روانشناسی کاربردی

هدف: هدف پژوهش تعیین اثربخشی الگوی ماتریکس در مقایسه با الگوی مراحل تغییر بر خودتنظیمی و تداوم تغییر در مردان وابسته به آمفتامین بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با دو گروه آزمایش و یک گروه گواه، پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری و جامعه آماری 327 مرد مراجعه کننده به مرکز ترک اعتیاد رازی طب در تهران طی تابستان 1393 بود. از میان آن ها 45 نفر به روش در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی به سه گروه تقسیم شد. ابزار پژوهش مقیاس سنجش تغییر دیکلمنته و پروچاسکا 2005، پرسشنامه مشکلات خودتنظیمی هیجانی گراتز و رومر (2004)، الگوی سرپایی عمقی ماتریکس، 2006 و الگوی مراحل تغییر ولاسکوئز، 2001 بود که طی 14 جلسه 90 دقیقه ای در هفته یکبار اجرا و برای تحلیل آماری از روش اندازه گیری مکرر استفاده شد. یافته ها: نتایج حاکی از اثربخشی هر دو الگو بر کاهش مشکلات خودتنظیمی هیجانی و افزایش تداوم تغییر بود ولی الگوی ماتریکس بر خودتنظیمی و الگوی مراحل تغییر بر تداوم تغییر اثر بیشتری را نشان داد. نتیجه گیری : پیشنهاد می شود متخصصان بالینی از الگوی ماتریکس برای کاهش مشکلات خودتنظیمی و از الگوی مراحل تغییر برای افزایش تداوم تغییر یا به عبارتی از هر دو الگو استفاده کنند، تا احتمال عود کاهش یابد.

هدف: هدف پژوهش تعیین اثربخشی برنامه درمانگری «گربه مبارز» بر شکایت های جسمانی دختران و پسران دچار اختلال های اضطرابی و افسردگی بود. روش: روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و گروه گواه و جامعه آماری شامل 1400 دانش آموز سوم تا پنجم ابتدایی شهر تهران در سال 93-1392 بود. از میان آن ها، 40 دختر و 40 پسر که بر اساس مصاحبه بالینی دچار یکی از اختلال های اضطرابی، افسردگی یا همایندی آن ها بودند به تصادف انتخاب و در سه گروه آزمایشی و یک گروه گواه جایگزین شدند. ابزار پژوهش نسخه والد فهرست رفتاری کودک آشنباخ و رسکورلا (2001) بود که مادران در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری تکمیل کردند و 14 جلسه درمانگری انفرادی «گربه مبارز» کندال و هدک (2006) هفته ای یک بار و هرجلسه 45 دقیقه برای کودکان و 2 جلسه برای مادران اجرا شد. برای تحلیل داده ها از کوواریانس و تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر استفاده شد. یافته ها: نتایج حاکی از کاهش معنادار شکایت های جسمانی در گروه های آزمایش در مرحله پس آزمون و پس از 6 ماه بود و عامل جنس تاثیری در نتیجه درمان نداشت. نتیجه گیری: پیشنهاد می شود روان شناسان با توجه به اثربخشی روش درمانگری گربه مبارز بر شکایت های جسمانی کودکان اضطرابی و افسرده، از این راهنمای درمانگری برای کاهش مشکلات رفتاری کودکان استفاده کنند.

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر آموزش درمان شناختی- رفتاری بر وسوسه، نگرش و سازش پذیری معتادین به شیشه بود. روش: در این طرح آزمایش با اندازه گیری مکرر ترکیبی، پس از مصاحبه با روان پزشک و اجرای آزمون مصاحبه بالینی ساخت یافته برای اختلالات شخصیت و در نظر گرفتن جوانب ریزش، تعداد 36 بیمار با تشخیص وابستگی به شیشه به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه اختصاص داده شدند. همه آزمودنی ها، قبل از شروع درمان (مرحله پایه) و 90 روز پس از پایان درمان(پیگیری) با استفاده از فرم ثبت روزانه وسوسه پرسشنامه بهر هیجانی بار-اُن و نگرش نسبت به مواد، مورد مورد ارزیابی قرار گرفتند. گروه آزمایش طی 12 جلسه دو ساعته به صورت انفرادی تحت آموزش قرار گرفت. از طریق خودسنجی در شروع هر جلسه درمانی دفعات لغزش، وسوسه و پرهیز(خویشتن داری) آنها سنجیده شد. آزمودنی های گروه آزمایش در جلسه ششم و دوازدهم نیز پرسشنامه های پژوهش سنجیده شدند. از طریق خودسنجی در شروع هر جلسه درمانی دفعات وسوسه آنها سنجیده شد. گروه کنترل در این مدت درمان روان شناختی دریافت نکرد. داده ها به کمک آزمون t همبسته، روش آماری تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش از وجود تفاوت معنادار بین میانگین ها در کلیه مراحل مداخله و بین مراحل خط پایه و پیگیری دارد و در آزمون فرضیه ها دو گروه آزمایشی و کنترل، از نطر توانایی تحمل استرس، سازش پذیری و سطح اضطراب تفاوت معنادار دارند. نتیجه گیری: درمان شناختی رفتاری بر کاهش وسوسه، تغییر نگرش و افزایش سازش پذیری معتادین موثر است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین توانایی سازمان دهی زمانی دیداری و شنیداری در کودکان دچار اختلال یادگیری در مقایسه با کودکان عادی صورت گرفت. روش: روش پژوهش، توصیفی از نوع علی- مقایسه ای و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پایه سوم تا ششم مقطع ابتدایی ارجاع داده شده به مراکز اختلال های یادگیری پیشتاران و فرزانگان شهرستان سقز به تعداد 400 نفر و نیز 2500 دانش آموز عادی مدارس ابتدایی در سال 1393 بود. تعداد 28 کودک دچار اختلال یادگیری به صورت در دسترس و 41 کودک عادی به صورت تصادفی از دو مدرسه پسرانه وحدت و دانش و دو مدرسه دخترانه استقلال 2 و الزهرا به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار پژوهش، آزمون ضرب آهنگی استامباک 1960 بود. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس چند متغیری تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد کودکان دچار اختلال های یادگیری در مقایسه با کودکان عادی از توانایی سازمان دهی زمانی شنیداری و دیداری پایین تری برخوردارند. نتیجه گیری: با توجه به سازمان دهی زمانی شنیداری و دیداری پایین تر کودکان دچار اختلال های یادگیری نسبت به کودکان عادی پیشنهاد می شود برنامه های مداخلاتی جهت بهبود سازماندهی زمانی کودکان دچار اختلال های یادگیری طراحی و همچنین در به کارگیری مداخله ها و راهبردهای درمانی برای این کودکان به این تفاوت ها توجه شود.

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین نقش تعمق در تکالیف در رابطه با استقلال و رشد مهارت ها در محیط کار بود. روش: روش پژوهش از نوع همبستگی و جامعه آماری کلیه کارکنان شرکت تولید و توزیع برق شمال و جنوب اصفهان و نیروگاه شهید منتظری اصفهان در مجموع 4200 نفر بود که از بین آن ها به روش تصادفی 324 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شد. ابزارهای پژوهش شامل سوال های کنترل ادراک شده از شاخص ویژگی های شغلی سیمز، اسزیلاگی و کلر (1976)، پرسشنامه های مشارکت در تصمیم گیری نوتلراز، وت و آینارسن (2010)، پرسشنامه به کارگیری مهارت ها در محیط کار نوتلراز، وت و آینارسن (2010) و تمرین تعمق در تکالیف بود. به کمک تحلیل مسیر نقش میانجی گر تعمق در تکالیف و از طریق روش بوت استراپ اثر غیرمستقیم بررسی شد. یافته ها: تحلیل داده ها نشان داد که تعمق در تکالیف در رابطه بین مشارکت در تصمیم گیری و کنترل ادراک شده با رشد مهارت ها در محیط کار، نقش میانجی دارد. نتیجه گیری: بر اساس این یافته ها به مدیران و مسئولان سازمان ها توصیه می شود به منظور به کارگیری بیشتر مهارت های کارکنان شان، از طریق مشارکت در تصمیم گیری و واگذاری اختیار به آن ها بر استقلال شغلی کارکنان بیفزایند.

هدف: هدف پژوهش تعیین اثربخشی آموزش مهارت های شناختی-اجتماعی بر کاهش نشانه های اختلال نافرمانی مقابله ای دانش آموزان بود. روش: روش مطالعه شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون، گروه گواه و پیگیری دو ماهه و جامعه آماری 300 نفر از دانش آموزان پسر پایه اول و دوم دبستان از مناطق 1 و 6 تهران در سال تحصیلی 94-93 بود. به روش نمونه گیری چند مرحله ای تصادفی از میان آن ها 30 نفر انتخاب و پس از همتاسازی در دو گروه 15 نفری آزمایش و گواه جایگزین شدند و معلم های آن ها در سه مرحله به پرسشنامه علائم مرضی کودکان گادو و اسپرافکین نسخه معلم (1994) پاسخ دادند. کودکان گروه آزمایش به مدت 12 جلسه 30 دقیقه ای در برنامه آموزشی مهارت های شناختی-اجتماعی کارپنتر (2002) هفته ای 2 بار شرکت کردند. یافته ها: نتایج حاکی از کاهش معنادار شدت نشانه های اختلال نافرمانی مقابله ای در گروه آزمایش نسبت به گروه گواه در مرحله پس آزمون و پیگیری بود. نتیجه گیری: از آنجا که اجرای برنامه آموزش مهارت های شناختی- اجتماعی منجر به یادگیری مهارت هایی مانند همکاری، مشارکت و نحوه برقراری ارتباط در کودکان و پذیرش اجتماعی آن ها از سوی والدین و در نتیجه کاهش نشانه های این اختلال در آن ها می شود، از این برنامه می توان به عنوان برنامه ای مفید و موثر برای کودکان دچار اختلال نافرمانی مقابله ای استفاده کرد.

هدف: هدف پژوهش تعیین سه نوع هویت ملی، دینی و مدرن به صورت آشکار و ضمنی بود. روش: روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری نوجوانان و جوانان شهرهای یزد و ساری به تعداد 54602 نفر بود. تعداد 168 نفر به روش در دسترس انتخاب شد. برای جمع آوری اطلاعات به روش آشکار از پرسشنامه های سنجش هویت ملی، هویت دینی رحیمی نژاد و احمدی (1374) و هویت مدرن حاتمی (1390) و برای سنجشِ ضمنی، از آزمون رایانه ای تداعی ضمنی (نجات و حاتمی، 1391) استفاده شد. یافته ها: نتایج در ماتریس همبستگی نشان داد رابطه هویت های ملی و مدرن در دو سطح آشکار و ضمنی مثبت معنادار و ارتباط میان هویت های ملی و دینی با هویت مدرن در سطح آشکار، منفی معنادار است، هرچند در سطح ضمنی رابطه ای بین آن ها یافت نشد. طبق نتایج تحلیل واریانس، در سطح آشکار نمره های زنان تنها در هویت های دینی و ملی به طور معناداری بالاتر از مردان بود. در سطح ضمنی سنجش هویت نیز تنها تفاوت معنادار در بالاتر بودن هویت مدرن جوانان مازندرانی از نوجوانان مازندرانی بود. نتیجه گیری: این نتایج می تواند در شناخت ساختار هویتی فعلی نوجوانان و جوانان ایرانی کمک کننده باشد و از آن در برنامه های تربیتی موثر در رابطه با هویت استفاده شود.