یعقوب پیوسته گر

نقش حیاط در فضاهای معماری ایران غیر قابل انکار و گاهی از ضروریات طراحی معماری به سبب شرایط اقلیمی و جغرافیایی می باشد . این عضو اصلی بناهای معماری ایران در ساخت و ساز های امروزی به دلیل مشکل زمین و موضوع تراکم شهری از پیکره بندی بسیاری از بناها به خصوص کاربری های جمعی مانند مساجد حذف گردیده است. در حالی ست که نقش آن در تغییر بازده عملکردی بنا نادیده گرفته شده است . هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش متفاوتی است که وجود حیاط ضامن ایجاد و یا افزایش آن می باشد و بر پایه ی ایجاد یا ارتقاء راندمان عملکردی استوار است. اثبات این فرایند با بررسی نقش حیاط در مساجد با استفاده از دو روش ترسیم گراف و استفاده از داده های آن برای روابط ریاضی نحو فضا و همچنین استفاده از نرم افزار Depth map است. برای اثبات میزان راندمان عملکردی ابتدا تعریف راندمان فضایی ارائه می شود و سپس بر اساس این تعریف شش شاخص راندمان عملکردی معرفی و تشریح خواهد شد و به اثبات نقش حیاط در تغییرات میزان راندمان عملکردی انواع الگوی حیاط مساجد پرداخته می شود. نتایج تحقیق نشان داد طرح حیاط مرکزی با هندسه مستطیل بالاترین میزان راندمان عملکردی را در مقایسه با سایر الگوها را دارد.

امروزه جوامع محلی در تلاش برای دست یابی به شرایطی هستند که در صورت وقوع بحران، بازگشت سریع آن ها را به وضعیت پیش از بحران فراهم سازد. بنابراین دیدگاه غالب از تمرکز بر روی کاهش آسیب پذیری به افزایش تاب آوری در مقابل سوانح تغییر کرده است. تاب آوری به ظرفیت سیستم های اکولوژیکی برای جذب اختلالات و حفظ ساختارهای لازم سیستم اطلاق می-شود. شهر شیراز در منطقه لرزه خیز زاگرس قرار گرفته که دارای استعداد لرزه خیزی بالایی می باشد. با توجه به اهمیت کاربری-های موجود در منطقه 3 شهرداری شیراز، هدف این پژوهش سنجش میزان تاب آوری اجتماعی- اقتصادی در برابر زلزله در این منطقه است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه انجام، توصیفی- تحلیلی است. بدین صورت که با استفاده از مطالعات کتابخانه ای همه معیارهای مورد ارزیابی مناسب این منطقه استخراج گردید. سپس جهت بررسی تجزیه و تحلیل چند متغیره بین متغیرها و همچنین برآورد متوسط متغیر وابسته(تاب آوری اجتماعی- اقتصادی) براساس مقادیر متغیرهای مستقل(متغیرهای زمینه ای اجتماعی- اقتصادی) مدل رگرسیون خطی چندگانه به کار رفته است. نهایتا برای تعیین "سهم مولفه-های تاب آوری اجتماعی و اقتصادی در تبیین میزان تاب آوری خانوارهای این منطقه " از مدل شبکه عصبی مصنوعی، استفاده شده است. با توجه به نتیجه ی رگرسیون خطی با کاهش میزان درآمد صرف ضروریات میزان تاب آوری افزایش می یابد. از میان شاخص های مورد مطالعه مولفه سرمایه اجتماعی و مهارت مهم ترین و مولفه های میزان و شدت خسارت و توانایی بازگشت به شرایط شغلی و مالی مناسب کم اهمیت ترین متغیر در پیش بینی تاب آوری کل برخوردارند. بنابراین مولفه های اجتماعی در این مطالعه تاثیر بیش تری در میزان تاب آوری دارند.

امروزه عمدتاً شهرها و جوامع سکونتگاهی در مکان هایی ایجاد یا بنا شده اند که به لحاظ مخاطرات طبیعی در معرض وقوع انواع سوانح طبیعی قرار گرفته اند . ازاین رو ، یکی از وظایف برنامه ریزان شهری تلاش برای تبدیل شهر به محیطی آرام ، ایمن و سالم است که سلامت شهروندان ساکن در آن را حفظ کند . در این میان ، مفهوم تاب آوری ، مفهوم جدیدی است که بیشتردر مواجهه با ناشناخته ها و عدم قطعیت ها به کاربرده می شود . زلزله به عنوان یکی از فاجعه بارترین و مخرب ترین انواع مخاطرات طبیعی دارای اشکال بزرگ و پیش بینی ناپذیر می باشد. لذا، نمی توان از پیامدهای آن جلوگیری کرد . در مقابل این وضعیت ، راهبردهای سازمان های بین المللی برای کاهش بلایا ، ایجاد جوامع تاب آور در برابر زلزله است که این امر نیازمند ارزیابی میزان تاب آوری شهر در برابر زلزله و برنامه ریزی اصولی در راستای تاب آور نمودن آن می باشد . بر این اساس پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و سنجش میزان تاب آوری شهر یاسوج در برابر زلزله صورت گرفته است . این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از حیث ماهیت و روش توصیفی – تحلیلی است . شیوه گرداوری داده ها به روش اسنادی و مطالعه طرح تفصیلی و نفوس و مسکن شهر یاسوج در سال 1396 است . جهت بیان اهمیت نسبی و وزن هر یک از شاخص ها از مدل آنتروپی شانون استفاده شده است . سپس جهت بیان نتیجه نهایی از بررسی و ارزیابی هریک از شاخص ها از مدل پرومته استفاده شده است . در نهایت می توان نتیجه گرفت که شهر یاسوج به دلیل استفاده از معابر منظم و با عرض استاندارد و تراکم ساختمانی مناسب از مطلوبیت مناسبی در برابر زلزله برخوردار است . ولی مهم ترین عاملی که باعث می شود در برابر زلزله تاب آوری ضعیفی داشته باشد نوع سازه و اسکلتی است که مورد استفاده قرار می دهند .

مسئله تامین امنیت در بازارها، یکی از مهمترین عوامل در توسعه و رونق اقتصادی این اماکن شهری است. در همین ارتباط، میزان و کیفیت نفوذپذیری به این فضاها، عاملی تاثیرگذار بر این مهم می باشد. لذا پژوهش حاضر ضمن تحلیل کیفیت نفوذپذیری لبه های خارجی چند نمونه تیمچه به عنوان بخشی از فضای بازار، به بررسی مسئله تامین امنیت در این گونه از فضاها می پردازد. بر این اساس پس از تدوین چارچوب نظری تحقیق، سه پارامتر " خوانایی"، "کنترل و دسترسی بصری" و "یکپارچگی فضایی" به عنوان عوامل موثر بر امنیت فضایی معرفی گردید و با استفاده از تکنیک نحو فضا و در محیط نرم افزار Depthmap، به بررسی مسئله امنیت در نمونه های مورد نظر پرداخته شد. نمونه های موردی شامل هفت الگوی تیمچه با کیفیت نفوذپذیری متفاوت در لبه آنها می باشند. نتایج تحقیق نشان داد که تیمچه ی نفوذ ناپذیر از نظر شاخص خوانایی در سطح مطلوبی قرار دارد و به واسطه داشتن تنها یک ورودی، امکان کنترل ورود و خروج افراد را فراهم می آورد. این در حالی است که تیمچه ی چهار جهت نفوذپذیر، از منظر شاخص های کنترل و یکپارچگی فضایی در سطح بالاتری نسبت سایر به سایر تیمچه ها قرار دارد که این موضوع در تامین امنیت این گونه از تیمچه ها تاثیر بسزایی دارد.

مدل سازی اطلاعات ساختمان (BIM) صنعت ساخت وساز را با بهبود کارایی و ساده سازی روش های پروژه ساختمان متحول ساخته است.ادغام BIM با سیستم های دیجیتالی همچون هوش مصنوعی (AI) ، موانع را از بین برده و چرخه عمر پروژه را سازنده تر و سودمندتر می سازد. مزایای BIM و AI فراتر از مدل سازی سه بعدی و طرح های ساختمانی است. آن ها کل چرخه عمر پروژه ساخت و ساز را از صفر به بعد مدیریت و کنترل می کنند. هدف این پژوهش ارائه درک جامع از روند ادغام AI-BIM است که توسط محققان مختلف در سراسر جهان انجام شده است. دستیابی به این هدف از طریق تحلیل نظام وار 380 مقاله انتشار یافته در سال های 2015-2021 از طریق پایگاه استنادی اسکوپوس است این پژوهش مروری نظام وار از تحقیقات کیفی را برای تشخیص ویژگی های BIM، AI، ادغام و پیاده سازی آن ها در ساخت و ساز ارائه می کند. همچنین روندها و بینش های تحقیقاتی آینده را ارائه داده و بر قابلیت همکاری در BIM تأکید می کند. در بخش دیگر، نیاز به تحقیقات آینده را برای تمرکز بر قابلیت همکاری هوش مصنوعی و سایر سیستم های هوشمند در BIM را برای تقویت علم یکپارچه بر اساس دیجیتالی شدن و فناوری اطلاعات و ارتباطات تقویت می سازد.در نهایت گسترش یافته ها را نیز در طول چرخه عمر پروژه ساخت وساز ساختمان برجسته می کند. نتایج تحلیل نظام وار دراین تحقیق نشان می دهد که ادغام هوش مصنوعی و BIM ظرفیت تغییر صنعت ساخت و ساز را در بر دارد. زیرا توانایی کاهش قابل توجهی از خطاها ،صرفه جویی در زمان و منابع (نیروی انسانی و مصالح ساختمانی) ، افزایش بهره وری و متناسب سازی نقشه را بر اساس نیاز کاربر با استفاده از سه ماژول کنترل کننده، پایگاه داده و یادگیری ماشین و با توجه به مقررات ساختمانی را دارد. این پژوهش همچنین برخی از چالش هایی مانع  از ادغام هوش مصنوعی و BIM را همچون فقدان استانداردهای قابلیت همکاری، نگرانی های مربوط به حریم خصوصی داده ها و آموزش ناکافی برای متخصصان را شناسایی می کند. 

ﯾﮑﯽ از مناطق ﻣﻬﻢ در زﻣﯿﻨﻪ ی ﮔﺮدﺷﮕﺮی طبیعی در اﯾﺮان ﺷﻬﺮستان یاسوج به ویژه محور یاسوج-سپیدان می باشد اما این محور علی رغم ظرفیت های بالقوه در زمینه گردشگری جایگاه درخوری نیافته است. در این راستا هدف پژوهش حاضر ارزیابی تأثیر موانع گردشگری اکولوژیک با استفاده از مدل ساختاری تفسیری در محوریاسوج-سپیدان است که با روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. در روند تهیه و تولید داده ها ابتدا عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری اکولوژیک محور یاسوج-سپیدان با استفاده از نظرات 15 نفر از متخصصین این موضوع و استادان و کارشناسان در سازمان های ذی ربط از طریق روش دلفی شناسایی شده است. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات 15 عامل به عنوان عوامل تأثیرگذار قوی گردشگری اکولوژیک محور یاسوج-سپیدان از مدلسازی تفسیری-ساختاری و سپس با نرم افزار میک مک بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان داد فقدان برنامه ریزی مناسب توسط نهادهای دولتی مسئول، سرمایه گذاری ضعیف بخش خصوصی، سرمایه گذاری ضعیف دولتی، عدم وجود سازمان مستقل برای به خدمت گرفتن مدیران با تجربه و مقتدر و سروسامان دادن ب ه تش کیلات گردشگران، کمبود نیروهای متخصص و آموزش دیده در منطقه، ضعف مدیریت و ضعف آموزش و تبلیغات در زمینه ی توسعه ی فرهنگ گردشگری، عدم ارائه تسهیلات و مجوزهای لازم از طرف دولت تأثیرگذارترین سطح است و سه مانع نبود هتل های مناسب برای اسکان گردشگران، نامناسب بودن تسهیلات بهداشتی و خدماتی، نامناسب بودن تأسیسات و تجهیزات تفریحی و ورزشی در سطح ۱ هستند، تأثیرپذیرترین عوامل به شمار می آیند. علاوه بر این از 15 مانع پیش روی گردشگری اکولوژیک در محور یاسوج- سپیدان 10 مانع جز متغیرهای پیوندی می باشند که قدرت نفوذ و وابستگی بالایی برخوردار هستند و 5 مانع جز متغیرهای وابسته که از قدرت نفوذ ضعیف، ولی وابستگی بالایی برخوردار هستند. در نهایت به ارائه پیشنهادهای پژوهش پرداخته شده است.

آنچه در این تحقیق به آن پرداخته شده است ارزیابی آسیب پذیری کمی و کیفی فرودگاه های غیر نظامی در برابر تهدیدات انسان ساخت بر مبنای اصول و مبانی پدافند غیر عامل بوده است. فرودگاه ها با فراهم آوردن بستر حمل و نقل سریع کالا و مسافر و با ظرفیت بالا بین مناطق با فاصله زیاد به توسعه همه جانبه کشورها کمک شایانی مینماید به طوری که از آن به عنوان یکی از نمادهای توسعه در جوامع مختلف یاد میشود. فرودگاه های غیر نظامی در حال حاضر به عنوان یکی از داراییهای ارزشمند هر کشوری در جهان به شمار میرود، بطوریکه کوچکترین اختلال در عملکرد و یا آسیبب به کالبد آنها، موجب خسارت های هنگفت مادی و معنوی میگردد. نوع تحقیق کاربردی و روش تحقیق، تحلیلی می باشد و از تکنیک AHP-FEMA برای تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده می شود. نتایج تحقیق نشان می دهد با توجه به شناسایی 15 دارایی کلیدی فرودگاه های غیرنظامی، حملات هوایی و بمب گذاری بیشترین آسیب وارد مینمایند. و در ادامه آسیب پذیریهای کیفی هر یک از اجزای اصلی فرودگاه نیز مورد بررسی قرار گرفته است.

منطقه شش شهر تهران با مساحتی حدود 3,2 درصد و 2,81 درصد جمعیت شهر و بیش از 30 درصد ساختمان های دولتی و خصوصی را درخود جای داده و به لحاظ موقعیت جغرافیایی در حوزه مرکزی شهر تهران یکی از مهمترین مناطق بشمار می آید. تحقیق حاضر در زمره تحقیقات کاربردی و درصدد استخراج آسیب پذیری منطقه شش شهر تهران در برابر تهدیدات انسان ساخت (موشک باران) و ارایه راهکارهای کاهش آسیب پذیری میباشد. در این مسیر از روش های اسنادی (کتابخانه ای)، پرسش نامه (کمی)، جهت گردآوری اطلاعات استفاده گردید. روش تحقیق پایان نامه حاضر توصیفی تحلیلی و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات، منطق فازی و از ابزار GIS و Matlab برای پردازش اطلاعات استفاده شده است. دراین پژوهش با استفاده از شاخصهایی چون دسترسی به مراکز درمانی، درجه محصوریت، عرض خیابان، ارتفاع ساختمانها و...آسیب پذیری منطقه مدلسازی شده است. نتایج نشان می دهد، قسمت هایی از منطقه که دارای تراکم های ساختمانی و جمعیتی بالا و درجه محصوریت بیشتری هستند دارای آسیب پذیری بالایی می باشند. همچنین با حرکت از سمت شمال به جنوب و مرکز منطقه، به میزان آسیب پذیری افزوده می شود.

تحقیق حاضر بررسی عوامل موثر بر تاب آوری اجتماعی در چارچوب حکمروایی شایسته شهری کلانشهر شیراز   می باشد و به دنبال توسعه دانش کاربردی و از حیث روش توصیفی و اکتشافی است جامعه آماری 375 نفر است برای محاسبه حجم نمونه از رابطه کوکران استفاده شده است به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه و باتوجه به تکنیک تحلیل عاملی از مقیاس لیکرت استفاده شد برای تعیین روایی و پایایی از روایی تمادی و صوری استفاده شد و با استفاده از SPSS  و Lisrel تحلیل انجام شد. نتایج نشان داد با توجه به مقدار ر t که عوامل موثر به ترتیب عدالت، ثبات سیاسی، مشارکت، چشم انداز و برنامه ریزی، بااحتمال 95 درصد معنادار می باشد. می توان گفت مدیران و تصمیم گیران در حوزه حکمرانی شایسته شهری جهت رسیدن به نتیجه مطلوب بخصوص در کلانشهر شیراز که از موقعیت خاص سیاسی، اجتماعی ؛فرهنگی و محیطی برخودار است لازم است که شهروندان را به سمت مطالبه گری سوق دهند، پیشنهاد می شود مشارکت جوامع مدنی، دانشگاهی و بخش خصوصی در تبادل نظرها، تدوین راهبردهای توسعه و اجرا نقش بسزایی در تحقق هدف در حوزه حکمرانی شایسته شهری داشته باشند. شناخت عمیق مفهوم حکمرانی خوب، می تواند معیارهای ارزشمندی را فراهم کند که به دولت ها و جوامع کمک کند تا درک بهتری از رابطه بین اشکال مختلف نهادی را ه های فراهم آوردن تاب آوری را فراهم آورند. می توان گفت حکمرانی شایسته شهری نقش محوری را برای مقابله موثر با چالش ها و تاب آوری دارد و این تابآوری اجتماعی ظرفیت جذب و مقابله با اختلال و آشفتگی های سیستم ناشی از بروز بحران هاست. در این راستا آگاهی از اثرات بحران ها بر تابآوری اجتماعی در چهارچوب حکمروایی شایسته شهری در شیراز نیازمند ارائه تحلیلی ساختاری از آن در آینده است تا به وسیله آن بتوان ظرفیت تابآوری اجتماعی شهری را افزایش داد.

زمینه و هدف: تحولات دهه 2010م را می توان شروع نخستین گام های عملی به سوی ایجاد فصل مشترک فی مابین پایداری و بازآفرینی تلقی نمود. در بافت های تاریخی، موضوع پایداری و حفاظت با هدف ایجاد تعادل و به عنوان محرک هایی برای توسعه و بازآفرینی در برنامه ریزی شهرهای تاریخی مورد توجه قرار گرفته است. شهر شیراز که در بردارنده ی بافت تاریخی چشمگیر و شایستگی هایی از بعد چشم انداز شهری است نیازمند مدلی برای سنجش پایداری و بازآفرینی شهری است روش بررسی: وشتار حاضر با هدف تدوین مدل مفهومی تحقق بازآفرینی پایدار شهری جهت کاربست در بافت تاریخی شیراز به دنبال پاسخ به سوال اصلی تحقیق است که با توجه به شاخص های پایداری و متون بازآفرینی شهری چگونه می توان مدلی مناسب برای تحقق بازآفرینی شهری پایدار اتخاذ کرد؟ نوشتار حاضر بر مبنای محتوای سوال تحقیق و نیل به هدف تحقیق، با رویکرد تحلیل محتوای کیفی و از نوع استقرائی انجام شده است. برای انتخاب شاخص های مربوط به بافت تاریخی شیراز، روند توسعه شاخص با ترکیب و تطبیق شاخص ها با روش سنجش شاخص های توسعه پایدار که توسط گوردن میشل (1996) ارائه شده، بدست آمد. بر اساس این سازگاری، فرآیند انتخاب شاخص های بافت تاریخی در این مقاله 11 مرحله دارد. یافته ها و نتیجه گیری: نتایج حاصل از مدل تحقق و سنجش پایداری در بافت های تاریخی و ارتباط آن با بازآفرینی شهری حاکی از آن است که این روش سنجش در هر بافت تاریخی به مجموعه ای متفاوت از شاخص ها با توجه به ساختارهای کالبدی/عملکردی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی بستگی دارد که باید قابل سنجش بوده و در طی مشارکت طولانی مدت از شهروندان، تیم های درگیر پروژه های بازآفرینی و طی یک فرآیند بازخورد چرخه ای بدست آمده باشند تا اطمینان حاصل شود که شاخص ها معتبراند. با استفاده از مدل پیشنهادی یک رویکرد استراتژیک برای ایجاد محدوده های پایدار تاریخی مدرن می تواند براساس اطلاعات کیفی و کمی توسعه یابد. در نهایت پس از ارائه دستاورد علمی و پژوهشی، کاربرد مدل نوین تبیین شده در بافت تاریخی شیراز مورد شرح قرار گرفته است.

با افزایش روزافزون استفاده از وسایل نقلیه موتوری در شهرها میزان آلاینده های ناشی از ترافیک رو به رشد است و کیفیت هوای داخل را تحت تاثیر قرار می دهد. یکی ازعوامل تاثیرگذار بر نفوذ آلاینده ها به بافت و تغییر سرعت انتشار آن (وابسته به سرعت هوا) فرم ساختمان است. بنابراین در پژوهش حاضر تاثیر فرم ساختمان بر غلظت آلاینده و سرعت هوای داخل ساختمان مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور 3 فرم رایج شهری در منطقه یک شهر شیراز مورد بررسی قرار گرفته اند. این فرم ها با چهار چرخش 90 درجه در بافت شهری نقطه ای منظم، 12 نمونه بافت شهری متفاوت ایجاد می کنند. هر بافت در مجاورت یک اتوبان شهری به عنوان منبع آلاینده قرار گرفته است. بررسی نمونه ها از طریق شبیه سازی CFD انجام پذیرفته است. جریان ثابت سه بعدی (steady 3dimentional flow) با استفاده از مدل آشفتگی SST-Kω جهت شبیه سازی نمونه ها مورد استفاده قرار گرفته است که به صورت عددی بر اساس معادلات رینولدز میانگین ناویر استوکس (RANS) حل شده است. اعتبارسنجی نرم افزار CFD مورد استفاده در این تحقیق در مقایسه با آزمایشات تونل باد انجام گرفته است و نتایج قابل قبولی به همراه داشته است. نتایج نشان داد که فرم ساختمان تاثیر قابل توجهی بر کیفیت هوای درون ساختمان دارد. همچنین بر اساس نتایج روش تصمیم گیری چند معیاره تاپسیس، بهترین و بدترین الگوی فرمی ساختمان به منظور افزایش سرعت هوا و کاهش غلظت آلاینده های درون بنا به ترتیب مربوط به فرم با پیشامدگی بالکن مانند، رو به جهت باد و پیشامدگی بالکن مانند، پشت به جهت باد است.

هدف پژوهش حاضر شناسایی و اولویت بندی شاخص های ساماندهی فضایی گردشگری محور یاسوج –سپیدان براساس رویکرد اکولوژیک است. این محور به دلیل خطی بودن، می تواند به عنوان یک محور پایدار گردشگری مورد استفاده قرار گیرد. در صورت ساماندهی فضایی و مکانی این محور برای چنین مقصودی، می توان از الگوهای متنوع و در عین حال استاندارد برای شکل دهی و مدیریت این کریدور گردشگری بهره گرفت. این پژوهش از نظر هدف گذاری کاربردی و از نظر روش شناسی، کیفی-کمی است. طی نمونه گیری هدفمند، 30 نفر از متخصصین این موضوع و کارشناسان در سازمان های ذی ربط انتخاب شده اند. در بخش کیفی، معیارهای مؤثر بر شاخص های ساماندهی فضایی- مکانی گردشگری در محور یاسوج-سپیدان، با روش تحلیل مضمون و طی مصاحبه با خبرگان شناسایی شده است. در بخش کمی نیز با استفاده از آزمون تی تک نمونه ای  در نرم افزار « SPSS»  و وزن معیارها با روش تحلیل سلسله مراتبی محاسبه شده و رتبه بندی شاخص های ساماندهی فضایی- مکانی گردشگری در محور یاسوج-سپیدان، با رویکرد اکولوژیک با روش جدید تصمیم گیری چندمعیاره «MARCOS» انجام شده است. در بخش کیفی، پنج معیار: عملکردی، محیط زیست، کالبدی، اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی با روش تحلیل مضمون و طی مصاحبه با خبرگان شناسایی شده و پس از محاسبه وزن معیارها، شاخص اقتصادی(722/0)، شاخص محیط زیست (699/0)، شاخص کالبدی(688/0)، شاخص عملکردی(681/0) و شاخص اجتماعی(668/0) به دست آمده است. نتایج امتیاز نهایی روش «مارکوس» و آزمون تی تک نمونه ای نشان داد که بیشترین امتیاز به شاخص اقتصادی و کمترین امتیاز به شاخص اجتماعی- فرهنگی تعلق داشته است؛ همچنین این نتایج حاکی از آن است که مدل «مارکوس» در برابر تغییرات احتمالی در اهمیت معیارهای تصمیم گیری حساس می باشد و پایداری روش در انتخاب مهم ترین شاخص های ساماندهی فضایی- مکانی گردشگری در محور یاسوج-سپیدان با رویکرد اکولوژیک نشان داده شده است.

بهره مندی از پیامدهای ارزشمند گردشگری زمانی امکان پذیر خواهد بود که شناخت کافی در مورد ماهیت این پدیده و ویژگی های آن و قابلیت های مناطق مختلف کشور صورت گیرد. امروزه تلاش شهرها و مقاصد گردشگری برای متمایز شدن از سایر مقاصد و به چشم آمدن در نقشه های جهانی گردشگری، به دلیل اتخاذ استراتژی های دیکته شده و همسان، ناخواسته به نتایج معکوسی منتهی شده است. به منظور رفع این چالش ها، شکل جدیدی از گردشگری، به نام گردشگری خدمات رواج یافته است. هدف این پژوهش یافتن استراتژی هایی برای توسعه خدمات گردشگری در شهر شیراز می باشد، که به روش توصیفی – تحلیلی انجام گرفته است. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کاربردی- توسعه ای است. برای گردآوری داده ها از دو روش میدانی مبتنی بر پرسشنامه و کتابخانه ای استفاده شده است و جهت تدوین استراتژی های توسعه گردشگری، از تکنیک Meta-Swot استفاده شده است. بعد از بررسی نقاط قوت و پتانسیل های شیراز در راستای توسعه خدمات گردشگری و مشخص شدن جایگاه این شهر نسبت به دو رقیب مهم گردشگری نزدیک به خود، و همچنین نتایج بررسی عوامل خارجی که مهمترین آنها فرسودگی تاسیسات، تجهیزات و وسایل مورد استفاده از جمله شبکه راه ها، هتل ها و میهمان سراها و…، ناکافی بودن کمی و کیفی تسهیلات، تجهیزات، امکانات و زیرساخت های رفاهی خدماتی در شان شهر شیراز، عدم یکپارچگی در ارائه خدمات گردشگری با استفاده از فناوری اطلاعات، عدم توجه به توزیع عادلانه خدمات در سطح جاذبه های گردشگری، عدم تخصیص بودجه لازم وکافی برای خدمات گردشگری، ضعف در آداب مدنی (ناتوانی های انسانی،عدم رعایت مسئولیت اجتماعی و ....)، سکونت معتادان، ولگردان و افاغنه در بافت تاریخی و با ارزش شهر می باشد.

در دهه های اخیر، نابرابری های اجتماعی- اقتصادی به طور فزاینده ای در شهرها آشکار شده اند. در نتیجه هجوم مهاجران، سرمایه گذاری های انجام شده و توسعه زیرساخت های شهری، بعضی از شهرها و یا مناطقی از آنها در حال شکوفایی هستند؛ اما تعداد زیادی از شهرها و مناطق به طور فزاینده ای، رها شده اند. نابرابری های رو به افزایش منجر به شکاف رو به رشدی بین محله های غنی و فقیر شده است. ازاین رو هدف از انجام این پژوهش، تبیین عوامل مؤثر در توسعه کالبدی- فضایی شهر یاسوج بر اساس چارچوب نظری عدالت فضایی است. به منظور دستیابی به این هدف با توجه به رویکرد کمی، و استراتژی پیمایشی و ابزار پرسشنامه از میان شهروندان شهر یاسوج بعنوان جامعه آماری تعداد ۳۸۴ نفر حجم نمونه، به روش کوکران انتخاب شده اند. در نهایت با توجه به سیستم معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزئی، تجزیه و تحلیل نهایی انجام شد. نتایج گویای اهمیت چهار شاخص اجتماعی (با ضریب اثر ۳۵۵/۰)، اقتصادی (با ضریب اثر ۳۴۲/۰)، کالبدی (با ضریب اثر ۴۹۱/۰) و مدیریتی (با ضریب اثر ۱۷۶/۰) در توسعه شهر یاسوج است. در این بررسی مشخص شده است که کمترین اثرگذاری در شاخص های توسعه انسانی و مدیریتی و بیشترین نگاه به سمت برقراری توازن کالبدی و اقتصادی- اجتماعی بوده است. بنابراین نتیجه گیری کلی این است که مسیر توسعه در شهر یاسوج، مسیری معکوس در نظریه های توسعه شهری کشورهای توسعه یافته است. بدین معنا که سیستم های مدیریتی و فکری و انسانی در اغلب کشورهای توسعه یافته بعنوان قلب نظام برنامه ریزی شهری محسوب می شود و ابعاد کالبدی و فیزیکی که در تناسب با دیدگاه جبر محیطی به شهر است، کمتر مورد توجه بوده است.