مدیریت دانش سازمانی (مدیریت راهبردی دانش سازمانی)

هدف این تحقیق بررسی تأثیر مدیریت دانش و نوآوری فناورانه بر خلق مزیت رقابتی در شرکتهای تولیدی پارس خزر و پارس شهاب است. جامعه آماری تحقیق را مدیران و کارشناسان شرکتهای تولیدی پارس خزر و پارس شهاب به تعداد 154 نفر تشکیل داده اند که از طریق فرمول کوکران حداقل حجم نمونه مورد نیاز 123 نفر به دست آمده است که این تعداد به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده اند. روش گردآوری داده ها میدانی و ابزار گردآوری داده ها در این تحقیق پرسشنامه استاندارد است. از پرسشنامه طبرسا و احمدوند (1396) برای سنجش مدیریت دانش؛ از پرسشنامه کامیسون و ویلار لوپز (2014) برای اندازه گیری نوآوری فناورانه و از پرسشنامه هیل و جونز (2003) برای اندازه گیری متغیر مزیت رقابتی استفاده شده است. برای آزمون فرضیه های تحقیق از آزمون الگو سازی معادلات ساختاری به کمک نرم افزار Smart PLS2  استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که دو متغیر مستقل اصلی یعنی مدیریت دانش (با ضریب 39) و نوآوری فناورانه (با ضریب 55) بر متغیر وابسته خلق مزیت رقابتی در شرکتهای تولیدی پارس خزر و پارس شهاب اثر معناداری دارد. هم چنین مدیریت دانش بر نوآوری فناورانه (65 با ضریب) اثر معناداری دارد و از طریق نوآوری فناورانه بر خلق مزیت رقابتی (با ضریب 36) در شرکتهای تولیدی پارس خزر و پارس شهاب اثر معناداری دارد. هم چنین معیارهای سنجش برازش الگو از جمله، R2، Q2، مؤید مناسب بودن برازش الگوی اندازه گیری است.

با عنایت به رویکردهای نوین در عصر اطلاعات بابت جایگاه حیاتی راهبردهای تصمیم گیری و مدیریت دانش در سازمان، این مطالعه با تمرکز بر روی مفاهیم فرایندی مدیریت دانش، نقش آنها را در بهبود عملکرد سازمان با نقش تعدیلگر سبک تصمیم گیری مورد بحث و بررسی قرار داده است. لذا هدف اصلی این مقاله تعیین تأثیر مدیریت دانش بر عملکردهای غیرمالی سازمان های مالی و هم چنین تعیین نقش تعدیلگر سبک تصمیم گیری در رابطه بین این دو است. هم چنین این پژوهش به دنبال رفع خلأ نظری و پژوهشی در زمینه ارتباط بین سه متغیر مدیریت دانش، عملکردهای سازمان و سبک تصمیم گیری است. این پژوهش بر اساس نوع هدف، جزء تحقیقات کاربردی است و قلمرو مکانی مورد مطالعه، سازمانهای مالی و بانکها انتخاب شد. نمونه آماری پژوهش، شامل 175 نفر از مدیران و کارشناسان شاغل در ادارات مرکزی بانک ملت و پارسیان بودند که در حوزه مدیریت دانش دارای آشنایی هستند. روش تجریه و تحلیل داده های این تحقیق نیز تحلیل رگرسیون است. نتایج نشان می دهد، فرایند مدیریت دانش (خلق، اشتراک و کاربرد دانش) بر عملکرد سازمان تأثیر مثبت و معناداری دارد و سبک تصمیم گیری به عنوان متغیر تعدیلگر می تواند شدت ارتباط بین این دو مؤلفه را ارتقا دهد. این پژوهش می تواند مورد استفاده ی مدیران سازمان ها، پژوهشگران حوزه مدیریت دانش و عملکردهای سازمانی و همچنین علوم روانشناختی و مدیریتی قرار گیرد.

با توجه به اهمیت مبحث قابلیت مدیریت دانش مشتری، هدف اصلی این تحقیق، بررسی تأثیر تواناییهای مدیریت دانش بر عملکرد شرکت با توجه به نقش میانجی  قابلیت های پویا و دانش مشتری است. با توجه به الگوی مفهومی پژوهش، هفت فرضیه به منظور بررسی این هدف تدوین شد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی، و از نظر ماهیت توصیفی است. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. برای سنجش پایایی و روایی ابزار پژوهش آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی و تحلیل عاملی تأییدی بررسی شد. در این پژوهش به منظور آزمون فرضیه ها با هدف سنجش روابط همزمان، مستقیم یا غیرمستقیم میان متغیرها از الگو یابی معادلات ساختاری و نرم افزار PLS2 Smart  استفاده شد. هم چنین با استفاده از آزمون سوبل نقش میانجی متغیرها مورد بررسی قرار گرفت. بررسی 150 پرسشنامه توزیع شده بین کارمندان شرکت گاز استان یزد در زمستان 1397 نشان می دهد که متغیر قابلیت مدیریت دانش بر متغیرهای قابلیت پویا و دانش مشتری تأثیر مثبت و معناداری دارد که در این بین بیشترین تأثیر قابلیت مدیریت دانش بر متغیر قابلیت پویا است. دو متغیر قابلیت پویا و دانش مشتری نیز بر عملکرد شرکت تأثیر مثبت دارد که از بین آنها قابلیت پویا بیشترین تأثیر را بر عملکرد شرکت می گذارد. هم چنین تأثیر مستقیم قابلیت مدیریت دانش بر عملکرد شرکت رد شد. نتایج حاکی است که قابلیت مدیریت دانش به صورت غیرمستقیم و از طریق متغیرهای قابلیت پویا و دانش مشتری بر عملکرد شرکت تأثیرگذار است که در این میان قابلیت مدیریت دانش از طریق قابلیت پویا بیشترین تأثیر را بر عملکرد شرکت دارد.

توجه به یادگیری سازمانی و عوامل مؤثر بر آن در تمام سازمانها امری ضروری است. این پژوهش، که از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی همبستگی است به بررسی تأثیر رهبری کوانتومی بر یادگیری سازمانی با نقش میانجی تسهیم دانش در میان تمام معلمان و مدیران مقطع متوسط اول ناحیه یک شهر زاهدان پرداخته است. از میان جامعه آماری 202 نفر مطابق جدول مورگان به عنوان نمونه انتخاب شدند. به منظور سنجش سه متغیر پژوهش از پرسشنامه استاندارد استفاده شد. پایایی پرسشنامه ها با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ و روایی آنها نیز با کمک روایی همگرا و واگرا تعیین شد. داده های پژوهش با کمک نرم افزار Smart PLS تحلیل شد و نتایج نشان داد، رهبری کوانتمی بر یادگیری سازمانی به طور مستقیم و غیرمستقیم  به ترتیب 443/0 و 529/0 تأثیرگذار است. تسهیم دانش بر یادگیری سازمانی تأثیر مثبت و معنی داری به میزان 170/0 دارد و تأثیر رهبری کوانتمی بر تسهیم دانش به میزان 504/0 است. با توجه به یافته های پژوهش توجه به رهبری کوانتمی و تسهیم دانش به عنوان متغیرهای تأثیرگذار بر یادگیری سازمانی از اهمیت فراوانی برخوردار است.

هدف این مطالعه، بررسی آثار پشتیانی فناوری اطلاعات و مدیریت دانش بر عملکرد و مزیت رقابتی همراه با تبیین نقش میانجی قابلیت پویا در این رابطه است.  برای گردآوری داده ها، 250 پرسشنامه استاندارد در تیر ماه 1397 بین مدیران عامل و مدیران ارشد سامانه های اطلاعاتی 50 شرکت برتر اقتصادی ایران توزیع شد که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. از این بین، 175 پرسشنامه قابل استفاده بود که نشاندهنده پاسخ 70 درصدی است. پس از اطمینان از نیکویی برازش و پایایی و روایی ابزار تحقیق، یافته های تحلیل داده ها با نرم افزار Smart PLS، نشان داد برخلاف مدیریت دانش، هرچند پشتیبانی فناوری اطلاعات تنها به طور غیرمستقیم (و نه مستقیم) و از طریق توسعه قابلیت های پویا قادر به بهبود عملکرد سازمانی (با شدت تأثیر 31/0) است، شدت تأثیر آن با آثار مستقیم و غیرمستقیم مدیریت دانش بر عملکرد (32/0) اختلاف معناداری ندارد. از این رو طبق شواهد می توان گزارش کرد که قابلیت پویا، ساختار سازمانی میانجی گر و معناداری است که از طریق آن منافع قابلیت  مدیریت دانش و پشتیبانی فناوری اطلاعات به نتایج عملکرد در سطح کسب وکارهای بزرگ تبدیل می شود؛ لذا می توان استدلال کرد که پشتیبانی فناوری اطلاعات از مدیریت دانش، مزایای غیرمستقیمی برای مدیران 50 شرکت برتر در ایران دارد. این ارتباط نشان می دهد که شرکتها باید پشتیبانی فناوری اطلاعات را با نیازهای راهبردی خود همسو کنند.

امروزه مدیریت دانش سازمانی را به مثابه یک راهبردی ضروری برای محیط های پیچیده، پویا و دارای عدم اطمینان می دانند که موجب بقا، کسب مزیت رقابتی و بهبود عملکرد سازمان می شود. ضمن اینکه انتخاب راهبرد کسب وکار متناسب با وضعیت سازمان، یکی از چالشهای اساسی مدیران برای رسیدن به جایگاه مطلوب در میان رقبا است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر قابلیت های زیرساختی مدیریت دانش و راهبرد کسب وکار بر عملکرد سازمان با میانجی گری قابلیت فرایندی مدیریت دانش است. پژوهش براساس روش گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع پیمایشی و از نظر هدف، توسعه ای کاربردی است. جامعه آماری پژوهش، 320 نفر از مدیران شرکتهای شهرک صنعتی عباس آباد بودند که 175 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است که برای تعیین روایی از نظر خبرگان و به منظور تعیین میزان پایایی آن، آلفای کرونباخ محاسبه شد. برای مشخص سازی عوامل کلیدی هر مؤلفه، از آزمون تحلیل عاملی تأییدی و برای بررسی برازش الگوی پژوهش از الگو یابی معادلات ساختاری و نرم افزار LISREL  استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان می دهد که قابلیت های زیرساختاری مدیریت دانش و راهبرد کسب و کار بر قابلیت های فرایندی مدیریت دانش و قابلیت های فرایندی مدیریت دانش بر عملکرد سازمان تأثیر مثبت و معناداری دارد؛ ضمنا راهبرد تمایز و منابع انسانی بیشترین تأثیر را بر قابلیت فرایندی مدیریت دانش دارد و خلق و ذخیره دانش، بیشترین تأثیر را بر عملکرد سازمان دارد.