تعلیم و تربیت استثنایی

مطالعات نشان می دهند که خانواده های دارای کودکان با آسیب شنوایی به ویژه مادران با مشکلات جسمانی و روان شناختی بیشتری مواجه می شوند. هدف این پژوهش، مقایسه حمایت اجتماعی ادراک شده و سلامت روان مادران کودکان با و بدون آسیب شنوایی بود. نمونه ی این پژوهش متشکل از 100 مادر در شهرستان بابل بود که به صورت نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزار به کار گرفته شده، مقیاس چندبعدی حمایت اجتماعی ادراک شده و پرسشنامه سلامت عمومی بود. جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون های تحلیل واریانس یک طرفه، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شد. یافته ها نشان داد که بین حمایت اجتماعی ادراک شده (003/0>p) و سلامت روان (005/0>p) مادران کودکان با و بدون آسیب شنوایی تفاوت معناداری وجود دارد. بین حمایت اجتماعی ادراک شده با سلامت روان رابطه معناداری وجود دارد (01/0P<). همچنین، حمایت اجتماعی ادراک شده توانست با ضریبی معادل 56/0 تغییرات سلامت روان را پیش بینی کند. با توجه به یافته های پژوهش، حمایت اجتماعی ادراک شده می تواند سلامت روان مادران کودکان با آسیب شنوایی را بهبود بخشد. لذا، توصیه می شود کارشناسان و مسئولان خدمات بهداشتی و درمانی به سلامت روان مادران کودکان با نیازهای ویژه از جمله، مادران کودکان با آسیب شنوایی بیشتر توجه کنند.

ارزیابی سیالی کلامی بخش مهمی از ارزیابی های عصب روان شناختی است که می تواند موجب تبیین و درک بهتر نارساخوانی گردد. هدف پژوهش حاضر مقایسه کودکان نارساخوان در دو حیطه آوایی و معنایی سیالی کلامی می باشد. روش پژوهش حاضر از نوع علّی مقایسه ای است. نمونه مورد نظر شامل 30 کودک نارساخوان شهر اهواز است که به روش نمونه گیری هدفمند با مراجعه به مراکز مشکلات ویژه یادگیری انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس هوشی تجدید نظر شده وکسلر کودکان و آزمون نارساخوانی (نما) می باشد. داده های به دست آمده با استفاده از t تست گروه های وابسته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان داد بین توانایی سیالی کلامی آوایی و معنایی کودکان نارساخوان تفاوت معنادار وجود دارد و توانایی سیالی کلامی معنایی آن ها به طور معناداری بالاتر از سیالی کلامی آوایی است. نتایج این پژوهش ضمن حمایت از نظریه نقص توانایی های زبانی و آگاهی واجی در کودکان نارساخوان می تواند در جهت طراحی و تدوین برنامه های درمانی نارساخوانی نیز تلویحات مناسبی داشته باشد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر روش مداخله ای تحریک حسی وحرکتی بر بهبود هماهنگی حرکتی (جهتیابی و تشخیص جوانب حرکتی)، در کودکان کم توان ذهنی آموزش پذیر با اختلال هماهنگی رشدی بود. روش پژوهش از نوع آزمایشی و طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه این پژوهش شامل تمامی دانشآموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر شهر اصفهان در مقطع ابتدایی بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تعداد 30 دانشآموز با اختلال هماهنگی حرکتی با استفاده از نسخه فارسی سیاهه اختلال هماهنگی رشد حرکتی غربال شدند و سپس به روش تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش جاگماری شدند. ابزار این پژوهش مقیاس رشد حرکتی لینکنن- اوزرتسکی و سیاهه اختلال هماهنگی رشد حرکتی بود. . داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. روش مداخلهای تحریک حسی و حرکتی بر بهبود هماهنگی حرکتی این کودکان مؤثر بود (0001/0p<). نتایج این پژوهش نشان داد که روش مداخلهای تحریک حسی و حرکتی در بهبود هماهنگی حرکتی دانشآموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر با اختلال هماهنگی رشدی مؤثر بوده، بنابراین استفاده از این روش به عنوان روشی در بهبود و توان بخشی این اختلال در این افراد پیشنهاد میشود.

هدف این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش حافظه کاری بر کاهش مشکلات خواندن و بهبود حافظه کاری کودکان نارساخوان بود.این مطالعه، نیمه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون بدون گروه کنترل انجام شد.جامعه آماری شامل دانش آموزان دختر نارساخوان پایه دوم تا چهارم ابتدایی تمامی مدارس دخترانه تربت جام بود که که با استفاده از ملاک های تشخیصی پژوهش که شامل آزمون سنجش خواندن و آزمون حافظه کاری بود 15 نفر به عنوان گروه آزمایشی انتخاب شدند. گروه آزمایشی توسط نرم افزار تقویت حافظه کاری به مدت 8 جلسه 30 دقیقه ای تحت آموزش قرار گرفتند. نتایج تحلیل واریانس و تی همبسته نشان داد که: تقویت حافظه کاری بر بهبود بازشناسی لغت، افزایش توانایی درک متن و همچنین بهبود حافظه کاری دیداری و شنیداری کودکان نارساخوان تاثیر معنادار داشته است. بنابراین نتیجه گیری شد که تقویت حافظه کاری در بهبود نارساخوانی و بهبود حافظه کاری کودکان نارساخوان تاثیر دارد.

هدف از این پژوهش بررسی اثر استفاده از روش نمایش بداهه بر بهبود مهارت های نگارشی کودکان آسیب دیده شنوایی بود. جامعه آماری پژوهش را تمام دانش آموزان ناشنوا مقطع ابتدایی شهرستان ورامین در پایه های چهارم و پنجم ابتدایی در سال تحصیلی 92-91 تشکیل می دادند که در مجموع82 نفر در قالب 8 کلاس بودند و دامنه سنی آنها 10 تا 13 سال بوده و معلولیت دیگری غیر از آسیب شنوایی نداشتند. نمونه پژوهش به طور مساوی از هر پایه تحصیلی و به شکل تصادفی انتخاب شد و نیمی از آنها به طور تصادفی گروه گواه و نیمی دیگر گروه کنترل را تشکیل می داد. تعداد هر یک از گروه های کنترل و گواه با توجه به حجم جامعه آماری 19 نفر بود (نمونه گیری تصادفی ساده). برای جمع آوری اطلاعات از آزمون محقق ساخته استفاده شد و برای آزمون فرضیه ها از روش آمار استنباطی، برحسب مورد از روش تحلیل کواریانس استفاده شد. مقدار Fمحاسبه شده برای عامل گروه، 59/32 بود که معنی دار است (001/0>p ). نتایج نشان داد که این شیوه در بهبود مهارت های نگارشی کودکان آسیب دیده شنوایی موثر است.

اختلال پردازش شنوایی یک اختلال ادراکی حس ویژه است که ناشی از کم شنوایی محیطی نیست و بر رشد پردازش های یکپارچه زبان (گوش دادن و حرف زدن) و سوادآموزی (خواندن و نوشتن) اثر می گذارد. اختلال پردازش شنوایی ممکن است با اختلالات دیگر از جمله اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی همراه باشد. در موارد چندابتلایی اختلال پردازش شنوایی و اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی تشخیص باید به درستی و به طور کامل داده شده و برنامه ی درمانی به وسیله ی تیمی از متخصصان پیاده شود.

فن آوری اطلاعات و ارتباطات در حال ایجاد تغییرِ شکل و دگرگون سازی کل نظام آموزش و پرورش است. یکی از مظاهر قدرتمند فن آوری اطلاعات و ارتباطات، کاربرد رایانه در آموزش می باشد. این فن آوری، پتانسیل زیادی در تعلیم و تربیت دانش آموزان استثنایی به ویژه دانش آموزان کم بینا دارد. استفاده از فن آوری های رایانه و نیز فن آوری های کمکی برای این دانش آموزان، این امکان را به آنها می دهد تا مشکلاتی را که از بابت کم بینایی در یادگیری خود متحمل می شوند از میان بردارند. از جمله نرم افزارهای رایانه ای تولید شده برای افراد کم بینا، پویشگر و نرم افزار خواندن متون بر روی صفحه ی نمایش، نرم افزار بزرگ نمایی صفحه نمایش، نرم افزار خواندن متون روی صفحه نمایش، نرم افزار تشخیص نوری حروف نوشتاری و نرم افزار برنامه درسی چند رسانه ای است. همچنین از جمله فن آوری های سخت افزاری موجود برای این افراد می توان به اسکن دید، دوربین بزرگ نمایی، ذره بین های سی. سی. تی. وی ِقابل حمل، ذره بین های جیبی و ذره بین های دیجیتال اشاره کرد. در این مقاله قصد داریم به شرح ویژگی های هر یک از این نرم افزارها و سخت افزارها بپردازیم و بهره گیری از آنها را در کلاس های درس برای دانش آموزان کم بینا به منظور تسهیل آموزش به این دسته از دانش آموزان مورد بحث قرار دهیم.