درخت حوزه‌های تخصصی

تاریخ

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ایران اسلامی ایران باستان ایران پیش از تاریخ تاریخ جهان فلسفه تاریخ گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۴۶۱ تا ۳٬۴۸۰ مورد از کل ۲۸٬۲۶۹ مورد.
۳۴۶۱.

ایران دوستی و شیعه گرایی قاضی زاده اردبیلی در تاریخنگاری عصر سلطان سلیم اول عثمانی (حک: 918-926ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال پنجاه و دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 203 - 221

کلیدواژه‌ها: قاضی زاده اردبیلی غزوات سلطان سلیم خان تاریخنگاری عثمانی تاریخ تشیع تاریخ روابط صفویه و عثمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۳ تعداد دانلود : ۴۶۸
غزوات سلطان سلیم خان، نوشته قاضی زاده اردبیلی، کتابی است در باب حمله سلطان سلیم اول عثمانی به مصر و شام و سرنگونی حکومت ممالیک (حک: 648-923ق) که ضمن اطلاعات مفید و منحصر تاریخی، ابعاد شخصیتی مؤلف را نیز تا حدی بازتاب داده است. از این اثر که به نام یکی از شیعه ستیزترین و ضد ایرانی ترین سلاطین عثمانی نگاشته شده است، تنها یک نسخه در کتابخانه حاجی سلیم آغای استانبول نگهداری می شود. مؤلف که در جنگ چالدران به اسارت سپاه عثمانی در آمد، در ثبت و ضبط اخبار و اطلاعات، گرایش های ملی و مذهبی خود را به شکل غیر صریح نشان داده است. در این پژوهش، با مطالعه اثر و احوال مؤلف، به بررسی رویکرد ایران دوستی و شیعی مؤلف در فضای فکری و عقیدتی قرن 10ق در قلمرو عثمانی پرداخته شده و بازتاب این گرایش ها در چگونگی ضبط اخبار و گزارش های مربوط به ایران و جغرافیای آن، شخصیت های ایرانی معاصر مؤلف، اخبار صفویان، احادیث و اشعار مربوط به امام علی(ع) و سایر نشانه های مربوط به تشیع، شناسایی و بررسی شده است.
۳۴۶۲.

وضعیت شیعیان عربستان سعودی

نویسنده:
منبع: تاریخنامه اسلام سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 61 - 70

کلیدواژه‌ها: عربستان تشیع جنبش اصلاحیه حزب الله وهابیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۰ تعداد دانلود : ۷۲۲
تأسیس دولت سعودی از همان ابتدا سرکوب و به حاشیهراندن شیعیان را در پیداشت. در این میان ضعیف کردن نهادهای شیعی رنگ دولتی به خود گرفت و به سیاست رسمی رژیم تبدیل شد. در این فضا با آنکه شیعیان بهدنبال هویت شیعی خود راهکارهای مختلفی از انقلابیگری تا گفتوگو و چانهزنی با حکومت را در پیش گرفتهاند تاکنون به حق اجتماعی و سیاسی خود نرسیدهاند. در نوشتار حاضر باتوجه به برخورد تبعیضآمیز حکومت آل سعود با اقلیت شیعه وضعیت و چالشهای پیشروی شیعیان بررسی میشود. استدلال نگارنده این است که بهدلیل پیوند ساختار قدرت با ایدئولوژی وهابیت ضعفهای ساختاری-نهادی و اختلاف در نگاه مبارزاتی میان فعالان شیعی و تبعیض علیه شیعیان کما ادامه دارد و بیرون رفتن از وضعیت موجود ثمربخش نیست. رهبران و نخبگان شیعه باید با پذیرش واقعیتهای موجود و در پیشگرفتن استراتژیهای مسالمتآمیز مبتنی بر گفتوگو تعامل و ارتباط خود با دیگر گروهها و شبکههای داخلی را نیز افزایش دهند.
۳۴۶۳.

سیره نگاری ابن عقده؛ عرصه تقابل سیره نگاری علوی با عثمانی؛ مطالعه موردی عصر نبوی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال بیستم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۷۷) 7 - 46

کلیدواژه‌ها: امیرالمؤمنین حضرت علی (ع) ابن عقده سیره نبوی تاریخ نگاری علوی تاریخ نگاری عثمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۸ تعداد دانلود : ۵۷۳
ابوالعباس احمد بن محمد بن سعید بن عقده (د. 333ق)، یکی از محدثان زیدی جارودی سده های سوم و چهارم هجری و نویسنده بیش از سی عنوان کتاب است. او مانند ابن هلال ثقفی(د. 283ق)، نصر بن مزاحم (د. 212ق) و محمد بن عمر جعابی (د. 355ق)، نماینده جریانِ تاریخ نگاری علوی است که در برابر تاریخ نگاری عثمانی قرار دارد. این مقاله، سیره نبوی را با تأکید بر روایات تاریخی برجای مانده از ابن عقده و مطالعه تطبیقی آنان با سیره نبویِ گزارش شده به وسیله جریان عثمانی، با رویکرد روایی – تاریخی بررسی می کند و پس از تحلیلِ انتقادیِ مستنداتِ آن دو به این نتیجه می رسد که نگاه ابن عقده در تقابل با نگاه عثمانیه در پی برجسته ساختن جایگاه ممتاز امیرالمؤمنین حضرت علی(ع)و اهل بیت(ع)در رویدادهای عصر نبوی است.
۳۴۶۴.

بازخوانی و واکاوی فرق شیعه از منظر و دیدگاه نویسندگان جغرافیایی (قرن سوم تا هشتم ه.ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 153-172

کلیدواژه‌ها: منابع جغرافیایی شیعه زیدیه امامیه کیسانیه فاطمیان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۲ تعداد دانلود : ۴۵۴
اطلاعات نگاشته شده در منابع جغرافیای تاریخی به دلیل سوگیری کمتر، حائز اهمیت است. دسته ی عظیمی از این داده ها در مورد فرق شیعه است که با رویکرد میدانی و تجربی از سوی جغرافی نویسان مسلمان به نگارش درآمده است. در این پژوهش براساس روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد تاریخ اجتماعی جایگاه فرق شیعه از دیدگاه جغرافی نگاران مورد بررسی قرار می گیرد و گفتمان حاکم بر جغرافیای تاریخی این داده ها استخراج و دسته بندی شده؛ ارائه می شود. یافته ها حاکی از آن است که جغرافی نویسان مسلمان در مقایسه با نویسندگان کتب فرق، با رویکرد جغرافیایی- تاریخی واقعی به بحث از فرق پرداختند؛ از این رو، تصویر فرق شیعی در منابع جغرافیای تاریخی از جنبه ی عینی و قابل اعتنایی در مطالعات فرق اسلامی برخوردار است .
۳۴۶۵.

تأثیر تحوّلات جنگ جهانی دوم بر ناکامی تحقّق اهداف ترانزیتی قرارداد بازرگانی و بحرپیمائی 1319 ایران و شوروی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخی جنگ سال سوم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۷) 113 - 138

کلیدواژه‌ها: جنگ جهانی دوم قرارداد بازرگانی و بحرپیمائی 1319/1940 ایران شوروی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۶ تعداد دانلود : ۴۳۸
یکی از اهداف انعقاد قرارداد بازرگانی و بحرپیمائی 1319ش/1941م ایران و شوری، استفاده ترانزیتی از خاک شوروی جهت تداوم مبادلات تجاری با آلمان بود. این هدف در نتیجه تحوّلات جبهه های جنگ در قاره اروپا از تیر 1320ش با چالش جدی مواجه شد. بر این اساس، پژوهش پیش رو با هدف بررسی تأثیر جنگ جهانی دوم بر ناکامی تحقّق هدف ترانزیتی این قرارداد، در صدد است تا با استفاده از روش تحقیق تاریخی، به طرح این پرسش بپردازد که تحولات جنگ جهانی دوم چه تأثیری بر ناکامی اهداف ترانزیتی قرارداد بازرگانی 1319 ایران و شوروی داشت؟ فرضیه تحقیق بر آن است که تغییر اهداف نظامی آلمان در جبهه های جنگ جهانی دوم و حمله به شوروی، موجبات ناکامی این قرارداد گردید. یافته های تحقیق نشان می دهد که حمله آلمان به شوروی موجب در راه ماندگی کالاهای مبادلاتی میان ایران و آلمان در خاک شوروی گردید. این مشکل با حمله شوروی به ایران در سوم شهریور1320ش و اشغال نیمه شمالی ایران توسط این کشور تشدید شد. شوروی ها پس از اشغال ایران، تمامی کالاهای صادراتی و وارداتی ایران را که در کارخانه ها، انبارها و گمرکات کشور موجود بود به بهانه آلمانی بودن، تصرّف کردند و به این ترتیب، تحقق اهداف ترانزیتی این قرارداد، به شکست منتهی شد. یکی از اهداف انعقاد قرارداد بازرگانی و بحرپیمائی 1319ش/1941م ایران و شوری، استفاده ترانزیتی از خاک شوروی جهت تداوم مبادلات تجاری با آلمان بود. این هدف در نتیجه تحوّلات جبهه های جنگ در قاره اروپا از تیر 1320ش با چالش جدی مواجه شد. بر این اساس، پژوهش پیش رو با هدف بررسی تأثیر جنگ جهانی دوم بر ناکامی تحقّق هدف ترانزیتی این قرارداد، در صدد است تا با استفاده از روش تحقیق تاریخی، به طرح این پرسش بپردازد که تحولات جنگ جهانی دوم چه تأثیری بر ناکامی اهداف ترانزیتی قرارداد بازرگانی 1319 ایران و شوروی داشت؟ فرضیه تحقیق بر آن است که تغییر اهداف نظامی آلمان در جبهه های جنگ جهانی دوم و حمله به شوروی، موجبات ناکامی این قرارداد گردید. یافته های تحقیق نشان می دهد که حمله آلمان به شوروی موجب در راه ماندگی کالاهای مبادلاتی میان ایران و آلمان در خاک شوروی گردید. این مشکل با حمله شوروی به ایران در سوم شهریور1320ش و اشغال نیمه شمالی ایران توسط این کشور تشدید شد. شوروی ها پس از اشغال ایران، تمامی کالاهای صادراتی و وارداتی ایران را که در کارخانه ها، انبارها و گمرکات کشور موجود بود به بهانه آلمانی بودن، تصرّف کردند و به این ترتیب، تحقق اهداف ترانزیتی این قرارداد، به شکست منتهی شد.    
۳۴۶۶.

تبیین و تحلیل عملکرد فاطمیان (297 567ق) در مواجهه با اسماعیلیه هراسی مخالفان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال یازدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴۱ ۳۱-۵۵

کلیدواژه‌ها: اسماعیلیه هراسی داعیان عباسیان فاطمیان قرامطه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۱ تعداد دانلود : ۵۳۹
تضادهای سیاسی و ایدئولوژیکی فاطمیان (297 567 ق) با خلفای عباسی و متحدانشان، و همچنین ناتوانی و ضعف سیاسی نظامی عباسیان در ممانعت از انتشار قدرت رقیب، موجب شد مخالفان فاطمیان به هدف انزوا و در نهایت نابودی آنها، از ابزار اسماعیلیه هراسی بهره گیرند. آگاهی خلفای فاطمی از اثرهای سوء این ابزار در پیشبرد اهدافشان، آنان را به تکاپو انداخت. در این پژوهش تلاش کرده ایم با رویکرد توصیفی تحلیلی به این مسئله بپردازیم که فاطمیان در مواجهه با اسماعیلیه هراسیِ مخالفان خود، چه عملکردی داشتند. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که فاطمیان از طریق تألیف کتب و رسالات گوناگون و پاسخگویی به تمامی اتهامات و هجمه های مخالفان و روشنگری در مورد اندیشه و آیین اسماعیلی در این آثار؛ تبرئه ی خود از افعال و اعمال ضدارزشی هم کیشان منحرف؛ پاکسازی درونی جامعه ی اسماعیلیه؛ حفظ ظاهر در مراودات و تبلیغات خود؛ اهتمام به برگزاری شعایر اسلامی؛ و بهره گیری از منابر سرزمین حجاز؛ کوشیدند تصویری مطلوب از خود، بر خلاف تصویر منفیِ القاشده توسط مخالفان، به جامعه ی اسلامی ارائه دهند.
۳۴۶۷.

نقش سکه ها در بازشناسی جایگاه شهر کرج ابَودُلفَ در فاصله سال های 321 - 324 ه.ق

نویسنده:
منبع: مطالعات ایران شناسی سال ۵ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۳ 67 - 81

کلیدواژه‌ها: کرج ابودلف سکه عباسیان زیاریان بوییان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۱۱۴
این پژوهش به تبیین اهمیت شهر کرج اَبودُلَف در دوران حکومت های متقارن در تاریخ ایران اختصاص دارد. یافته های پژوهش نشان می دهد که شهر کرج ابودلف از اهمیت ویژه ای برای مدعیان قدرت جهت چیرگی بر مرکز ایران برخوردار بوده است تا جایی که در طی چهار سال (از سال های 321 تا 324 ه.ق) چهار فرمانروای مختلف عباسی و ایرانی در آن دیار سکه زدند که این موضوع دست کم در تاریخ ایران بی نظیر است و نشان از آشوب در نواحی مرکزی ایران و همچنین اهمیت راهبردی ویژة شهر کرج ابودلف دارد. این شهر به دلیل جای گیری در میانه شاهراه اصفهان به همدان و نیز دسترسی آسان به ری برای طرفین جنگ های محلی عراق عجم نقشی حیاتی داشته و تسخیر آن، تسلط فاتح بر ایران مرکزی را تضمین و تثبیت می کرد. این پژوهش با رویکردی تاریخی- توصیفی و بر اساس منابع نوشتاری و سکه شناسی نگاشته شده است.
۳۴۶۸.

مراکز اربعه علمی فرهنگی آذربایجان در عصر ایلخانی ونقش آنها در شکوفائی تمدن اسلام و ایران

نویسنده:
منبع: تاریخ نو سال نهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: مغولان ایران عصرایلخانی مراکز علمی منطقه آذربایجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۱ تعداد دانلود : ۷۳۶
چهار دهه پس از هجوم چنگیز ، مغولان بار دیگر در سپاهی به رهبری هلاکو عازم ایران شدند. هلاکو پس از قلع و قمع اسماعیلیان ، با فتح بغدادخلافت عباسیان را خاتمه بخشید و حکومت ایلخانی را بنیاد نهاد. با تاسیس این حکومت ، عصر جدیدی در تاریخ این سرزمین آغاز شد. نوادگان چنگیز بر سرزمینی مسلط شدند که دارای فرهنگی غنی و سابقه ای کهن در تاریخ بود و پس از یک دوره چهل ساله ی جنگ و نابسامانی ، نیاز به بازسازی و ترمیم داشت. ایلخانان مغول دریافته بودندکه به تنهایی قادر به فرمانروایی بر این سرزمین نیستند،از این رو اداره قلمرو عظیم خویش را به دانشمندان و بزرگان ایرانی همچون خواجه نصیرالدین طوسی و خواجه رشید الدین فضل الله همدانی و... سپردند و همین امر موجب پدید آمدن تحولات اساسی و بنیادین در حیات علمی و فرهنگی آن دوران گردید. در این میان آذربایجان، با قرار گرفتن در مرکزیت دولت ایلخانی به یکی از کانون های مهم و تاثیر گذار این تحولات در ایران تبدیل گشت و به عنوان یک مرکز علمی فرهنگی مهم ،نقش ارزنده ای در شکوفائی فرهنگ وتمدن آن دوران ایفا نمود.
۳۴۶۹.

شبه کوفی : بازتاب هنر اسلامی در هنر بیزانس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۶ 75-86

کلیدواژه‌ها: شبه کوفی هنر بیزانس خط کوفی نوشتار کتیبه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۴ تعداد دانلود : ۶۰۸
خوشنویسی از آغاز در تمدن اسلامی به خاطر کتابت قرآن کریم اهمیت بسیاری داشت. حضور و بکارگیری خط کوفی به عنوان یکی از رایج ترین شیوه های خوشنویسی در قرون اولیه اسلامی با داشتن خصوصیات بصری و مفهومی خاص خود در کلیساها و صومعه های یونانی قرن های دهم و یازدهم میلادی (چهارم و پنجم هجری) سؤالات بسیاری را در مورد علت بکارگیری این عنصر خارجی در هنر مذهبی بیزانسی مطرح نموده است. پژوهش حاضر به روش تاریخی – تحلیلی تلاش دارد تا با توجه به زمینه های آشنایی بیزانسی ها با این خط، به علت و چرایی به کارگیری این عنصر بیگانه در هنر مذهبی بیزانس بپردازد. هدف از انجام این تحقیق، تحلیل خط کوفی از منظر بصری و مفهومی در برخی از آثار هنری بیزانسی است. نتایح حاصله نشان می دهد که در نمونه های مورد بررسی، کیفیت طلسم گونگی خط و ارتباط معنایی کلمات قرآنی با مفاهیم شمایل نگاری بیزانسی، منجر به استفاده از این سبک خوشنویسی در هنر و معماری بیزانسی شده است.
۳۴۷۰.

جنگ های ایران و عثمانی در ایروان (1143 ق) (بررسی منبع شناختی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخی جنگ سال سوم تابستان ۱۳۹۸ شماره . (پیاپی ۸) 71 - 96

کلیدواژه‌ها: جنگ ایروان ایران عثمانی شاه طهماسب ثانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۴ تعداد دانلود : ۵۰۷
   با سقوط اصفهان زمینه برای تجاوز روس و عثمانی فراهم شد. با برآمدن نادر و دفع مهاجمان افغان، اوضاع تغییر کرد و شرایط برای شکست روس و عثمانی فراهم شد. نادر بخش هایی از غرب کشور را آزاد کرد، اما ناچار سپاه خود را به هرات سوق داد. در غیبت وی، شاه طهماسب ثانی برای آزادسازی ایروان راهی قفقاز شد. رشته جنگ هایی میان ایران و عثمانی در سال 1143/1731 روی داد که با شکست شاه طهماسب و عقب نشینی او پایان یافت. ظاهراً به واسطه ضعف منابع داخلی، جنگ مزبور با وجود اهمیت زیاد هنوز مورد توجه قرار نگرفته است. داده های منابع داخلی ناقص و گاه نادرست است. داده های منابع خارجی به ویژه عثمانی راهگشاست. پژوهش حاضر می کوشد با بررسی تطبیقی داده های منابعِ ایرانی، ارمنی، اروپایی و عثمانی، به این پرسش پاسخ دهد که کدام یک از این منابع به شناخت درست ابعاد و ماهیت جنگ های ایران و عثمانی در ایروان (1143ق) کمک می کنند؟ مقاله با روش متن و داده کاوی و رویکرد تحلیلی انتقادی با تکیه بر منابع دست اول به نگارش درآمده است. نتیجه پژوهش نشان می دهد از میان منابع چهارگانه، منابع عثمانی به ویژه تاریخچه نورس که نویسنده در صحنه های نبرد حضور داشته، به فهم و شناخت موضوع پژوهش حاضر کمک می کند.  
۳۴۷۱.

حضور دیوان سالاران ایرانی در تشکیلات اداری امویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ و فرهنگ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۰۳ 28 - 9

کلیدواژه‌ها: امویان دیوان سالاران ایرانی موالی عرب گرایی امویان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۴ تعداد دانلود : ۵۲۳
در بسیاری از پژوهش های مربوط به دوره امویان، بر عرب گرایی والیان و کارگزاران اموی و بی توجهی آنان به غیر عرب تأکید شده است. با وجود این، در دیوان سالاری امویان، جلوه های ایرانیِ بازمانده از دوره ساسانی و فعالیت های دیوان سالاران ایرانی، بسیار به چشم می خورد. امویان از یک سو به سبب ناآگاهی و نیاز تشکیلاتی و از سوی دیگر، به سبب مهارت و توانمندی ایرانیان در این زمینه وامدار دیوان سالاری ایران پیش از اسلام بودند. این پژوهش، با در نظر داشتن معیارهایی نظیر گزارش صریح منابع درباره ایرانی بودن دیوان سالاران و نیز نشانه های احتمالی ایرانی بودن دیوان سالاران در گزارش های منابع، به شناسایی ایرانیان دیوان سالار در این دوره پرداخته و بدین وسیله، عرب گرایی امویان را در بخش دیوان سالاری در سرزمین های شرقی خلافت به چالش کشیده است.
۳۴۷۲.

تحلیل سخنان امام حسین(ع) از مدینه تا مکه بر پایه ی کنش های گفتاری جان سرل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال یازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۲ ۳۷-۶۹

کلیدواژه‌ها: کنش گفتاری جان سرل جنبش عاشورا امام حسین (ع) مدینه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۸ تعداد دانلود : ۴۵۴
جنبش امام حسین (ع) در الگوسازی اندیشه ای و رفتاری شیعیان نقش بسیار بنیادی داشته و تحلیل های گوناگونی از آن شده است. با این همه چنین می نماید که بهره گیری از نظریه های زبان شناسی می تواند افق های تازه ای در تحلیل تاریخی این جریان مذهبی-اجتماعی بگشاید. این نوشتار بر پایه ی نظریه ی کنش های گفتاری جان سرل (1999) در پنج گروه اظهاری، ترغیبی، عاطفی، تعهدی و اعلامی به تحلیل سخنان امام حسین (ع) در گام آغازین جریان عاشورا از مدینه تا مکه می پردازد. نظریه ی کنش گفتاری در زمینه ی تحلیل گفتمان، بر عملکرد زبان تأکید دارد و سخن گفتن را یک کنش دانسته است. با کاربست این نظریه، ضمن بررسی لایه های زبانی یک اثر، ویژگی ها و زوایای پنهان متن را می توان بررسی و آشکار کرد. پژوهش نشان می دهد که کنش های اظهاری در سخنان امام (ع) بیش از دیگر کنش هاست و وی آنها را در عباراتی به قصد معرفی خود، بیان شرایط و قصد خویش بیان کرده است. کنش های ترغیبی، عاطفی و اعلامی با اختلاف قابل توجهی کمتر از کنش های اظهاری به کار رفته اند. در سخنان امام (ع) هیچ ترغیبی مبنی بر همراه کردن دیگران با خود دیده نمی شود و او حتی به دنبال دعوت پنهانی یا برانگیختن مردم برای حمایت از خود نیست. بررسی بافت موقعیتی و کنش های گفتاری این سخنان نشان می دهد که حسین (ع) در این مرحله از حرکت خود، قصد جنبش یا ساماندهی برای گرفتن حکومت را ندارد و عملکرد ایشان عملکردی واکنشی بوده است، نه کنشی.
۳۴۷۳.

نقش رعایت حقوق شهروندی مهاجرین و پناهندگان در توسعه پایدار از دیدگاه قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال دهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۷ ۲۳-۳۶

کلیدواژه‌ها: قرآن هجرت در راه خدا پناهندگی حقوق شهروندی مهاجران و توسعه پایدار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۸ تعداد دانلود : ۴۱۸
رعایت حقوق شهروندی مهاجرین در جامعه اسلامی در قرن های اوج تمدن خود که ریشه در باورهای منبعث از معارف اسلامی دارد مرکز توجه اندیشمندان جهان می باشد. این مقاله به دنبال پاسخ این سوال است که آیا قرآن به موضوع حقوق شهروندی مهاجرین پرداخته و ابعاد مختلف آن را بیان نموده است؟ روش این تحقیق اکتشافی و استخراج داده ها به روش کتابخانه ای و ابزار جمع آوری داده ها به صورت فیش برداری می باشد. یافته های تحقیق نشان می دهد که اولاً قرآن دغدغه عدالت نسبت به مهاجرین در راه خدا را دارد. ثانیاً کشورهای اسلامی موظفند که 1. محلی برای زندگی مهاجرین تأمین نمایند 2. مشکلات مهاجرین اعم از عضویت (شهروندی)، آموزش، بهداشت و تأمین اجتماعی را حل کنند. 3. ثروتمندان جامعه اسلامی نیاز مالی مهاجرین را برطرف کنند. 4. در حل مشکلات فرهنگی اجتماعی مهاجرین بکوشند. 5. رفتاری منطبق بر اخلاق اسلامی همانند عفو، ایثار، عدم خسّت و حسادت داشته و نهایتاً آنها را دوست داشته باشند.
۳۴۷۴.

فرآیند اسکان شاهسون های دشت مغان در دوره رضا شاه(1310 -1320ش/ 1931-1941م)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ایران پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۲۷) 1-20

کلیدواژه‌ها: ایل شاهسون دشت مغان اوراق واگذاری ماموران اسکان اسکان اجباری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶۳ تعداد دانلود : ۱۶۱۲
ایل شاهسون از بزرگ ترین اتحادیه های ایلی ایران است که بخش وسیعی از مراتع قشلاقی خود در دشت مغان را در خلال جنگ های ایران و روس از دست داد و دامنه تردد آنان به مراتع دشت مغان(قشلاق) و دامنه های کوه سبلان(ییلاق)محدود شد. سرانجام عده ای از شاهسون ها در دوره رضا شاه به اجبار در دشت مغان اسکان یافتند. این پژوهش داده بنیاد بر اساس روش جمع آوری اطلاعات از کتابخانه ها و مراکز آرشیوی و با روش توصیفی- تحلیلی، بر آن است چگونگی اسکان طوایف شاهسون در دشت مغان، اَرشَق، مراتع ییلاقی سبلان و نواحی مجاور مناطق ذکر شده را تبیین کند. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که طرح واگذاری اراضی دولتی آذربایجان و اخذ تعهد از اشخاص، اقدام جهت ایجاد کانال های آبیاری، ایجاد پست های امنیه جهت جلوگیری از تمرد عشایر، استقرار مامورین اسکان در نواحی اسکان داده شده، سوزاندن ابزار آلات کوچ نشینی، تاسیس مدارس فلاحتی، حذف مالیات علف چر و وضع قوانین دامداری از عوامل اصلی اسکان شاهسون ها در دشت مغان و نواحی مجاور بود.
۳۴۷۵.

شهریاریِ من، از این جهان نیست: مروری بر سرودِ بردارکردگیِ پارتی

نویسنده: مترجم:
منبع: جندی شاپور سال پنجم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱۹

کلیدواژه‌ها: مانی مانویت بازسازی متن مانوی تصلیب عیسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۶ تعداد دانلود : ۵۴۴
آن چه از پیشِ روی می گذرد، مرور و بازسازیِ متن هایی است مانوی به زبانِ پارتی، درباره تصلیبِ عیسی مسیح که پیش از این متخصّصانِ امر بدان پرداخته اند. نگارنده در این جا می کوشد برایِ شفّافیّتِ بیش تر، ضمنِ ترجمه کاملِ متن، داوریِ خود را از دست نویس ها به دست دهد و توضیحاتی هم درباره بخش هایِ مختلفِ متن می بیاورد.
۳۴۷۶.

وزارت تبلیغات آلمان و سازمان پرورش افکار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال دهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱۸ 57-88

کلیدواژه‌ها: وزارت تبلیغات آلمان سازمان پرورش افکار گوبلز هیتلر رضا شاه فرهنگ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۸ تعداد دانلود : ۹۰۰
در سالیان اخیر پژوهش هایی در باره الگوپذیری سازمان پرورش افکار از وزارت تبلیغات آلمان انجام شده است. با این همه در مورد تأثیر احتمالی ساختار و فعالیت های وزارت تبلیغات آلمان در زمان هیتلر بر شکل گیری و فعالیت های سازمان پرورش افکار ایران در دوره رضا شاه پهلوی، اثر مستقلی به چاپ نرسیده است. مقاله حاضر بخشی از اسناد آلمانی و ایرانی موجود در زمینه روابط دو دولت را در این دوران (1320/1304-1941/1925) مورد بررسی قرار داده و این احتمال را مورد ارزیابی قرار می دهد. این مقاله در صدد است به این سؤال پاسخ دهد که احتمال اثرپذیری و الگوگیری سازمان پرورش افکار از وزارت تبلیغات آلمان به لحاظ ساختاری و رویکردهای فرهنگی به چه میزانی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که سازمان پرورش افکار بنا بر مقتضیات سیاسی، فرهنگی و تاریخی تا اندازه زیادی با الگوبرداری از برنامه های مشابه در وزارت تبلیغات آلمان شکل گرفته و از آن متأثر بوده است. این اثرات در دو مورد الگو برداری از سبک زندگی غربی و ترویج تمامیت خواهی سیاسی شاخص تر است.
۳۴۷۷.

طلوع «تفرد» و «فرهنگ» در تاریخ نگاری جنگ؛ از جنگ جهانی دوم تا آغاز قرن بیست و یکم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخی جنگ سال سوم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۹) 113 - 136

کلیدواژه‌ها: غرب تاریخ نگاری جنگ سده 19 و 20 م روش شناسی جنگ جهانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۲ تعداد دانلود : ۵۱۸
تاریخ شناسی در غرب در طول دو قرن نوزده و بیست میلادی تحوّلات بسیار گسترده ای را از سر گذرانده است؛ حرکت از «تاریخ ادبی» به سمت «تاریخ علمی»، از آن به سمت «تاریخ متمایل به علوم اجتماعی» و مطالعات میان رشته ای و امروزه قرار داشتن در معرض «نقد پست مدرن» از جمله آن است. برآمد تمام این تحوّلات امروزه تمایل بیش تر تاریخ شناسی به «تفرد» و «فرهنگ» به جای «کلان» و «اقتصاد و سیاست» بوده است. تاریخ نگاری جنگ هم در غرب از این تحوّلات مستثنی نبوده است. مسأله بررسی حاضر از خلال رهیافتی تشریحی تکوینی، ضمن ارائه گزارشی مختصر از تحوّلات تاریخ شناسی غرب، این است که طی دو قرن اخیر این تحوّلات چه تأثیری بر دگرگونی تاریخ نگاری جنگ داشته است؟ پاسخ به سؤال مذکور در قالب پنج حوزه موضوعی: الف) مفروضات پیشینی؛ ب) نقش ارزش گذاری؛ ج) نظام های تبیینی؛ د) سازماندهی و دامنه یابی موضوعی و ه) گونه شناسی استنادات؛ سازماندهی گشته و مورد بررسی قرار گرفته است. در نتیجه از دو گروه «مورخان کلاسیک جنگ» و «مورخان نوگرای جنگ» در غرب می توان صحبت کرد. گروه اول با تمرکز بر «تاریخ علمی» گاهی اجازه می دهند تحوّلات جدید تاریخ شناسی نیز، در پنج حوزه موضوعی، فوق بر آن ها تأثیر بگذارد؛ اما گروه دوم، برعکس، گاهی نگاهشان به مرده ریگ کم استفاده «تاریخ علمی» هم می افتد.  
۳۴۷۸.

سیرالملوکِ نظام الملک: اغلاط، مجعولات و عامل آنها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال پنجاه و دوم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 27 - 57

کلیدواژه‌ها: سیاست نامه/سیرالملوک جعل کتاب سلجوقیان دبیران سلجوقی خواجه نظام الملک طوسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۹ تعداد دانلود : ۴۴۸
اهمیت ادبی سیرالملوک یا سیاست نامه و جایگان آن در تاریخ اندیشه سیاسی ایرانیان بی نیاز از شرح است. با وجود این، اشتباهات و تناقضاتی در آن هست که از یک سو منش و دانش نویسنده و از سوی دیگر، انتساب این کتاب را به خواجه نظام الملک توسی به چالش کشیده است. گرچه این دو قضیه، موضوع پژوهش های پرشمار بوده است، اما تاکنون در پژوهشی جامع، به اغلاط و تناقضات کتاب پرداخته نشده است و بحث در باب صحت و سقم انتساب آن و هویت مؤلف نیز، ادامه دارد. در پژوهش حاضر، ضمن نقد و جمع بندیِ نتایج پژوهش های موجود، که گاه بسیار متناقض بوده اند، اغلاط و تناقضات متعدد کتاب آشکار شده است تا از رهگذر آن احتمال جعل و در صورت تصدیق، هویت جاعل نیز بررسی شود. بخشی از یافته های این پژوهش نشان می دهد که بخشهای مغلوط و متناقض کتاب، مهم ترین گواه جعل بخشی از سیرالملوک است. این مجعولات و تطبیق محتوای آنها با فضای زمانه نیز حاکی است که جاعل بی گمان از فرزندان نظام الملک یا وابستگان آنان بوده است.
۳۴۷۹.

بررسی تحلیلی جایگاه خلافت عباسی در روند مشروعیت یابی حکومت های محلی ایران از هجوم مغول تا سقوط بغداد (656- 616 ق.)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال دهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۴ 57-78

کلیدواژه‌ها: حکومت های محلی خلافت عباسی مشروعیت خوارزمشاهیان مغولان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۲ تعداد دانلود : ۵۶۱
در پی حمله مغول به ایران در سال 616 قمری و مرگ سلطان محمد خوارزمشاه در 617 قمری دوره ای از رقابت های سیاسی برای کسب قدرت آغاز گردید و بخش های مختلف ایران تحت نفوذ حکومت های محلی قرار گرفت. حد فاصل تهاجم مغول تا سقوط بغداد، برای حکومت های محلیِ ایران به لحاظ حل بحران مشروعیت و تداوم حاکمیت، دورانی سخت بود و پیوند با بازماندگان سلطنت خوارزمشاهی، خلافت عباسی و دربار مرکزی مغول، مهم ترین ابعاد تکاپوهای سیاسی ایشان به شمار می رفت. از مهم ترین مبانی مشروعیت حکومت های محلی، کسب تأیید خلیفه عباسی در چارچوب نظریه خلافت اسلامی بود. مسئله اصلی این مقاله، بررسی مناسبات حکومت های محلی با نهاد خلافت پس از حمله مغول و چگونگی تنظیم این مناسبات و تغییرات آن در مواجهه با مغولان در راستای استمرار مشروعیت و تداوم حاکمیت است. پژوهش حاضر که به روش توصیفی و تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانه ای صورت گرفته، مشخص نمود که حمله مغولان و افزایش تهدید آنان، به تدریج روند مشروعیت یابی حکومت های محلی از خلافت را دچار تغییر نمود.
۳۴۸۰.

ستایش و آفرین بر تو باد

نویسنده: مترجم:
منبع: جندی شاپور سال پنجم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۸

کلیدواژه‌ها: ستایش بزرگان مانویت بازسازی متن های M 80 M 40 M 79 412 Mainz

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۵ تعداد دانلود : ۴۴۹
در این جستار، با توجّه به سه نسخه پارتیِ M 80، M 40 و M 79 و با در نظر داشتنِ دست نویسِ سُغدیِ Mainz 412، متنی مانوی که درباره ستایشِ بزرگان (Wuzurgān Āfrīwan) است و با عنوانِ «ʽstʼwʼd ʼwd ʼfryd ʽyy tw» (ستایش و آفرین شده ای تو)، بازسازی و ویرایش شده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان