درخت حوزه‌های تخصصی

تاریخ

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ایران اسلامی ایران باستان ایران پیش از تاریخ تاریخ جهان فلسفه تاریخ گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴٬۴۴۱ تا ۴٬۴۶۰ مورد از کل ۲۸٬۲۶۹ مورد.
۴۴۴۱.

فعالیت های سیاسی-اجتماعی ملک جهان خانم مهد علیا در دوران قاجار

نویسنده:
منبع: جندی شاپور سال چهارم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: ملک جهان خانم قاجار ناصرالدین شاه امیرکبیر مهد علیا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۶۸ تعداد دانلود : ۶۹۷
زنان در دورهٔ قاجار همواره به عنوان عضوی فعال از جامعه حضور داشتند و نقش مهمی در امور سیاسی اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی برعهده داشتند. یکی از زنان قدرتمند در دوران قاجار ملک جهان خانم مهد علیا همسر محمد شاه قاجار است. جهان خانم مشهور به نواب و ملقب به مهد علیا متولد ۱۲۲۰ق/۱۸۰۵م، دختر محمدقاسم خان پسر سلیمان خان اعتضادالدوله قاجار قوانلو و نوهٔ دختری فتحعلیشاه است. در واقع هدف از این پژوهش بررسی نقش و فعالیت های سیاسی و اجتماعی و موقوفات ملک جهان خانم مهد علیا در دوران قاجار است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که ملک جهان خانم چه نقشی در جریانات سیاسی و اجتماعی در دوران قاجار داشته است. فرضیهٔ تحقیق آن است که ملک جهان خانم نقش مهمی در انتصاب حکام و وزرا داشته و در امور عام المنفعه فعالیت داشت و آثاری وقف کرده بود. روش پژوهش نیز مبتنی بر کار کتابخانه ای و عمدتاً بر یک مطالعهٔ تاریخی-تحلیلی استوار است.
۴۴۴۲.

تصویر امام حسین علیه السلام در گزارش های «اثبات الوصیه»(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام در آیینه پژوهش سال پانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۴۴)

کلیدواژه‌ها: اثبات الوصیه امام حسین علیه السلام رویدادهای غیرطبیعی اخبار غیبی اخبار تاریخی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۶ تعداد دانلود : ۶۰۸
ضرورت و اهمیت اعتبارسنجی اخبار مربوط به امامان معصوم علیهم السلام، به ویژه در منابع شیعی، برکسی پوشیده نیست. مقاله پیش رو، بررسی اعتبار اخبار بخش «امام حسین علیه السلام» در کتاب «اثبات الوصیه» (منسوب به مسعودی) است که با توجه به عدم ذکر اسناد بیشتر اخبار در این کتاب، از جمله اخبار این بخش، به پی جویی عین یا مشابه اخبار در دیگر کتاب های تاریخی و حدیثی پرداخته است. ازآنجاکه اعتبارسنجی اخبار تنها شامل بررسی اسناد آنها نمی شود، به بررسی محتوایی اخبار نیز توجه شده است، هرچند این توجه وجهه همت مقاله قرار نگرفته است. این بررسی نشان می دهد با اینکه اخبار این بخش بدون ذکر سند بیان شده، اما عین یا مشابه بیشتر آنها در دیگر کتاب های تاریخی و حدیثی یافت می شود. تصویر کلی، که این کتاب از امام حسین علیه السلام ارائه می دهد، تصویری ماورایی و بدون توجه به جنبه مادی و تاریخی زندگی ایشان است. این تصویر، حتی در ارائه حادثه خونبار عاشورای 61 هجری نیز دنبال شده است. در خصوص علت عدم ذکر اسناد، به نظر می رسد مؤلف این کتاب، علاقه وافری به نقلِ مضمون اخبار داشته است.
۴۴۴۳.

بررسی نمودهای فرهنگ جاهلی در عرصه زن و خانواده در ایران مقارن ظهور اسلام(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام در آیینه پژوهش سال پانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۴۴)

کلیدواژه‌ها: ظهور اسلام ایران جاهلیت فرهنگ جاهلی جاهلیت در ایران زن و خانواده در ایران عصر ساسانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷۰ تعداد دانلود : ۸۹۹
فرهنگ جاهلی در دوره پیش از اسلام بر همه جا سایه افکنده بود. در قرآن کریم بدون آنکه از مکان، زمان و قوم خاصی نام ببرد به مؤلفه ها و ویژگی های جاهلیت اشاره کرده است، اما برای فهم بیشتر مخاطبان اولیه، که همان عرب جاهلی بود، نمونه هایی از فرهنگ جاهلی در جزیره العرب را برشمرده است. بدین لحاظ، نباید جاهلیت را منحصر در جزیره العرب دانست. در آستانه ظهور اسلام، ایران به عنوان یکی از مناطقِ دارای اهمیتِ جغرافیایی و سوابق تمدنی، مشحون از نمونه های فرهنگ جاهلی بود. در این نوشتار به تحلیل نمودهای فرهنگ جاهلی در یکی از بخش های مهم جامعه، یعنی حوزه زنان و نظام خانواده در ایران معاصر ظهور اسلام می پردازیم. محورهای کلی مورد بحث، عبارت است از: چگونگی جایگاه و منزلت زنان در نگاه ایرانیانِ مقارن ظهور اسلام، گونه های ازدواج، چگونگی رفتار با زنان و فرزندان، و در نهایت، تحلیل زمینه ها و عوامل این وضعیت.
۴۴۴۴.

تاریخ نگری و تاریخ نگاری ابوعلی مسکویه

نویسنده:
منبع: تاریخ نو سال هشتم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: ابوعلی مسکویه تجارب الامم تاریخ نگری تاریخ نگاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۲ تعداد دانلود : ۵۵۲
تاریخ نویسی ایرانیان از زمان کهن تا سالهای حکومت قاجارها، به جز استثناهای نادر، روایت اغراق-گونه، غیر انتقادی و غیر تحلیلی و تعلیلی سرگذشت پادشاهان و سیاست و جنگهای آنها برای جهانگیری و جهانداری بوده است. ابوعلی مسکویه، فیلسوف و مورخ دوره حکومت آل بویه، از معدود مورخانی است که ضمن انتقاد از چنین شیوه ای، استفاده از خرد در سنجش حوادث تاریخی و بررسی انتقادی و تعلیلی آنها را مدنظر قرار داده و خواسته است اثر متفاوتی بیافریند. بررسی میزان موفقیت مسکویه در خلق اثر مورد نظر خویش که در آن فاصله میان بینش تاریخی و روش تاریخ نویسی وی به حداقل رسیده باشد، موضوعی است که در این تحقیق مورد پژوهش قرار می-گیرد. نتیجه این تحقیق نشان می دهد، اگر چه مسکویه در تألیف مهمترین اثر تاریخی خود- تجارب الامم-، با پرداختن به علل وقوع حوادث، تجزیه و تحلیل آنها بر اساس عقل و منطق و پرهیز از اغراق و چاپلوسی، اثر متفاوتی را آفریده است ولی در بها دادن به حوادث سیاسی و نظامی و عدم توجه به اجتماع، اقتصاد و فرهنگ، به همان راه پیشینیان رفته و نتوانسته است فاصله بین دیدگاه هایش در مقدمه و عملش در تاریخ نویسی را کاملاً از بین ببرد.
۴۴۴۵.

واکاوی شورش های متقارن عصر نادری متأثر از احساس محرومیت نسبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال دهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۸ ۸۳-۱۱۱

کلیدواژه‌ها: دوره ی افشاری نادرشاه افشار مشروعیت سیاسی محرومیت نسبی شورش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۹ تعداد دانلود : ۷۹۸
حکومت داری نادرشاه سراسر با وقوع شورش های اجتماعی توأم بود. عوامل گوناگونی، ازجمله فقدان مشروعیت سیاسی و شیوه ی حکومت داری، در ایجاد احساس محرومیت نسبی و در نتیجه بروز این شورش ها، نقش اساسی داشتند. مقاله ی حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با گردآوری داده ها از طریق کتابخانه ای، با امعان نظر به نظریه ی محرومیت نسبی، در پی پاسخ به چرایی وقوع این شورش ها و نیز این سؤالات بوده است: شورش های متقارن چه اثرهایی در رفتار و کشورداری نادرشاه داشت؟ و آیا این شورش ها با احساس محرومیت نسبی عمومی مرتبط بود؟ نتایج تحقیق نشان می دهد که وقوع شورش های متقارن، به دنبال تمرّد بزرگان کشوری، و نقطه ی عطفی در تغییر حُسن سلوک نادرشاه با مردم کشور بود و با تمسک اَشراف و سران به نافرمانی، احساس محرومیت نسبیِ نزولیِ درونی شده ی مردم، مفرّی برای ظهور به شکل آشوب پیدا کرد.
۴۴۴۶.

کاربرد اسناد تصویری و تاریخ شفاهی معماری در بازنمایی ریزفضاها و مدل سازی سه بعدی خانه ی تاریخی نواب رضوی یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال دهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۸ ۱۵۷-۱۸۶

کلیدواژه‌ها: خانه ی نواب رضوی اسناد تصویری تاریخ شفاهی معماری کالبد و کارکرد خانه تجربه ی زیسته

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۸ تعداد دانلود : ۱۰۰۲
عوامل مختلفی در گذر زمان، به آسیب دیدن خانه های ایرانی منجر شده است. با بررسی اسناد باقی مانده از خانه ی نواب رضوی یزد می توان بخش عمده ای از فضاهای ازدست رفته را بازنمایی کرد و همچنین حدس و گمان در مرمت این خانه ی تاریخی را به حداقل رساند. باور بنیادین این پژوهش آن است که مطالعات تاریخ شفاهی معماری و نیز اسناد تصویری تاریخی موجود، در بازنمایی فضاهای ازدست رفته ی این بنا تأثیرگذار است. تاکنون پژوهش هایی درباره ی خانه های تاریخی یزد صورت گرفته، اما کمتر پژوهشی با استفاده از اسناد تاریخ شفاهی به بازنمایی فضاهای خانه ها پرداخته است. روش داده اندوزی در این پژوهش، مطالعات کتابخانه ای و میدانی است. این مقاله بر آن است تا به بازنمایی روابط کالبدی و کاربری ریزفضاهای ازدست رفته ی معماری خانه ی تاریخی نواب رضوی یزد دست یابد.
۴۴۴۷.

بررسی اندیشه های حکمروایی در حکومت آل بویه بر اساس نام گذاری فرزندان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۶ 25-51

کلیدواژه‌ها: آل بویه فرهنگ ایرانی- اسلامی نام گذاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۴ تعداد دانلود : ۸۵۱
دوره ی آل بویه در بازتعریف سنت های حکمروایی در تاریخ ایران دوره ی اسلامی، نقشی مهم دارد؛ این امر را پژوهشگران از وجوه مختلف بررسی کرده اند. پژوهش حاضر معطوف به بررسی در حوزه ی فرهنگی و متکی بر شناسایی ارتباط اندیشه های حکمروایی این خاندان با دیگر رفتار های فرهنگی آنان است. قلمرو فرهنگی مورد مطالعه نیز نام گذاری فرزندانشان است. این بررسی با رویکرد توصیفی تحلیلی و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و کمّی انجام شده است. دستاورد تحقیق نشان داد که نام گذاری فرزندان این خاندان، تابعی از اندیشه های فرهنگی - سیاسی و حکمروایی آنان است. این اندیشه متکی بر تعمیق پیوند فرهنگی میان سنت های ایرانی و فرهنگ اسلامی و نیز با تکیه بر علایق شیعی بود که در نام گذاری آنان نیز قابل مشاهده است. رفتار آل بویه در نام گذاری فرزندانشان بر چهار رکن «فرهنگ ایرانی»، «فرهنگ اسلامی»، «علایق شیعی» و نیز «توجه به پاسداشت پیشینه ی خاندانی» استوار بود.
۴۴۴۸.

تحلیل وضعیت تپه بتکی الشتر در عصرمفرغ (مبتنی بر یافته های سفالی حاصل از گمانه زنی به منظور تعیین حریم و بررسی سطحی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات باستان شناسی پارسه سال دوم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۵ 7-18

کلیدواژه‌ها: تپه بتکی الشتر عصرمفرغ سفال گونه شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۴ تعداد دانلود : ۶۸۹
تپه بتکی یکی از شناخته شده ترین محوطه های باستانی شهرستان الشتر است و این به سبب بررسی هایی بوده که از حدود 80 سال پیش تاکنون در این محوطه باستانی صورت گرفته است. بررسی های اولیه در این تپه باستانی نشان دهنده وجود ادوار فرهنگی از دوران پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی است. در این ارتباط و درجهت حفاظت از تپه باستانی بتکی، نگارنده ازسوی میراث فرهنگی استان لرستان در مردادماه 1397 ش. مأموریت بررسی و گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و حریم این تپه را یافت. بررسی سطحی و گمانه زنی در این تپه از 7 تا 20 مردادماه ادامه یافت. در این مدت تپه به دقت موردبررسی قرار گرفت و 17 گمانه 5/1 در 5/1 متر در جهات مختلف تپه ایجاد شد. در طی بررسی سطحی محوطه، هدف، ثبت دقیق یافته های فرهنگی نواحی مختلف تپه بود. برای این منظور، تپه به 5 ناحیه شمال، غرب، جنوب، شرق و مرکز تقسیم و هر ناحیه به دقت بررسی شد. هدف از این کار، تفکیک نواحی مختلف تپه جهت ثبت یافته های فرهنگی و تشخیص تراکم مواد فرهنگی ادوار مختلف در هر ناحیه از تپه بتکی بود. بنابراین بررسی وجود دوره مفرغ در تپه بتکی و همچنین بررسی تپه ب منظور تحلیل پراکنش مواد فرهنگی مربوط به این دوره در نواحی مختلف آن، از مهم ترین اهداف این پژوهش است. در این تحقیق، 22 نمونه سفال عصرمفرغ گردآوری شده از بررسی سطحی و کاوش تعیین عرصه و حریم تپه بتکی مورد مطالعه و گونه شناسی قرار گرفته است. این تعداد سفال از میان 330 نمونه سفال به دست آمده از گمانه زنی و بررسی سطحی تپه انتخاب شده اند؛ یعنی تنها 22 نمونه سفال مربوط به دوره مفرغ بوده است. بنابراین باوجود وسعت نسبتاً زیاد تپه بتکی و غنای فرهنگی آن در ادوار بعد، در دوره مفرغ چندان قابل توجه نیست.
۴۴۴۹.

بررسی کارکردهای رسانه ای خطابه و منبر در عصر اول عباسی (132-232ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال هشتم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲۹ 115-132

کلیدواژه‌ها: خطابه منبر رسانه عصر اول عباسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۸ تعداد دانلود : ۶۰۲
با آغاز خلافت عباسیان، خطابه و منبر، به عنوان رسانه هایی ارتباطی و تأثیرگذار، در خدمت توجیه مشروعیت و تثبیت حکومت قرار گرفتند. در سده اول خلافت عباسیان، خطبه خواندن به نام خلیفه به معنای رسمیت یافتن قدرت او بود و منبر نیز به تریبونی تبدیل شد که بر آن خطابه هایی برای اعلام رسمی خلیفه وقت و ولیعهد او و دعا برای آنان ایراد می شد. در طرف مقابل، مخالفان نظام عباسی نیز از این کارکردهای رسانه ای خطابه و منبر استفاده می کردند؛ آن ها با ایراد خطابه هایی در ذکر رذایل و مظالم خاندان بنی عباس، مردم را به نظام خلافت بدبین و به این وسیله، مشروعیت خلفا را در اذهان مردم خدشه دار می کردند. با توجه به اهمیت موضوع، پژوهش حاضر درصدد است تا کارکردهای منبر و خطابه را، به عنوان رسانه های ارتباطی تأثیرگذار در تمدن اسلامی، با تکیه بر عصر اول خلافت عباسیان (132-232ق) بررسی کند.
۴۴۵۰.

داد و ستد تجاری فارس در دوره افشاریه: تداوم و افول کارکرد تاریخی

نویسنده:
منبع: تاریخ ایران اسلامی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ 67 - 92
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۷ تعداد دانلود : ۲۱۳
فارس در طول تاریخ خود به عنوان حلقه اتصال خلیج فارس با مناطق داخلی ایران در داد و ستدهای تجاری ایفای نقش کرده است. این نقش در دوره افشاریه به دلیل افول اقتصاد و تجارت در  ایران و تغییرات بنیادی در مناسبات تجارت جهانی از اهمیت دو چندانی برخوردار می گردد. مسئله اصلی این مقاله چرایی و چگونگی تجارت فارس با نقاط برون مرزی و مناطق پیرامونی اش و جایگاه و اهمیت فارس در این چارچوب جدید است. روش تحقیق این مقاله توصیفی-تحلیلی براساس منابع کتابخانه یی و استناد به اسناد و داده های تجاری موجود می باشد.این پژوهش نشان می دهد که گرچه فارس در این دوره کارکرد تاریخی اش را تداوم می بخشد، اما نشانه های آشکاری را از تغییر جهت تجاری صادرات-واردات به وجه غالب واردات می توان دید.
۴۴۵۱.

چالش های اجتماعی-سیاسی ظهور سینما در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات تاریخ اجتماعی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 137-155

کلیدواژه‌ها: سینما سینماتوگراف چالش های اجتماعی و سیاسی ممیزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۹ تعداد دانلود : ۴۳۹
ورود سینما به ایران اگرچه تقریبا همزمان با ظهور این صنعت در جهان مدرن بود، با چالش های متعددی روبرو بود که پیشرفت آن را در مقایسه با تحولات سینمای غربی با کندی مواجه کرد. در واقع، این امر که ابتدائا در سال های پایانی استبداد قاجاری و با حمایت مظفرالدین شاه صورت گرفت، خیلی زود به محلی برای مجادله میان طیف های مختلف سیاسی و اجتماعی بدل شد. پژوهش حاضر به دنبال آن است که با طرح این پرسش که ورود سینما به ایران با چه چالش های مواجه بوده است، با بهره گیری از روش مطالعه اسناد و مکتوبات، پاسخ مناسب این پرسش را فراچنگ آورد. به نظر می رسد برخی از فعالان بازار که شمه خوبی در شناخت نیازهای جامعه داشتند، در سطحی نگری در تولید و پخش آثار سینمایی در کشور موثر بودند و از سوی دیگر، جریان های محافظه کار اجتماعی و دینی نیز با استدلال های خود، از نگرانی درباره پیامدهای نامناسب اخلاقی و اعتقادی آن برای مخاطبان سخن می گفتند. علاوه بر اینها، دستگاه قدرت سیاسی و همچنین نیروهای اشغالگر متفقین –در ابتدای دهه 1320- نیز تمایل داشتند که این صنعت را در اختیار خود گیرند و با اعمال سیاست های ممیزی و یا نفوذ در ساختار سیاست گذاری، هدایت جریان فکری جامعه را تحت کنترل خود داشته باشند.
۴۴۵۲.

حیات علمی و فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی (1329-1255 ه . ق)

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال ششم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۲

کلیدواژه‌ها: آخوند خراسانی مشروطیت فرهنگی اندیشه ی سیاسی مشروعیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۳ تعداد دانلود : ۵۲۳
محمد کاظم خراسانی، معروف به آخوند، زاده ی طوس در سال ۱۲۵۵ ه .ق است. آخوند خدمات بسیاری برای جامعه ی فرهنگ و تمدن شیعه انجام داد. عظمت حوزه ی درس آخوند نه تنها در عالم تشیع بلکه در سرتاسر عالم اسلام گسترش یافته بود زیرا تعداد شاگردان بسیاری را تربیت کرد. گفته شده در عالم اسلام بعد از امام صادق (ع) مدرسی مانند آخوند پا به عرصه ی وجود ننهاده است. اندیشه تمدن ساز آخوند شامل نظام سازی سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و تولید علوم شیعی بود. وی اصول کشور داری را بر شش محور قرار داده شامل حکومت داری بر مبنای ارزش ها ی اسلامی، گزینش کارگزاران و مشاوران سالم و کارآمد، برنامه ریزی برای توسعه و ترقی کشور، حفظ اقتصاد سیاسی و اقتصاد کشور، گسترش عدالت اجتماعی و رأفت و مردم داری می باشد.، دیدگاه آخوند خراسانی در مقام مجتهدی عقل گرا با دیدگاه وی درباره ی ولایت فقیه در ارتباط است و ارتباط منطقی این دو با هم، اندیشه ی سیاسی او را از انسجام برخوردار می سازد. استدلال فقهی وی در بحث مشروطیت، در زمینه ی مشروعیت حکومت مشروطه فهم پذیر است. آخوند برای رفع ظلم از مظلوم، خصوصاً ملت ایران به مشروطیت روی آورد.
۴۴۵۳.

تحلیل دلایل تداوم بحران در سرزمین های اشغالی بر اساس نظریه ساخت یابی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخی جنگ سال دوم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۳) 1-29

کلیدواژه‌ها: فلسطین اسرائیل ساختار کارگزار نظریه ساخت یابی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳۶ تعداد دانلود : ۶۹۶
مسأله فلسطین، قدیمی ترین و پیچیده ترین بحران در جهان محسوب می شود و می توان آن را یکی از مهم ترین منازعات خاورمیانه در قرن بیستم، به ویژه پس از جنگ جهانی دوم به شمار آورد. سال ها از این بحران می گذرد و طرح های بسیاری برای رفع آن ارائه شده که هیچ کدام نتیجه ای در بر نداشته و همچنان نتایج بحران، گریبان گیر ساکنین این سرزمین است. عدم توجه به واقعیت های موجود در صحنه فلسطین موجب شده تا طرح های مزبور هیچ موفقیتی در برنداشته باشند. برای ارائه راهکار مناسب، بایستی پیچیدگی های بحران را شناخت؛ لذا، سؤال اساسی این است که چرا علی رغم گذشتِ بیش از نیم دهه از منازعه اسرائیل فلسطین، هنوز این مسأله لاینحل باقی مانده و هیچ یک از پیشنهادات ارائه شده نتوانسته به این موضوع پایان دهد؟ پاسخ ما به این سؤال، چند بُعدی است و عوامل کارگزاری و ساختاری متعددی را شامل می شود که در این جا به وسیله نظریه ساخت یابی آنتونی گیدنز بدان پرداخته می شود. طبق دیدگاه گیدنز، کارگزار و ساختار در کنار هم موجب شکل گیری پدیده ها می شوند و هیچ یک بر دیگری تقدم ندارد. بر این اساس، یافته های پژوهش نشان می دهد که باید ساختار منطقه و جهان برای حل مسأله فلسطین آماده شود. بدون موافقت و همراهی قدرت های بزرگ و کشورهای منطقه هیچ راه حلی راه به جایی نخواهد برد. همچنین در بخش کارگزار باید دو طرف بحران بتوانند به اجماع داخلی برسند و نه این که تنها نماینده بخشی از حاکمیت و قدرت در سرزمین خود باشند.
۴۴۵۴.

پیامدهای اجتماعی جنگ قطوان در ماوراءالنهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخی جنگ سال دوم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۳) 53-73

کلیدواژه‌ها: قراختاییان ماوراءالنهر سلجوقیان قراخانیان قطوان اوضاع اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲۴ تعداد دانلود : ۷۷۸
مهاجرت قراختاییان از چین شمالی به ماوراءالنهر، در نیمه اول قرن ششم هجری، با مقاومت دولت سلجوقی مواجه شد. تقابل این مهاجمان با سلطان سنجر سلجوقی در نبرد قطوان و غلبة آنها بر ماوراءالنهر، پیامدهای شگرف اجتماعی و اقتصادی را در پی داشت. این مقاله در صدد است تا با روش توصیفی تحلیلی، ضمن توصیف چگونگی جنگ قطوان و اشاره به چگونگی تعامل قراختاییان با اهالی منطقه، به این پرسش پاسخ دهد که غلبه قراختاییان چگونه و چه تأثیری بر اوضاع اجتماعی ماوراءالنهر گذاشت؟ نتایج این بررسی نشان می دهد که غلبه قراختاییان درجنگ قطوان و تفاوت فرهنگی و مذهبی این ایلات با بومیان منطقه، هم زمان با لگام گسیختگی ایلات قرلقِ منطقه، تأثیرات شگرفی در اوضاع اجتماعی و اقتصادی منطقه داشت که از آن میان می توان به ناامنی اجتماعی، رکود اقتصادی و اختلال در تجارت، کشاورزی، دامپروری و تغییر بافت جمعیتی منطقه اشاره کرد.
۴۴۵۵.

پیکرک های مفرغی سبک مصری دورهٔ هخامنشی موزهٔ تخت جمشید

نویسنده:
منبع: جندی شاپور سال چهارم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱۳

کلیدواژه‌ها: هخامنشی تخت جمشید پیکرک مصری مفرغ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۹ تعداد دانلود : ۷۱۴
مجسمه سازی یکی از قدیمی ترین هنرها است. انسان ها قبل از نقاشی یا ساخت بناها به ساختن مجسمه می پرداختند. اولین ترسیم های مربوط به بشر مربوط به حکاکی بر روی دیواره غارها یا سطح زمین بود. این عامل به همان اندازه که به پیدایش هنر نقاشی کمک می کرد عامل توسعه و پیداشی هنر مجسمه سازی بود. از بقایای ساخته های مربوط به دوران ماقبل تاریخ می توان چنین برداشت نمود که مجسمه سازی در دوران ماقبل تاریخ به منظور جنبه های هنری و زیبایی شناختی ساخته نمی شده است. این مجسمه ها در قبایل مختلف برای دریافت کمک های معنوی و روحانی و ادامه بقا ساخته می شده است. این تنه های زنان، مردان، کودکان یا تلفیقی از آنها، مجسمه هایی برای بزرگداشت نیروهای طبیعت و عبادت این نیروها به عنوان مظاهر بدی یا خوبی بودند. تعدادی پیکرک به سبک مصری و شمایل مصری در موزه تخت جمشید وجود دارد که با بررسی نوع و سبک ساخت و تزوئین مشخص می شود که این پیکرک ها یا توسط مصریان ساکن ایران ساخته شده است و به حاکمان هخامنشی هدیه داده شده است یا اینکه در مصر ساخته شده است و به دربار هخامنشی منتقل شده است.
۴۴۵۶.

تحلیل روایی تاریخیِ پرچم داری امیرمؤمنان علی(ع) در غزوات پیامبر اکرم(ص)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال نوزدهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۷۴) 7 - 40

کلیدواژه‌ها: امام علی (ع) لواء رایت پرچم داری غزوه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۲ تعداد دانلود : ۶۵۶
پرچم، یکی از نمادهای اصلی اقوام، قبایل، ملت ها، دولت ها و لشکرهای نظامی است که همواره در تاریخ، اهمیت قابل توجهی داشته است. سپاه پیامبر(ص) ، همچون قبایل عرب پیش از اسلام، دارای پرچم های لواء و رایت بود. لواء، به عنوان نشانه اصلی سپاه نسبت به رایت که نشانگر گروه های فرعی و قومیت ها بود، اهمیت بیشتری داشت. این مقاله، نقش پرچم داریِ امیر مؤمنان، علی(ع) و میزان حضور ایشان به این عنوان در غزوات پیامبر(ص) را مورد پژوهش قرار داده است. نوشتار حاضر با بررسی و تجزیه و تحلیل انتقادی مجموعه ای از مستندات روایی و تاریخی، به این نتیجه دست یافته که بنا بر منابع اهل سنّت، امیر مؤمنان، علی(ع) در 11 غزوه از 29 غزوه، پرچم دار بوده است و از بین 9 غزوه مهمی که به جنگ ختم شده نیز در 6 نبرد این مسئولیت را عهده دار بوده است.
۴۴۵۷.

سیاست های روسیه در تسلط اقتصادی بر مسیرهای تجاری شمال و شمال غرب ایران از طریق ساخت راه (با تأکید بر اسناد امتیازنامه های راه تبریز به قزوین در دوره قاجار)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال بیست و هشتم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۹) 56 - 86

کلیدواژه‌ها: دوره قاجار راه سازی روسیه اقتصاد سیاست ایران آذربایجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۰ تعداد دانلود : ۵۷۹
هدف: بررسی اهداف اقتصادی و تجاریِ روس ها از راه سازی در شمال و شمال غرب ایران. روش: مقاله با روش توصیفی- تحلیلی، و بهره گیری از اسناد موجود در وزارت امور خارجه و سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایرانموضوع راه سازی در شمال و شمال غرب ایران در دوره قاجار، بررسی شده است. یافته ها و نتایج: روس هاکه از دوره صفویه تا اواسط دوره قاجار، سیاست های تصرف اراضی را در شمال و شمال غرب ایران دنبال می کردند، در دوره ناصرالدین شاه، رویکرد خود را به سمتِ تسلطِ اقتصادی تغییر دادند. حکومت قاجار برای جلوگیری از این تسلط، سال ها در مقابل پیشنهاد روس ها  مبنی بر راه سازی در این مناطق مقاومت کرد. اما در نهایت به دلیلی مشکلات اقتصادی و عدم رشد تجاری،تسلیم روس ها شد و امتیازنامه ساخت راه شوسه تبریز به تهران را به روس ها واگذار کرد. راه سازی در ایران منافع اقتصادی و نظامی زیادی برای روسیه داشت؛ هم راه ورود کالاهای روسیه به ایران را باز کرد و هم شرایط را برای تسلطِ نظامی روس ها به شمال غرب ایران فراهم کرد.
۴۴۵۸.

مطالعه سفال منقوش بدون لعاب (شبه پیش از تاریخی) در محوطه های دوران اسلامی دشت نَرماشیر کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات باستان شناسی پارسه سال دوم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳ 149-165

کلیدواژه‌ها: نرماشیر سفال منقوش بدون لعاب سفال شبه پیش از تاریخی محوطه های دوران اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۹ تعداد دانلود : ۸۲۳
یکی از گونه های سفال دوران اسلامی که در بررسی های باستان شناسی دشت نرماشیر شناسایی شده، سفال منقوش بدون لعاب (شبه پیش ازتاریخی) است که پیش تر در جنوب و جنوب غربی ایران گزارش شده و در سال های اخیر مطالعاتی درباره پراکندگی آن در برخی محوطه های دیگر صورت گرفته است. این گونه سفال دوران اسلامی فاقد لعاب، اما دارای نقوش هندسی قهوه ای، اخرایی، قرمز یا نارنجی است که در نگاه نخست، شباهت زیادی با سفال منقوش پیش از تاریخ دارد. اما با توجه به اختلاف خمیره، رنگ، نقش و توزیع درکنار سفال های لعابدار دوره اسلامی، یکی از گونه های رایج سفال دوره اسلامی شمرده می شود که در بیشتر مناطق ایران مورد استفاده بوده است. پرسش این است که ویژگی های سفال منقوش بدون لعاب نرماشیر در مقایسه با نمونه های نواحی دیگر چیست؟ هدف، معرفی و مطالعه این سفال، مقایسه آن با نواحی دیگر و ارائه آگاهی هایی نو درباره فرهنگ های دوران اسلامی حاشیه لوت است. روش گردآوری داده ها «میدانی و اسنادی» و روش پژوهش «توصیفی تحلیلی» است. بر این اساس، داده های گردآوری شده شامل قطعات سفال منقوش بی لعاب با نقوش قهوه ای تا قرمز است که در شهر قدیم نرماشیر (محوطه چغوک آباد) و محوطه های جلال آباد و رفیع آباد در بافت فرهنگی سده های میانی اسلامی به دست آمده و شباهت هایی با نمونه های منقوش بدون لعاب جنوب، جنوب غربی، مرکز، شمال و شمال شرقی ایران دارد. اما برخلاف نمونه های جنوب و جنوب غربی ایران، نمونه های نرماشیر به جوامع کوچ رو تعلّق نداشته اند و از استقرارهای ثابت شناسایی شده اند.
۴۴۵۹.

بررسی ساختار آیینی و اساطیری قدمگاه در جیرفت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ایرانی سال هفدهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۳ 215 - 233

کلیدواژه‌ها: قدمگاه ساختار آیینی و اساطیری جیرفت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵۸ تعداد دانلود : ۱۴۹۲
در جهان اسلام قدمگاه های زیادی با عناوین مختلف وجود دارد که همواره مورد احترام عامه مردم هستند و معمولاً جهت نیایش، حاجت خواهی و یا تدفین مردگان به این اماکن می روند. قدمگاه ها در باورهای اعتقادی و اساطیری ساکنان حوزه جیرفت جایگاه ویژه ای دارند. پلان قدمگاه ها  به شکل مربع یا دایره و سقف آنها گنبدی و درب ورودی آن ها کوتاه و رو به آفتاب است. هدف از این مقاله بررسی روند شکل گیری قدمگاه ها و ریشه یابی باورها و عقاید اساطیری در جیرفت است. پرسش اصلی این است که کارکرد اساطیری و آیینی قدمگاه ها و زمینه شکل گیری آنها در حوزه تمدنی جیرفت چگونه است؟ روش گردآوری اطلاعات «اسنادی و میدانی» و روش پژوهش «توصیفی و تحلیلی» است. این تحقیق نشان می دهد که ساختار آیینی و اساطیری قدمگاه ها در این حوزه برگرفته از باورهای پرستش و احترام به عناصر طبیعت نظیر آب، آتش و خاک، درخت، سنگ و... است.
۴۴۶۰.

جغرافیای اقتصادی دشت همدان بهار در دوره اسلامی (از قرن سوم هجری تا اواخر دوره قاجاریه) بر اساس اسناد مکتوب تاریخی و جغرافیایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۴)

کلیدواژه‌ها: دشت همدان بهار جغرافیای اقتصادی و الگوهای معیشتی اسناد مکتوب دوره اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۰ تعداد دانلود : ۷۵۶
دشت همدان بهار از دیرباز به لحاظ ویژگی های جغرافیایی و استراتژیکی، دارای الگوهای اقتصادی خاص و متفاوتی نسبت به مناطق پیرامون خود بوده است. توجه به همدان از سوی حکام در دوره سلاجقه نیز، نشان از اهمیت آن به واسطه جایگاه خاص آن در ایالت جبال داشته است. مقاله پیش رو به بررسی مهم ترین الگوهای معیشتی حاکم بر دشت همدان بهار و تأثیر راه های ارتباطی و عوامل زیست محیطی بر اقتصاد این منطقه، می پردازد. پژوهش حاضر با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای (بررسی متون جغرافیایی و تاریخی دست اول دوره اسلامی)، با ماهیت تحقیقات تاریخی و با روش توصیفی تحلیلی به تبیین وضعیت اقتصادی همدان از قرن سوم تا سیزدهم هجری پرداخته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که وجود دو فاکتور اساسی از جمله وضعیت زیست محیطی مساعد (آب وهوای معتدل کوهستانی با خاک حاصلخیز) و دیگر قرار گرفتن همدان بر سر مهم ترین مسیرهای ارتباطی شرق به غرب و بالعکس، به ترتیب عاملی بر کشت و فراوانی انواع محصولات کشاورزی و نیز حضور بازرگانان و تجار داخلی و خارجی در این شهر بوده است که به تبع آن، رونق اقتصادی این منطقه را به دنبال داشته است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان