تحقیقات حسابداری و حسابرسی

هدف این تحقیق بررسی این موضوع است که چگونه عدم قطعیت اقتصادی بر یک جنبه مهم تصمیم گیری مدیران یعنی "گزارش و مدیریت سودهای حسابداری" تاثیر می گذارد. داده های مورد بررسی شامل شاخص های مدیریت سود و عدم قطعیت اقتصادی برای 163 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی سال های 1389 لغایت 1395 (مجموعا 1.141 شرکت – سال)، است که در قالب داده های پانلی متوازن و با استفاده از برآورد رابطه رگرسیون خطی چند متغیره مورد تحلیل قرار گرفته است. متغیر عدم قطعیت اقتصادی با استفاده از انحراف معیار سود هر سهم و مدیریت سود با استفاده از مدل جونز تعدیل شده محاسبه شده است. نتایج تخمین مدل نشان دهنده آن است که عدم قطعیت اقتصادی، رابطه مثبت و معناداری با مدیریت سود دارد. به عبارت دیگر در زمان افزایش انحراف معیار سود هر سهم، مدیران شرکتها برای کنترل نوسان نامطلوب سود، بیشتر از ابزار مدیریت سود ، و در زمان کاهش انحراف معیار سود هر سهم، کمتر از ابزار مدیریت سود استفاده می کنند.

هدف: از مناقشات اصلی حرفه حسابرسی، نرخ شکنی برخی موسسات حسابرسی است. نرخ شکنی منجر به کاهش کیفیت حسابرسی و خدشه دار شدن اعتبار حرفه می گردد. بنابراین، هدف این پژوهش تدوین الگوی کاهش نرخ شکنی در حسابرسی نخستین است. روش: این مطالعه با بهره گیری از رهیافت کیفی و با استفاده از روش نظریه پردازی زمینه ای انجام شد. داده ها با استفاده از 39 مصاحبه با حسابداران رسمی، در سال های 1398 و 1399، به کمک روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی و با نرم افزار MAXQDA10 تجزیه و تحلیل و شرایط علّی، شرایط مداخله گر، بستر، پیامدها و راهبردهای الگو برای کاهش نرخ شکنی ارائه شد. یافته ها: طبق نتایج، مهم ترین عوامل نرخ شکنی در بازار خدمات حسابرسی عبارتند از: رقابت ناسالم بین موسسات حسابرسی، افزایش تعداد موسسات حسابرسی کوچک، بزرگ بودن ساختار اقتصاد دولتی، تبدیل نشدن حسابرسی در ایران به یک نیاز واقعی، تعیین حق الزحمه حسابرسی برپایه نرخ های دستوری، ضعف در اجرای قوانین مصوب. نتیجه گیری: با تقویت کارگروه کنترل کیفیت جامعه حسابداران رسمی و انجام نظارت های دوره ای، توسعه و گسترش بازار حسابرسی، ادغام موسسات حسابرسی کوچک، اجرای آیین نامه راهکارهای افزایش ضمانت اجرایی و تقویت حسابرسی، تاکید بر تخصص گرایی، تدوین مقررات سختگیرانه، تعیین حداقل نرخ و رقابت موسسات برای بالاتر از آن، حذف انحصار حسابرسی دولتی و نهادی، تعریف رقابت در سطوح کیفیت خدمات به جای سطوح قیمت می توان میزان و تأثیر نرخ شکنی در بازار خدمات حسابرسی را کاهش داد.

هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر عملکرد مالی بر استفاده شرکت های کوچک و متوسط از اعتبار تجاری است. برای این منظور اطلاعات مربوط به 62 شرکت طی سال های 1390 تا 1396 مورد بررسی قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش آماری مبتنی بر رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. برای محاسبه عملکرد مالی از بازده دارائی ها، بازده حقوق صاحبان سهام و بازده فروش استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که بازده حقوق صاحبان سهام و بازده دارائی ها تاثیر منفی و معناداری بر اعتبار تجاری دارد درحالیکه بازده فروش، تاثیر معناداری بر اعتبار تجاری ندارد.

هرچند صنعت هوانوردی کشور با رشد جزئی ترافیک مسافر در سال مواجه است، لیکن از نظر ساختار و ناوگان هوایی روز به روز رو به افول بوده و دولت از طریق توسعه نه چندان گسترده زیرساخت های فرودگاهی در سراسر کشور سعی در بهینه سازی استانداردها داشته است. با این حال شرکت های هواپیمایی با تغییرات در عوامل محیطی داخلی و خارجی با درماندگی مالی مواجه می شوند که اغلب به ورشکستگی منتهی میشود. مدیریت شرکت بعنوان نماینده تمام سهامداران باید اطمینان حاصل کند که شرایط درماندگی مالی تبدیل به ورشکستگی نمی شود . برای شناسایی و درجه بندی عوئامل موثر بر درماندگی مالی بر حسب اهمیت نسبی، رویکرد تصمیم گیری چند معیاره (MCDM) بر اساس تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی (AHP) مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل بیانگر این است که عوامل مالی مهمترین عوامل هستند و تأثیری عمده در ثبات تجاری شرکتهای هواپیمایی دارند. در این میان، درآمد عملیاتی در هر کیلومتر هوایی، متغیر کلیدی این بخش است. عوامل عملیاتی، که نشان دهنده ظرفیت و ساختار هزینه شرکت هستند، در رتبه بعدی قرار می گیرند، همراه با عامل بار که بالاترین رتبه را در این رده کسب می کند. در میان عوامل محیطی خارجی هوانوردی، قیمت هر لیترسوخت بالاتر از سایر عوامل رتبه بندی می شود و تاثیر عمده ای بر سودآوری شرکت هواپیمایی دارد. نتایج همچنین نشان می دهد که تورم سالانه و نرخ تولید ناخالص داخلی در کشور تأثیر عمده ای بر پایداری شرکتهای هواپیمایی در کشور را دارد.

ﻓﺮﻫﻨﮓ از ﻃﺮیﻖ ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ و ارزش های حاکم ﺑﺮ اﻋﻀﺎی ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺣﺴﺎﺑﺪاری، رویﻪ ﺣﺴﺎﺑﺪاری را تحت تاثیر قرار می دهد. وﺟﻮد ﮔﺮوه ﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕی ﻣﺨﺘﻠ ﻒ در دﻧی ﺎی ﺣﺴ ﺎﺑﺪاری ﺑﺎﻋ ﺚ ایﺠ ﺎد ﺑﺮداﺷﺖ ﻫﺎ و ﻗﻀﺎوت ﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوﺗی در ﻣﻮرد رواﺑﻂ و ﻣﻔﺎﻫیﻢ ﺣﺴﺎﺑﺪاری ﺧﻮاﻫ ﺪ ﺷ ﺪ ﻧﺴﺒی ﺑﻮدن فرهنگ در ﺣﺴﺎﺑﺪاری، یکﻨﻮاﺧﺘی و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕی در ﻗﻀﺎوت، ﺗﻔﺴیﺮ و ﺑکﺎر ﮔیﺮی اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﺣﺴﺎﺑﺪاری و ﺣﺴﺎﺑﺮﺳی را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛیﺮ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ داد و با توجه به اینکه مدیران شرکت ها تحت تاثیر همین فرهنگ های گوناگون اقدام به تهیه گزارشگری مالی می نمایند و با تاثیری که فرهنگ سازمانی بر نحو بیان گزارشگری مالی دارد، در این پژوهش تاثیر ویژگی های فرهنگ سازمانی بر خوانایی گزارش های مالی در نمونه ای متشکل از 29 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1390تا 1397و با بهره گیری از مدل رگرسیون چند متغیره مورد بررسی قرار می گیرد. جهت اندازه گیری متغیر فرهنگ سازمانی از پرسشنامه گلوب(شامل 9 متغیر) و متغیر خوانایی گزارش های مالی از شاخص فوگ استفاده گردیده است. نتایج نشان می دهد از متغیرهای فرهنگ سازمانی تاثیر آینده گرایی، تساوی جنسیتی، قاطعیت، جمع گرایی برون گروهی، جمع گرایی درون گروهی و نوع دوستی بر خوانایی گزارش های مالی معنی دار بوده است و عملکرد گرایی، اجتناب از عدم اطمینان و فاصله قدرت بر خوانایی گزارشگری مالی تاثیر معنی دار نداشته است. متغیرهای اندازه شرکت و اهرم مالی نیز در این پژوهش به عنوان متغیرهای کنترلی استفاده شده است که نتایج نشان می دهد اثر متغیر اندازه شرکت مثبت و غیر معنادار و اهرم مالی مثبت و معنادار بوده است.

بررسی سرمایه فکری و سیستم ارزیابی متوازن از موضوع های با اهمیت در پژوهش های مدیریت و حسابداری است. هدف این تحقیق بررسی تاثیر سرمایه فکری برروی منظر های سیستم ارزیابی متوازن در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. در این پژوهش اطلاعات 149 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1391 تا 1395 بر اساس روش حذف سیستماتیک جمع آوری گردید. اطلاعات مورد نیاز پژوهش برای بررسی منظر رشد و یادگیری از طریق پرسشنامه جمع آوری شد و اطلاعات مورد نیاز برای بررسی فرآیندهای داخلی از طریق صورت های مالی منتشر شده در سایت بورس اوراق بهادار تهران گرد آوری گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که سرمایه فکری بر فرآیند های داخلی و منظر رشد و یادگیری سیستم ارزیابی متوازن تاثیر مثبت و معناداری دارد.

این پژوهش درصدد است ویژگی های حرفه ای گرایی حسابداران مدیریت مبتنی بر قضاوت اخلاقی را شناسایی و تبیین نماید. برای دستیابی به این هدف، ابتدا با استفاده از تحلیل محتوای مبانی نظری بر اساس پیشینه پژوهش های مربوط با موضوع پژوهش، ویژگی های حرفه ای گرایی حسابداران مدیریت مبتنی بر قضاوت اخلاقی به همراه شاخص های آنها تدوین گردید. سپس به منظور اطمینان از تایید مولفه ها و شاخص ها، از روش دلفی فازی برای بررسی نظر خبرگان حرفه ای حوزه حسابداران مدیریت (31 نفر) استفاده گردید. بر اساس یافته های پژوهش ویژگی های حرفه ای گرایی حسابداران مدیریت شامل 7 مولفه (استقلال حرفه ای، وابستگی حرفه ای، تعهد اجتماعی، تعهد حرفه ای، خود نظارتی، دانش و مهارت تخصصی حرفه ای، صداقت و پایبندی در رفتار حرفه ای) به همراه 41 شاخص و ابعاد قضاوت اخلاقی شامل 3 مولفه (نسبیت گرایی، قراردادگرایی، عدالت اخلاقی) به همراه 16 شاخص مورد تایید خبرگان قرار گرفت. بر اساس یافته های دلفی فازی در دو راند اجرا شده، می توان بیان نمود که همه مولفه ها و شاخص ها در ایران بر اساس ویژگی های شناسایی شده مورد تایید قرار گرفته است.

سود یکی از اقلام مندرج در صورت های مالی است که در تصمیم گیری استفاده کنندگان صورت های مالی تأثیر بسزایی دارد و توجه زیادی را معطوف خودساخته است. یکی از مسائل مهم و حیاتی هر فعالیت اقتصادی ارزیابی میزان دستیابی به اهداف تعیین شده می باشد بی شک این مسئله با پیشرفت روزافزون فعالیت های اقتصادی وارد عرصه جدیدی می شود و لزوم ایجاد روش های دقیق تر و نزدیک تر به واقعیت بیشتر احساس می شود و همین احساس نیاز، مقدمه ایجاد روش های نو ارزیابی و تکمیل روش های قدیمی تر می شود. هدف این پژوهش شناسایی عوامل موثر جهت تبیین سود اقتصادی و سود حسابداری با استفاده از رویکرد هوش مصنوعی می باشد با توجه به مطالعه انجام شده در هیچ پژوهش داخلی به تحلیل مقایسه ای عوامل مؤثر بر سود حسابداری و اقتصادی از دیدگاه نظام راهبری و نسبت های مالی پرداخته نشده است لذا با توجه به اهداف پژوهش از اطلاعات مالی 127 شرکت طی سال های 1390 الی 1398 جهت آزمون فرضیه های پژوهش استفاده شده است که نتایج تحلیل نشان می دهد تفاوت بین نوع معیار و میزان تأثیر معیار بر سود حسابداری و اقتصادی وجود دارد.بطوریکه معیار های مالی نسبت به معیار های نظام راهبری توانایی بالاتری در تبیین سود شرکت(سود حسابداری و اقتصادی)دارد و همچنین می توان بیان کرد قدرت پیش بینی سود حسابداری نسبت به سود اقتصادی با استفاده از معیار های مالی بالاتر می باشد.

سرمایه فکری به عنوان یک عامل استراتژیک و تأثیرگذار، در موفقیت شرکت ها در ایجاد ارزش در اقتصاد دانش بنیان شناخته می شود که آن ها را قادر به استفاده از سرمایه های ملموس می کند. بانک های تجاری مانند هر بنگاه اقتصادی دیگری، به دنبال حداکثر نمودن سود خود هستند لیکن در سال های اخیر سودآوری صنعت بانکداری ایران به شدت کاهش یافته است. این امر با توجه به تأثیر پایداری بانک ها بر اقتصاد ایران، زنگ خطری برای آحاد جامعه محسوب می شود. هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر مؤلفه های سرمایه فکری بر سودآوری بانک های تجاری طی سال های 1393 الی 1398 است. برای این منظور با استفاده از مدل پالیک اصلاح شده و توسعه یافته، اثر مؤلفه های سرمایه فکری را بر نرخ بازده حقوق صاحبان سهام و نرخ بازده دارایی ها موردبررسی قرار داده ایم. نتایج رگرسیون در دو مدل، حاکی از آن است که متغیر کارایی سرمایه به کار گرفته شده (سرمایه مالی) بیشترین تأثیر را بر سودآوری بانک های تجاری داشته و سرمایه انسانی به عنوان یک عامل افزایش دهنده سودآوری بانک های تجاری شناسایی شده است؛ اما سرمایه ساختاری و سرمایه نوآوری و متغیر کنترلی اندازه بر سودآوری بانک های تجاری تأثیر منفی داشته اند. تأثیر متغیرهای سرمایه ارتباطی، اهرم مالی و نرخ رشد تولید ناخالص داخلی بر سودآوری بانک های تجاری معنی دار نبود.

در دنیای امروز شاهد تلاش های روز افزون برای هماهنگ سازی استانداردهای حسابداری در سطح بین المللی هستیم. رشد تجارت بین المللی و افزایش روز افزون سرمایه گذاری های مشترک چند ملیتی درکشورهای مختلف، ضرورت مربوط بودن، به هنگام بودن و قابل مقایسه بودن اطلاعات و گزارشهای مالی را دو چندان کرده است. هدف اصلی این تحقیق بررسی تاثیر پذیرش استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی بر کیفیت اطلاعات حسابداری از دیدگاه استفاده کنندگان صورتهای مالی در ایران می باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل 234 نفر از افراد شاغل در حرفه حسابداری، مشاوران و فعالان بازار سرمایه و استفاده کنندگان از صورتهای مالی شرکتها میباشدکه در سال 1399 صورت پذیرفته است. روش تجزیه و تحلیل داده ها، روش تحلیل عاملی میباشد، همچنین آزمون معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزارهای SPSS و smart pls انجام شده است. یافته های تحقیق نشان میدهدکه بکارگیری استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی، موجب افزایش سطح محافظه کاری، کاهش مدیریت سود، کاهش عدم تقارن اطلاعاتی و افزایش شفافیت اطلاعات ارائه شده میشود و کیفیت کلی اطلاعات حسابداری را بهبود می بخشد.

هرگونه تلاش غیرقانونی برای پرداخت نکردن مالیات مانند ندادن اطلاعات لازم در مورد عواید و منافع مشمول مالیات به مقامات مسئول، فرار مالیاتی خوانده می شود و تعیین سطح فرار از مالیات و داشتن درک بهتر از دلایل آن به فرآیند یافتن مکانیزم های جلوگیری از آن یا کاهش شدت آن کمک خواهد کرد. هدف این پژوهش اولویت بندی عوامل موثر بر فرار مالیاتی می باشد. بدین منظور با گردآوری اطلاعات لازم از طریق روش کتابخانه ای و سپس توزیع پرسشنامه در دو مرحله، اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی، رتبه بندی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش مدیران ارشد، مدیران ستادی و کارشناسان فعالی هستند که در واحدها و بخش های مختلف اداره مالیاتی ارتباط کاری دارند که از بین آنها تعداد 20 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای تعیین میزان اهمیت و رتبه بندی سبد عوامل اصلی و فرعی مؤثر بر فرار مالیاتی از روش سلسله مراتبی فازی گروهی (GFAHP) استفاده شده است. نتایج اولویت بندی متغیرهای تحقیق نشان داده است مهمترین عامل اصلی فرار مالیاتی، عامل اجرایی تعیین شده و عوامل اصلی اقتصادی-محیطی و قانونی در اولویت های بعدی قرار دارند.