى الرغم من میله إلى المسیحیه، إلا أنه من الشعراء الذین لدیهم معرفه کامله بمفاهیم نهج البلاغه السامیه ومن أولئک الذین استخدموا موضوعاته على نطاق واسع. أجرى البحث الحالی بالمنهج الوصفی التحلیلی واستخراج الشواهد من نهج البلاغه وقصائد الیازجی دیفان ثم التحلیل والمقارنه بینهما. وأظهرت النتائج أن جوهر القصائد المأثوره للشاعر هو نهج البلاغه وقد استفاد منه بشکل واضح، ونتیجه لذلک احتوى دیوان الیازجی على قضایا أخلاقیه وخطب ونصائح وحکم. تأثر الیازجی بشکل کبیر بکلمات الإمام علی (ع) فی نهج البلاغه بحیث اقتبس محتوى کلام الإمام وأعاد صیاغته فی قصائده.
۴۷۲.

دفاع از مظلوم از منظر نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال دوم فروردین ۱۳۹۹ شماره ۹ 18-13

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه دفاع عدالت ظلم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۴۰ تعداد دانلود : ۱۰۴۰
ظلم و ستم امری نکوهیده و مخالف فطرت انسانی و بشری است. در دین اسلام نیز همواره به جهاد و مبارزه علیه ظلم و ستم دعوت شده است. همین طور ائمه اطهار علیهم السلام و به ویژه امام علی علیه السلام در سخنان خود به این مورد اشاره کرده اند. قسط و عدل و دشمنی با ظلم و ظالم موضوعاتی است که در فرهنگ اسلامی و در قلمرو معارف نهج البلاغه اهمیتی خاص دارد و بخش عمده ای از گفتارها و نوشتارهای امام (علیه السلام) در نهج البلاغه به طور مستقیم یا غیر مستقیم- به بحث مزبور مربوط می شود. نهج البلاغه کتابی حیات بخش و ارمغانی الهی برای جامعه بشری است شدت علاقه ی حضرت به مساله ی عدالت و سعی بلیغی که در اجرای آن داشته است، باعث شده که تمام عمر پر برکتش را در راه بسط و برقراری آن به کار گیرد و سرانجام نیز جان پاکش را در راه آن فدا کند. چنانکه که بسیاری معتقدند ایشان صرفا به دلیل اجرای عدالت در محراب به شهادت رسیده است. در این مقاله سعی گردیده که به تحلیل و بررسی فرمایشات حضرت علی علیه السلام در باب مبارزه با ظلم و دفاع از مظلوم پرداخته و کاوشی در این دریای عمیق عرفان و معرفت صورت گیرد. باشد که از پیروان حقیقی آن حضرت و از جهادگران عرصه ی مبارزه با ظلم و ستم باشیم.
۴۷۳.

نقش سنت های الهی در زندگی انسان از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال یازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۳ 479 - 498

کلیدواژه‌ها: سنت الهی قرآن نهج البلاغه زندگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۵ تعداد دانلود : ۱۸۹
هدف پژوهش حاضر بررسی نقش سنت های الهی در زندگی انسان از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه می باشد که در پژوهش حاضر از سه مبحث به تحلیل نقش سنت های الهی در زندگی انسان پرداخته شده است. قرآن کریم لفظ سنّت را در مورد نزول عذاب در اقوام و جوامع کافر و مشرک و ستمگر و فاسق و فاجر و باطل گرا هم به کار می گیرد، و از نگاهی دیگر سنت را می توان بر «ضوابطی که در افعال الهی وجود دارد» یا بر «روش هایی که خدای متعال امور عالم و آدم را بر پایه آن ها تدبیر و اداره می کند» اطلاق کرد. اهمیت و ضرورت بحث از سنن الهی به عنوان قوانین اجتماعی در تدبیر جوامع این است که موجب پیدایش نگاه و بینش توحیدی به جهان و تحولات آن خواهد بود. از طرف دیگر بیانات قرآنی حضرت امیر مؤمنان علی(علیه السلام) در نهج البلاغه، الگویی مجسم و قابل تبعیت در اسلام است می تواند بیانگر و بازگوکننده نمونه ها و مصادیق بارزی از سنن الهی باشد که در هدایت انسان مسلمان نقش مهمی ایفا کند.
۴۷۴.

بررسی مهدویت در نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: موعودپژوهی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳ 75 - 91

کلیدواژه‌ها: منجی مهدویت نهج البلاغه ظهور یاران پیروان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶۱ تعداد دانلود : ۷۰۴
شناخت و معرفت نسبت به امام زمان علیه السلام ضروری ترین مباحث دوران غیبت آن حضرت محسوب می شود. این شناخت راه معرفت الهی و لازمه ایمان به خدا و نبوت است؛ همچنین با زوایای مختلف زندگی انسان ارتباط مستقیم دارد و باعث می شود توجه و امیدواری مردم به حضرتشان افزایش یابد. از سوی دیگر امام علی علیه السلام در نهج البلاغه بارها از امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف یاد نموده اند.سخنان ایشان در این کتاب شریف که از اعتبار سندی بالایی برخوردار است می تواند معیار و الگویی باشد تا بر اساس آن واقعیت های وجود امام زمان علیه السلام روشن گردد. امیر المؤمنین علیه السلام در نهج البلاغه علاوه بر معرفی امام زمان علیه السلام ،  درمورد یاران خود و اوضاع قبل از ظهور اشاره ای کرده و این اشاره تا حد امکان قادر به آماده سازی مردم و جامعه برای ظهور منجیِ موعود خواهد بود؛ لیکن هدف اساسی از این بررسی توصیفی تحلیلی، روشن ساختن زمینه های شناخت حضرت مهدی علیه السلام است که نقش مهمی در رفع کاستی های اخلاقی و عملی در این زمینه را دارد.
۴۷۵.

حاکمیت صفات الهی در جریان تاریخ از دیدگاه نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه دینی دوره بیستم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۷۷ 79 - 98

کلیدواژه‌ها: ربوبیت الهی علم الهی اراده ی الهی فلسفه ی نظری تاریخ نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۸ تعداد دانلود : ۳۸۵
صفات الهی و بازتاب آن در حرکت و مراحل حرکت تاریخ، از مباحث مهم فلسفه ی نظری تاریخ است که نظر فیلسوفان تاریخ را به خود جلب کرده است. این مسأله ازآن رو که در پیوند با اختیار انسان و میزان و چگونگی نقش آفرینی او در تاریخ است، اهمیتی مضاعف یافته است. نوشتار پیش رو کوشیده است سه صفت ربوبیت، علم و اراده را همراه با تقریری از مفهوم قضا و قدر الهی، به استناد سخنان امیرمؤمنان علی(ع)، به ویژه در نهج البلاغه، بررسی کند و ضمن تبیین مفهوم حاکمیت آن ها بر تاریخ، تلازم نداشتن آن با جبر را اثبات کند. یافته های این پژوهش نشان دهنده ی آن است که در دیدگاه امیرالمؤمنین علی(ع)، اگر این صفات بر جریان تاریخ حاکمیت نداشته باشد، تاریخ روبه زوال می رود و باتوجه به اینکه براساس آموزه های وحیانی، اراده ی انسان، خود یکی از عناصر رویدادهای تاریخی است، باور به حاکمیت این صفات، به محدودکردن دامنه ی اختیارات تکوینی انسان نمی انجامد.  
۴۷۶.

شناخت رویکردهای تأویل قرآن در نهج البلاغه با تأکید بر شرح ابن ابی الحدید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۶) 113 - 128

کلیدواژه‌ها: قرآن رویکردهای تأویلی امام علی (ع) نهج البلاغه شرح ابن ابی الحدید

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۶ تعداد دانلود : ۶۰۱
امام علی علیه السلام، تحت تربیت و آموزش نبی اکرم صلی الله علیه واله وسلم، از راسخان در علم و آگاه به علم تأویل گردید و نهج البلاغه، نازله روح مطهری است که وجودش با قرآن یکی بوده و از همین وجه این کتاب را «اخ القرآن» نامیده اند. در متن نهج البلاغه، گزاره های متعددی دلالت بر تأویلات امام علی علیه السلام، در حوزه های مختلف دارد. با توجه به اینکه تأویل عبارت از بیان حقیقت و نزدیک شدن به مراد گوینده و ارجاع بیانی کلام او به حقیقتی که به واقعیت عینی رسیده است، می باشد، امام علی علیه السلام، در نهج البلاغه با رویکردهای متعددی به تأویل امور پرداخته است. از جمله این رویکردها می توان به تأویل برخی از آیات قرآن کریم، تأویل حقیقت صفات الهی از طریق وصف و مقایسه با صفات انسانی و بیان مصداق خارجی و تجسم عینی وعد و وعیدهای قرآن در مورد روز قیامت اشاره نمود. در این مقاله با روش توصیفی، عوامل مذکور در کلام امام علیه السلام با تأکید بر شرح ابن ابی الحدید مورد بررسی قرار گرفته است.
۴۷۷.

اندیشه ورزی در آیینه قرآن و نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۹)

کلیدواژه‌ها: اندیشه ورزی قرآن نهج البلاغه امام علی (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۸ تعداد دانلود : ۵۳۳
این پژوهش باهدف بررسی جایگاه اندیشه ورزی در قرآن و نهج البلاغه انجام شده است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بود که از روش تحلیل و استنتاج استقرائی استفاده شد. جامعه اصلی پژوهش نهج البلاغه (خطبه ها، نامه ها و حکمت ها) و قرآن بود و نمونه پژوهش نیز برابر جامعه یعنی کل قرآن و نهج البلاغه بود. ابزار گرداوری داده نیز فیش برداری بود. یافته ها نشان می دهند به استناد آیات قرآن کریم و احادیث وارده از سوی ائمه به خصوص امیر المومنین علی (ع) در کتاب ارزشمند نهج البلاغه توجه خاصی به تفکر و اندیشه ورزی داده شده و می بایستی بر همه امور و وجوه زندگی فرد و جامعه تفکر و اندیشه ورزی حاکم باشد. لذا موضوعات اندیشه ؛ روش های پرورش اندیشه و راههای اندیشه ورزی در قرآن و نهج البلاغه در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است.
۴۷۸.

مبانی مدیریت و برنامه ریزی گردشگری فرهنگی- اجتماعی از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 303 - 321

کلیدواژه‌ها: ابعاد اجتماعی ابعاد فرهنگی گردشگری قرآن نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۸ تعداد دانلود : ۴۶۷
با توجه به مکتبی بودن نظام سیاسی – اجتماعی و اقتصادی در ایران مدیریت و برنامه ریزی راهبردی گردشگری نیازمند اتکاء به مبانی کلان حقوقی و فرهنگی مکتب اسلام است. از جمله مهم ترین منابعی که می توان مبانی مدیریت و برنامه ریزی گردشگری را از آن ها احصاء کرد قرآن کریم و نهج البلاغه است. هدف پژوهش حاضر تحلیل و بررسی گردشگری در اسلام و متون اسلامی که دارای وجه قوی فرهنگی و اجتماعی است می باشد. خداوند نیز در آیات متعددی از قرآن کریم به گردشگری و سیاحت توصیه ی فراوانی کرده است؛ به گونه ای که بعد از تأمین نیازهای اساسی و ایجاد امنیت در جامعه افراد را به سیر و سیاحت فراخوانده است. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است. نتایج نشان داد که دست اندرکاران برنامه ریزی و مدیریت گردشگری در ایران بایستی در امر تدوین راهبردهای صنعت گردشگری به منابع اسلامی از جمله قران و نهج البلاغه اتکاء نمایند و وجه فرهنگی و اجتماعی برنامه ریزی ها را موازی با اهداف اقتصادی برجسته نمایند.
۴۷۹.

بازشناسی مفهوم خودکارامدی منابع انسانی از منظر نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت در دانشگاه اسلامی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 421 - 439
تعداد بازدید : ۶۱۱ تعداد دانلود : ۶۰۸
هدف از انجام این پژوهش، بازشناسی مفهوم خودکارامدی بر مبنای کتاب ارزشمند نهج البلاغه بوده است. روش: در این پژوهش از روش کیفی تحلیل مضمون استفاده شد که شامل گردآوری و تحلیل داده های کیفی است. مضمون استفاده شده در این پژوهش، متن نهج البلاغه بود که با تفحص در آن، روایات مربوطه استخراج و سپس با مراجعه به کتاب شرح نهج البلاغه(پیام امام) به تجزیه و تحلیل آنها پرداخته شد. یافته ها: در این پژوهش 358 پیام از 38 خطبه، 13 نامه و 78 حکمت کدگذاری شد. این پیامها در مراحل بعد در 19 مفهوم، شش مقوله و دو بُعد دسته بندی شدند. نتیجه گیری: مفهوم خودکارامدی از منظر نهج البلاغه دارای دو بُعد است. بُعد اول، مقدمات؛ شامل سه مقوله خودشناسی و خودسازی، توکل به خداوند در کارها و دانش اندوزی و بُعد دوم، پیامدهاست که سه مقوله عملگرایی و استقامت در کار، حسابرسی و مراقبه و سعه صدر و شکیبایی در برابر مشکلات را در بر می گیرد و با مفهوم غربی آن در برخی ابعاد تفاوت دارد.
۴۸۰.

بررسی استعاره های مفهومی و طرح واره های تصویری ظرف «فوق»در زبان نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال یازدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۲ 49 - 76

کلیدواژه‌ها: استعاره های مفهومی ظرف «فوق» طرحواره های تصویری نهج البلاغه معنای پیش نمونه شبکه معنایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳۷ تعداد دانلود : ۸۲۷
در استعاره های مفهومی، گوینده مفهومِ ویژه و غیرِ قابلِ فهمی را با استفاده از تجربه های شناخته شده و طرح واره های تصویری، برای مخاطب قابلِ درک می کند. امام علی (ع) هم در نهج البلاغه از این مقوله زبان شناسی شناختی، با استفاده از ابزارهایی مانند ظرف «فوق» بهره گرفته اند. این امر سبب شده تا زبان نهج البلاغه با وجود برخورداری از امور پیچیده و معنوی، برای همگان قابل فهم شود. بر این مبنا، تحلیل و بررسی استعاره های مفهومیِ ظرف «فوق» در زبان نهج البلاغه، هدف نگارش این نوشتار قرار گرفت. به این منظور، از روش توصیفی و تحلیلی بهره گرفته شد. پس از بازخوانی تفاوت استعاره در رویکرد شناختی و رویکرد سنتی یافته هایی به دست آمد. نخست اینکه در نهج البلاغه، واژه فوق دارای کانونِ استعاری قوی است. این واژه، بر رابطه ی مکانی دلالت داشته و از ترکیب «بالا» و «در طولِ» به دست آمد. دوم آنکه، تغییر جایگاه مسیرپیما در مرزنما، طرح واره های دیگری را ترسیم کرده است. این طرحواره ها، که مفهوم مبدأ را تشکیل می دهد، خود مبنای ساخت یک مفهوم انتزاعی به شمار می آیند. سوم اینکه، در بررسی موردی «فوق» در تعبیرات نهج البلاغه، معلوم شد که «جهت و حرکت» مفهوم مبدأ هستند. همچنین مفاهیم انتزاعی مانند «تسلط»، «عظمت»، «احاطه»، «گستردگی»، «علو مقامی» و موارد مشابه، مفهوم مقصد به شمار می آیند.

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان