خدایار ابیلی

هدف: هدف این مطالعه، بررسی تطبیقی نشانگرها در مراحل تدوین، اجرا و ارزیابی در اسناد بالادستی، دیدگاه صاحب نظران و یافته های پژوهشها بود. روش: روش مورد استفاده در این مطالعه، بررسی تطبیقی نشانگرهای ارزیابی سیاستگذاری فرهنگی مؤسسات آموزش عالی با استفاده از روش جرج بردی(1989) در مراحل توصیف و تفسیر، همجواری و مقایسه بود. سه گروه از نشانگرهای ارزیابی در دو مطالعه مقایسه شدند. این نشانگرها با استفاده از تحلیل مضمون و به صورت کدگذاری باز، محوری و مقوله بندی برای داده های متنی استخراج شدند. یافته ها: نشانگرهای مطلوب ارزیابی سیاستگذاری فرهنگی در مراحل تدوین، اجرا و ارزیابی در قالب پنج مقوله تقسیم شدند: 1) مسئله شناسی؛ 2) روش شناسی علمی؛ 3) مشروعیت بخشی؛ 4) اجرای برنامه های فرهنگی و 5) نتایج فعالیتهای فرهنگی. یافته های این مطالعه، الگوی تلفیقی از نشانگرهای ارزیابی سیاستگذاری فرهنگی مؤسسات آموزش عالی را در اختیار سیاستگذاران، مجریان و ارزیابان قرار می دهد تا از بروز آسیبهای احتمالی در تصمیم گیری ها و اقدامات فرهنگی جلوگیری کنند و در صورت دست نیافتن به اهداف فرهنگی، با رجوع به الگوی ارائه شده، موانع و مشکلات را شناسایی و حل کنند. نتیجه گیری: سیاستگذاری فرهنگی مؤسسات آموزش عالی نباید در تعارض با نظم گفتمان حاکم در عرصه علم و میدان عمل باشد. راه حل مفید برای دستیابی به این واقعیت، حذف موانع سیاستگذاری فرهنگی است. در نهایت، ارزیابی سیاستگذاری فرهنگی هر یک از مؤسسات آموزش عالی بر اساس الگوی نهایی از نشانگرهای ارزیابی یک پیشنهاد است.

هدف از مقاله پیش رو، تحلیل وضعیت مسئولیت اجتماعی گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی دانشگاه تهران می باشد؛ بنابراین پس از واکاوی ادبیات پژوهش پنج مؤلفه مسئولیت اجتماعی؛ اخلاقی، قانونی، زیست محیطی، مشارکت اجتماعی و اقتصادی که فراوانی بیشتری داشتند به عنوان مؤلفه های مسئولیت اجتماعی گزینش شدند و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و به کارگیری مصاحبه نیمه ساختاریافته 22 مصاحبه با اعضای هیئت علمی و دانشجویان در مقطع دکتری و ارشد انجام شد. تجزیه وتحلیل مصاحبه ها در تحلیل پنج مؤلفه اصلی مسئولیت اجتماعی نشان می داد در مؤلفه اخلاقی در سه زیر مؤلفه اخلاق آموزشی با 57 درصد رضایت، اخلاق پژوهش با 58 درصد رضایت، اخلاق ارتباطی و تعاملی با 60 درصد نارضایتی، در مؤلفه قانونی با 72 درصد رضایت، در مؤلفه زیست محیطی 95 درصد نارضایتی و در مؤلفه های اقتصادی و مشارکت اجتماعی 100 درصد نارضایتی وجود داشت. در پایان بر اساس یافته های بدست آمده پیشنهادات سیاستی برای نظام آموزش عالی ارائه شده است.

هدف از این مطالعه، شناسایی عوامل تسهیل گر و بازدارنده گرایش دانشجویان به اخلاق محوری بود. مطالعه با رویکردی کیفی و به روش پدیدارشناسی توصیفی انجام شد. داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختارمند با 98 نفر از اعضای هیأت علمی، مدیران دانشگاهی، صاحب نظران، کارکنان و دانشجویان که با استفاده از نمونه گیری ملاکی انتخاب شده بودند، گردآوری شد. یافته ها درباره عوامل تسهیل گر به شناسایی هشت عامل شامل عوامل «ساختاری، کارکردی، اجتماعی، فرهنگی، فردی، دینی، مطالعاتی پژوهشی، آموزشی پرورشی» و در عوامل بازدارنده (موانع) به شناسایی 9 مورد شامل موانع «ساختاری، اجتماعی، عملکردی، سیاسی، فردی، کارکردی، مفهومی، اطلاع رسانی شناختی و فرهنگی» منجر شد. نتایج این مطالعه که برآمده از ادراک دامنه وسیعی از کُنشگران دانشگاهی بود به شناسایی ابعاد و مؤلفه های جدید و کامل تری از عوامل مرتبط در گرایش یا عدم گرایش به اخلاق محوری دانشجویان در محیط دانشگاهی منتج می شود و می توان براساس آن در توسعه اخلاق محوری در دانشگاه موفق تر عمل کرد.

هدف اصلی این پژوهش، واکاوی سازوکارهای شناسایی و انتخاب اعضای هیأت علمی مستعد در دانشگاه های جامع با تراز عملکرد منطقه ای است. این پژوهش در چارچوب رویکرد کیفی انجام شده است. به همین منظور، تعداد 15 نفر از خبرگان دانشگاهی و اجرایی مطلع نسبت به جذب هیأت علمی به صورت هدفمند و با راهبرد نمونه گیری نظری انتخاب شده و به صورت نیمه ساختاریافته مورد مصاحبه قرار گرفتند. برای تحلیل داده ها از تکنیک تحلیل موضوعی (تم) استفاده شد. برای اطمینان از روایی پژوهش، از بررسی توسط اعضاء (مصاحبه شوندگان) و روش چند سویه نگری منابع داده ها و برای محاسبه پایایی کدگذاری های انجام شده، از روش های پایایی باز آزمون و پایایی توافق درون موضوعی (توافق بین دو کدگذار) استفاده گردید. پس از پیاده سازی محتوای مصاحبه ها و تحلیل مقدماتی آن ها، کدها یا مفاهیم اولیه شناسایی و به منظور دستیابی به مقوله های اصلی کدهای مشابه در طبقه هایی خاص قرار گرفتند. درنهایت برای هر یک از طبقات عنوانی که دربرگیرنده کل کدهای آن طبقه باشد، انتخاب گردید. درنتیجه این مطالعه شانزده (16) سازوکار برای شناسایی و انتخاب اعضای هیأت علمی مستعد در دانشگاه ها جامع با تراز عملرد مطنقه ای شناسایی گردید که به اعتقاد خبرگان شناسایی و انتخاب اعضای هیأت علمی متناسب با رسالت و اهداف دانشگاه و اختصاص زمان بیشتر به فرایند استعدادیابی و استعدادگزینی اعضای هیأت علمی از بیشترین اهمیت برخوردار می باشند.

هدف اصلی این مقاله تحلیل و تبیین عملکرد پژوهشی اعضای هیأت علمی دانشگاه تهران با رویکرد تحقیق آمیخته و تحلیل چند سطحی است. برای این منظور در بخش کمّی پژوهش، از روش نمونه گیری خوشه ای، ابتدا چهار پردیس علوم انسانی، علوم اجتماعی و رفتاری، علوم پایه، فنی و مهندسی و سپس 24 دانشکده از چهار پردیس و در مرحله بعد 335 نفر از اعضای هیأت علمی به عنوان نمونه انتخاب شدند. از روش توصیفی – تحلیلی و به کارگیری الگوسازی چند سطحی برای تحلیل داده ها استفاده شد.  برای تبیین یافته ها با استفاده از روش تحقیق کیفی و از طریق مصاحبه با اعضای هیأت علمی سرآمد پژوهشی و صاحب نظر در ارزیابی عملکرد، نظرات آنان مورد تحلیل محتوا قرار گرفت. نمونه گیری در این مرحله هدفمند بوده و تا رسیدن به سطح اشباع ادامه داشت. نتایج تحلیل های تجربی بیانگر آن است که (1) عملکرد پژوهشی در دانشکده های مختلف از نظر آماری به طور معناداری متفاوت است و مقدار همبستگی درون واحدی 0.8 مؤید احاطه ساختار سلسله مراتبی بر داده های آماری است و به کارگیری روش الگوسازی چندسطحی را ضروری می نماید. (2) متغیرهای توضیحی مرتبه علمی و سنوات خدمت (پایه) اعضای هیأت علمی در سطح اول و نوع دانشکده در سطح دوم می توانند عملکرد پژوهشی اعضای هیأت علمی را تبیین و پیش بینی نمایند. (3) متغیر جنسیت اعضای هیأت علمی رابطه معناداری با عملکرد پژوهشی نداشتند. یافته های حاصل از مصاحبه ها نشان می دهند که ارائه یک نظام  واحد ارزیابی عملکرد پژوهشی برای اعضای هیأت علمی دانشگاه ، بدون توجه به تفاوت ماهیت رشته ها، کم توجهی به تجربیات جهانی در زمینه ارزیابی عملکرد و بدون در نظر گرفتن یک سیستم انگیزشی مناسب، سبب هدایت رفتار پژوهشی اعضای هیأت علمی به سمت کمّیت گرایی در پژوهش، نوآوری ضعیف در پژوهش بدون توجه به مسئولیت اجتماعی شده است به طوری که از نظر اعضای هیأت علمی، دانشگاه از یک نظام ارزیابی عملکرد  پژوهشی مناسب برخوردار نیست؛ به منظور برون رفت از این چالش مبتنی بر یافته های پژوهش حاضر، پیشنهادهایی در بخش پایانی مقاله ارائه گردید.

هدف: پژوهش حاضر باهدف شناسایی ابعاد و معیارهای اعتباربخشی با تأکید بر فرایند یاددهی-یادگیری در مؤسسات آموزش عالی الکترونیکی انجام شده است.روش پژوهش: روش پژوهش ازنظر هدف کاربردی و از منظر گردآوری اطلاعات با استفاده از رویکرد کیفی از روش پدیدارشناسی توصیفی استفاده شده است. میدان پژوهش شامل؛ خبرگان و متخصصان در حوزه های یادگیری الکترونیکی، ارزشیابی و تضمین کیفیت در نظام آموزش عالی بوده است. برای نیل به هدف پژوهش ابتدا ادبیات، مبانی نظری و مستندات علمی مرتبط با موضوع  تحقیق و علاوه بر آن آژانس های بین المللی اعتباربخشی در حوزه یادگیری الکترونیکی مطالعه شد. هم چنین با استفاده از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته با 14 نفر از متخصصین درزمینه ی موضوع، به صورت هدفمند، اطلاعات گردآوری و با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.یافته ها:بر اساس نتایج  تحلیل یافته های پژوهش، الگوی اعتباربخشی با تأکید بر فرایند یاددهی-یادگیری در چهار بعد عبارت است از: مدیریت کلاس درس در بستر الکترونیکی، فناوری و سامانه های یادگیری الکترونیکی موردنیاز در فرایند یاددهی-یادگیری، نظام پشتیبانی در بستر الکترونیکی و فناوری های تحول آفرین در آموزش شناسایی و طراحی شد.نتیجه گیری: الگوی طراحی شده می تواند به عنوان مدلی جهت ارزیابی فرایند یاددهی-یادگیری الکترونیکی قرار گیرد.

هدف: هدف اصلی از اجرای این پژوهش، طراحی و اعتباریابی الگوی مدیریت کیفیت فعالیت های پژوهشی اعضای هیئت علمی دانشگاه ها بود؛روش پژوهش: روش پژوهش، آمیخته اکتشافی بود و با 14 تن از صاحب نظران حوزه کیفیت پژوهشی دانشگاه ها، مصاحبه نیمه ساختارمند انجام گرفت. پس از اشباع نظری، ابعاد و مؤلفه های مدیریت کیفیت فعالیت های پژوهشی اعضای هیئت علمی دانشگاه ها، استخراج و الگو طراحی شد؛ الگوی طراحی شده برای اعتباریابی در اختیار افراد مصاحبه شده قرار گرفت و 12 تن از آنها نظرات خود را (میزان اعتبار الگو) ارائه دادند.یافته ها و نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش، مهم ترین ابعاد و مؤلفه مدیریت کیفیت فعالیت های پژوهشی، شامل بُعد بسترسازی (فرهنگی/ارزشی، ارتباطاتی/ اطلاعاتی، قوانین، تجهیزات، رفع موانع، منابع مالی و تخصص گرایی)؛ بُعد سیاست ها و مأموریت ها (سیاست ها، هدف ها و مأموریت)؛ بُعد برنامه ریزی (شناسایی مسائل و نیازها، هدف گذاری، تدوین برنامه، تمهید عملیاتی شدن برنامه، فعالیت ها و همکاری مشترک، تعیین تکالیف و وظایف)؛ بعد نظام های حمایتی-تشویقی (ایجاد مشوق و انگیزه، راهنمایی و مشاوره، کاهش درگیری های آموزشی و اجرایی، توانمندسازی و توانمندیابی و اخلاق گرایی) و بُعد نظارت و ارزیابی (تصحیح شاخص ها و فرایندهای پژوهشی، نظارت بر فرایند پژوهشی، شناسایی و تحلیل اثربخشی پژوهش ها، توجه به کاربست پژوهش ها و ارائه بازخورد) است. همچنین بررسی آماری نشان داد که الگو از نظر صاحب نظران حوزه کیفیت پژوهشی دانشگاه ها، از اعتبار کافی و مناسب برخوردار است. برای ارتقای کیفیت فعالیت های پژوهشی اعضای هیئت علمی دانشگاه ها، پیگیری و اجرایی کردن این الگو راهگشا خواهد بود.

پژوهش حاضر با هدف بازخوانی و ارزیابی مؤلفه ها و ابعاد الزامات ارتباط دانشگاه – صنعت - دولت در پردیس دانشکده-های فنی دانشگاه اصفهان با رویکرد آمیخته انجام شد. جامعه آماری بخش کیفی مجموعه منابع علمی معتبر مرتبط با موضوع پژوهش بود که مبتنی بر معیارهای انتخاب منابع معتبر تعداد 66 منبع به عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفتند. داده های حاصل در بخش کیفی با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرائی و کدگذاری سه مرحله ای باز، محوری و گزینشی تحلیل شدند. دستاورد تحلیل داده-ها در این بخش شناسایی سه سازه اصلی تعاملات سیاست محور، دانش محور و اقتصادمحور؛ و 8 بعد؛ تدوین سیاست علم و فناوری، استقرار نظام اشتراک اطلاعات، شورای سیاستگذاری و هماهنگی، تسهیل و توسعه دانش، ترمیم شکاف دانش و تولید، بازنگری رشته های تخصصی، تأمین مالی، توسعه مالی و تجاری سازی بود. در بخش کمی داده های گردآوری شده با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر دستاوردهای کیفی پژوهش، به صورت تصادفی برای نمونه 184 عضو هیأت علمی پردیس فنی، مدیران و معاونان دفتر ارتباط با صنعت دانشگاه اصفهان به روش توصیفی همبستگی و مقایسه ای تحلیل شدند. دستاورد تحلیل داده های کمی پژوهش نشان داد؛ وضعیت موجود الزامات تعاملات دانشگاه، صنعت و دولت در پردیس فنی دانشگاه اصفهان در ارتباط با سازه های اصلی تعاملات "اقتصادمحور"،"دانش محور"،"سیاست محور"مطلوب است. همچنین یافته های حاصل از اجرای آزمون فریدمن، اولویت سازه اصلی تعاملات اقتصادمحور را با مقدار آماره معادل (58/88) و میانگین 58/3 نسبت به سایر سازه های اصلی مورد تأیید قرار داد.

این پژوهش با هدف طراحی الگوی فرایند منتورینگ اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد و با رویکرد کیفی و با استفاده از روش پژوهش نظریه ای مبتنی بر تحلیل مضمون، نگاشته شده است. مشارکت کنندگان این پژوهش، کلیه اعضای هیئت علمی در تمامی دانشکده های دانشگاه فردوسی مشهد بودند که در سطوح علمی استادیار، دانشیار و استاد مشغول به کار می باشند. برای نمونه گیری از روش نمونه گیری هدف مند (از نوع ترکیبی) و برای جمع آوری داده های  این پژوهش از  مصاحبه نیمه ساختاریافته با 25 نفر از اعضای هیئت علمی استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد الگوی فرایند منتورینگ اعضای هیئت علمی در دانشگاه فردوسی مشهد ذیل سه مضمون کلان: قبل از اجرا، اجرا و پس از اجرا شکل گرفت. مضمون کلان  قبل از اجرا، مضمون های بسترسازی و ایجاد زمینه منتورینگ و برنامه ریزی و آماده سازی را در خود جای داده است. در مضمون کلان اجرا، مضامین اصلی اقدامات اولیه، اقدامات محتوایی و ارتباطی و اقدامات مدیریتی قرار گرفته اند و درنهایت مضمون سنجش و ارزیابی ذیل مضمون کلان پس از اجرا شکل گرفته است. درنتیجه، باید گفت که منتورینگ اعضای هیئت علمی، پدیده ای چندبعدی و پیچیده است که برای پیاده سازی آن در دانشگاه فردوسی مشهد باید به عوامل و مؤلفه های متنوعی توجه شود تا برنامه منتورینگ اعضای هیئت علمی در دانشگاه با موفقیت اجرایی شود.