فلسفه هنر

شناخت هنر اسلامی فارغ از مباحث هستی شناختی و معرفت ذوقی و شهودی متأثر از ورود آثار هنری به موزه (به مثابة محصول فرهنگی تمدن غرب) و نظام معرفت شناختی متمایز آن است. حرکت هنر اسلامی در امتداد زمان و مکان و حضور در نظام اندیشگانیِ دیگری، بر کیفیت حصول معرفت مخاطب تأثیر می گذارد. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و بهره گیری از منابع اسنادی می کوشد تا چگونگی حصول معرفت هنر اسلامی را در سیری تاریخی آشکار کند. جستار حاضر با معرفی سه نظام معرفتی شرق شناسی، زیبایی شناسی، و مطالعات بینافرهنگی در موزه های غرب، شناخت از هنر اسلامی به مثابة «کالای مادی»، «هنر»، و «کالای فرهنگی» و شکل گیری سه ارزش متمایز اقتصادی، زیبایی شناختی، و نمادین را در هنر اسلامی آشکار می کند. بنا بر یافته های پژوهش، معرفت هنر اسلامی در موزه ها نه مبتنی بر ملاک های حسن شناسی و غایت شناسی در فلسفة اسلامی، بلکه کاملاً متأثر از معرفت به هنر در تفکر غرب است.

۱۲۷.

اصل «حکم» چونان در خود، و برای خود‎

نویسنده: سید موسی دیباج مترجم: سید عبدالعلی دستغیب

منبع: نامه فلسفه ۱۳۷۶ شماره ۲

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۵۰ تعداد دانلود : ۹۰۶

۱۲۸.

ایده های افلاطونی و هدف هنر از چشم انداز شوپنهاور‎

نویسنده: سید عبدالعلی دستغیب

منبع: نامه فلسفه ۱۳۷۹ شماره ۱۰

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۴۸ تعداد دانلود : ۹۱۴

۱۲۹.

پیشینه تاریخی فلسفه هنر

نویسنده: جورج دیکی مترجم: ابوالفضل مسلمی

منبع: زیباشناخت ۱۳۸۶ شماره ۱۷

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۴۲ تعداد دانلود : ۱۱۰۴

۱۳۰.

واسازی در برابر پسامدرنیسم: معرفت شناسی، اخلاق، زیباشناسی

نویسنده: کریستوفر نوریس مترجم: شهریار وقفی پور

منبع: زیباشناخت ۱۳۸۵ شماره ۱۴

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۳۴ تعداد دانلود : ۱۱۳۱

۱۳۱.

هنر و ادب؛ غرب: تجلی حقیقت بر بوم نقاشی؛ بررسی تاثیرات هنر و نقاشی بر آرای هایدگر

نویسنده: بهمن نامور مطلق منیژه کنگرانی

منبع: سوره اندیشه بهمن و اسفند ۱۳۹۰ شماره ۵۶ و ۵۷

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۳۱ تعداد دانلود : ۲۷۰۳

۱۳۲.

ادبیات، ابداع نفس

نویسنده: آرتو هاپالا مترجم: شهریار وقفی پور

منبع: زیباشناخت ۱۳۸۶ شماره ۱۷

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۲۸ تعداد دانلود : ۹۶۶

۱۳۳.

آغازه های زیبایی شناسی ساختاری و نشانه شناختی معرفی یان موکارژوفسکی

نویسنده: محمود عبادیان

منبع: زیباشناخت ۱۳۸۳ شماره ۱۱

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۰۸ تعداد دانلود : ۱۱۵۷

۱۳۴.

جایگاه امر حسی در پدیدارشناسی هنر دوفرن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مسعود علیا

منبع: پژوهش های فلسفی بهار و تابستان ۱۳۹۵ ویژه نامه پدیدارشناسی

کلیدواژه‌ها: پدیدارشناسی اجرا اثر هنری امر حسی تجربه زیبایی شناسانه ابژه زیبایی شناسانه

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۰۲ تعداد دانلود : ۱۷۲۱

میکل دوفرن، فیلسوف پدیدارشناس فرانسوی، در رشته ای از آثار خویش، به ویژه مهم ترین اثرش به نام پدیدارشناسی تجربه زیبایی شناسانه، توصیفی منظومه وار از تجربه زیبایی شناسانه به دست داده است. این مقاله جهت گیری ای را بررسی می کند که به نظر می رسد مبنای پدیدارشناسی هنر او را تشکیل می دهد، و آن بر صدر نشاندن معنای اصیل و آغازین واژه استتیک/ زیبایی شناسی، یعنی ادراک حسی (aisthesis) به عنوان اصل لاینفک و جانشین ناپذیر تجربه زیبایی شناسانه است. دوفرن این کار را عمدتا با تفکیک میان اثر هنری و ابژه زیبایی شناسانه انجام می دهد. در این مقاله نشان داده شده است که این تفکیک نزد دوفرن چگونه به اصالت امر حسی در تجربه زیبایی شناسانه راه می برد. در عین حال، این نکته نیز شرح داده شده است که تاکید دوفرن بر حسیت و امر حسی در تجربه زیبایی شناسانه به معنای نفی یا دست کم گرفتن معنا یا عناصر شناختی در این تجربه نیست. با این حال، نزد دوفرن معنا یا عناصر شناختی تجربه زیبایی شناسانه در امر حسی درون ماندگارند و تنها در همین محمل آنی هستند که هستند. به عبارت دیگر، آنچه را ""در"" اثر هنری گفته می شود تنها ""با"" اثر هنری می توان گفت.

۱۳۵.

نقش هنر جهانی شده در بروز وارونگی فرهنگی

نویسنده: محمد نقی زاده

منبع: نامه فرهنگ ۱۳۸۴ شماره ۵۶

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۸۲ تعداد دانلود : ۸۴۱

۱۳۶.

والتر بنیامین رویکرد زیبایی شناختی به فن آوری

نویسنده: کارل هاینتس بارک مترجم: مریم صابری پورنوری فام

منبع: زیباشناخت ۱۳۸۳ شماره ۱۰

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۷۸ تعداد دانلود : ۱۰۵۱

۱۳۷.

زشتی

نویسنده: رونالد مور مترجم: مشیت علایی

منبع: زیباشناخت ۱۳۸۶ شماره ۱۶

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۷۰ تعداد دانلود : ۱۰۳۳

۱۳۸.

ماهیت هنر و نسبت و مناسبات آن با فطرت و دین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی اکبر رشاد

منبع: قبسات سال بیستم زمستان۱۳۹۴ شماره ۷۸

کلیدواژه‌ها: دین هنر فطرت خلقت

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۵۷ تعداد دانلود : ۱۲۶۲

هنر، نسخه دوم خلقت و نسخه سوم هستی است؛ چراکه هنر، بازآفرینی حقایق است، پس از سنخ خلقت است؛ بنابراین فطرت انسان با دین و هنر الفتی ذاتی دارد و هم از این رو میان دین و هنر نیز همگونگی ها و مناسبات بسیاری هست. تعریف دین و هنر، تقسیم جوهری و صوری هنر، تبیین نسبت ها و مناسبات این دو مقوله، موضوع این مقال است.

۱۳۹.

مفهوم بی علقگی در اندیشة ژان اسکات اریگنا، لرد شافتسبری، فرانسیس هاچسن ودیوید هیوم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: داوود میرزایی علی سلمانی

منبع: حکمت و فلسفه سال یازدهم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۴۲)

کلیدواژه‌ها: هیوم بی علقگی تجربه زیباشناختی اریگنا شافتسبری هاچسن

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۵۷ تعداد دانلود : ۱۲۰۵

مفهوم «بی علقگی» یکی از مفاهیم بنیادین در تجربة زیباشناختی است که بیشتر با نام کانت به ذهن متبادر می شود. او در دقیقة اوّل «نقد قوّة حکم» خویش به آن می پردازد. در واقع، تجربة بی علقه و یا به عبارت دیگر، بی علقگی خصوصیّت منحصر به فرد تجربة زیباشناختی است که آن را از سایر تجربه ها متمایز می سازد. با نگاه به اندیشة فیلسوفان پیش از کانت مشخّص می شود که این مفهوم پیش از کانت نیز مطرح بوده، امّا کمتر به آن پرداخته شده است. از این لحاظ، مقالة حاضر بر آن است تا به این مسئله بپردازد که مفهوم بی علقگی چگونه و در چه زمینه ای در اندیشة فیلسوفان پیش از کانت مطرح شده است و چه تحوّلاتی را از سر گذرانده است.

۱۴۰.

جایگاه ابژة زیبایی شناختی در شعر از دیدگاه میکل دوفرن(مقاله علمی وزارت علوم)

سایر: فاطمه بنویدی

منبع: پژوهش های فلسفی بهار و تابستان ۱۳۹۵ ویژه نامه پدیدارشناسی

کلیدواژه‌ها: پدیدارشناسی شعر ساخت گرایی نوئما نوئسیس ابژة زیبایی شناختی دوفرن

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۵۳ تعداد دانلود : ۱۱۷۱

شعر در فرهنگ های مختلف ویژگی های خاص خود را دارد و با رویکردهای گوناگونی به آن نگاه شده است. در مقاله حاضر با رویکرد پدیدارشناختی به شعر نگریسته ایم و از دیدگاه یکی از پدیدارشناسان فرانسوی، میکل دوفرن، شعر را مورد بررسی قرار داده و به تقابل این دیدگاه با دیدگاه ساخت گرایان اشاره کرده ایم. دوفرن متأثر از هوسرل و با استفاده از دو اصطلاح «نوئما» و «نوئسیس» نشان می دهد که رویکرد پدیدارشناسی به شعر چه تفاوتی با رویکرد ساخت گرایی می تواند داشته باشد. به اعتقاد او تفسیرهای ساخت گرایان به لذت بردن و درک شعر کمک چندانی نمی کند؛ زیرا این رویکرد هیچ گاه ما را به جهان اثر و تجربة زیستة شاعر نزدیک نمی کند؛ درحالی که در رویکرد پدیدارشناختی با حرکت از نوئما به نوئسیس می توان به جهان اثر راه یافت و از ادراک معمولی به ادراک زیبایی شناختی رسید. دوفرن جهان اثر را جهان بازنمایی شده نمی داند، بلکه به باور او جهان اثر، جهانی است که به تجربة زیستة شاعر برمی گردد و به چنین جهانی نمی توان با قواعد ساخت گرایی راه یافت. در این جستار کوتاه با روش توصیفی- تحلیلی، این دو رویکرد به شعر بررسی می شود.

درخت حوزه‌های تخصصی