مطالعات فرهنگ - ارتباطات (نامه پژوهش فرهنگی سابق)

مقبولیت اجتماعی را می توان نوعی سرمایه نمادین قلمداد نمود که یک ی از زمین ه ه ای رش د اجتماعی دوران کودکی است و شامل گرایش فرد به ارائه تصویری مطلوب از خویش تن به دیگران است. کسب مقبولیت اجتماعی تمامی شئون زندگی و رفتار اجتماعی ما را در هر دو وضعیت کنش های اجتماعی متقابل (روابط اجتماعی) و ساختارهای بزرگتر نهادهای اجتماعی تحت تأثیر قرار داده است. مقبولیت اجتماعی و کسب آن دارای آثار فراوانی برای افراد جامعه بوده و موجب نشاط اجتماعی می گردد. به همین دلیل مطالعه و بررسی عوامل تأثیرگذار بر مقبولیت اجتماعی می تواند بسیار کاربردی و مهم باشد. در این مقاله با استفاده از نظریه منش و میدان بوردیو به بررسی تأثیر سرمایه فرهنگی و ابعاد آن بر مقبولیت اجتماعی پرداخته شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه افراد نسل های دهه 50، 60 و 70 (18-47 سال) شهر تهران بوده که 400 نفر از آنها به عنوان حجم نمونه تحقیق انتخاب شده اند. همچنین داده های مورد نیاز تحقیق از طریق ابزار پرسشنامه به روش میدانی گردآوری شده است. تحلیل داده نیز به وسیله نرم افزار اس پی اس اس و ایموس انجام گردیده است. نتایج تحقیق نشان داد که بین سرمایه فرهنگی و ابعاد آن با مقبولیت اجتماعی رابطه و تأثیر معناداری وجود دارد. نتایج آزمون مدل ساختاری نشان می دهد که سرمایه فرهنگی تأثیر مستقیم (Beta:0/62) بر مقبولیت اجتماعی فرد دارد. همچنین سازه سرمایه فرهنگی توانسته 38 درصد از تغییرات سازه مقبولیت اجتماعی را تبیین نماید.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه میان سریال های فارسی زبان شبکه جم با سرمایه اجتماعی زنان ساکن شهر تهران انجام شده است. روش پژوهش، پیمایشی وابزار اندازه گیری پرسشنامه است. جامعه آماری مشتمل بر زنان ساکن شهر تهران(3452637 نفر) و حجم نمونه 384 نفر است. یافته ها نشان داد 21.1 درصد از پاسخگویان سرمایه اجتماعی در سطح پایین،61.2 درصد در سطح متوسط و17.7درصد در سطح بالایی قرار دارد و (39.4) درصد از پاسخگویان با انگیزه سرگرمی و پیروی از الگو در تعاملات، سریال های فارسی زبان شبکه جم ماهواره را تماشا می کنند. همچنین نتایج نشان دهنده رابطه معنا دار میان تماشای سریال های فارسی زبان شبکه جم با سرمایه اجتماعی (0.64-=r )، سرمایه ساختاری (0.64-=r)، سرمایه شناختی (0.63-=r) و سرمایه ارتباطی (0.60-=r ) زنان شهر تهران و بین انگیزه(0.44-=r) وبین نگرش به تماشای برنامه های فارسی زبان شبکه جم و سرمایه اجتماعی زنان شهر تهران (0.40-=(r است. بین وضعیت تاهل، سن، تحصیلات، انگیزه و نوع نگرش و میزان تماشای سریال فارسی زبان شبکه جم رابطه معناداری وجود دارد و زنان متاهل و با تحصیلات دیپلم بیشتر از بقیه گروه ها سریال های فارسی زبان شبکه جم را تماشا می کنند.

یکی از موضوعات مورد تمرکز در مطالعات فرهنگی، بازنمایی های قومی و نژادی است. تبیین رویکردهای سینمای امریکا به برساخت اقلیت سیاهان این کشور در دورۀ ریاست جمهوری اوباما، هدف مقالۀ پیش رو است. برای این منظور، 21 فیلم شاخص سیاه پوست محور که در بازۀ زمانی 2009 تا 2017 تولید شده اند، در دو مرحله نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند، انتخاب و با ترکیبی از دو الگوی نشانه شناسی مطالعه شدند. یافته های پژوهش نشان می دهد که تصویرپردازی از سیاهان در این دوره، شامل پنج سنخ است: 1) بازخوانی انتقادی تاریخ (14 فیلم): پیشبرد مطالبات سیاهان با کمک سفیدها (10 فیلم)، شکست سیاهان بدون کمک سفیدها (2 فیلم)، انتقام جویی سیاه از سفید (2 فیلم). 2) واقع گرایی اجتماعی (7 فیلم): بررسی مسائل جامعۀ سیاه معاصر (5 فیلم) و طبیعی سازی زندگی سیاه در کنار سفید (2 فیلم). در مجموع بازتعریف مناسبات و منازعات سیاه سفید در گونه های مذکور، نشان از همنوایی سینمای امریکا با روند مساوات طلبی سیاهان با الهام از «فرصت سیاسی» جدید داشته است. همچنین هرچند شاهد طبیعی زدایی از «کلیشه های سنتی» در تصویرسازی از سیاه هستیم ولی نظام های نشانه ای اکثر فیلم ها دلالت بر وجود نگرۀ «دیگری» و «کلیشه های مدرن» دارند.

هدف از این پژوهش، بررسی نقش رسانه در کاهش تصادفات به وسیله فرایند پذیرش تبلیغات می باشد. برای بررسی میزان تأثیر رسانه در کاهش تصادفات از مدل فرایند پذیرش AIDA استفاده شده و تبلیغات تلویزیونی به عنوان رسانه انتخاب شده است. روش تحقیق کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی پیمایشی می باشد. جامعه آماری 6000 نفر از رانندگان مسافری و نمونه آماری 361 نفر می باشد. از کل نمونه مورد بررسی، 8/25 درصد مجرد و 2/74 درصد متأهل، تحصیلات 15 درصد زیردیپلم، 1/21 درصد دیپلم، 1/24 درصد فوق دیپلم، 8/33 درصد لیسانس و 1/6 درصد فوق لیسانس و بالاتر است. میانگین سن برابر 33/37، کمترین مقدار برابر 25 و بیشترین مقدار برابر 61 سال است. میانگین سابقه کار برابر 27/8، کمترین مقدار برابر 1 و بیشترین مقدار برابر 27 سال است. برای بررسی میزان تأثیر تلویزیون در کاهش تصادفات از مدل AIDA و فرایند پذیرش آن استفاده شده که در نتیجه همه ابعاد آن تأثیرگذار در کاهش تصادفات جاده ای می باشد. پیشنهادهای کاربردی اجرای برنامه های آموزشی، استفاده از بیلبوردهای تبلیغاتی در جاده ها، کنترل ورود رانندگان صلاحیت دار، تشویق رانندگان غیرحادثه ساز و از پیشنهادهای پژوهشی بررسی رابطه تیپ های شخصیتی، بررسی تأثیر اخلاق حرفه ای در رعایت قوانین می باشند.

هدف پژوهش، پاسخ به این سؤال است: آیا می توان ارتباط معناداری بین نوع ادراک ِ هنرمندان و سبک آثار هفت اورنگ ابراهیم میرزا و عوامل زمانه و زمینه مند دوره اول عصر صفوی برقرار کرد؟ با مفروض گرفتن رابطه این سه وجه و کاربست روش جامعه شناسی زیباشناختی؛ سبکِ مجموعه هفت اورنگ گالری فریر، با توسل به تقابل های دوگانه مضمونی و فرمالِ اثر دیدار لیلی و مجنون، بررسی می شود. با تمرکز بر ویژگی های فرمال، سبک اثر خطی با تمایلاتی نقاشانه دارای فرم های اغلب بسته و قاطع نامتمایز از پس زمینه، دارای کادرهای ادغامی در زمینه، سطح گرایی با گرایش به عمق نمایی معرفی می شود. با نظر به آثار دیگر و تعمیم نسبی سبک اثر به کل مجموعه، ادراک هنرمندان؛ از نوع بصری با تمایل به لامسه ای معرفی شده است. مهم ترین عوامل مؤثر در ادراک هنرمندان، قراردادهای هنری، تصورات تاریخی صفویان نسبت به طبیعت (گرایی)؛ ذوق و خواست ابراهیم میرزا، رقابت داخلی و خارجی در این مقطع خوانده شده است.

با عنایت به دیدگاه انتقادی در حوزه ارتباطات و رسانه، رسانه ها از چنان قدرتی برخوردارند که می توانند محتوای منتشره را تحت تأثیر خاستگاه فرهنگی و هویتی خود قرار دهند. این نشانگر قدرت رسانه ها در تغییرات فرهنگی و بخصوص تأثیر بر هویت افراد و جوامع می باشد. پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات، ظهور شبکه های اجتماعی و به تبع آن امکان تعامل کاربران با سرعت بالا، سبب تأثیرگذاری دوچندان بر فرهنگ و هویت شده است. در چنین شرایطی آیا می توان از شبکه های اجتماعی به عنوان ابزاری برای تقویت هویت ملی جوانان به عنوان طیفی که بیش از دیگران با فناوری های نوین مأنوس می شوند استفاده نمود؟ برای پاسخ به این سئوال تلاش شد برای استفاده از ظرفیت های شبکه های اجتماعی در تقویت هویت ملی جوانان طی مدلی ارائه گردد. برای این منظور و با استفاده از روش نظریه برخاسته از داده ها، تعداد 13 مصاحبه با مطلعان این حوزه شامل صاحب نظران و اساتید دانشگاهی، سیاست گذاران و فعالین در حوزه شبکه اجتماعی و هویت ملی و استفاده کنندگان از شبکه های اجتماعی داخلی ترتیب داده شد و در نهایت 26 مقوله استخراج گردید. محور اصلی پژوهش یکپارچه سازی هویت ملی مجازی و واقعی و شبکه اجتماعی به عنوان ابزار تقویت هویت ملی معرفی گردید. برای این منظور چهار راهبرد ارائه گردید.

کارکرد اصلی رسانه ها، متقاعدسازی و اقناع است. در عین حال دشواری اقناع و تأثیرگذاری بر دیگران، بر کسی پوشیده نیست. در این پژوهش گزیده ای از روش ها و اصول اقناع از متون اسلامی و همچنین متون ادبیات پایداری به شیوۀ توصیفی تحلیلی استخراج گردیده است؛ اصل زمینه یابی یا توجه به گفتمان، اصل بی طرفی، اصل تدرج و اصل همگامی به عنوان چهار اصل مهم اقناع ذکر گردیده اند. روش های استدلالی، مقایسه ای، سؤالی، تمثیلی و تشبیهی، طنز، شِکوه، تقدیس و استفاده از اسطوره ها ازجمله شیوه های پیشنهادی در این پژوهش بوده که با توجه به گفتمان غالب در حوزۀ فردی و اجتماعی به استفاده از آنها توصیه شده است. در نتیجه اقناع مؤثر، شیوه ای برآمده از گفتمان و در عین حال مؤثر بر گفتمان خواهد بود. علاوه بر آن در مواردی که استفاده از روش های مذکور ثمربخش نبود، برای جلوگیری از پیشروی گفتمان رقیب، روش هایی چون تقبیح و مجادله پیشنهاد می گردد؛ این روش ها به عنوان متمم و تکمله ای برای شیوه های اقناعی، محسوب می شوند.

قلم های اولیۀ فارسی که با ملزومات صنعت چاپ به ایران وارد شدند، فرم هایی از حروف را رایج کردند که با ذائقۀ فرهنگی ایرانیان هماهنگ نبوده ولی ضرورت و مزیتی چون سرعت در چاپ، استفاده از آنها را فراگیر و موجب شده است با اندک تغییراتی تا به امروز مورد استفاده قرار گیرند. هدف از نوشتار پیشِ رو، استخراج و ارزیابی چالش های فرهنگی ناشی از کمبود قلم های فارسی در ایران بوده و به طور خاص در پی پاسخ گویی به این سؤال است که کمبود قلم های فارسی مناسب در ایران چه اثراتی را در پی داشته و دارد. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی است و اطلاعات موردنیاز به روش اسنادی از منابع چاپی و الکترونیکی گردآوری شده است. در این نوشتار، چالش های اصلیِ فرهنگیِ شناسایی شده عبارتند از: عدم تنوّعِ کمّی و کیفی و قدیمی بودن اغلب قلم هایِ تایپیِ پرکاربرد فارسی؛ کمبود قلم های اختصاصی؛ کمبود خانوادۀ کامل اقلام؛ کمبود قلم های تایپی مناسب و کاربردی در رسانه های الکترونیکی و دیجیتالی؛ کمبود قلم فارسی هم آهنگ با قلم های لاتین و عدم آموزش اصولی طراحی قلم فارسی در مراکز آموزش عالی ایران. وجود این چالش ها باعث تغییر زیبایی شناسی استفاده کنندگان از قلم فارسی شده و در درازمدّت می تواند موجبات دور شدن جامعه از هویّت فرهنگی ایرانی- اسلامی را فراهم آورد.