بررسی حمله محمود افغان به کوهگیلویه و بهبهان از منظر نسخه خطی بدایع الاخبار(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه‌های تخصصی:
فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۸۱ تا ۲۰۰ مورد از کل ۸۴۳ مورد.
آموزش های نظری در عصر صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
تغییر، از ضرورتهای حیات بشری؛ و تعلیم و تربیت تنها وسیله نیل به آن است. تحول و تغییر از شاخصههای جامعه ایران عصر صفوی بود. اینکه دولتمردان آن عصر برای نیل به مقاصد سیاسی، مذهبی و اقتصادی، جامعه را از طریق چه مؤسسات و با چه آموزشهایی جهتدهی و مدیریت میکردند، پرسشی درخور توجه است. دستاورد این تحقیق با بهرهگیری از روش تحقیق تاریخی، این است که پادشاهان صفوی در بعد آموزشهای نظری از کلیه مؤسسات سنتی و جدید، اعم از مساجد، خانقاهها، مدارس، قهوهخانهها و غیره با محتوایی متناسب با جهتگیری جدید مذهبی استفاده میکردهاند.
تحلیل تاریخی مهاجرت سادات از ایران به هند در عصر صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
سادات به عنوان گروهی با منزلت اجتماعی انتسابی، بنابر اتخاذ رویکردهای مذهبی شیعی از سوی حاکمان صفوی که خود نیز داعیه سیادت داشتند، در ابعاد مختلف سیاسی، اداری، اقتصادی و اجتماعی عصر صفوی، حامل نقش و جایگاه تاثیرگذاری بودند . با وجود این، در همین عصر شاهد مهاجرت معنادار آنها از ایران به هند هستیم . این پژوهش تلاش دارد تا علل و عوامل این مهاجرت را بررسی و تبیین نماید . یافته های این پژوهش که بر مبنای تبیین تاریخی انجام شده است، نشان می دهد، گرچه عوامل عمو می همچون تنگ نظری های فکری و مذهبی صفویان در قیاس با وسعت نظر گورکانیان، عدم اقبال مناسب حکام صفوی به مقوله هنر و ادبیات فارسی و در مقابل استقبال حکام گورکانی از ادیبان و هنرمندان، وجود جاذبه های اقتصادی در هند و حاکمیت خاندان های شیعی در دکن در مهاجرت فوق بی تاثیر نبوده، اما تنش های سادات با یکدیگر و تنش با حکومت صفوی نقش روشن و برجسته ای در شکل گیری این مهاجرت داشته است .
گفتگو با اهل تاریخ این شماره دکتر داریوش رحمانیان مدیر گروه تاریخ دانشکده ادبیات و علوم اجتماعی دانشگاه تبریز
حوزه‌های تخصصی:
پیامد های تهاجمات ازبکان بر من ق خراسان در دورة صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
منطقة خراسان یکی از مهم ترین کانون های بحران در دورة صفوی بود. این منطقه به سبب موقعیت حساس و
مهمی که داشت، همواره، مورد توجه همسایگان ایران، به ویژه ازبکان، قرار می گرفت. ازبکان به عنوان وارثان
چنگیز و سپس تیموریان، خراسان را سرزمین موروثی خود می انگاشتند. در مقابل، صفویان نیز به عنوان
جانشینان حکومت های رسمی ایران، این سرزمین را جزیی از قلمرو خود می شمردند. این عامل، در کنار عوامل
مذهبی، زمینه های برخورد های طولانی مدت صفویان با ازبکان را فراهم کرد. تقریباً یک دهه پس از ایجاد
دولت صفوی، مناسبات این دو به صورت منازعات سیاسی و مذهبی بروز یافت. این منازعات در همة ادوار
دولت صفوی تداوم داشت و از رهگذر آن، منطقة خراسان متحمل آسیب های جدی شد. حیات سیاسی،
اجتماعی، اقتصادی و مذهبی منطقة خراسان، که تا پیش از یورش های ازبکان طریق اعتلا می پیمود، بر اثر
تهاجمات پیوستة آنها دچار رکود و رخوت شد.پرسش محوری این پژوهش بر این اصل استوار است که
تهاجمات ازبکان چه تاثیراتی بر ساختار سیاسی و شرایط اجتماعی، اقتصادی و مذهبی منطقة خراسان داشته
است؟نتایج این تحقیق نشان می دهد که یورش های پیوسته ازبکان به مناطق آباد خراسان تمامی ابعاد حیات
انسانی در این منطقه را تحت تاثیر خود قرار داد و روند رشد و ارتقای فضای کلی خراسان را متوقف کرد و یا
کاهش داد.
تحولات فکری و عقلانی دوره ی صفوی فلسفه و علوم عقلی
حوزه‌های تخصصی:
پناهندگی سیاسی در دورهی صفویه؛ با تکیه بر پناهندگی اُلامه تکلو به امپراتوری عثمانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف این مقاله بررسی و تحلیل زمینه ها و علل شورش و پناهندگی اُلامه تکلو به دولت عثمانی و تأثیری است که این پناهندگی در روابط دولت صفوی با عثمانیان داشت. یافته های پژوهش نشان می دهد که این شورش که از سنخ کشمکش های نخبگان بر سر قدرت سیاسی بود، در سال 937 ه.ق، در ایالت آذربایجان به وقوع پیوست و با حمله ی اُلامه تکلو به دارالسلطنه ی تبریز و غارت آنجا آغاز شد. پس از آن، اُلامه چون نتوانست نیروی لازم برای جنگ با شاه طهماسب را فراهم کند، درصدد همکاری با عثمانیان برآمد و از ترس پادشاه ایران و برای دریافت کمک، به سلطان سلیمان عثمانی پناهنده شد و او را به حمله به ایران تحریک کرد. در بروز شورش و پناهندگی اُلامه تکلو، تضادهای داخلی حکومت، قدرت طلبی و انگیزه های شخصی او، شیوه ی خشن شاه طهماسب در برخورد با طایفه ی تکلو و نیز تأثیر سیاست خارجی کشور عثمانی برای به دست آوردن اهرم فشار برای به چالش کشیدن دولت مقابل را نمی توانیم نادیده بگیریم. این پناهندگی موجب وقوع اولین دوره ی جنگ های چهارگانه ی ایران و عثمانی، تضعیف نیروی کارآمد و نخبگان سیاسی قبیله ی تکلو در ساختار قدرت صفویان، ازدست رفتن بغداد و تصرف آن به دست عثمانیان، خدشه دار شدن مقام قداست و پادشاهی و ویرانی گسترده در غرب ایران شد.
وضعیت پزشکی و بیمارستان های ایران در عصر صفوی
حوزه‌های تخصصی:
خاستگاه نیاکان شیخ زاهد و محل کنونی آرامگاه او(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه‌های تخصصی:
شیخ زاهد گیلانی مرشد شیخ صفی الدین اردبیلی است. نه نیاکان شیخ زاهد ونه
نیاکان شیخ صفی الدین، هیچ کدام از گیلان و اردبیل برنخاسته اند، بلکه خاستگاه نیاکان هر
دو آنها ، سنجان بوده و نسب این مرشد و مرید به کردان می رسد. خاستگاه شخص شیخ
زاهد هم در میان تالش ها بوده و چون تالش را همواره بخشی از گیلان دانسته اند، از این
روی، او به گیلانی شهرت یافته و ظاهراً این پسوند گیلانی بعدها به آخر اسم شیخ زاهد
افزوده شده است. نگارنده که نزدیک به سی سال درباره پیوستگی شیخ صفی الدین به شیخ
زاهد و گرایش تالش ها به صفویه و محل زندگی و آرامگاه کنونی شیخ زاهد، سرگشته بود
و راه به جایی نمی برد، سرانجام در پی پژوهش های کتابخانه ای و میدانی به نتایجی دست
یافت که می تواند روشنگر برخی از نکات تاریک تاریخ شیخ زاهد و صفویه باشد. این
مقاله می کوشد به پرسش های بالا، تا حد امکان پاسخ های روشنی بدهد.
نقش و جایگاه خاندان جابری در دیوانسالاری عصر صفویه، با تاکید بر میرزا سلمان خان جابری (985 تا 1135ق)
حوزه‌های تخصصی:
تشکیل دولت های متعدد در تاریخ ایران اسلامی و دوام حاکمیت آن ها، به عوامل مختلفی بستگی داشته که تشکیلات اداری و دیوانسالاری، مهم ترین آن ها بوده است. در این تشکیلات، ایرانیان و خاندان های معتبر و مشهور دیوانی نقش پررنگی داشته اند. تشکیل دولت صفوی موجب شد تا بار دیگر، ایرانیان در تشکیلات اداری حضور یابند؛ به دنبال آن، خاندان های جدیدی نیز وارد عرصه دیوانی شدند که شایستگی و توانمندی چشمگیری را از خود به نمایش گذاشتند. جابری ها نمونه مشخصی از این خاندان ها بودند. جابری ها از خاندان های سرشناس و تأثیرگذار، در تشکیلات و نظام دیوانی و حتی ساختار سیاسی دولت صفوی بودند. تعدادی از آنان توانستند به عنوان کارگزاران نظام دیوانی، در دوره هایی از دولت صفویه، مسئولیت های مهمی را بر عهده گیرند. مهم ترین آن ها، میرزاسلمان خان جابری انصاری بود. نظر به اهمیت حضور و عملکرد میرزاسلمان و خاندان جابری در دیوانسالاری صفویه، این پژوهش با هدف بررسی نقش و جایگاه آن ها در دوره صفویه، درپی پاسخ گویی به این سؤال است که خاندان جابری در تشکیلات اداری و دیوانی دولت صفویه چه نقش و جایگاهی داشته اند؟ برای پاسخ گویی به سؤال فوق، این فرضیه را به آزمون گذاشته ایم که خاندان جابری با تصدّّی مناصب و مسئولیت های مهم در تشکیلات دیوانی صفویه، حضوری فعال و مؤثر در مدیریت این تشکیلات و اداره قلمرو صفوی داشته اند. جمع آوری اطلاعات و داده های تاریخی این پژوهش، به روش مطالعه کتابخانه ای و بررسی موضوع به شیوه توصیفی تحلیلی صورت پذیرفته است. نتایج حاصل ضمن اثبات فرضیه فوق، اطلاعات دقیقی از چگونگی ورود و عملکرد مشهورترین فرد این خاندان، یعنی میرزاسلمان خان، در نظام دیوانی صفویان و نیز چرایی برافتادن او بیان می کند. همچنین نشان می دهد که جابری ها حتی پس از قتل میرزاسلمان خان و تا زمان آخرین شاه صفوی، مسئولیت های مختلفی بر عهده داشته اند.
بررسی اوضاع سیاسی ریشهر از ظهور صفویه تا پایان دوره طهماسب اول(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
پیشینه تاریخی بندر ریشهر در شبه جزیره بوشهر به چندین هزار سال قبل از میلاد منتهی می شود. در زمان پادشاهی عیلام، این منطقه لیان نام داشته و به لحاظ اقتصادی و سیاسی، از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. در دوره ساسانیان لیان تغییر نام پیدا کرده و ریشهر نام گرفت. در این دوره ریشهر به اوج رونق و شکوفایی در زمینه های سیاسی، نظامی و اقتصادی رسید. با ورود اسلام به ایران، ریشهر نیز به مانند مناطق دیگر توسط اعراب فتح شد و به مدت هفت قرن در سکوت و ابهام قرارگرفت ، تا سرانجام در دوره صفویه به دنبال تحولات سیاسی و اقتصادی و رونق خلیج فارس و حضور پرتغالی ها مجددا در تاریخ مطرح گردید. در این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی ضمن نگاهی به پیشینه ریشهر و تحولات این منطقه تا روی کار آمدن صفویان به بررسی جایگاه ریشهر در تحولات صفویه از ظهور این سلسله تا پایان حکومت شاه طهماسب اول پرداخته خواهد شد..
سیاست های شاه عباس اول در رونق تجاری ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه‌های تخصصی:
پژوهشی در اصطلاحات مالی دوره صفویه(پرداخت وظیفه به موالید و مشایخ در آستان قدس)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی یکی از اصطلاحات مالی دوره صفویه بر اساس محتوای اسناد موجود در مرکز اسناد آستان قدس ،سنجش ارزشهای اطلاعاتی این اسناداست تاکنون درباره وظیفه دردوره صفویه تحقیق مستقلی صورت نگرفته است واین پژوهش در نظردارد تا به عنوان اولین کار مدون در این زمینه با استفاده از اطلاعات اسنادآستان قدس که درباره پرداخت های مالی به افراد مختلف می باشد صرفابه پرداخت وظیفه به موالید و مشایخ بپردازد.
روش،رویکرد پژوهش: روش این پژوهش اسنادی و متکی بر اطلاعات موجود در اسناد هست که با تبیین ویژگیهای سندشناسی و سندپژوهی آن ها سعی می کندجنبه های مختلف اهمیت اسناد را مشخص نمایدالبته نیم نگاهی نیز به منابع کتابخانه های در تایید یا رد مطالب سندی دارد.
یافته ها و نتایج پژوهش : یافته های این پژوهش نشان می دهد که آنچه تاکنون تحت عنوان وظیفه درمنابع دست اول و یا مقالات به آن پرداخته شده کلی بوده و به جزئیاتی مانندعلت پرداخت،نحوه پرداخت و میزان آن توجه نشده است و بررسی اطلاعات اسناد مورد بررسی درباره یکی از انواع پرداخت وظیفه ضمن آشنایی با این نوع سند ما را با دیدگاههای جدیدی در زمینه اصطلاحات مالی دوره صفویه آشناو زمینه تحقیقات بیشتر در این حوزه را فراهم نماید.
نقد و بررسی سفرنامه های سفرای ونیزیان در ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه‌های تخصصی:
سفرنامه های ونیزیان در ایران شامل شش سفرنامه است که پنج بخش آن توسط سفرای ونیزی نوشته شده است. این سفرنامه ها از نظر تاریخی سیاسی جغرافیایی برای ایران عهد آق قیونلو و صفوی از اهمیت شایانی برخوردار است. در مقاله حاضر پنج سفرنامه سفرای دولت ونیز به ایران مورد بررسی قرار گرفته است