School Administration (مدیریت مدرسه)

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین انواع سکوت سازمانی و ابعاد حافظه سازمانی بین معلمان زن در دبیرستان های شهر شیراز بود.  با رویکردی کمّی یک راهبرد توصیفی-همبستگی به اجرا گذاشته شد. جامعه آماری پژوهش معلمان دبیرستان های دخترانه شهر شیراز بودند که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای ساده ابتدا 20 درصد از مدارس و سپس کلیه معلمان این مدارس به تعداد 205 نفر انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد که روایی آن از روش تحلیل گویه (ضریب همبستگی سؤال های مقیاس با نمره کل مقیاس) و پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ محاسبه شده است. از نرم افزارهای آماری SPSS 21 و LISREL 8.8 و آزمون های تحلیل واریانس اندازه گیری های مکرر، آزمون تی تک نمونه ای، ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون چند متغیره  جهت تجزیه و تحلیل داده ها بهره گیری شد. یافته های پژوهش نشان داد که سکوت سازمانی غالب معلمان سکوت نوع دوستانه است. همچنین، بین سکوت مطیعانه و دانش شغلی، سکوت تدافعی و دانش شغلی و سکوت نوع دوستانه و دانش صنعتی رابطه مثبت و معنادار و بین سکوت تدافعی و دانش فرهنگی رابطه منفی و معناداری مشاهده شد. انواع سکوت سازمانی پیش بینی کننده ابعاد حافظه سازمانی بودند.    

این پژوهش با هدف بررسی موانع رشد حرفه ای همکارانه معلمان در مدارس، با رویکردی آمیخته و به شیوه متوالی انجام شد. تعداد17 نفر از مشارکت کنندگان در بخش کیفی با شیوه هدفمند و از بین اساتید دانشگاه، کارشناسان گروه های آموزشی و معلمان شهر تهران تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند. داده ها در بخش کیفی با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختاریافته و عمیق گردآوری شدند. جامعه آماری در بخش کمّی شامل تمامی معلمان شهر تهران بودند که تعداد 391 نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. روایی بخش کیفی بوسیله بررسی توسط اعضا، همسو سازی منابع داده ها و وخود بازبینی محقق انجام گرفت و پایایی کدگذاری های انجام شده نیز با استفاده از دو شاخص ثبات و تکرارپذیری انجام شد. روایی پرسشنامه بوسیله روایی صوری مورد تأیید خبرگان و پایایی آن نیز با بهره گیری از ضریب آلفا کرانباخ تایید شد. از تکنیک تحلیل محتوای استقرایی و آزمون فریدمن برای تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد که موانع اساسی رشد حرفه ای همکارانه معلمان به ترتیب اولویت شامل پنج بعد: «گروهی»، «اداری و اجرایی»، «فردی»، «محیط روانی» و «دانشی» هستند. در بعد اداری و اجرایی، «ملاک های ناصحیح ارزشیابی از معلم»، در بعد فردی، «مقاومت معلمان در یادگیری از همتایان»، در بعد دانشی، «دانش اجتماعی ضعیف»، در بعد محیط روانی «جانبداری نا آگاهانه از همکار»، «ترس از ایجاد اختلاف به دلیل مشخص شدن تفاوت ها» و «رقابت بر سرمنافع» و دربعد گروهی، «ارتباطات ضعیف بین اعضا» دارای بالاترین رتبه بودند.

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی وضعیت فضای آموزشی و بررسی رابطه فضای آموزشی با عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر کرج انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 104 مدرسه دخترانه و 23192 دانش آموز دختر دوره دوم متوسطه شهر کرج است و به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب 10 مدرسه و 384 دانش آموز انتخاب شدند. ابزار پژوهش چک لیست محقق ساخته ارزیابی فضای آموزشی و پرسشنامه عملکرد تحصیلی برگرفته از پرسشنامه عملکرد تحصیلی درتاج(1383) بود. برای سنجش روایی ابزار از روایی محتوایی استفاده شد و برای تعیین پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. میزان پایایی به دست آمده برای کل مقیاس عملکرد تحصیلی 794/0 است. نتایج پژوهش نشان داد وضعیت عملکرد تحصیلی در سطح مطلوبی قرار دارد. میزان نور طبیعی، جهت ورود روشنایی به کلاس، تعداد دانش آموزان کلاس، نوع تخته کلاس، قابل رویت بودن نوشته های روی تخته از تمامی بخش های کلاس، وسایل گرمایشی و سرمایشی، ارتفاع تابلو از سکوی تدریس، نوع چیدمان کلاس و رنگ آمیزی کلاس با عملکرد تحصیلی و یا مولفه های آن رابطه معنادار داشتند. اجزای فضای آموزشی شامل تعداد دانش آموزان کلاس، نوع تخته کلاس، فاصله تخته تا اولین ردیف، ارتفاع تابلو از سکوی تدریس، نوع چیدمان کلاس، رنگ آمیزی کلاس، تعداد پنجره های کلاس، ابعاد پنجره های کلاس، میزان نور طبیعی، جهت ورود نور به کلاس، قابل رویت بودن نوشته های روی تخته از تمامی بخش های کلاس، میزان دمای کلاس و مکان های همجوار کلاس و مولفه های عملکرد تحصیلی شامل تاثیرات هیجانی، برنامه ریزی، فقدان کنترل پیامد و انگیزش دارای تفاوت معنادار در مدارس دولتی و غیردولتی است.

موفقیت بخش های آموزشی در تربیت دانش آموزان، به طور معنی داری از راه دسترسی معلمان و مشارکت آنها در فعالیت های توسعه حرفه ای با کیفیت، تحت تاثیر قرار می گیرد. تحقیق حاضر با هدف" شناسایی عوامل سازمانی و زمینه ای توسعه حرفه ای معلمان ابتدایی مدارس استثنایی گروه کم توان ذهنی" انجام شد. روش پژوهش، آمیخته بود. در بخش کیفی، جامعه آماری شامل کلیه خبرگان آموزش و پرورش و علوم تربیتی بود. نمونه آماری برابر 15 نفر به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب گردید. در بخش کمی، جامعه آماری کلیه معلمان ابتدایی گروه کم توان ذهنی شهر تهران به تعداد 347 نفر بودند. بر اساس فرمول کوکران تعداد200 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردید. برای گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختار یافته و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده های کیفی، با استفاده از روش تحلیل مضمون انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده های کمی از روش حداقل مربعات جزئی استفاده گردید. نتایج حاصل از یافته ها نشان داد که 8 عامل سازمانی و زمینه ای بر توسعه حرفه ای معلمان موثر است، که عبارتند از: دانش آموزان و نیازهای یادگیری آنان، معلمان و نیازهای یادگیری آنان، هنجارهای نظام آموزشی- فرهنگ سازمانی، نظام برنامه ریزی درسی و آموزشی، سیاست های ملی و محلی، منابع مالی و زمانی(تخصیص زمان)، خانواده و جامعه، مدیریت مدرسه و محیط های یادگیری. این عوامل، حدود 94 درصد تغییرات توسعه حرفه ای معلمان را تبیین نمودند.

مسئولیت پذیری به عنوان یکی از شاخص های رفتار شهروندی، در بین تمامی سازمان ها و نظام های اجتماعی به امری بدیهی و قابل قبول تبدیل شده است. گرچه این مفهوم (مسئولیت پذیری) از مفاهیم جدید عصر حاضر شناخته می شود. هدف از انجام این پژوهش، بررسی رابطه ی مولفه های اخلاق حرفه ای، رهبری اخلاقی با مسئولیت اجتماعی بین مدیران و دبیران مدارس متوسطه استان کردستان در سال تحصیلی 96-1395 بود. روش پژوهش، از نوع کمی و توصیفی همبستگی بوده است. جامعه آماری این پژوهش را 3028 نفر شامل کلیه مدیران و دبیران متوسطه دوم استان کردستان تشکیل داده-اند. جامعه آماری مورد مطالعه این تحقیق، کلیه مدیران و دبیران دبیرستان های دوره دوم متوسطه استان کردستان است. در این پژوهش برای گردآوری داده ها و تعیین نمونه آماری از فرمول کوکران استفاده و نمونه آماری با حجم 341 نفر براساس روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شد. نتایج نشان داد رابطه اخلاق حرفه ای، رهبری اخلاقی با مسئولیت پذیری اجتماعی مثبت و معنی دار بود. همچنین رابطه اخلاق حرفه ای با رهبری اخلاقی مثبت و معنی دار بود. از روش بیشینه احتمال برای آزمون الگوی نظری پژوهش و برازش آن با داده های گردآوری شده استفاده شد. در این پژوهش از روش تحلیل کانونی استفاده شد. شاخص های برازش در حد مطلوبی قرار داشتند، نتایج نشان داد مدل آزمون شده برازش مناسبی با داده های گردآوری شده دارد.

با توجه به اینکه در آموزش و پرورش ایران مدیران آموزشی تقریباً بدون هیچ ملاک و صلاحیتی انتخاب می شوند، و بیشتر آن ها فاقد صلاحیت های لازم برای مدیریت آموزشی می باشند؛ این پژوهش کیفی برای تدوین صلاحیت های علمی- حرفه ای مدیران مدارس ابتدایی انجام گرفت. نوع پژوهش کیفی که مورد استفاده قرار گرفت پدیدار شناسی می باشد. سؤال اصلی که در این پژوهش مطرح گردید بدین شرح بود: از نظر مشارکت کنندگان مؤلفه های تشکیل دهنده صلاحیت های علمی- حرفه ای مدیران ابتدایی کدامند؟ برای جمع آوری یافته های کیفی مصاحبه هدفمند با 20 نفراز مدیران مدارس ابتدایی استان لرستان صورت پذیرفت. در تحلیل یافته ها ابتدا با مرور و بازنگری متن مصاحبه ها، مفاهیم و عبارات معنی دار استخراج شدند؛ در مرحله بعد از تجزیه و تحلیل و کدگذاری این مفاهیم و عبارات 8 مقوله محوری، که شامل: تخصص مدیریتی، تجربه معلمی، مهارت روابط انسانی، مهارت هنری، مهارت فنی، اخلاقی اجتماعی، انگیزشی و ظاهری بودند به عنوان صلاحیت های علمی- حرفه ای مدیران آموزش ابتدایی تدوین شدند.

هدف اصلی این پژوهش تبیین رابطه بین مولفه های سبک رهبری تحول گرای مدیران با مولفه های جوّ سازمانی مدرسه در مدارس ابتدایی دخترانه شهر سقز بوده است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه مدارس دخترانه مقطع ابتدایی شهر سقز بتعداد 18 مدرسه هستند که از هر مدرسه 5 معلم بطور تصادفی بعنوان نمونه انتخاب که در مجموع شامل 90 نفر معلم بود. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه سبک رهبری تحول گرای کوزس و پوسنر و پرسشنامه جوّ مدرسه هوی استفاده شده است و هر دو پرسشنامه از روایی و پایایی قابل قبولی برخوردار بود. بررسی داده های گردآوری شده با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه انجام شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین مولفه های سبک رهبری تحول گرا با مولفه های جوّ سازمانی همبستگی وجود دارد، بر اساس بررسی های انجام شده از بین مولفه های سبک رهبری تحول گرا ترغیب ذهنی بیشترین قدرت پیش بینی کنندگی جو مدرسه را داشته، و از میان مولفه های جو سازمانی مدارس ابتدایی، مولفه رفتار حمایتی مدیر نیز بیشترین قدرت پیش بینی کنندگی در سبک رهبری تحول گرای مدیران داشته است.

هدف این تحقیق شناسایی و اولویت بندی مؤلفه های شایستگی های مدیران مدارس بر اساس آموزه های مدیریت اسلامی و با رویکرد دلفی فازی بود. با توجه به اینکه در این تحقیق ترکیبی از مصاحبه و پرسشنامه برای شناسایی شایستگی های مدیران مدارس مورداستفاده قرار گرفت این تحقیق رویکردی قیاسی– استقرایی داشت. از این رو، در تحقیق حاضر به شکل تبیینی از دو رویکرد تحقیق کمی و کیفی با توجه به نوع داده ها و شرایط استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق مدیران و معاونین مدارس دوره دوم متوسطه در شهر خرم آباد بودند. با توجه به هدف تحقیق نمونه گیری در این تحقیق به صورت هدفمند بود. در جریان تحقیق حاضر ابتدا با استفاده از روش تحقیق پیمایشی نظرات مدیران و معاونین مدارس درباره مؤلفه های شایستگی مدیران مدارس شناسایی شد. بعد ازتحلیل متن مصاحبه ها 23 مؤلفه شایستگی مدیران مدارس شناسایی شد. پس از آن،  مؤلفه های شایستگی از طریق روش دلفی فازی مؤلفه ها اولویت بندی شدند. مؤلفه های شایستگی مدیرت مانند وجدان کاری، قانون مندی، شرح صدر، مهربانی و نظم در اولویت های اول تا سوم قرار گرفتند.

هدف این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر کیفیت مدارس از دیدگاه متخصصان تعلیم و تربیت و بررسی وضعیت موجود کیفیت مدارس از دیدگاه دانش آموزان است. این پژوهش ترکیبی از نوع راهبرد اکتشافی متوالی است. در مرحله کیفی از روش تحلیل محتوای عرفی و در مرحله کمی از تحقیق پیمایشی-توصیفی استفاده شده است. مشارکت کنندگان پژوهش حاضر در مرحله کیفی متخصصان تعلیم و تربیت، معلمان با تجربه بیش از ده سال سابقه کار، مدیران مدارس با بیش از 7 سال سابقه کار بودند که تعداد20 نفر به صورت هدفمند جهت مصاحبه عمیق انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از کدگذاری استفاده شد. نتایج 25 مقوله های فرعی و10 مقوله اصلی را احصا نمود که عبارتند از: 1-عوامل محیطی، 2-ویژگی های معلم، 3-امکانات و تجهیزات، 4-مدیر مدرسه، 5-ویژگی های دانش آموز، 6-روابط انسانی 7-خانواده، 8-اهداف آموزشی و محتوای تدریس 9-منابع، 10-روش تدریس. بر اساس داده های به دست آمده بخش کیفی، پرسشنامه ای ساخته شد و بین 288 نفر از دانش آموزان متوسطه پسرانه شهر آذرشهر که به صورت نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده بودند، اجرا شد. نتایج نشان داد که میانگین وضعیت موجود کیفیت مدارس به صورت معناداری بالاتر از میانگین متوسط جامعه است و در وضعیت مطلوب است. دو عامل امکانات و تجهیزات و عامل اهداف آموزشی و محتوای تدریس پایین تر از میانگین متوسط جامعه و نامطلوب بودند. کلیدواژگان:  کیفیت مدارس، متخصصان علوم تربیتی، دانش آموزان و پژوهش ترکیبی  

پژوهش حاضر با هدف شناسایی نشانگان وظایف مدیران مدارس در جهت تقویت و توسعه کامیابی شغلی معلمان و ارزیابی وضع موجود آن در میان مدارس شهر خرم آباد انجام شده است. در بخش کیفی این پژوهش ترکیبی از راهبرد پدیدارشناسی توصیفی استفاده شد و با کاربست روش های نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی، مدیران و معلمان باتجربه، نمونه و مشهور که بنا بر گزارش والدین و مدیران می توان آن ها را کامیاب تلقی کرد، انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفتند. با استفاده از تحلیل محتوا و کدگذاری مصاحبه ها،28 نشانگر در6 بُعد (برانگیختن معلمان، ایجاد فرصت هایی جهت دانش افزایی، جو و فضای مدرسه، امکانات آموزشی، دادن فرصت انتخاب و ایفای الگوی نقش) طبقه بندی شدند. در بخش کمّی پژوهش، راهبرد توصیفی از نوع همبستگی به کار گرفته شد و با استفاده از نشانگرهای شناسایی شده پرسش نامه ای با روایی محتوایی تأییدشده و پایایی مناسب (آلفای کرونباخ بالاتر از 8/.) تدوین و توسط 325 معلم تکمیل شد. از طریق تحلیل عاملی اکتشافی، 28 نشانگر شناسایی شده در 6 بُعد (برانگیختن معلمان، ایجاد فرصت هایی جهت دانش افزایی، جو و فضای مدرسه، امکانات آموزشی، دادن فرصت انتخاب و ایفای الگوی نقش) طبقه بندی شدند. در گام بعد با انجام تحلیل عاملی تأییدی، الگوی اندازه گیری متغیر نهفته برازش قابل قبولی با داده ها نشان داد. در مرحله بعد با توجه به نتایج آزمون (T تک نمونه ای)، ابعاد شش گانه وظایف مدیران مدارس به طور معناداری بالاتر از متوسط ارزیابی شد.

هدف پژوهش بررسی شیوه های تصمیم گیری مصرف کنندگان نوجوان و تأثیر عوامل اجتماعی بر آن شیوه های تصمیم گیری در مدارس است. عوامل اجتماعی شدن به چهار دسته کلی والدین، رسانه، همتایان و مدرسه تقسیم شده اند. و نیز هشت شیوه تصمیم گیری مصرف کنندگان نوجوان شامل (کمال گرا، آگاه از قیمت، آگاه از مد، آگاه از نام تجاری، وفادار، لذت جو، سردرگم و تصادفی) که به سه دسته کلی سودمندگرا، اجتماعی و نامطلوب تقسیم شده اند که تأثیر هر یک از این عوامل اجتماعی شدن بر این سه شیوه تصمیم گیری موردبررسی قرارگرفته است. پژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی است و ازنظر روش گرد آوری داده ها جزء پژوهش های توصیفی- همبستگی است. روش نمونه گیری به صورت خوشه ای تصادفی بوده و ابزار گرد آوری اطلاعات، پرسشنامه است. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان در دامنه سنی 17-12 شهر سنندج بودند که نمونه ای 200 نفری از آن ها از مدارس راهنمایی و دبیرستان مناطق یک و چهار شهر سنندج انتخاب شدند. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از مدل معادلات ساختاری و نرم افزار 18Amos انجام شده. نتایج پژوهش نشان داد که مصرف کنندگان نوجوان با شیوه تصمیم گیری سودمندگرا تنها از والدین و همتایان تأثیر می پذیرند درحالی که نوجوانان دارای شیوه تصمیم گیری اجتماعی هم از همتایان و هم از رسانه ها متأثرند و نیز نوجوانان دارای شیوه تصمیم گیری نامطلوب از رسانه و مدرسه تأثیر می پذیرند.

شناخت مستلزم تراکم حجم متناسبی از یافته های تحقیقی است. در کشورمان مطالعات مداومی در خصوص فلسفه مدیریت صورت نگرفته است،ژرف کاوی فلسفی نخستین گام در این راه است. لازم است در این خصوص، پژوهش و تامل ادامه یابد تا نتایج چشم انداز جدیدی را پیش روی سیاستگذاران و مسئولان مرتبط قرار دهد.لازم است  مدیر از تمایل و گرایش کنشگران نسبت به محل کار و تحصیل و پیش زمینه های جمعیت شناختی، تجارب،حساس باشد. پس از شناسایی مولفه های فردی و اجتماعی موثر بر گرایش افراد به ارتباط  با مدرسه بر اساس رویکرد تحلیلی –ترکیبی فلسفی، به ارائه خطوط اصلی توصیه هابه کنشگران بپردازد تا تفاهمی برای نوع و نحوه مدیریت به دست آید.تشکیل یک انجمن مرکب از نماینده مدرسه،نماینده دانش آموزان و اولیا و تفویض بخشی از تصمیم گیری های مدیریتی مدرسه به این انجمن پیشنهاد می شود.