تحقیقات حسابداری و حسابرسی

در این پژوهش تلاش شده است با مشارکت ذینفعان مختلف (148 نفر متشکل از مدیران ارشد مالی بنگاههای اقتصادی، خبرگان عرصه حسابرسی مستقل، مدیران ارشد سرمایهگذاری و اساتید دانشگاهی) اثربخشی استاندارد حسابداری بازنگری شده شماره 19 در قالب یک تحقیق دانشگاهی و به روش پیمایشی در ابعاد مختلف مورد بررسی قرار گیرد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که در مجموع، نیازهایی که براساس آن، استاندارد حسابداری شماره 19 بازنگری شد برطرف گردیده، مسائل بااهمیتی که در روش اتحاد منافع وجود داشت حل شده است و اجرای استاندارد بازنگری شده از نظر ذینفعان عملیاتی است، اما در راستای بهبود قابلیت مقایسه و قابلیت اتکا حوزههای مهمی وجود دارند که پتانسیل بهبود و اصلاح را دارند. همچنین، اطلاعات ترکیبهای تجاری تهیه شده براساس استاندارد حسابداری تجدیدنظر شده شماره 19 برای استفادهکنندگان صورتهای مالی سودمند است و منافع حاصل از روش حسابداری جدید، بیش از هزینه تغییر تجزیه و تحلیل آنها میباشد.

هدف: هدف از انجام این پژوهش، کسب شواهدی تجربی پیرامون عوامل پیشگیریکننده از سقوط قیمت سهام میباشد. براین اساس، دو حوزه اصلی تأثیرگذار در برآیندهای اقتصادی شرکتها، یعنی سیاستهای گزارشگری مالی شرکت و تواناییهای حسابرس مستقل شرکت، مورد توجه قرار گرفته است. برای اندازهگیری سیاستهای گزارشگری مالی شرکت از دو سنجه شفافیت گزارشگری مالی و درجه محافظهکاری در حسابداری و جهت کمیسازیِ توانایی حسابرس از دو معیار دوره تصدی و تخصص حسابرس در صنعت صاحبکار بهره گرفته شده است. روششناسی: این نوشتار با استفاده از روش شبهتجربی و بر اساس اطلاعات منتشره از سوی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، در بازه زمانی سالهای 1388 تا 1394 با نمونه انتخابی شامل 113 شرکت انجام پذیرفته است. همچنین جهت آزمون فرضیهها از رگرسیون لوجستیک و رگرسیون تعمیم یافته خطی استفاده شده است. استنباط و یافتهها: نتایج آزمون فرضیهها نشان میدهد تخصص حسابرس در صنعت صاحبکار دارای رابطه منفی و معناداری با هر سه شاخص ریسک سقوط قیمت سهام برای شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران میباشد. همچنین، بین دوره تصدی حسابرس و دو شاخص اول ریسک سقوط قیمت سهام هیچگونه رابطه معناداری مشاهده نگردید و صرفاً رابطهای مثبت و معنادار بین دوره تصدی و شاخص سوم ریسک سقوط قیمت سهام نشان داده شد. در خصوص سنجههای مربوط به سیاستهای گزارشگری مالی نیز، بین درجه محافظهکاری حسابداری و دو شاخص اول ریسک سقوط قیمت سهام رابطه منفی و معنادار و بین شفافیت گزارشگری مالی و شاخصهای دوم و سوم ریسک سقوط روابط منفی و معناداری مشاهده گردید. اصالت و دستاورد: این پژوهش در نهایت، ساز و کاری را به سهامداران و مدیران جهت کاهش ریسک سقوط قیمت سهام ارائه میدهد و سه ابزار شامل تخصص حسابرس درصنعت صاحبکار، شفافیت گزارشگری مالی و محافظهکاری حسابداری را جهت کنترل سقوط قیمت سهام معرفی مینماید.

شرکتها هنگام اصلاح اشتباهات دورههای گذشته یا تغییر رویههای حسابداری باید صورتهای مالی مقایسهای را تجدید ارائه کنند. تجدید ارائه صورتهای مالی بر مربوط بودن و توان اتکای اطلاعات صورتهای مالی اثر منفی دارد و میتواند تبعات منفی متعددی برای سرمایهگذاران و سایر ذینفعان به همراه داشته باشد. اهمیت تجدید ارائه صورتهای مالی، تلاش برای شناخت بیشتر عوامل تعیینکننده آن را توجیه میکند. بیشاطمینانی از مهمترین ویژگیهای شخصیتی مدیران است که ممکن است منجر به ارائه نادرست صورتهای مالی گردد. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر بیشاطمینانی مدیریت بر تجدید ارائه صورتهای مالی است. نمونه پژوهش متشکل از 117 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی 1387 تا 1393 است. در این پژوهش برای اندازهگیری بیشاطمینانی مدیریت از دو سنجه مبتنی بر تصمیمات سرمایهگذاری مدیران استفاده شده است. از آنجا که اکثر شرکتهای ایرانی اقدام به تجدید ارائه صورتهای مالی خود میکنند، در این پژوهش به منظور در نظر گرفتن اهمیت تجدید ارائه، علاوه بر بررسی تأثیر بیشاطمینانی مدیریت بر وقوع تجدید ارائه صورتهای مالی، تأثیر بیشاطمینانی مدیریت بر شدت تجدید ارائه صورتهای مالی نیز مورد بررسی قرار گرفته است. شدت تجدید ارائه نیز به وسیله میزان تجدید ارائه سود خالص عملیاتی شده است. بهمنظور دستیابی به اهداف پژوهش دو فرضیه تدوین و برای آزمون آنها، روشهای آماری رگرسیون لجستیک و رگرسیون خطی چند متغیره به کار رفته است. نتایج حاصل از آزمون فرضیههای پژوهش نشان میدهد که بیشاطمینانی مدیریت به طور معناداری منجر به افزایش وقوع و شدت تجدید ارائه صورتهای مالی میگردد. یافتهها همچنین نشان میدهد هر چه اندازه شرکت بزرگتر باشد، شدت تجدید ارائه کاهش مییابد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر نوع مالکیت شرکت بر رابطه بین مدیریت سود و حق الزحمه حسابرسی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشد. دوره زمانی پژوهش، 1394-1384 بوده و 99 شرکت به عنوان نمونه انتخاب شده است. برای تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش در حالت تلفیقی (ترکیبی)، از مدلهای رگرسیونی چند متغیره و از نرمافزار EViews استفاده شده است. متغیر مستقل استفاده شده در این پژوهش مدیریت سود بر اساس شاخصهای جونز تعدیل شده، کوتاری و کازنیک، متغیر وابسته پژوهش، حقالزحمه حسابرسی ، متغیرهای کنترلی نرخ رشد، فرصت سرمایهگذاری، اندازه شرکت و اهرم مالی و متغیر تعدیلکننده نوع مالکیت شرکتی (مجازی) نیز استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که متغیر مدیریت سود (اقلام تعهدی اختیاری) بر حقالزحمه حسابرسی شرکتها، تأثیر ندارد. این در حالی است که در شرکتهای دارای مالکیت عمده خصوصی، علیرغم بالا بودن مدیریت سود بر حسب معیارهای مختلف، میزان هزینه حسابرسی به طور قابل ملاحظهای پایین بوده است. همچنین، تأثیر نوع مالکیت شرکتی و فرصت سرمایهگذاری شرکتها بر حقالزحمه حسابرسی، منفی و معنیدار و تأثیر اندازه شرکت بر حقالزحمه حسابرسی، مثبت و معنیدار بوده است.

نظر به آنکه مدیریت سود واقعی یک رفتار مدیریتی محبوب است مدیران باهدف گزارش دهی مالی، از شیوههای عادی و نرمال کسبوکار فاصله گرفته و بر نگهداشت وجه نقد تاثیر میگذارند. با توجه به آن که داراییهای نقدی برای پیشبینی ارزش شرکت توسط سرمایهگذاران اهمیت زیادی دارد، فعالیتهای مدیریت سود واقعی تهاجمی میتواند بر ارزشی که سرمایهگذاران برای نگهداشت وجه نقد قائل میشوند، تاثیر بگذارد. لذا در این پژوهش هدف اصلی آن است که ، هنگامیکه مدیران شرکتها به شکل تهاجمی اقدام به فعالیتهای مدیریت سود واقعی مینمایند، چه تاثیری بر ارزش نگهداشت وجه نقد شرکتها خواهد گذاشت. بدین منظور نمونهای شامل 102 شرکت در طی دوره 1391 تا 1396 از میان شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران موردبررسی قرار گرفت. از روش رگرسیون چندگانه با الگوی دادههای ترکیبی جهت بررسی آزمون فرضیهها مورداستفاده قرار گرفت. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین شاخص مدیریت سود واقعی تهاجمی و ارزش نگهداشت وجه نقد با بازده غیرعادی سهام رابطه منفی و معناداری وجود دارد و این بدان معنی است که با افزایش مدیریت سود واقعی تهاجمی، ارزشیابی سهامداران از نگهداشت وجه نقد شرکت کاهش مییابد.

تحقیق حاضر به مطالعه اثر جریان سرمایه صندوق های سرمایه گذاری بر کارایی فنی بازار با استفاده از مدل DEAبر 22 صندوق سرمایه گذاری پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که در سالهای 89 تا 92 در بازار سرمایه فعال بوده اند،پرداخته است. جهت استفاده ازمدل DEA مقادیر حجم معاملات و مجموع داراییها بعنوان متغیر های ورودی و مقادیر ارزش بازار صندوقهای سرمایه گذاری و شاخص کل بازاربه عنوان متغیر های خروجی درنظر گرفته شدند. نتایج به دست آمده از آزمون رگرسیون چند متغیره نشان داد که بین شاخصهای جریان سرمایه صندوقهای سرمایه گذاری یعنی جریان صدور،جریان ابطال و جریان خالص صندوقهای سرمایه گذاری با کارایی فنی بازار رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.

هدف اصلی این مطالعه، بررسی وجود رفتار رمهای در بورس اوراق بهادار تهران است. برای این منظور از دادههای روزانه تمامی سهمهای موجود در بازار در بازه آذرماه سال 1387 تا آذرماه سال 1396 استفاده شده است. برای بررسی رفتار رمهای، روش ارائه شده توسط چانگ، چنگ و خورانا (2000) توسعه داده شده و معادله معرفی شده توسط آنها به صورت متغیر در زمان و با استفاده از روش غیرخطی مارکوف سویچینگ برآورد شده است. برای مقایسه روش خطی چانگ با روش غیرخطی این مطالعه، ابتدا رفتار رمهای به صورت ثابت در زمان بررسی شده و سپس به صورت متغیر در زمان آزمون شده است. نتایج این تحقیق با استفاده از روش خطی نشان میدهد در دوره مورد بررسی رفتار رمهای در بازار وجود نداشته است. اما نتایج تخمین مدل با استفاده از روش مارکوف سویچینگ حاکی از وقوع رفتار رمهای در برخی از دورهها در بورس اوراق بهادار تهران است. نتایج مطالعه نشان میدهد که مدل مارکوف سویچینگ به مراتب برازش مناسبتری بر دادهها داشته و به نتایج دقیقتری رسیده است.

در این پژوهش رابطه بین اقلام تعهدی اختیاری به عنوان معیار مدیریت سود در شرکتهای با ارزش بالا یعنی شرکتهایی که در بالاترین پنجک نسبت قیمت به سود هستند و کیفیت حسابرسی اندازهگیری شده با دو متغیر اندازه حسابرس و دوره تصدی حسابرس بررسی شده است. در پژوهش حاضر موسسات حسابرسی از نظر اندازه به دو گروه موسسههای بزرگ و موسسههای غیربزرگ تقسیم شدهاند و دوره تصدی حسابرس نیز به دو گروه دوره تصدی چهار سال و کمتر از چهار سال تقسیم میشود. بررسی فرضیههای پژوهش با استفاده از تجزیه و تحلیل رگرسیون خطی در دوره زمانی 1387 تا 1391 نشان داد که شرکت های با ارزش بالا سطح اقلام تعهدی اختیاری بیشتری ندارند و کیفیت حسابرسی نیز بر این رابطه تاثیرگذار نیست. در این راستا می توان نتیجه گرفت که شرکت های پرارزش به وضعیت عملکرد آتی خود اطمینان داشته و در نتیجه تلاش نمیکنند تا با استفاده از اقلام تعهدی اختیاری اقدام به مدیریت سود نمایند. بعلاوه حسابرسی با کیفیت بیشتر نیز اثر کاهشی معنی داری بر سطح مدیریت سود این شرکت ها ندارد.

اطلاعات نامتقارن زمانی به وقوع میپیوندد که منافع گروهی بر گروه دیگر برتری یابد. معمولاٌ سرمایهگذاران به دنبال سرمایهگذاری در شرکتهایی هستند که عدم تقارن اطلاعاتی در حداقلترین سطح ممکن خود باشد. تغییرات هزینه سرمایه شرکتها بیشتر نشات گرفته از تصمیمات تامین مالی بلندمدت شرکتها بوده و افشا داوطلبانه اطلاعات زمانی به وقوع میپیوندد که اطلاعات در دست سهامداران نهادی و سایر سهامداران تفاوت زیادی نداشته باشد. عدم تقارن اطلاعاتی در بازار سرمایه از عوامل مهم مربوط به تصمیمات هزینه سرمایه محسوب میشود هدف این پژوهش بررسی رابطه بین اطلاعات نامتقارن، هزینه سرمایه و کیفیت افشا است. این پژوهش از نوع مطالعه کتابخانهای و تحلیلی علی بوده و مبتنی بر تحلیل دادههای تابلویی (پانل دیتا) است. در این پژوهش اطلاعات مالی 107 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی دوره زمانی 1389 تا 1394 بررسی شده است. نتایج تحقیق در ارتباط با تایید فرضیه اول پژوهش نشان از آن داشت که بین اطلاعات نامتقارن و هزینه سرمایه شرکت ها رابطه معنادار و مستقیمی وجود دارد. درنهایت با توجه به تجزیه و تحلیلهای صورت گرفته در ارتباط با تایید فرضیه دوم پژوهش به این نتیجه رسیدیم که بین کیفیت افشا و هزینه سرمایه شرکت ها رابطه معنادار و معکوسی وجود دارد.

این تحقیق رابطه میان محافظه کاری اجتماعی و جهت گیری اخلاقی حسابداران و حسابرسان را مورد بررسی قرار می دهد. روش تحقیق برای جمع آوری مبانی نظری تحقیق، کتابخانه ای و برای جمع آوری داده های تحقیق،از پرسشنامه استفاده شده است. فرضیه های تحقیق از طریق تحلیل های ناپارامتریک و هم چنین رگرسیون چند متغیره مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بیانگر آن است که آرمان گرایی با محافظه کاری اجتماعی رابطه ای معنی دار دارد. اما نسبی گرایی رابطه ای با محافظه کاری اجتماعی ندارد. همچنین میان نوع شغل، محل اشتغال و جنسیت رابطه ای معنی دار با سطح محافظه کاری اجتماعی وجود دارد. نتایج نشان می دهد که سطح محافظه کاری اجتماعی در میان حسابرسان بیشتر از حسابداران است و زنان نیز در مقایسه با مردان محافظه کاری کمتری دارند. همچنین محافظه کاری اجتماعی میان دو جامعه حسابداران و حسابرسان شاغل در بخش دولتی بیشتر از بخش خصوصی است.

تعیین نرخ مؤثر مالیاتی یکی از مهمترین موضوعات مالی پیش روی شرکتها می باشد و به دلیل تاثیر گذاری بر رقم سود خالص، می تواند بر تصمیمات شرکتها در ارتباط با سیاستهای مالی و سر مایه گذاری موثر واقع شود. هدف این پژوهش، مطالعه تاثیرنرخ موثر مالیاتی برساختار سرمایه، تصمیمات سرمایه گذاری و سود تقسیمی سهام می باشد. جامعه آماری این پژوهش کل شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1388 تا1393 می باشد، که از بین آنها 94 شرکت به عنوان نمونه از طریق روش غربالگری انتخاب شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که نرخ مؤثر مالیاتی بر نسبت بدهی (اهرم مالی) در ساختار سرمایه تاثیر منفی دارد. همچنین نرخ موثر مالیاتی بر ساختار سررسید بدهی و تصمیمات سرمایه گذاری و سود تقسیمی سهام تأثیری ندارد.