اعظم صفرآبادی

ناپایداری توسعة شهری مهمترین چالش هزارة سوم است. هدف اصلی توسعة پایدار تأمین نیازهای اساسی، بهبود سطح زندگی، ادارة بهتر اکوسیستم ها و آیندة امن بیان شده است؛ پایداری در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست­ محیطی، کالبدی و… مستلزم به کارگیری سیستم مدیریتی کارآمد با قدرت کافی برای رسیدن به اهداف ذکر شده است. سیستم های مدیریتی با ویژگی های انعطاف پذیر، مسؤولیت پذیر، استراتژیک و عدالت­محور مبتنی بر آموزش و اطلاع­رسانی راهگشای تنگناهای موجود در شهرهای امروزین است. شهر پایدار با ویژگی­های اقتصادی – اجتماعی مطلوب همچون مسکن مناسب، کاهش فقر، عدالت­محور، با فضاهای سالم، امن، آرام، جذاب و زیبا آراسته شده، آرمانی است که با مدیریتی پویا قابل دسترس خواهد بود. پژوهش حاضر از نوع توصیفی – تحلیلی است که به بررسی نقش برخی عوامل مخصوصاً مدیریت در پایداری شهری پرداخته است؛ برای این منظور ۸۲ شاخص پایداری شهری در شهر کرمانشاه شناسایی و با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی عوامل اصلی مدیریتی تأثیرگذار بر توسعة پایدار شهر کرمانشاه ارزیابی شدند. شاخص های مورد بررسی در ۲۵ شاخص اصلی و در نهایت در ۵ عامل سلامت شهری، سیستم دولتی مطلوب، محیط زیست پایدار، ساختار آموزشی و خرسندی و شادمانی استخراج و نامگذاری شدند که حدود ۵۰۴/۷۴ درصد واریانس را در برداشته­اند. اولین عامل سلامت شهری(با شاخص­هایی مانند تحصیلات، بهداشت اجتماعی، ایمنی، انضباط اجتماعی) با ۴/۲۵ درصد واریانس، نقش مهمی در پایداری شهری بر عهده دارد بنابراین، با توجه به زیرشاخص های مهم بارگذاری شده در آن می­تواند در دستیابی به توسعة پایدار شهری نقش ویژه­ای را به عهده داشته باشد و راهکار ضروری در این زمینه تقویت زیرشاخص های مذکور برای دستیابی به توسعة پایدار شهری در شهر کرمانشاه است.

گردشگری از دیرباز با اشکال متنوع در جوامع بشری بر اساس انگیزه، اصل سفر و جابجایی، سیر تکاملی خود را طی کرده است. تحول اساسی در گردشگری را با انقلاب صنعتی که تحول شگرفی در زندگی و به خصوص حمل و نقل به وجود آورد، می توان شناخت. امروزه فعالیت های گردشگری به عنوان بخش چهارم فعالیت های انسان پس از کشاورزی، صنعت و خدمات محسوب می شود مدیریت پایدار گردشگری به دنبال بهبود کیفیت زندگی ساکنان محلی در مناطق گردشگری از طریق بهینه سازی منافع اقتصاد محلی، حفاظت از محیط طبیعی و انسان ساخت و فراهم آوردن تجارب مناسب برای بازدیدکنندگان است. این امر مستلزم توجه نظام مند به ابعاد فنی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، تاریخی و زیست محیطی، در حرکت به سوی استفاده از جاذبه های گردشگری مطابق با نیاز امروز و حفظ و ماندگاری این منابع برای آیندگان است. شهرها به علت جاذبه های تاریخی و فرهنگی، غالباً مقاصد گردشگری مهمی به حساب می آیند؛ بنابراین، حجم زیادی از امکانات گردشگری از جمله محل سکونت، سرو غذا، ارتباطات حمل و نقل، و سایر خدمات گردشگری در شهرها واقعند. شهر اصفهان با توجه به توان بالای گردشگری شهری همواره مورد توجه علاقه مندان داخلی و خارجی بوده است. از این رو برای توسعه ی گردشگری و نیز پایداری گردشگری شهری نیازمند به برنامه ریزی و مدیریت بهینه بهره برداری از فضاهای گردشگری شهری است. در این پژوهش اثر برخی شاخص های اجتماعی مانند کیفیت خدمات گردشگری، سامان دهی فضاهای گردشگری، مدیریت فضاهای گردشگری و هم چنین قیمت خدمات گردشگری بر توسعه و پایداری گردشگری شهر اصفهان بررسی شده است. نتایج حاکی از آن است که شاخص مدیریت فضاهای گردشگری با ضریب ۷۶/۰ درصد بیشترین و بهای خدمات گردشگری با ضریب ۶۳/۰ درصد کمترین سهم را نسبت به دیگر متغیرها در توان تبیین توسعه گردشگری شهر اصفهان داشته اند.

با گسترش مراکز شهری و رشد پدیده شهرنشینی، اشتیاق به سیاحت و سیر و سفر افزون شده است؛ به طوری که مشتاقان این امر با عنوان گردشگر در اقصا نقاط کره زمین امر گذران اوقات فراغت را تکامل بخشیده اند. بدین لحاظ توجه به ماهیت گردشگری و پیامدهای ناشی از آن لزوم تحقیق و مطالعه را در این موضوع بر مجامع علمی جهان آشکار کرده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش و جایگاه برنامه ریزی چند بعدی در توسعه توریسم و اکوتوریسم منطقه خرو طبس انجام شده است. گرچه این منطقه از جاذبه های متعدد گردشگری برخوردار است، اما محرومیت های آن در سطوح مختلف، به خصوص در زمینه توسعه صنعت گردشگری نگران کننده است. به منظور توسعه و گسترش امر توریسم و اکوتوریسم در منطقه، برنامه ریزی در این بخش امری ضروری است. روش تحقیق در این پژوهش ترکیبی از روش های تاریخی، توصیفی، اسنادی و میدانی است. برای تکمیل داده ها و اطلاعات از مطالعات میدانی و تکمیل پرسشنامه کمک گرفته شده و پس از استخراج داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل قرار شده است. همچنین از نرم افزارهای Excel و  Corel Drawنیز استفاده شده است.نتایج پژوهش نشان از آن دارد که برنامه ریزی چند بعدی نقش موثری در توسعه و ساماندهی گردشگری منطقه خواهد داشت و رفع محرومیت و بهره گیری از پتانسیل های متنوع و متعدد منطقه خرو طبس جز با نگرش همه جانبه و برنامه ریزی چند بعدی میسر نخواهد شد.

از جمله ملزومات رشد و توسعه جوامع، ایجاد بسترهای فضایی و کالبدی مناسب جهت استفاده همه اقشار جامعه از خدمات و امکانات عمومی، به منظور تحرک و جابجایی بهتر و دسترسی آسان­تر در سطح شهر است . ناتوانان جسمی، معلولان و جانبازان، بخشی از افراد جامعه­اند که همچون سایرین، نیازمند دسترسی و استفاده از امکانات و خدمات عمومی هستند. اما، وجود برخی موانع بویژه در نحوه طراحی، معماری و شهرسازی، بسیاری از فضاهای شهری، به ویژه معابر عمومی، پارک­ها و فضاهای سبز را فاقد شرایط لازم برای برآورده ساختن نیازهای دسترسی افراد معلول نموده است. با توجه به اهمیت مساله، مراکز تفریحی، به خصوص پارک­ها، فضاهای سبز و باغ­های شهری، باید به گونه­ای طراحی و احداث شوند که کم توانان جسمی نیز قادر به استفاده از این گونه اماکن باشند. به دنبال این هدف و با توجه به ضوابط و معیارهای موجود در منابع و لحاظ کردن آن در مشاهدات میدانی، و همچنین نتایج پرسشنامه­های پاسخ داده شده توسط معلولان و جانبازان، وضعیت تعداد 36 پارک مهم شهر اصفهان به عنوان نمونه مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاصل، حاکی از آن است که از مجموع پارک­های مورد مطالعه وضعیت 8/2 درصد مناسب، 5/30 درصد تا حدی مناسب و 7/66 درصد از وضعیت نامناسب برخوردار بوده­اند؛ بنابراین جهت بهسازی فضاهای عمومی برای توانمند سازی معلولان در بهره­گیری بیشتر و بهتر از پارک­ها و فضاهای سبز شهر، و سازگار ساختن این کاربری­های شهری با نیازهای این اقشار، باید بیش از پیش توجه داشت

رشد روزافزون جمعیّت شهرها و کلان شهرها ضمن ایجاد فرصت­های مناسب جهت توسعه فیزیکی - کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و افزایش سطح رفاه، نیاز به مدیریت شهری را در برنامه­ریزی محیط زیست کلان شهرها ضروری کرده است. افزایش تولید زباله­های خانگی، از جمله چالش های محیط زیستی گریبانگیر اکثر کلان شهرها در سال­های اخیر است، به گونه­ای که انتخاب مکان مناسب دفن این پسماندها با توجه به شرایط مکانی، از اولویت­های مدیریت شهری است. شهر مشهد، با بیش از 3 میلیون نفر جمعیّت، دومین کلا ن شهر ایران، دومین شهر مذهبی جهان و پایتخت معنوی ایران است که با تولید حجم وسیعی از زباله های خانگی در دهه اخیر روبه رو است. شناخت مناطق مستعد دفن زباله های مذکور، از مسائل مهم مدیریت پسماندها در این کلان شهر محسوب می­شود. هدف این پژوهش مکان گزینی مناطق مناسب دفن پسماند خانگی کلان شهر مشهد بر پایه ی شاخص های ژئومورفیک بوده است. بدین منظور با کمک روش های تصمیم گیری چندمعیاره رتبه ای تاپسیس و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، پنج مکان دفن پسماند شناسایی، اولویّت بندی و مکان یابی گردید. رتبه بندی مناطق دفن پسماند بر اساس هفت معیار ژئومورفولوژیک شیب، جنس سنگ بستر، فاصله از گسل، فاصله از آب سطحی، عمق آب زیرزمینی، کاربری اراضی و تیپ ژئومورفولوژی انجام گرفته است. با استفاده از الگوریتم تاپسیس شاخص ها امتیازدهی و وزن دهی شد و در نهایت، رتبه بندی مناطق، صورت گرفت. همچنین، با کمک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، مقایسه زوجی بین شاخص ها انجام و اهمیت معیارها و نقش مؤثر هرکدام در انتخاب مناطق مشخص شد. نتایج نشان دهنده ی آن است که منطقه ی دو - مکان جدید دفن پسماند واقع در جاده میامی- در رتبه ی نخست دفن زباله قرار دارد. همچنین منطقه یک، واقع در جاده نیشابور، که مکان قدیم دفن زباله های شهر مشهد بوده است، در این رتبه بندی، جایگاه مناسبی را کسب نکرده است.

سکونتگاه غیر رسمی از عوامل عمده ایجاد ناپایداری در مناسبات شهری، بویژه در کشورهای در حال توسعه است. اسکان غیر رسمی به طور عمده با تصرف و ساخت غیر رسمی زمین و مسکن، عدم رعایت ضوابط و مقررات رسمی و متعارف شهرسازی، کمبود شدید خدمات زیرساختی، رشد سریع کالبدی و جمعیتی، اشتغال غالب غیر رسمی، ناپایداری سازه ای و تأسیساتی، ناپایداری درآمد، بستر کالبدی مناسب برای رشد آسیب های اجتماعی و شکل گیری خرده فرهنگ های کجرو و ایجاد پایگاه مجرمین و بزهکاران اجتماعی شناخته می شود. این پدیده در اثر رشد شهرنشینی، مهاجرت های روستا شهری و فقر شهری به وجود آمده است. رویکرد توانمندسازی، راهکاری است که با تأکید بر ماهیّت درونزای حل مشکل، می تواند زمینه های کاهش آثار منفی سکونتگاه های غیر رسمی را فراهم آورد. این پژوهش با هدف توانمندسازی سکونتگاه غیر رسمی حسن آباد شهر یزد برای ارائه الگوی مناسب ساماندهی آن انجام شده است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و از نوع کاربردی و توسعه ای است. داده ها از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و نیز تکمیل پرسشنامه جمع آوری و با بهره گیری از روش تحلیل عاملی نیازهای محله اولویت بندی و راهکارهای توانمندسازی ارائه شده است. در بررسی 34 گویه مطالعه شده عوامل مؤثر در توسعه پایدار محله به 9 عامل کاهش یافت و با توجه به میزان همبستگی هر یک از گویه های بارگذاری شده در عوامل، عناوین مناسب انتخاب شد. این عوامل 124/67 درصد واریانس را پوشش می دهند که عامل زیست محیطی با 152/19 بیشترین درصد واریانس و عامل مهارت آموزی با 696/3 کمترین درصد واریانس را داشته است؛ بنابراین، با توجه به درصد واریانس، عوامل بر اساس شدت اثرگذاری در توانمندسازی محله به صورت زیست محیطی، اجتماعی، آموزشی، درمانی-ورزشی، مشارکتی، کالبدی، اقتصادی، زیرساختی و مهارت آموزی اولویت بندی شدند.

حاکمیت برنامه ریزی فن گرایانه و کالبد محور چون طرح جامع و تفصیلی و فراموش شدن یا کم توجهی به ابعاد اجتماعی نظام برنامه ریزی شهری ضرورت بررسی نظام اجتماعی شهر را بیش از پیش ضروری ساخته است. سرمایةاجتماعی به عنوان نمودی از هم افزایی اجتماعی تاثیر گذار بر کالبد فضایی شهر شناخته شده است. شناخت ابعاد مختلف سرمایة اجتماعی و سنجش آن در محلات شهری به درک تفاوتهای موجود در محلات شهری منجر شده و فرآیند برنامه ریزی متناسب با وضع موجود را عملیاتی می کند. در این مقاله با سنجش تطبیقی سرمایه اجتماعی در ابعاد مختلف آگاهی اجتماعی، مشارکت مدنی، اعتماد اجتماعی و انسجام اجتماعی در سه محله شهر کرمانشاه در بافت های قدیم، جدید و سکونتگاه غیر رسمی که دارای ساختارهای متفاوت از یکدیگرند پرداخته می شود. پژوهش حاضر از نوع کاربردی – توسعه ای است که با استفاده از روش میدانی و کتابخانه ای اقدام به جمع آوری اطلاعات گردیده و داده ها با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی بررسی گردیده است. نتایج نشان دهنده آن ست که محلات قدیم و سکونتگاه غیررسمی با وجود مشکلات متعدد دارای سرمایة اجتماعی به ویژه سرمایه اجتماعی درون محله ای بالاتری در مقایسه با محله جدید بوده که این عامل می تواند به عنوان ظرفیت بالقوه محلات قدیمی برای ارتقای کیفیت زندگی آنان به شمار آید.

اکوتوریسم یا طبیعت گردی یکی از شاخه های گردشگری است که مبتنی بر جاذبه های طبیعی است. شـناسایی مناطق مستعد طبیعت­گردی و بـرنامه­ریزی برای این مناطق، به­منظور جذب علاقه­مندان و ایجاد امکانات زیربنایی برای آنها از جمله راهکارهای توسعه صنعت اکوتوریسم است. شهر کرمانشاه جزو مناطق دارای قابلیت­های طبیعت گردی بالا و همچنین برخوردار از جاذبه­های فرهنگی و تاریخی غنی در زمینه گردشگری است، در این پژوهش سعی شده است تا چالش ها و فرصت های طبیعت­گردی این شهر با استفاده از مدل راهبردیSWOT ارزیابی شود و راهکارهای مناسب برای دستیابی به اکوتوریسم پایدار منطقه ارائه گردد. نوع پژوهش کاربردی- توسعه­ای است و با روش توصیفی- تحلیلی به جمع­آوری اطلاعات اسنادی، کتابخانه ای و پرسشنامه ای اقدام شده است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان­دهنده آن است که؛ طبیعت بکر و توان اکوتوریستی بالا با امتیاز وزنی 45/0 و آب و هوای متنوع با امتیاز وزنی 32/0 مهم­ترین نقاط قوت، عدم معرفی صحیح جاذبه­ها با امتیاز وزنی 32/0 مهم­ترین نقطه ضعف، اشتغال­زایی با امتیاز وزنی 36/0 و سازماندهی مدیریت بازدیدها با امتیاز وزنی 28/0 مهم­ترین فرصت­ها و نداشتن برنامه­های اصولی و از پیش مطالعه شده با امتیاز وزنی 40/0 مهم­ترین تهدید توسعه پایدار اکوتوریسم منطقه به حساب می­آیند.

اهمیت گونه های مختلف گردشگری در سطوح بین المللی، ملی و منطقه ای از نظر تعداد گردشگران و درآمدزایی در حال افزایش است. توسعه ی گردشگری اجتماعی فرهنگی با تأکید بر قومیت از گزاره هایی است که در پایداری آداب و رسوم اقوام اثرگذار است. در جوامع چند قومی، گردشگری می تواند همبستگی، انسجام و ارائه ی فرصت هایی برای تلفیق مرزهای قومی را حمایت کند و رقابت و همکاری میان اقوام را ترغیب نماید. قومیت گرایی به عنوان جاذبه ی گردشگری و استراتژی مناسب برای ایجاد روابط دوستانه و صمیمانه تر، درآمدزایی و بهبود تبادلات بین المللی با جوامع دیگر است. در این عرصه شناخت مردم از خود، دیگران و از سرزمین های مختلف بیشتر خواهد شد. پژوهش حاضر با رویکرد تحلیلی کاربردی در صدد بررسی نقش گردشگری قومی در توسعه ی گردشگری شهری کرمانشاه است. حجم نمونه 384 نفر از گردشگرانی است که در سال 1394 از شهر کرمانشاه دیدن کرده اند. به منظور سنجش نقش جاذبه های قومی در توسعه ی گردشگری شهری، متغیرهای آگاهی، جاذبه های قومیت، کیفیت زندگی، رضایت مندی گردشگران، تصویر ذهنی از مقصد، مدیریت شهری و مشارکت جامعه بررسی و داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS پردازش شده است. نتایج حاکی است مؤلفه ی جاذبه های قومی با بتای (594/0) در حالت مستقیم بیشترین تأثیر و مؤلفه ی مشارکت جامعه با بتای (079/0) کمترین تأثیر را بر توسعه گردشگری قومی داشته اند. سایر مؤلفه ها با توجه به میزان بتای محاسبه شده؛ مدیریت شهری (388/0)، تصویر ذهنی (238/0)، کیفیت زندگی (190/0)، رضایت گردشگران (115/0) و آگاهی (199/0)؛ در توسعه ی گردشگری قومی شهر اثرگذار بوده اند. شهر کرمانشاه با وجود برخوردار بودن از نمایه های فرهنگی بسیار قوی و ریشه دار در فرهنگ قومی از جمله: زبان کردی، پوشش و لباس خاص زنان و مردان، موسیقی محلی، آوازها و رقص های محلی، صنایع دستی و ...، نیازمند برنامه ریزی و مدیریت کارآمد برای تأمین زیرساخت های مورد نیاز برای جذب گردشگران داخلی و بین المللی است.

توسعه جریانی چند بعدی است که مستلزم تغییرات اساسی در ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه است و نشان دهنده حرکت مجموعه نظام اجتماعی، همراه با نیازهای متنوع و خواسته های افراد و گروه های اجتماعی، از حالت نامطلوب به سوی وضعیت مادی و معنوی مطلوب است. آمایش سرزمین بهترین نوع توزیع جغرافیایی فعالیت ها با توجه به منابع طبیعی و انسانی است. گردشگری موتور محرک رشد و توسعه به ویژه در کشورهای در حال توسعه است و اغلب به عنوان وسیله ای به منظور توسعه اقتصادی مناطق در نظر گرفته می شود. تناسب بین مزایای گردشگری، جهات توسعه فعالیت گردشگری را مشخص و از عوامل پایدار گردشگری است. توسعه گردشگری در یک منطقه همواره متاثر از توان ها و قابلیت های محلی است. بنابراین، در جوامع علاقه مند به توسعه گردشگری برای دستیابی به پایداری گردشگری، سنجش توان های محیطی از یک سو و انتخاب گونه مناسب گردشگری از اهمیت ویژه در آمایش سرزمین برخوردار است. این پژوهش به دنبال ارزیابی نقش برنامه ریزی و آمایش جاذبه های گردشگری روستایی و اکوتوریسم در استان کهگیلویه و بویراحمد است. این بررسی با مطالعه توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از روش اسنادی- میدانی در 153 نقطه روستایی بالای 100 خانوار در استان کهگیلویه و بویراحمد با اجرای مدل گاتمن به منظور سطح بندی فضایی روستاها به لحاظ آمایش فضایی جاذبه های گردشگری و دست یابی به اهداف تحقیق انجام شده است. نتایج حاکی است منطقه از توان های طبیعی و اکوتوریستی متعدد و متنوعی در جهت توسعه گردشگری برخوردار است اما توزیع خدمات و تأسیسات در کانون های جاذب روستایی نامتعادل است.

با شنیدن نام بیابان، آنچه بیش از هر چیز دیگری در ذهن عام تصور خواهد شد، محیطی خشک، بی آب و عاری از پوشش گیاهی است که برای آن ارزش اکوسیستمی را متصور نمی شوند، در حالی که بیابان چالشی بوم شناختی در حیات کره زمین است. درمقابل در تفکر سیستمی، بیابان نه تنها به دلیل وجود گونه هایی منحصربه فرد و توان اکولوژیکی ویژه نعمتی الهی به شمار می رود، بلکه قابلیت ها و ارزش های اقتصادی اجتماعی آن، توان بالایی را برای این بوم زیست رقم زده است. این پژوهش برآن است تا با نگاه به جاذبه ها و قابلیت های زیستی و اقتصادی بیابان ها، ذهن را متوجه امکان سنجی جاذبه های بوم شناختی قابل سرمایه گذاری در بیابان های ایران و توجه به اکوتوریسم در این نواحی کند؛ زیرا بیابان یک منبع اقتصادی بی مانند و مستعد است که در راستای اهداف توسعه پایدار، موجب حفاظت زیستی و سودآوری اقتصادی این مناطق می شود. در پژوهش پیش رو، به منظور بررسی و تعیین ابعاد مختلف اکوتوریسم پایدار بیابان های ایران با کمک الگوریتم دلفی، به تعیین اهداف مورد نظر پرداخته شده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نظرات متخصصان مختلف، شاخص های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی شناسایی و از تحلیل عاملی برای تفسیر داده ها استفاده شده است. یافته های تحلیل عاملی نشان دهنده آن است که پنج عامل گسترش مشارکت، تحول کالبدی، افزایش آگاهی محیطی، افزایش جمعیت و افزایش قیمت زمین با درصد واریانس 893/69، بیشترین آثار مثبت ناشی از تغییرات مربوط به پیامدهای اکوتوریسم نواحی بیابانی را تبیین می کنند و 107/30 درصد مربوط به پیامدهای منفی بوده است. این امر نشان دهنده اثرگذاری پیامدهای مثبت بیش از پیامدهای منفی است. با توجه به ابعاد و شاخص های اکوتوریسم، با اطمینان به نسبت خوبی می توان انتظار داشت که اکوتوریسم زمینه های رونق اقتصادی اجتماعی جوامع بیابانی و حفاطت از طبیعت بیابان را به همراه داشته باشد.

توسعه شهری و پیچیدگی های معضلات زیست محیطی، موجودیت تفرجگاه ها و گسترش آن ها را اجتناب ناپذیر کرده است. توسعه شهری پایدار منشاء بسیاری از جنبش های بازگشت به طبیعت بوده است. این بازگشت در قالب گردش گری می تواند تح ول و پای داری من اطق را منجر ش ود. ایج اد محورهای گردشگری پیرامون ش هرها و روستاها از روش های احیای فضاهای اجتماعی و اقتصادی است که در قالب مناطق اکوتوریسمی ی ا روستاهای نمونه گردشگری مدنظر است و در روند جهان شهری شدن، می توانند رابطه فراموش شده انسان و طبیعت را برقرار نمایند؛ امروزه فشار کاری، خستگی جسمی، امراض جلدی و ...، سلامت انسان ها را تهدید می کند و انسان ها برای حفظ، بهبود و حصول مجدد سلامت جسمی و ذهنی به گردشگری سلامت روی آورده اند. آب های درمانی و چشمه های آبگرم ظرفیت جذب و توسعه گردشگری در همه فصول سال را دارند. اکثر چشمه های آبگرم در نقاط روستایی و پیرامون شهرها قرار دارند. بنابراین، به عنوان مقصد گردشگری سلامت، حایز اهمیت هستند. استان هرمزگان با موقعیت اقلیمی، جغرافیایی و دارا بودن چشمه های آبگرم متعدد، قابلیت مطرح شدن به عنوان منطقه ویژه گردشگری سلامت را دارد. هدف تحقیق برنامه ریزی تفرجگاهای گردشگری پیرامون شهرها و شناسایی عوامل کششی گردشگران به چشمه آبگرم تودلویه است. جامعه آماری متولیان گردشگری شهرستان بستک و حجم نمونه 35 نفر تعیین شده است. داده ها با استفاده از روش پرالونگ تحلیل و مقایسه بین عیار گردشگری و عیار بهره وری از لحاظ ارزش گردشگری انجام شد. مقایسه مقادیر حاکی است عیار زیبایی 73/0، عیار علمی 89/0، عیار فرهنگی 43/0 و عیار اقتصادی 59/0 امتیازها را به دست آورده اند. نتایج نشان می هد علارغم امتیاز بالای عیارهای علمی و زیبایی؛ عیار اقتصادی امتیاز مناسب را کسب نکرده است و از توان های طبیعی تفرجی درمانی چشمه آبگرم تودلویه برای جذب گردشگر و درآمدزایی محلی، فعالیت قابل قبول انجام نشده است. ارزیابی میزان و کیفیت بهره وری تفرجگاه آبگرم تودلویه با امتیاز 21/0 و 11/0 نشان از جایگاه پایین زیرساخت های گردشگری محدوده است.

ایجاد بازارچه های مرزی، علاوه بر آثار اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی؛ در نیل به توسعه در نواحی مرزی و گسترش ارتباطات فرهنگی و اقتصادی مردم در دو سوی مرزها، زمینه های توسعه ی انواع گردشگری به ویژه گردشگری شهری را در پی خواهد داشت. هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش بازارچه ی مرزی شوشمی پاوه در گسترش گردشگری شهری است. شهرستان پاوه با توجه به قابلیت های طبیعی و فرهنگی، در جذب انواع گردشگر به ویژه گردشگر شهری زمینه های رو به رشد فراوان دارد. از سویی وجود بازارچه ی مرزی پاوه، تنوع در عرضه ی اجناس، علاقه ی ایرانیان به خرید و مسافرت با انگیزه ی خرید، از جمله مهم ترین قابلیت های بالقوه ی منطقه برای جذب گردشگر از نقاط مختلف کشور و نیز توسعه ی گردشگری شهری است. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی و شیوه ی گردآوری اطلاعات، میدانی و کتابخانه ای است. برای مشارکتی کردن برنامه ریزی با نظرخواهی از جامعه آماری متشکل از سه گروه مردم، مسؤولان و گردشگران، تعداد 190 نفر به عنوان نمونه به صورت تصادفی انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها و ارایه ی راهبرد های توسعه گردشگری شهر پاوه، از نتایج ماتریس راهبردی کمی (QSPM) استفاده شده است. نتایج حاکی است از بین راهبردهای ارایه شده بالاترین جذابیت مربوط به تقویت و افزایش روابط تجاری در سطوح منطقه ای، ملی و بین المللی و جلب مشارکت بخش های دولتی و خصوصی برای سرمایه گذاری بیشتر با نمره ی 779/6 و پایین ترین جذابیت مربوط به راهبرد تلاش برای ساماندهی زیرساخت های مورد نیاز در شهر با نمره 869/4 است.

امروزه مدیریت شهری تحول یافته است. شهرها برای رفاه و آسایش بیش تر شهروندان مدیریت می شوند. مدیریت شهری، نقش مهمی در موفقیت برنامه ها و طرح های توسعه شهری، به عهده دارد. این موضوع، به خصوص در ارتباط با توسعه پایدار بیش تر اهمیت می یابد. شهرها به علت دارا بودن جاذبه های طبیعی، تاریخی و فرهنگی، از مقاصد گردشگری محسوب می شوند. توسعه گردشگری شهری آثار مثبت و منفی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی به دنبال دارد، ایجاد تعادل در این زمینه، به گونه ای که آثار مثبت بیش از آثار منفی باشد، نیازمند اتخاذ سیاست های مدیریتی قوی است. بنابراین، پایداری در گردشگری شهری، مستلزم توجه نظام مند به ابعاد فنی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، تاریخی و زیست محیطی است تا استفاده از جاذبه های گردشگری، مطابق با نیاز امروز و حفظ و ماندگاری این منابع برای آیندگان باشد. هدف مقاله ی حاضر، بررسی متغیرهای ضروری عملکرد مدیریت شهری، در ارتباط با توسعه گردشگری پایدار شهری در شهر کرمانشاه است. نتایج حاکی از آن است که بین مدیریت یک پارچه شهری و همکاری های متقابل مدیران شهری و مردم محلی با دستیابی به توسعه ی پایدار گردشگری شهری رابطه مثبت و مستقیم وجود دارد، یعنی هر مقدار مدیریت شهری هماهنگ تر باشد و ارتباطات بیش تر بین مدیریت شهری و مردم محلی برقرار شود، به همان اندازه امکان دستیابی به توسعه ی پایدار گردشگری شهری بیش تر خواهد شد.