مدیریت دولتی

هدف: سه گانه روشن شخصیت، منتج از نگرش مثبت به دیگران است که در مقابل سه گانه تاریک شخصیت ترسیم می شود. این پژوهش با هدف تحلیل سه بعد کانتیانیسم، انسانیت و ایمان به انسانیت مدیران در ساختارهای دولتی کشور برای توسعه مدیرانی که نگرش انسانی و نه ابزاری نسبت به زیردستان دارند، انجام شد. روش: پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها توصیفی-پیمایشی است. جامعه هدف کارکنان یکی از سازمان های دولتی زیرمجموعه وزارت نیرو بود. نمونه بر اساس جدول کرجسی-مورگان، ۲۵۶ نفر محاسبه شد و نمونه گیری تصادفی صورت گرفت. روش تحلیل داده ها، ﻣ ﺪل ﺳ ﺎزی ﻣﻌ ﺎدﻻت ﺳﺎﺧﺘﺎری ﺑﺎ رویکﺮد کمترین ﻣﺮﺑﻌﺎت ﺟﺰﺋی و ﻧﺮم افزار Smart PLS2.6 بود. یافته ها: نتایج آزمون فرضیات نشان داد، کانت گرایی و انسانیت رهبر بر حمایت سازمانی ادراک شده توسط کارکنان اثر معناداری دارد؛ اما تأثیر معنادار ایمان به انسانیت رهبر بر حمایت سازمانی ادراک شده توسط کارکنان رد شد. نقش تعدیلگر تبادل رهبر-پیرو در رابطه میان کانت گرایی و انسانیت رهبر بر حمایت سازمانی ادراک شده توسط کارکنان تأیید شد؛ اما این متغیر تعدیلگرِ معناداری در رابطه میان ایمان به انسانیت رهبر و حمایت سازمانی ادراک شده کارکنان نبود. نتیجه گیری: شخصیت کانتیِ رهبر و انسانیت او با ملاحظه کیفیت رابطه با پیروانش، سبب قدردانی و بروز رفتار ارزش مدارانه از جمله ادراک عدالت سازمانی توسط پیروان می شود. اما از آنجا که در بعد ایمان به انسانیت، هدف و مخاطب جمیع ابنای بشر به عنوان انسان هستند نه صرفاً پیروان رهبر، فرضیه مبنتی بر رابطه این متغیر با حمایت سازمانی ادراک شده رد شد.

هدف: سازمان های رسانه ای به دلیل حضور در یک بازار رقابتی و پیچیده نیازمند بهره گیری از تمام منابع خود هستند، به ویژه سرمایه های فکری که پایداری و مزیت رقابتی را به ارمغان می آورند. پیش نیاز این امر، شناسایی سرمایه های فکری موجود در سازمان است. در سازمان صداوسیما، برخلاف منابع ملموس، برای منابع ناملموس و فکری، لیست مشخصی ارائه نشده است. بنابراین، در این پژوهش برآن شدیم تا منابع فکری سازمان را شناسایی نماییم. روش: این پژوهش با رویکرد کیفی و با استفاده از روش دلفی در سه مرحله انجام شد. مشارکت کنندگان به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند که شامل 27 نفر و از دو گروه متفاوت بودند؛ گروه اول متشکل از مدیران مجرب و آشنا به مدیریت در سطوح عالی سازمان؛ گروه دوم متشکل از خبرگان و دانشگاهیان حوزه سرمایه سازمانی و فکری. یافته ها: بنابر یافته های پژوهش، سرمایه های فکری سازمان شامل نیروی انسانی، آرشیو، پهنه مخاطب، دسترسی به مراکز حاکمیتی، فرهنگ اسلامی، تجربه در بحران ها، دانشگاه صداوسیما، برنامه سازان، پوشش رسانه ای کل کشور و تاریخ ایران است. نتیجه گیری: این پژوهش نشان داد که سرمایه های فکری سازمان صداوسیما در گستره ای از سرمایه های ارتباطی، انسانی و ساختاری پراکنده شده اند و کارایی و اثربخشی سازمان صداوسیما در گرو بکارگیری درست و متناسب از این سرمایه ها است.

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی شایستگی حاکمان بر اساس گلستان سعدی می باشد. برای این منظور، از کتاب گلستان سعدی بر اساس نسخه محمدعلی فروغی استفاده گردید. روش: پژوهش حاضر در چارچوب پارادایم تفسیری و مطالعه کیفی قرار می گیرد و برای تحلیل داده ها از راهبرد تحلیل مضمون استفاده شده است. جامعه پژوهش حاضر را  41 حکایت از باب اول گلستان سعدی با عنوان سیرت پادشاهان تشکیل می دهد و با توجه به اینکه هر 41 حکایت مورد مطالعه دقیق قرار گرفت، لذا نمونه گیری انجام نشده و از روش سرشماری استفاده گردید. برای محاسبه پایایی، کدگذاری با مطالعه سطر به سطر حکایات و ابیات و  به صورت دستی توسط دو نفر به صورت جداگانه انجام شد و بعد از اتمام کدگذاری، نتایج این دو کدگذاری با یکدیگر مقایسه و از روش هولستی، پایایی در پژوهش حاضر برابر با 87/0 محاسبه گردید که بیانگر آن است مضامین از پایایی (قابلیت اعتماد) بالایی برخوردارند. یافته ها: با بررسی و تحلیل هر یک از حکایات و ابیات و سپس با استفاده از روش تحلیل مضمون و کدگذاری های انجام شده، چارچوب شایستگی حاکمان ترسیم گردید. یافته های پژوهش حاضر بیانگر آن است که چارچوب شایستگی حاکمان دارای 12 بعد (سازه) و 26 مولفه می باشد و هر یک از ابعاد چارچوب شایستگی شامل خدامحوری، اعتمادسازی، امانت داری، خیرخواهی، عدالت گری، مشارکت جویی، قانون گرایی، قدرشناسی، سلامت هیجانی، استغنای نفس، خردگرایی و دوراندیشی نیز بیانگر شایستگی های محوری حاکمان می باشد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر بر این موضوع تاکید دارد که حاکمان جهت افزایش مشروعیت، باید از شایستگی های محوری 12 گانه برخوردار بوده و از طرفی دیگر، شایستگی های محوری احصاء شده صرفاً منحصر به شخص حاکم نبوده و تمامی خط مشی گذاران و حکمرانان سیاسی کشور می بایست از این شایستگی های محوری برخوردار باشند و این شایستگی ها باید در احراز پست های سیاسی و اجرایی کشور مورد توجه جدی قرار گیرند.

هدف: ارتقا سلسله مراتبی، مقبولیت سازمانی و دستیابی به شهرت در سازمان های دولتی به دلیل موانع ساختاری، فرآیند محوری، اهداف سازمانی مبهم و نبود سنجه های درست ارتقا پذیری روز به روز دشوارتر می شود. با این حال مدیران موفق و آن هایی که از زرنگی سیاسی خاصی برخوردارند با استفاده از شبکه سازی سیاسی و مدیریت ذی نفعان کلیدی، انباشت سرمایه ارتباطی و تحلیل درست عرصه سیاسی سازمان اهداف خویش را محقق می سازند. پژوهش حاضر با هدف طراحی مدل زرنگی سیاسی مدیران میانی دولت انجام گرفته است. روش: روش تحقیق کیفی و مبتنی بر نظریه پردازی داده بنیاد می باشد برای گردآوری اطلاعات از مصاحبه های نیمه ساختار یافته استفاده شد و تجزیه و تحلیل اطلاعات به روش استراوس و کوربین و مدل پارادایمی آنجام گرفته است. نمونه گیری به روش نظری و با بهره مندی از تکنیک های هدفمند (قضاوتی) و گلوله برفی (زنجیره ای) صورت پذیرفته که بر مبنای آن 19 مصاحبه با مدیران میانی اسبق و فعلی سازمان های دولتی به عمل آمد. یافته ها: نتایج تحلیل داده های به دست آمده از مصاحبه ها طی فرآیند کدگذاری باز، محوری و انتخابی و با استفاده از نرم افزار Maxqda 2018 به ایجاد مدل زرنگی سیاسی مدیران میانی دولت بر مبنای نظریه پردازی داده بنیاد شامل 6 بعد و 20 مفهوم منجر گردید. نتیجه گیری: مدیران میانی دولت با درک و شناسایی شرایط علی زرنگی سیاسی از قبیل دانش و مهارت سیاسی و فراگیری تاکتیک های نفوذ و بهبود شرایط زمینه ای، می توانند راهبردهایی را در جهت دستیابی به سطح قابل قبولی از ذکاوت سیاسی با در نظر گرفتن شرایط مداخله گر از قبیل موانع ساختاری و فرآیند محوری اتخاذ نمایند.

هدف: کارآفرین سیاسی تحریک کننده تحولات اساسی در جامعه است که با اقدامات خلاقانه و تحول آفرین اثرات شگرفی را در سیاست ها و راهبردهای نهادهای سیاسی از خود بر جای می گذارد. پژوهش حاضر با هدف واکاوی پیامدهای کارآفرینی سیاسی در عرصه سیاست گذاری بااستفاده از رویکرد دلفی فازی انجام گرفت. روش: این پژوهش در زمره پژوهش های آمیخته با رویکرد کیفی و کمی است که ازنظر هدف، کاربردی و حیث ماهیت و روش، توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش را مدیران سازمان های دولتی در استان لرستان تشکیل می دهند که با استفاده از اصل کفایت نظری و روش نمونه گیری هدفمند 18 نفر از آنان به عنوان اعضای نمونه انتخاب گردید. در بخش کیفی پژوهش برای گردآوری داده از مصاحبه نیمه ساختار یافته (عمیق) بهره گرفته شد که روایی و پایایی آن به ترتیب با استفاده از ضریب CVR و آزمون کاپای کوهن تأیید شد و داده های به دست آمده از مصاحبه با استفاده از نرم افزار Atlas.ti و روش کدگذاری تحلیل شد و پیامدهای کارآفرینی سیاسی شناسایی شد. از طرفی در بخش کمی برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه مقایسه زوجی استفاده شد که روایی و پایایی آن با استفاده از روایی محتوا و  نرخ ناسازگاری مورد تأیید قرار گرفت. یافته ها: نتایج پژوهش حاکی از آن است که بر اساس قضاوت و نظرسنجی از خبرگان نوزده عامل به عنوان پیامدهای کارآفرینی سیاسی معرفی گردید. همچنین نتایج مبین آن است که جلب افکار عمومی، توسعه حیات سیاسی و ایجاد ائتلاف ها و گروه ها، پایش های دقیق درونی و بیرونی، جهت دهنده سیاست ها، تزریق سیاست های تازه و نوآورانه و تنظیم روابط در شبکه ها مهمترین پیامدهای کارآفرینی سیاسی در عرصه سیاست گذاری هستند. نتیجه گیری: برای افزایش توانمندی افراد، گروه ها و احزاب برای استمرار مشارکت قانونمند در فضای سیاسی و همچنین بهبود قابلیت پاسخگویی سیستم سیاسی به سیاست گذاران توصیه می شود به کارآفرینان در عرصه سیاست عنایت ویژه ای داشته باشند تا با تحول آفرینی در خط مشی ها و سیاست ها راه گشای حل مسائل سازمان و جامعه باشند.

هدف: پیشرفت های روزافزون فناوری های نوظهور در تمامی عرصه ها منجر به تحولات عمیقی در سطح جوامع شده است. نظام های حقوقی و قضایی نیز دستخوش تحولات فناورانه بوده اند. آنها به دنبال سیستمی با قابلیت دیجیتالی هستند که در آن خدمات قضایی و در نتیجه آن عدالت برای همه شهروندان در دسترس است. سیستم قضایی در کشور ما درگیر برخی چالش هاست از جمله اطاله دادرسی که با وجود استفاده از سامانه های متعدد در سیستم قضایی کشور هنوز مرتفع نشده است. بهره مندی از تحول دیجیتال به عنوان راهکار حل چالش ها و همچنین پتانسیلی برای ایجاد فرصت های جدید در ارائه بهتر خدمات قضایی مؤثر خواهد بود. این مقاله با هدف طراحی چارچوب مفهومی تحول دیجیتال قضایی تدوین شده است تا دیدگاهی نظام مند در راستای تحول در قوه قضائیه ایجاد نماید. روش: پس از مطالعه پیشینه موضوع و مطالعه تطبیقی و تحلیل محتوای پژوهش های بین المللی، چارچوب اولیه طراحی شد. سپس طی برگزاری دو مرحله گروه کانونی، چارچوب اولیه اعتبارسنجی شد. گروه کانونی اول متشکل از شش نفر از خبرگان حقوقی قضایی و گروه دوم هفت نفر از خبرگان حوزه حقوق و فناوری اطلاعات بودند. یافته ها: در نهایت چارچوب با هفت بخش اصلی طراحی گردید که شامل توانمندسازها (شامل دو لایه مؤلفه های زیرساختی و مؤلفه های فناورانه)، کاربردها (شامل چالش ها، محرک ها و فرصت ها)، اکوسیستم قضایی (شامل دو لایه ذی نفعان داخلی و ذی نفعان خارجی)، حکمرانی تحول دیجیتال، نقشه راه تحول دیجیتال (شامل سه لایه چشم انداز، اهداف و برنامه ها) و سفر تحول دیجیتال (شامل پنج مرحله) است. نتیجه گیری: برای ایجاد تحول دیجیتال قضایی می بایست دیدگاهی نظام مند ایجاد شود که علاوه بر ابعاد سخت مانند فناوری ها، ابعاد نرم مانند فرهنگ، مهارت ها و قوانین را نیز مدنظر قرار دهد. انواع مختلف ذی نفعان را مورد توجه قرار دهد و در جهت حل چالش ها از منافع و محرک های فناوری ها بهره ببرد. همچنین باید چشم اندازی شفاف و اهداف و برنامه های مشخصی در این راستا تدوین گردد.

هدف: ظهور بانک های خصوصی در کنار بانک های دولتی و افزایش شدت رقابت میان آن ها موجب شده است که بانک ها بخش بسیار زیادی از انرژی و توان خود را صرف توجه به بهبود عملکرد و بهره وری خود نمایند که با افزایش فعالیت های مربیگری مدیریت می توان به آن دست یافت؛ بنابراین هدف این پژوهش شناسایی شاخص های مربیگری در سازمان های خدماتی (مورد مطالعه در صنعت بانکداری خصوصی) است. روش: این تحقیق از نوع آمیخته است. نوع تحقیق در بخش کیفی، تحلیل مضمون بود که مشارکت کنندگان این بخش پژوهش را اساتید و متخصصان نظام بانکی تشکیل می داد که حجم نمونه پس از اشباع نظری به تعداد 15 نفر و به صورت هدفمند انتخاب گردید. گردآوری داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختارمند و تجزیه و تحلیل اطلاعات به روش فن مضمون انجام شد. نوع تحقیق در بخش کمی، توصیفی- پیمایشی بود که جامعه آماری آن را برابر با کلیه کارکنان بانک های خصوصی بود که تعداد نمونه برابر با 257 نفر و به صورت طبقه ای انتخاب گردید. تجزیه و تحلیل داده ها در این بخش با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی و از طریق نرم افزار آموس بود. یافته ها: یافته ها نشان داد مقوله های مربیگری در عرصه بانکداری خصوصی شامل «دانش و تخصص، اخلاق، ویژگی های شخصیتی، ارزش های مشترک، رهبری، فنون مربیگری، مهارت های مدیریت» است. نتیجه گیری: استفاده از یافته های این پژوهش می تواند استعدادهای کارکنان را شکوفا کرده و نقاط ضعف منابع انسانی را به نقطه قوتی برای سازمان تبدیل کند. همچنین این مسئله توانایی جانشین پروری را برای سازمان افزایش داده و در بلندمدت می تواند بهره وری را در سازمان افزایش دهد.