تعلیم و تربیت استثنایی

زمینه: اختلال سلوک یکی از رایج ترین اختلال های روان پزشکی بین دانش آموزان است، بنابراین هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین تاثیر آموزش شناختی- رفتاری مدیریت خشم بر بازداری پاسخ دانش آموزان با اختلال سلوک بود. روش: روش پژوهش آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. نمونه پژوهش 24دانش آموز مقطع متوسطه با اختلال سلوک شهرستان رشت در سال تحصیلی 1396-1395 بود که به شیوه در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در 2گروه آزمایش و گواه (هرگروه 12نفر) گمارده شدند. برای جمع آوری داده ها از آزمون استروپ (1935) در مراحل پیش و پس از آموزش استفاده شد. آموزش شناختی- رفتاری مدیریت خشم به صورت گروهی در 8جلسه برای گروه آزمایش ارایه شد. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد که آموزش شناختی- رفتاری مدیریت خشم بر بهبود بازداری پاسخ دانش آموزان با اختلال سلوک به طور معنی داری تاثیر دارد (0/001>P). نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش، روش آموزش شناختی-رفتاری مدیریت خشم یکی از کارآمدترین روش های درمانی بوده و در کاهش تکانش گری، اضطراب و پرخاشگری بدنی در دانش آموزان با اختلال سلوک موثر است.

هدف از این پژوهش بررسی رابطه حمایت اجتماعی ادراک شده و تاب آوری با درماندگی روان شناختی مادران کودکان استثنایی شهر خرم آباد بود. روش: روش پژوهش از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل همه مادران کودکان استثنایی (کم توان ذهنی، نابینا و ناشنوا) شهر خرم آباد در سال1394 بودند. نمونه پژوهش شامل 204نفر از مادران کودکان استثنایی بودند که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای اندازه گیری متغیرها از پرسش نامه های حمایت اجتماعی ادراک شده زیمت و همکاران، تاب آوری کانر و دیوسون و درماندگی روان شناختی لاوبوند و لاوبوند استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد بین تاب آوری و حمایت اجتماعی با درماندگی روان شناختی مادران کودکان استثنایی رابطه وجود دارد که همگی در سطح 001/0 معنی دار بود. همچنین نتایج نشان داد حمایت اجتماعی و تاب آوری 60درصد از افسردگی، 50درصد از اضطراب و 17درصد از استرس مادران کودکان استثنایی را تبیین می کند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش می توان با انجام مشاوره به مادران کودکان استثنایی کمک کرد تا احساس کنند از حمایت اجتماعی برخوردارند تا بتوانند با مشکلات حاصل از داشتن کودک استثنایی مقابله کنند.

زمینه و هدف: بازخورد یکی از مهم ترین متغیرهای موثر بر کارایی یادگیری حرکتی و نحوه اجرای مهارت است و نقش بسیار مهمی در کنترل حرکتی و اکتساب مهارت حرکتی دارد. هدف این پژوهش بررسی تاثیر بازخورد آگاهی از نتیجه با تواترهای مختلف بر اکتساب یک مهارت هدف گیری در کودکان با نشانگان داون بود. روش: روش این پژوهش نیمه تجربی بود. نمونه 18کودک با نشانگان داون 6 تا 10سال بودند که به روش در دسترس انتخاب و پس از انجام پیش آزمون به 3گروه 6نفره با بازخورد (صفر درصد، 50 درصد و 100 درصد) تقسیم شدند. تکلیف شرکت کنندگان مهارت پرتاب از بالای شانه به سمت هدف ترسیم شده روی زمین بود. پیش از مرحله اکتساب 10پرتاب به عنوان پیش آزمون از شرکت کنندگان به عمل آمد. در مرحله اکتساب شرکت کننده ها 60پرتاب را انجام دادند. شرکت کنند گان گروه صفر درصد هیچ بازخوردی را دریافت نکردند، گروه 50درصد در نصف کوشش ها و گروه 100درصد در تمامی کوشش ها بازخورد دریافت کردند. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد بین عملکرد 3گروه در اکتساب مهارت هدف گیری تفاوت معناداری (05/0P<) وجود داشت و گروه بازخورد 100درصد عملکرد برتری داشت. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش که حاکی از عملکرد بهتر گروه بازخورد 100درصد در کودکان با نشانگان داون بود، پیشنهاد می شود در آموزش مهارت های حرکتی به این کودکان از بازخورد افزوده با تواتر بالا استفاده شود.

زمینه: کاشت حلزونی دستگاهی است که قابلیت دسترسی کودک را به بسامدهای مهم برای رشد زبان گفتاری فراهم می کند. عواملی که بر نتیجه کاشت اثر می گذارند، زیاد بوده و برخی عوامل همچون هوش بهر و توانایی حافظه کاری، ذاتی کودک بوده و تغییرپذیر نیستند. با این وجود، برخی عوامل کنترل پذیر هستند و ممکن است برای بهبود احتمال سطوح بالاتر موفقیت تغییرپذیر باشند. بر پایه ترکیبی از یافته های پژوهشی و تجربه های بالینی در گستره وسیعی از کودکان کاشت شده 12نکته مطرح شده در این مقاله اساس توان بخشی شنوایی کودکان ناشنوای پیشازبانی کاربر کاشت حلزونی را شکل می دهند. نتیجه گیری: مهارت های گوش دادن و گفتار در کودکان بلافاصله پس از کاشت به خودی خود پدید نمی آیند. توان بخشی فشرده و سنجیده لازم است تا کودکان بیاموزند از پیام الکتریکی دستگاه برای اهداف بازشناسی گفتار و فراگیری زبان و گفتار استفاده کنند.

زمینه: دایه گری دیجیتال به سبکی از مراقبت گفته می شود که وسایل دیجیتال، جایگزین روابط فعال کودک با محیط می شود و کودک در بیشتر ساعات بیداری در مجاورت مداوم با دستگاه های دیجیتالی است. کودکانی که از سنین بسیار پایین روزی چندین ساعت در معرض مستقیم دایه گری دیجیتالی بوده اند، فرصت تعامل با مادر یا مراقب را از دست داده و تجربیات غنی محیطی را که برای رشد بهنجار دستگاه عصبی ضروری است، دریافت نمی کنند که یک دسته از این کودکان، خردسالان با اختلال طیف اتیسم هستند. نتیجه گیری: براساس اصل انعطاف پذیری عصبی و یافته های پژوهش های پیشین، مواجهه طولانی مدت با وسایل دیجیتال (دایه گری دیجیتالی) در دوره های حساس رشد، بازسازماندهی پیوندهای ساختاری و کارکردی مغز خردسالان را دچار انحراف می کند و باعث بروز نقص در تعاملات اجتماعی و کلام، رفتارهای تکراری و کلیشه ای می شود. در این مقاله مروری پس از بیان مقدمه ای کوتاه، تعریف اختلال طیف اتیسم و دایه گری دیجیتالی و سازوکارهای احتمالی تاثیر دایه گری دیجیتالی بر نشانه های این اختلال ارایه و در پایان نتیجه گیری شده است.

زمینه و هدف: مشکلات رفتاری-هیجانی دانش آموزان با نرخ بالایی از معضلات اجتماعی همراه است و برای معلمان، خانواده و خود کودکان مشکلات بسیاری را ایجاد می کند، بنابراین مستلزم توجه ویژه مسئولان و دست اندکاران تعلیم و تربیت است. در این راستا، حمایت و مداخله رفتاری مثبت، نوعی رویکرد آموزشی است که می تواند برای کاهش و حذف مشکلات رفتاری-هیجانی دانش آموزان راهگشا باشد. حمایت و مداخله رفتاری مثبت، رویکردی است برای افزایش رفتار اجتماعی، بهبود پیامدهای بلندمدت زندگی در آینده و کاهش رفتارهای چالش برانگیز که می تواند جایگزینی مناسب برای رویکردهای تنبیهی سنتی باشد. نتیجه گیری: به طورکلی می توان گفت رویکرد حمایت و مداخله رفتاری مثبت می تواند حس انگیزش را در دانش آموزان با مشکلات رفتاری-هیجانی افزایش داده و تاثیر مثبتی در کاهش رفتارهای مشکل آفرین، تنظیم هیجانی و پیشرفت تحصیلی این دانش آموزان داشته باشد. درواقع رویکرد حمایت و مداخله رفتاری مثبت می تواند راهکارهای غیرکارآمد در مدارس را تغییر دهد و محیطی مثبت و قابل پیش بینی برای دانش آموزان با مشکلات رفتاری-هیجانی فراهم کند. در این مقاله پس از بیان مقدمه ای کوتاه، تعریف رویکرد حمایت و مداخله رفتاری مثبت ارایه شده، سپس تاریخچه رویکرد حمایت و مداخله رفتاری مثبت آورده شده است. در ادامه ضرورت و اهمیت رویکرد حمایت و مداخله رفتاری مثبت، سطوح حمایت و مداخله رفتاری مثبت و کاربرد رویکرد حمایت و مداخله رفتاری مثبت برای دانش آموزان با مشکلات رفتاری-هیجانی در ایران ارایه شده و در پایان نتیجه گیری صورت گرفته است.

زمینه: آزمون های هوش و شیوه ارزیابی سنتی برای پیش بینی میزان پیشرفت تحصیلی آتی دانش آموزان با نیازهای ویژه کارآمدی لازم را ندارند. از این رو، به تازگی بسیاری از پژوهشگران درپی روش هایی هستند که بتوانند به طور موثر تری به پیشرفت تحصیلی دانش آموزان کمک کرده و موفقیت های آتی آنان را پیش بینی کنند. یکی از جدیدترین روش های پیشنهادی برای دستیابی به هدف یادشده، الگوی پاسخ به مداخله است. الگوی پاسخ به مداخله، الگویی برای هدایت تدریس (یا همان مداخله) براساس میزان پیشرفت محصل (یا همان پاسخ) است که مبتنی بر ایده پیشگیری تدوین شده است. نتیجه گیری: یافته های پژوهشی حاکی از این است که الگوی پاسخ به مداخله در پیشگیری از مشکلات یادگیری دانش آموزان با نیازهای ویژه و بهبود پیشرفت آنان سودمند است. در این مقاله پس از بیان مقدمه ای کوتاه، تاریخچه الگوی پاسخ به مداخله ارایه و سپس تعریف الگوی پاسخ به مداخله آورده شده است. در ادامه انواع الگوی پاسخ به مداخله، اجرای الگوی پاسخ به مداخله و کاربرد الگوی پاسخ به مداخله برای دانش آموزان با نیازهای ویژه در ایران ارایه شده و در پایان نتیجه گیری صورت گرفته است.

زمینه و هدف: بازنگری در ملاک های تشخیصی اختلال های طیف اتیسم به طور گسترده ای پیش بینی شده و انتظار می رود نقش مهمی در پالایش تعریف آن داشته باشد. در مقایسه با نسخه پیشین، در نسخه پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی تغییرات متعددی ایجاد شده است. این ملاک ها هیچ گونه تاکیدی بر تاخیر زبان و سن شروع اختلال ها نداشته به جز این که اختلال های طیف اتیسم به عنوان نوعی اختلال عصبی تعریف شده است که نشانه های آن در اوایل دوره کودکی ظاهر می شود، اگرچه ممکن است این اختلال ها برای نخستین بار در مراحل بعدی زندگی نیز تشخیص داده شوند. حوزه های 3گانه اختلال های طیف اتیسم به 2حوزه حیطه اجتماعی-ارتباطی و حیطه رفتاری که شامل علایق ثابت و رفتارهای تکراری است، کاهش یافته اند. نتیجه گیری: در مقاله تظاهرات بالینی این اختلال ها در فرد مبتلا با جزییات بیشتری برحسب مشخصه های بالینی توصیف می شوند. افزون بر گزارش این تغییرات در طبقه بندی اختلال ها، دستورعمل های بین المللی عمده ای نیز معرفی شده اند و توصیف مختصری از شیوه های بالینی مناسب برای ارزیابی این اختلال و اصول کلی مداخله درمانی نیز ارایه شده است.