استدلال ریاضی

هدف اصلی این پژوهش م قایسه عملکرد دانش آموزان جهشی و غیرجهشی در به کارگیری مفاهیم و استدلالات ریاضی و تأثیر جنسیت و خودپنداره ریاضی در عملکرد آن ها است. این مطالعه، بخشی از یک مطالعه طولی است که برای تجزیه وتحلیل داده های آن، تحلیل واریانس تک و چند متغیری دو عاملی با اندازه گیری مکرر استفاده شده است. این مطالعه نشان می دهد که در به کارگیری مفاهیم، دانش آموزان جهشی از همتایان هم سن و غیرهم پایه به شکل معناداری قوی تر عمل کرده اند. اما در استدلال، هر چند دانش آموزان پایه چهارم از پایه سوم عملکرد بهتری دارند، ولی بین دانش آموزان جهشی با دو گروه همتا تفاوت معنادار نیست. به علاوه دختران و پسران، در دو محور فوق و در دو گروه جهشی و غیرجهشی، عملکرد یکسانی دارند. خودپنداره ریاضی نیز در دانش آموزان جهشی و دو گروه همتا مشابه است. در مجموع به نظر می رسد یک پایه جهش، در عملکرد ریاضی دانش آموزان، تأثیر منفی ندارد. البته توجه به سایر زمینه های درسی، عاطفی، اجتماعی و پیگیری پیامدهای جهش تحصیلی در بلندمدت برای تصمیم سازی در حوزه جهش تحصیلی ضروری است.

تصدیق یک گزاره ریاضی، عموماً برای دانش آموزان مشکل است؛ آن ها حتی بسیاری از مواقع، لزوم آن را درک نمی کنند. پیچیدگی هایی که در ماهیت ارزشمند استدلال و اثبات پنهان شده، اهمیتِ نحوه ی ارائه ی آن ها را در کتب درسی، بیشتر مشخص می کند. هدف از این مطالعه، تعیین میزان حضور انواع استدلال، به خصوص استدلال استنتاجی در کتاب های درسی ریاضی پایه های هفتم و هشتم می باشد. به این منظور از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که بیشترین میزان استدلال، از جمله انواع سطوح استنتاج موجود در کتاب ها، در محتوای هندسی دیده می شود؛ البته استثناهای غیرمنتظره ای هم وجود دارد. در مجموع توزیع استدلال استنتاجی در فصول کتاب هفتم و هشتم یک دست و یکنواخت نیست، ولی فقر استنتاج در بیشتر فصل های مربوط به محتوای حساب و آمار و احتمالات دیده می شود. بعلاوه، برخلاف انتظار میزان استدلال های آزمایشی در کتاب هشتم، نه تنها کاسته نشده بلکه نسبت به کتاب هفتم حدود دو برابر است. در انتهای نوشتار حاضر، در مورد ملاحظاتی که برای تغییر تمرکز از استدلال استقرایی به استنتاجی باید در نظر گرفته شود، بحث می شود.

استدلال ریاضی توانایی استدلال استقرایی و استنتاجی با مفاهیم ریاضی است که متغیرهای زیربنایی شناختی در تبیین آن نقش مهمی ایفا می کنند. این پژوهش با هدف بررسی نقش توجه تقسیم شده و حافظه کاری بر استدلال ریاضی با میانجی گری دانش ریاضی و هوش سیال در دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی انجام شده است. این پژوهش به لحاظ نحوه گردآوری اطلاعات، غیرآزمایشی (توصیفی) و از نوع مطالعات همبستگی است که برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل مسیر استفاده شد. در این مطالعه تعداد 213 دانش آموز پسر پایه چهارم ابتدایی مدارس شهر قم به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای دومرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل آزمون عملکرد پیوسته دیداری و شنیداری یکپارچه-ویراست دوم برای سنجش انواع توجه، فرم A مقیاس 2 هوش سیال کتل، شاخص حافظه کاری آزمون هوش وکسلر-نسخه چهارم، آزمون سؤال های دانستن (دانش) ریاضی و آزمون سؤال های استدلالی ریاضی مطالعه تیمز 2015 برای سنجش دانش و استدلال ریاضی می شود. یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که همه ضرایب مسیر معنی دار و شاخص های برازش مدل مطلوب است. نتایج پژوهش حاضر بیانگر این است که توجه تقسیم شده می تواند حافظه کاری را پیش بینی کند و حافظه کاری با میانجی گری دانش ریاضی و هوش سیال قادر به پیش بینی استدلال ریاضی است. نتایج این پژوهش می تواند برای معلمان و درمانگران مفید باشد تا مشکلات و اختلالات ریاضی دانش آموزان را از طریق تقویت متغیرهای شناختی مؤثر بر استدلال ریاضی بهبود بخشند.

   پژوهش حاضر باهدف بررسی ارتباط چندگانه بین تسهیم دانش، اعتماد سازمانی با خلاقیت کارشناسان پردیس فنی دانشگاه تهران انجام گرفته است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از منظر گردآوری داده ها توصیفی – همبستگی به روش مدل معادلات ساختاری بوده است. جامعه آماری کلیه کارشناسان دانشکده فنی دانشگاه تهران بودند که تعداد 100 نفر به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده، انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها از پرسش نامه تسهیم دانش دیکسون (2007)، پرسش نامه اعتماد سازمانی الونن و همکاران (2008) و پرسش نامه خلاقیت رند سیپ (1979) استفاده شده است. داده های پژوهش پس از جمع آوری پرسش نامه ها و بر اساس سؤالات تحقیق و با استفاده از آزمون هایی نظیر t تک نمونه، ضریب رگرسیون و مدل معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار AMOS مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که: 1-از بین مؤلّفه های تسهیم دانش، تسهیم ترتیبی و آشکار؛ از بین مؤلّفه های اعتماد سازمانی، اعتماد به همکاران و سازمان و خلاقیت کارشناسان از وضعیت مطلوبی برخوردار است، 2-از نظر کارشناسان پردیس فنی دانشگاه تهران از بین مؤلّفه های تسهیم دانش، مؤلّفه های تسهیم دانش پنهان و از بین مؤلّفه های اعتماد سازمانی، اعتماد به مدیر، از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ و در نهایت 3- اعتماد سازمانی به طور مستقیم، بر تسهیم دانش اثرگذار بوده امّا بر خلاقیّت کارشناسان تأثیری ندارد؛ درحالی که تسهیم دانش بر خلاقیّت کارشناسان اثر مستقیمی دارد.

این مطالعه با هدف تدوین و اعتبارسنجی فرم کوتاه آزمون ریاضی مطالعه تیمز نیومرسی و تیمز 2015 دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی در حیطه دانش و استدلال انجام شد. در این مطالعه تعداد 155 دانش آموز پسر و دختر پایه چهارم ابتدایی مدارس شهرک پردیسان قم به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و آزمون 49 سؤالی سنجش توانایی دانش و استدلال ریاضی مطالعه تیمز نیومرسی و تیمز 2015 به آن ها داده شد. برای تجزیه و تحلیل در این پژوهش آزمون t مستقل، ویلکاکسون و شاخص های روان سنجی شامل ضریب تشخیص و سطح دشواری، روایی و پایایی (کودر-ریچاردسون ۲۰) محاسبه گردید. یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد بین عملکرد دختران و پسران در استدلال ریاضی و همچنین بین عملکرد دانش آموزان در حیطه دانش ریاضی و حیطه استدلال تفاوت معنی دار وجود دارد و در نهایت به استخراج یک آزمون ریاضی ۲۷ سؤالی (۱۵ سؤال دانشی و ۱۲ سؤال استدلالی) با شاخص های روانسنجی مطلوب ازجمله ضریب پایایی ۷۳/۰ منجر گردید.. نتایج نشان داد که جنسیت تنها در حیطه استدلال ریاضی مؤثر است. همچنین نتایج حاکی از برتری سطح دانش ریاضی نسبت به استدلال ریاضی دانش آموزان دارد. نتایج این پژوهش برای پژوهشگران حوزه سنجش پیشرفت تحصیلی و آموزگاران ابتدایی کاربرد دارد.

از آنجا که عملکرد تحصیلی کودکان دچار اختلال نقص توجه/بیش فعالی در زمینه ریاضی و حیطه های مربوط به ریاضی تحت تأثیر اختلال ایشان قرار می گیرد و امروزه روش آموزشی خودتنظیمی برای رفع مشکلات این کودکان تجویز می شود، لذا پژوهش حاضر با هدف مطالعه اثربخشی آموزش خودتنظیمی بر توجه انتخابی، ادراک فضایی و استدلال ریاضی در کودکان مبتلا به نقص توجه/ بیش فعالی دوره ابتدایی در سال تحصیلی 1401 صورت گرفت. روش پژوهش، به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت داده های گردآوری شده، کمّی و مبتنی بر رویکرد شبه آزمایشی (طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه) بود. جامعه آماری متشکل از تمامی کودکان پسر مبتلا به نقص توجه/بیش فعالی سنین 9 تا 12 سال (سال چهارم تا ششم) در شهر کرج بوده که در بازه زمانی 4 ماهه اول سال 1401 به مراکز مشاوره و یا روان پزشکی مراجعه داشتند و درنهایت به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای 30 دانش آموز انتخاب و به صورت تصادفی در گروه های آموزش خودتنظیمی و گواه تقسیم شدند. ب رای جمع آوری داده ها از پرسش نامه خرده آزمون پردازش دیداری-فضایی از هوش آزمای نوین تهران-استانفورد-بینه، نسخه پنجم، آزمون توجه انتخابی و خرده آزمون استدلال ریاضی هوش آزمای نوین تهران-استانفورد-بینه، نسخه پنجم استفاده شد. برای گروه آزمایش آموزش در 10 جلسه (45 دقیقه ای و 2 بار در هفت ه) آموزش داده شد و گروه کنترل در حین جلسات، آموزشی را دریافت نکردند. داده ها در دو سطح توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (تحلیل کوواریانس تک و چند متغیره) با نرم افزار SPSS-24 و  AMOS- 21 تحلیل شدند. نتایج نشان داد که آموزش خودتنظیمی تنها بر روی استدلال ریاضی کودکان تأثیر داشته است. بر این اساس مهارت خودتنظیمی را می توان در دنیای واقعی به کودکان مبتلا به نقص توجه/بیش فعالی آموزش داد تا این کودکان را برای ورود به دنیای اجتماعی واقعی، پیچیده و نامتجانس خارج از مدرسه آماده شوند.