فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی

پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر رضامندی و استمرار استفاده دانشجویان دانشگاه لرستان از دوره های آموزش مجازی در نیمسال دوم سال تحصیلی 99-1398 و به روش پیمایش مقطعی انجام شد. جامعه ی آماری این پژوهش، دانشجویان شرکت کننده در دوره های آموزش مجازی دانشگاه به تعداد 7000 نفر بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و بر اساس جدول کرجسی و مورگان نمونه ای 490 نفری از آن ها برای تحقیق انتخاب شدند. گردآوری اطلاعات در این پژوهش از طریق پرسشنامه آنلاین انجام گرفت که برای سنجش رضامندی از مدل آمریکایی سنجش رضامندی استفاده گردید. روایی صوری پرسشنامه توسط متخصصان موضوعی و پایایی آن از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای متغیرهای مختلف تحقیق مورد تایید قرار گرفت (94/0- 78/0=α). برای تعیین عوامل موثر بر رضامندی دانشجویان از مدل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار AMOSversion24 استفاده شد. یافته ها نشان دادند، متغیر ارزش درک شده، بیشترین اثر مستقیم را بر رضامندی پاسخگویان و رضامندی بیشترین تاثیر مستقیم را بر استمرار استفاده دانشجویان داشته است. همچنین متغیر انتظارات، بیشترین تاثیر غیرمستقیم را بر رضامندی و استمرار استفاده دانشجویان داشت. افزون بر این، در مجموع تاثیر مستقیم و غیرمستقیم، انتظارات دانشجویان دارای بیشترین تاثیر بر رضامندی بود.

استفاده روزافزون از فناوری و تکنولوژی های ارتباطی جدید و تاثیری که بر روی فرهنگ، طرز فکر و عمل و سبک فعالیت استفاده کنندگان آن دارد، نظام آموزشی را نیز با تحولات مهمی روبه رو کرده است. با توجه به رشد فزاینده بازی پردازی یا گیمیفیکیشن با کارکردهای مختلف و در محیط های آنلاین به ویژه در محیط آموزشی و آموزش آنلاین و همچنین اهمیت و ضرورت فرآیندهای ارزیابی اثربخشی به عنوان یکی از مهمترین و ضروری ترین فعالیتهای کنترلی، لازم است توسعه دهندگان میزان موفقیت یا اثربخشی طرح های گیمیفیکیشن خود را بسنجند. از آنجا که تاکنون ابعاد، مولفه ها و شاخص های اثربخشی گیمیفیکیشن به صورت عام و فراگیر شناسایی نشده و مدل جامعی در این زمینه وجود ندارد، این پژوهش ضمن شناسایی ابعاد و متغیرهای مورد نظر، از طریق روش دلفی در چهار راند و توسط نمونه گیری هدفمند، مدلی جامع برای ارزیابی اثربخشی گیمیفیکیشن را ارائه نموده است. نتایج نشان می دهد اثربخشی گیمیفیکیشن متاثر از سه بُعد اصلی به نام تجربه کاربر (با هشت متغیر)، تغییرات رفتاری و دستاوردهای کاربر (با پنج متغیر) و انگیزش (یک متغیر) تشکیل شده است. پژوهش حاضر علاوه بر ارائه یک مدل جامع و جدید، نقش متغیرهای جدیدی را برای اولین بار مورد بررسی و سنجش قرار داده است.

هدف این پژوهش ارائه استعاره های مفهومی شکل گرفته نزد دانشجویان درباره آموزش الکترونیکی است تا شناختی عمیق و چندجانبه درباره احساس دانشجویان در موقعیت ایجاد شده نسبت به آموزش الکترونیکی فراهم کند. به این منظور در این پژوهش کیفی، با 51 نفر از دانشجویان (42 نفر زن و 9 نفر مرد) رشته علوم تربیتی که در طول ترم تحصیلی 99-1398 به شیوه آموزش الکترونیکی در پردیس دانشگاه امام صادق (ع) و دانشگاه مازندران در حال تحصیل بودند، مصاحبه شد. سؤالات تنظیم شده از طریق پیام رسان ها در اختیار مشارکت کنندگان قرار می گرفت تا ایشان ادراک خود را نسبت به آموزش الکترونیکی قبل از این دوره و پس از ورود به این دوران بیان کنند و تجارب مثبت و منفی و استعاره های احتمالی شکل گرفته را بازگو نمایند. در نهایت از تحلیل و معنادهی به مفاهیم که گاه آشکار و گاه پنهان به استعاره ها اشاره کرده بودند، یافته ها استخراج شدند. یافته ها ده استعاره را نشان می دادند که در سه رویکرد مثبت، منفی و خنثی به آموزش الکترونیکی دسته بندی شدند.

هدف بررسی نقش فن آورانه شفافیت سازمانی به منظور اعتماد سازمانی مدیران دانشگاه آزاد استان مازندران می باشد. این پژوهش کاربردی و توصیفی ازنوع همبستگی و بارویکردآمیخته باطرح اکتشافی می باشد. جامعه آماری شامل ۷۵۰ نفر از مدیران دانشگاه می باشدکه با استفاده از فرمول کوکران ونمونه گیری تصادفی طبقه ای ۲۵۴ نفرحجم نمونه برآورد شد. تحقیق در بخش کیفی مصاحبه های نیمه ساختاریافته و در بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته فناورانه شفافیت سازمانی با پایایی 93/0 و اعتماد سازمانی با پایایی 80/0 بود. روایی صوری و محتوایی ابزار تأیید گردید. از آزمون t، تحلیل عاملی اکتشافی، همبستگی پیرسون استفاده گردید. نتایج تحلی ل عام لی اکتش افی متغیر فناورانه شفافیت سازمانی با دو مؤلفه درک فناوری و وجود وب سایت با واریانس عامل 13/38 و 35/41 تأیید گردید. مق ادیر t ابعاد اعتمادسازمانی (ثبات، وفاداری، شایستگی، یکپارچگی، گشودگی) به ترتیب از 52/5 تا 53/9 وابع اد فناورآنه شفافیت سازمانی 64/28 و 31/42(بیش از مقدار t مفروض 96/1) تخمین زده شد. ابعاد فوق بر متغیر منظور اثر مثب ت می گذارد و در سطح خطا 05/0 ارتباط مثبت و معنی داری بین مؤلفه های فناورانه شفافیت سازمانی با اعتماد سازمانی و مؤلفه های آن وجود دارد و متغیر فناورانه شفافیت سازمانی با ضریب همبستگی 98/0 با اعتماد سازمانی رابطه مستقیم، مثبت و همبستگی قوی دارد.

پژوهش حاضر باهدف مروری نظام مند بر معیارهای اعتباربخشی نهادهای آموزش عالی الکترونیکی انجام شد.جامعه پژوهش 341 مقاله در پایگاه های اطلاعاتی و اسناد نهادهای معتبر اعتباربخشی یادگیری الکترونیکی در سطح بین المللی بود که پس از خارج کردن اسناد و مقالات نامرتبط، تحلیل کلی روی 35 سند به عنوان نمونه صورت پذیرفت و درمجموع 7 عامل و 42 معیار شناسایی شد. جهت تحلیل داده ها از کد گذاری باز و محوری با استفاده از نرم افزار QSR و NVIvo استفاده شد و به منظوربررسی قابلیت اعتماد داده های پژوهش از استراتژی تایید توسط همکاران پژوهش استفاده شد.نتایج یافته ها نشان داد که مهم ترین عوامل و معیارهای اعتباربخشی در نهادهای آموزش عالی در محیط یادگیری الکترونیکی عبارت اند از: عوامل مربوط به حکمرانی، برنامه ریزی، پژوهش، فرایند یادهی-یادگیری الکترونیکی، پشتیبانی در محیط یادگیری الکترونیکی، فناوری و عوامل روان شناختی مرتبط با ذی نفعان که در مطالعات بسیاری موردتوجه قرارگرفته بود نتایج تحقیق حاضر به سیاست گذاران و برنامه ریزان حوزه آموزش عالی در محیط یادگیری الکترونیکی کمک می کند که با استفاده از مؤلفه های شناسایی شده از یک سو نیاز به نهادی به منظور اعتباربخشی را در اولویت برنامه های راهبردی خود قرار داده و از سویی دیگر با پایش و ارزشیابی نهادهای آموزش عالی الکترونیکی، چالش ها را شناسایی و در جهت بهبود کیفیت تلاش کنند.

هم زمان با تغییرات سریع فنون و مهارت ها و ظهور پدیده های نوین فناوری اطلاعات و تاثیر آن ها بر شیوه ها و روش های زیستن، فرایند آموزش نیز متحول شده است. جهانی شدن و پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات همراه با افزایش تنوع ویژگی های دانشجویان و تنوع فرهنگی کاربران، مؤسسات آموزشی را به چالش کشیده است. فرهنگ یادگیری الکترونیکی به استفاده از فناوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی در سازمان اشاره دارد که در قالب مجموعه ای از ارز ش ها، نظام ها و عادت های سازما نی کل سازمان و افراد را برای بهبود بخشیدن مستمر میزان دانش، شایستگی و عملکرد خود حمایت و تشویق می نماید. موفقیت در یادگیری الکترونیکی مستلزم تغییر در درک و رفتار یادگیرندگان، برای تغییر در توسعه برنامه درسی آموزشی است. نقش عوامل آموزشی- فرهنگی از مقوله های بسیار مهمی است که در طراحی و ایجاد محیط یادگیری به ویژه یادگیری الکترونیکی بایستی مورد توجه قرار گیرند؛ بر این اساس و با توجه به تحولات نظام های آموزشی در قرن بیست و یکم و بروز بحران های تأثیر گذار بر سیستم های آموزشی از جمله بحران بیماری کووید 19، که یادگیری الکترونیکی را به الزامی بی بدیل در نظام آموزشی تبدیل ساخته است، این مطالعه به منظور تحلیل ساختارمند فرهنگ یادگیری الکترونیکی در نظام های آموزشی با رویکردی به بحران کووید 19 انجام گردید.

هدف از این تحقیق ارائه مدل علی روابط چابکی سازمانی دانشگاهی، فن آوری اطلاعات و فرهنگ سازمانی بود این تحقیق ازنظر هدف کاربردی و ازنظر شیوه تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از ماتریس همبستگی از نوع معادلات ساختاری انجام گرفت. جامعه آماری کلیه اعضای هیئت علمی واحدهای دانشگاهی آزاد اسلامی مازندران که در سیزده واحد دانشگاهی به تعداد این افراد 1671 بود.روش نمونه گیری به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه ای و بر اساس تعداد اعضای هیئت علمی در واحدهای دانشگاهی آزاد اسلامی مازندران بوده است؛ تعداد نمونه بر اساس فرمول کوکران آنلاین 340 نفر محاسبه گردید..ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه های استاندارد چابکی سازمانی دانشگاه، خاوری و همکاران(1396)، پرسشنامه فرهنگ سازمانی دنینسون (2000) و پرسشنامه ابعاد فناوری اطلاعات لطفیان و شیخ (1390) بود. به منظور تخمین و تبیین روابط حاوی متغیرهای آشکار و پنهان از رویکرد حداقل مربعات جزئی (PLS) Smart PLS استفاده شد؛ یافته های تحقیق روابط علی بین متغیرهای فن آوری اطلاعات ، فرهنگی سازمانی و چابکی سازمانی را معنا دار و نقش فرهنگ سازمانی را به عنوان میانجی مورد تایید قرار داد.

به دنبال شیوع ویروس کووید 19 و اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی، آموزش مدارس به شیوه ی مجازی به کار خود ادامه داد. این پژوهش به بررسی فرصت ها و تهدیدهای آموزش مجازی در دوران پاندمی کرونا ،پرداخته است.این مطالعه در چارچوب روش کیفی و با رویکرد پدیدارشناسی انجام گرفته است. در این روش برای جمع آوری اطلاعات از مصاحبه عمیق استفاده شده است. مشارکت کنندگان 20 نفر از دانش آموزان و معلمان هنرستان های شهرستان کلات بوده اند که برمبنای ملاک های نمونه گیری طبقه ای هدفمند انجام گرفته و نمونه گیری تا رسیدن به حد اشباع ادامه یافته است. برای تجزیه و تحلیل یافته ها از شیوه ی تحلیل محتوای تلخیصی متن مصاحبه ها استفاده شده است. یافته های این پژوهش، شامل چهار مضمون و 19 زیر مضمون است: 1-مشکلات مشترک بین دانش آموزان و معلمان (6 زیر مضمون)2- مشکلات مختص دانش آموزان (5 زیر مضمون)3- مشکلات مختص معلمان در آموزش مجازی (3 زیر مضمون)4- مزایای آموزش مجازی (5 زیر مضمون).