تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی (کتابداری سابق)

تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی (کتابداری سابق)

تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی دوره 49 پاییز 1394 شماره 3 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

کتابخانه هولوگرافیک؛ توسعه عدالت اطلاعاتی در استعاره کتابخانه آیینه گون در برابر دانش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عدالت اطلاعاتی کتابخانه آئینه هولوگرام عدالت دانشی ثروت علمی جهان دانش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸ تعداد دانلود : ۶۰
هدف: لازمه توسعه عدالت اطلاعاتی در سطح ملی، ایجاد زمینه دسترسی برابر به منابع علمی است. یکی از بزرگترین منابع توزیع اطلاعات در کشور، کتابخانه ها هستند که به دلایل گوناگون، گاهی فقط در دسترس عده معدودی از افراد قرار می گیرند.کتابخانه در واقع، فضای توسعه نرم افزاری دانش است. به عبارت دیگر، کتابخانه با ایجاد امکان دسترسی به محتوا و الگوهای گوناگون تفکر و مراوده علمی، زمینه را برای توسعه دانش فراهم می کند. به ویژه، کتابخانه های عمومی، امکان ارتقاء سطح عدالت در دسترسی به دانش و اطلاعات را افزایش می دهند. روش: این پژوهش با ملاحظه ظرفیت های انباشته شده در کتابخانه های مناطق مرکزی کشور، با هدف توسعه دسترسی، به وجهی پدیدارشناسانه به معرفی مفهوم کتابخانه هولوگرافیک پرداخته است و سپس، با استفاده از روش طراحی سیستم با کاربست چهار تابلوی نمودار جریان اطلاعات، این مفهوم را توسعه داده است. یافته ها: ایده «کتابخانه هولوگرافیک» بر ایده مقدس «نشر دانش به منزله تکلیف» بنا نهاده شده است. خلاصه و لب این ایده، آن است که همه بتوانند در همه جای کشور و جهان، بدون محدودیت، به بیشترین اطلاعات مورد نیاز دست یابند. در این امتداد، باید با توسعه کتابخانه الکترونیک، امکان دسترسی به منابع دانش را برای همه اقشار جامعه قرار داد تا امکان دانش افزایی و عدالت گستری در سیر دانش اندوزی برای همه فراهم آید.
۲.

بررسی میزان رویت پژوهشگران ایرانی در شبکه های اجتماعی: موردکاوی اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رسانه اجتماعی شبکه اجتماعی علمی نشانه گذاری اجتماعی آلتمتریک رویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰ تعداد دانلود : ۶۳
هدف: با توجه به استفاده فراگیر از شبکه های اجتماعی در عرصه های علمی پژوهشی، هدف این پژوهش بررسی میزان رویت پژوهشگران ایرانی در این شبکه ها است. روش: پژوهش حاضر از نوع مطالعه پیمایشی و روش بکار رفته در آن آلتمتریک – سنجش های مبتنی بر شبکه های اجتماعی- است. اعضای هیأت علمی دانشگاه تهران به عنوان جامعه پژوهش انتخاب شدند و داده های پژوهش با جستجوی اسامی این پژوهشگران و استخراج مقالات آنها، در نمایه استنادی اسکوپوس و نیز جستجوی مقالات همان افراد در سه شبکه اجتماعی علمی سایت یو لایک، بیبسونومی و مندلی گردآوری شد. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار اکسل و اس. پی. اس. اس. تحلیل شدند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که همبستگی معناداری میان استنادها و نشانه گذاری های آثار پژوهشگران ایرانی وجود دارد. این ارتباط به ترتیب میزان همبستگی را، برای شبکه اجتماعی مندلی 801/0؛ برای شبکه اجتماعی سایت یو لایک 439/0 و برای شبکه اجتماعی بیبسونومی 241/0 نشان می دهد. به طور کلی می توان گفت به لحاظ آماری و با 99 درصد اطمینان، همبستگی معناداری میان استنادها و نشانه گذاری های آثار پژوهشگران مورد مطالعه در این پژوهش وجود دارد. این همبستگی برای شبکه اجتماعی مندلی در بالاترین سطح نسبت به دو شبکه اجتماعی سایت یو لایک و بیبسونومی قرار دارد
۳.

تحلیل ساختار شبکه اجتماعی هم نویسندگی کشورهای حوزه علوم و فناوری هسته ای: شاخص های سطح خرد و کلان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شبکه هم نویسندگی تحلیل شبکه اجتماعی علوم و تکنولوژی هسته ای سنجه های مرکزیت ساختار توپولوژیکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵ تعداد دانلود : ۵۲
هدف: هدف پژوهش حاضر تحلیل ساختار هم بندی شبکه های اجتماعی هم نویسندگی کشورها در حوزه علوم و تکنولوژی هسته ای می باشد. روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع کتاب سنجی است و به منظور دیداری سازی شبکه های هم نویسندگی از روش تحلیل شبکه ای استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه پژوهشگرانی است که از آن ها حداقل یک مقاله در حوزه علوم و تکنولوژی هسته ای در نمایه استنادی گسترش یافته علوم در سه بازه زمانی سه ساله نمایه شده است. یافته ها: بررسی شاخص های کلان شبکه هم نویسندگی کشورها در حوزه علوم و فناوری هسته ای در هر سه بازه زمانی نشان دهنده آن است که این ساختار با دارا بودن ویژگی های میانگین طول مسیر کم، قطر شبکه کم (مساوی یا کمتر از 6) و ضریب خوشه بندی نسبتاً زیاد، نوعی شبکه «جهان کوچک» محسوب می شود. تحلیل شاخص های خرد نشان می دهد که جایگاه کشورهای عضو باشگاه هسته ای در این شبکه، جایگاهی برجسته و میزان قدرت و نفوذ آن ها در شبکه نسبت به دیگر کشورها بسیار بالاتر است. همچنین پراکندگی بالایی میان نمره های مرکزیت کشورها حاکم است.
۴.

وضعیت خودکارآمدی کتابداران دو دانشگاه فردوسی مشهد و علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مشهد و رابطه آن با مهارتهای سواد اطلاعاتی آنان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خودکارآمدی مهارتهای سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲ تعداد دانلود : ۶۶
هدف: بررسی وضعیت خودکارآمدی کتابداران دو دانشگاه فردوسی مشهد و علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مشهد و رابطه آن با مهارتهای سواد اطلاعاتی آنان است. روش: پژوهش به روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری کلیه کتابداران شاغل در کتابخانه های دو دانشگاه مذکور بود (102 نفر). حجم نمونه 80نفر تعیین شد که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای غیرنسبتی انتخاب شد. گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته و تجزیه و تحلیل داده ها، با کمک نرم افزار اس. پی. اس. اس. در دو سطح توصیفی و استنباطی انجام شد. یافته ها: وضعیت خودکارآمدی کتابداران جامعه مورد بررسی، در سطح مطلوب بود. بین مهارتهای سواد اطلاعاتی کتابداران و خودکارآمدی آنها رابطه معناداری وجود داشت. همچنین بین سطوح پایه و پیشرفته سواد اطلاعاتی کتابداران با خودکارآمدی آنها رابطه وجود داشت؛ اما رابطه معنادارای بین سطح مقدماتی سواد اطلاعاتی و خودکارآمدی وجود نداشت. بین میانگین نمرات خودکارآمدی کتابداران برحسب رشته تحصیلی، مدرک تحصیلی (کارشناسی ارشد و کارشناسی) و همچنین سابقه خدمت تفاوت معناداری وجود نداشت. اصالت اثر: از آنجایی که خودکارآمدی عامل مهم در شناخت دانش، مهارت و بینش افراد از خود است، بررسی رابطه آن با مهارتهای سواد اطلاعاتی می تواند به یادگیری مستقل و مداوم کتابداران کمک شایانی کند. بر این اساس، نتایج این پژوهش می تواند به صورت عینی و مطلوب تری در تدوین سیاست های صحیح و برنامه ریزیها، مورد استفاده مدیران و مسؤولان کتابخانه قرار گیرد.
۵.

ویژگی های مشترک مجله های نامعتبر و تحلیل وضعیت انتشار مقاله های ایرانی در آنها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مجله های نامعتبر مجله های دسترسی آزاد جنبه های اقتصادی کیفیت مجله پرداخت نویسنده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶ تعداد دانلود : ۴۷
هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی ویژگی های مشترک مجله های نامعتبر و تحلیل وضعیت انتشار مقاله های ایرانی در آنها است. روش: پژوهش حاضر به روش کتابسنجی انجام شده است. با بررسی اطلاعات مربوط به مجله های مندرج در فهرست نشریات نامعتبر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (نسخه مهر ۱۳۹۲) که در وب-سایت آنها مندرج است و استفاده از سیاهه کنترل، ویژگی های این مجله ها شناسایی شد. همچنین تعداد مقالات ایرانی منتشر شده در این مجله ها و هزینه های پرداختی برای انتشار این مقاله ها مشخص شد. یافته ها: یافته ها نشان داد از ۱۷ مؤلفه ی مربوط به مجله های معتبر ۱۳ مؤلفه در بیش از نیمی از مجله ها رعایت نشده است و تنها ۴ مؤلفه در بخش زیادی از مجله ها وجود داشت. در بازه زمانی سال های ۲۰۱۱-۲۰۱۴ تعداد ۹۶۶۵ مقاله از ایران منتشر شده و ۴۲۹۸۲۶۲ دلار هزینه پرداخت شده است. این نخستین و تنها پژوهشی است که به طور علمی به بررسی ویژگی های مجله هایی می پردازد که در ایران به عنوان مجله های نامعتبر معروف هستند.
۶.

کاربرد گسترش عملکرد کیفیت (QFD) در ارتقای کیفیت خدمات بخش مرجع کتابخانه مرکزی دانشگاه الزهرا (س)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خانه کیفیت خدمات مرجع گسترش عملکرد کیفیت(QFD) کتابخانه های دانشگاهی کتابخانه مرکزی دانشگاه الزهرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴ تعداد دانلود : ۵۲
هدف: بررسی کاربرد روش گسترش عملکرد کیفیت (QFD) در ارتقای کیفیت خدمات بخش مرجع کتابخانه مرکزی دانشگاه الزهرا. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش، یک پژوهش کاربردی و از نوع توصیفی و پیمایشی است. ابزار پژوهش پرسشنامه استاندارد لایب کوال و مصاحبه است. از مدل سه مرحله ای QFD و تیم تمرکز 7 نفره برای تعیین ماتریس ارتباط این مدل استفاده شد. جامعه پژوهش شامل 106 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا که از خدمات بخش مرجع استفاده می کنند، می باشد. یافته ها: اختلاف بین خواسته هایی که دانشجویان از آنها رضایت داشتند و خواسته هایی که برای آنان اهمیت بالایی داشت، نشان می دهد که خدمات ارائه شده در بخش مرجع کتابخانه مرکزی دانشگاه الزهرا، در حدی نیست که مراجعه کننده می خواهد. همچنین نتیجه محاسبه میزان رضایت دانشجویان بر اساس روش QFD نشان داد که جامعه مورد پژوهش، بیشترین میزان رضایت را از رفتار کتابداران بخش مرجع دارند و کمترین میزان رضایت را از تجهیزات و فضای بخش دارند. اجرای روش QFD نیز روشهایی برای بهبود خدمات ارائه شده بخش مرجع و اولویتهای آن را نشان داد. واژه های کلیدی: گسترش عملکرد کیفیت(QFD)، خانه کیفیت، کیفیت خدمات مرجع، خدمات مرجع، کتابخانه مرکزی دانشگاه الزهرا، کتابخانه های دانشگاهی .
۷.

سنجش تعاملات دانشگاه، صنعت و دولت در مقالات علمی بخش نانو با رویکرد مدل تریپل هلیکس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نانوفناوری مدل مارپیچ سه جانبه رسانش عدم قطعیت تولیدات علمی پویایی نوآوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶ تعداد دانلود : ۵۹
هدف: هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل پویایی تعاملات بین ارکان سه گانه در تولیدات علمی بخش نانوی ایران با استفاده از مدل تریپل هلیکس می باشد. روش: وضعیت تعاملات پویای 3رکن اساسی دانشگاه-صنعت-دولت، با استفاده از داده های مقالات ISI ایرانی در حوزه نانو، سنجش و تحلیل شده است و با استفاده از رهیافت اطلاعات متقابل و بهره- برداری از نرم افزارهای مربوط به مدل تریپل هلیکس ( th.exe , th4.exe ) به محاسبه و تعیین میزان رسانش عدم قطعیت تعاملات داخلی و بین المللی پرداخته شده است. یافته ها: نتایج پژوهش قابلیت مدل تریپل هلیکس در بهبود سیاست گذاری علم، فناوری و نوآوری را به ویژه در بخش نانو و سایر بخش های فناورانه نشان می دهد. با وجود سرمایه گذاری بالای دولتی و اولویت گذاری اسنادبالادستی کشور در بخش نانو، روند تولیدات علمی ایران در این زمینه وضعیت مناسبی جهت ارتقای نوآوری در کشور ندارد و لازم است که سیاست گذاران امر، ضمن استفاده از نتایج پژوهش حاضر و مبتنی بر بررسی های دقیق علمی انجام شده به اتخاذ تصمیمات لازم جهت پویایی بیشتر تعاملات مربوطه بپردازند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۹۲