مسعود آذربایجانی

مسعود آذربایجانی

مدرک تحصیلی: دکترای کلام و دانشیار گروه روان شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. قم، ایران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۸۱ مورد.
۴۱.

اولویت یابی پژوهشی در روان شناسی اسلامی

نویسنده:
منبع: تحقیقات بنیادین علوم انسانی سال دوم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۲) 143-182
تعداد بازدید : ۸۵۴ تعداد دانلود : ۷۳۹
هدف از پژوهش حاضر، شناسایی و تعیین اولویت های پژوهشی در روان شناسی اسلامی است تا با فراهم ساختن اطلاعات صحیح و کافی، گامی مؤثر در زمینه برنامه ریزی پژوهشی و انجام پژوهش های اولویت دار برداشته شود. روش این پژوهش کیفی، و ترکیبی از روش پیمایشی، تحلیل محتوا و تکنیک دلفی است. جامعه آماری در شناساییِ نیازها کلیه منابع اسنادی، انسانی و سازمانی در زمینه روان شناسی اسلامی است. جامعه آماری در اولویت بندی شامل کلیه متخصصان در زمینه روان شناسی اسلامی است و نمونه آماری در بخش شناسایی نیاز، شامل 502 منبع در مجموع منابع اسنادی، انسانی و سازمانی می شود. نمونه آماری در بخش اولویت بندی برای هر یک از 14 پرسش نامه طراحی شده در گرایش های مختلف روان شناسی، شامل 35 نفر از متخصصان و کارشناسان می شود که با روش نمونه گیری هدف دار و با توجه به تخصصشان انتخاب شدند. یافته های پژوهش شامل دستیابی به 311 عنوان پژوهشی در روان شناسی اسلامی در 14 گرایش روان شناسی است که 60 عنوان اولویت الف (اولویت خیلی زیاد)، 140 عنوان اولویت ب (اولویت زیاد)، 83 عنوان اولویت ج (اولویت متوسط) و 28 عنوان اولویت د (اولویت کم) دارند. بیشترین عنوان با اولویت الف و ب، در گرایش های روان شناسی مثبت، روان شناسی اجتماعی و روان شناسی خانواده بود و کمترین عنوان با اولویت الف و ب در گرایش های آسیب شناسی روانی، روان سنجی و روش تحقیق بود.
۴۲.

نقش دین در اتحاد و اختلاف با رویکرد روان شناختی اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلیدواژه‌ها: اسلام دین اخلاق روان شناسی اختلاف اتحاد

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
تعداد بازدید : ۸۳۵ تعداد دانلود : ۳۵۰
دین، پدیده ای همزاد بشر، کارکردهایی در زندگی اجتماعی داشته است؛ مانند تأثیر بر اتحاد و اختلاف آدمیان که موضوع این مقاله است. هدف این مقاله، بررسی تحلیلی موضوع با رویکرد روان شناختی و اخلاقی است. روش تحقیق، مطالعه موردی اسلام و تحلیل محتوای قرآن است. یافته های تحقیق در بخش عوامل و زمینه های اتحاد عبارت اند از: میانجی های روان شناختی- اخلاقی؛ مانند الفت، رحمت، صلح، عدالت، نیکوکاری، سپاسگزاری، گوش دادن به یکدیگر، بخشش و ... . و در بخش عوامل و زمینه های اختلاف عبارت اند از: میانجی های روان شناختی- اخلاقی؛ مانند ناسازگاری، قتل، ایذا، نزاع، تجاوزگری، شیطان، جاسوسی، بدگویی و ... . نتیجه این پژوهش توصیه مؤکد قرآن به گسترش عوامل اتحاد و پیشگیری از زمینه های اختلاف است.
۴۳.

«سبک زندگی» با رویکرد تطبیقی بین دیدگاه «علامه طباطبایی» و «دالایی لاما»(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اسلام و روانشناسی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۰

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی علامه طباطبایی دالایی لاما اخلاق اسلامی روان شناسی اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۲ تعداد دانلود : ۹۰۹
این پژوهش با هدف معلوم ساختن تفاوت ها و شباهت های سبک زندگی از دیدگاه «علامه طباطبایی» و «دالایی لاما» انجام شده است و رویکردی میان رشته ای بین اخلاق و روان شناسی، و نیز رویکردی علمی- دینی دارد؛ و با روش تحلیل نظریِ متون دینی و روان شناختی به انجام رسیده است. نتایج نشان داد که علامه طباطبائی «گستره سبک زندگی» را در چهار مقوله ارتباط با «خدا»، «خود»، «دیگران» و «طبیعت» تعریف می کند و سه مقوله دیگر را زیل «ارتباط با خدا» جای می دهد؛ اما دالایی لاما، فقط به سه حیطه ارتباط با «دیگران»، «خود» و «طبیعت» توجه کرده و ارتباط با «خدا» را توجه نمی کند. هر دو اندیشمند به خودشناسی، مهرورزی، احترام به والدین، عشق به همسر، حفظ محیط زیست و نقد تکنولوژی پرداخته اند، اما در ناحیه مبانی و اهداف تفاوت های اساسی دارند؛ در واقع، علامه نگرشی اعتقادی اخلاقی دارد، اما دالایی لاما، نگرش «اخلاق سکولار» دارد.
۴۴.

مقایسه اثربخشی ذهن آگاهی مبتنی بر فعال سازی طرح واره های معنوی اسلامی با درمان تصویرسازی ارتباطی بر رضایتمندی زناشویی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۴۸)

کلیدواژه‌ها: ذهن آگاهی طرح واره های معنوی اسلامی تصویرسازی ارتباطی رضایت زناشویی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۳ تعداد دانلود : ۴۵۶
هدف این پژوهش، تدوین پروتکل درمانی بر اساس ذهن آگاهی مبتنی بر فعال سازی طرح واره های معنوی اسلامی و مقایسه اثربخشی آن، با درمان تصویرسازی ارتباطی در رضایتمندی زناشویی زنان دانشجو بود. جامعه آماری را زنان متأهل دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کنگاور سال تحصیلی 95-1394 تشکیل داد. از بین آنان، 42 نفر به صورت داوطلبانه و در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و یک گروه گواه اختصاص یافتند. هر سه گروه، پرسش نامه رضایتمندی زناشویی جدیری را تکمیل کردند. نتایج آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره نشان داد که در سطح خطای کمتر از 001/0 معنادار است و تحلیل واریانس تک متغیری نشان داد که تفاوت گروه ها در تمامی ابعاد متغیر وابسته در سطح خطای کمتر از 001/0 معنادار است. آزمون تعقیبی نشان داد که در این مؤلفه ها، حل تعارض، رابطه جنسی، اوقات فراغت، فرزندان و فرزندپروری گروه مداخله ذهن آگاهی مبتنی بر طرح واره های معنوی اسلامی با گروه مداخله تصویرسازی ارتباطی در سطح خطای کمتر از 001/0تفاوت معناداری دارد. نتایج نشان داد که مداخله ذهن آگاهی مبتنی بر طرح واره های معنوی اسلامی نسبت به مداخله تصویرسازی ارتباطی و گروه گواه در افزایش رضامندی زناشویی اثربخش تر بوده است. این افزایش در مرحله پیگیری نیز حفظ شده بود.
۴۵.

اثربخشی درمان وجودی بر اساس قرآن کریم (با تأکید بر دیدگاه علامه طباطبائی)؛ بر تغییر مثبت باورهای وجودی بیماران ام اس(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین سال یازدهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۴۳)

کلیدواژه‌ها: رویکرد وجودی درمان وجودی بر اساس قرآن کریم باورهای وجودی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۳ تعداد دانلود : ۴۶۸
این پژوهش، به منظور تعیین اثربخشی درمان وجودی، بر اساس قرآن کریم، بر تغییر مثبت باورهای مبتلایان به ام اس ارائه شده است. جامعه آماری این تحقیق، کلیه بیماران ام اس تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی بودند. برای بررسی باورهای وجودی مبتلایان به ام اس و بررسی اثربخشی درمان استخراجی از قرآن کریم، پرسش نامه ای طراحی شد و در اختیار مبتلایان به ام اس قرار گرفت. پس از جمع آوری پرسش نامه محقق ساخته و پس از طی مراحل تحلیل عاملی، استخراج عوامل تشکیل دهنده باورهای وجودی مبتلایان انجام شد که به ترتیب شامل، باورهای وجودی در رابطه با: 1. بودن در جهان معنادار؛ 2. ایمان و حقیقت؛ 3. خودآگاهی و مسئولیت؛ 4. بخشش و عشق به دیگران بودند. در مرحله نهایی پرسش نامه اصلاح شده، برای بررسی تغییر مثبت باورها، در اختیار دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفت. نتیجه تحقیق نشان داد که درمان وجودی بر تغییر مثبت بیماران ام اس مؤثر است.
۴۶.

ارادة آزاد، برخاسته از جوهر مجرد نفس یا ویژگی ای نوخاسته(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای فلسفه دین سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 111-136

کلیدواژه‌ها: نوخاسته گرایی اراده آزاد اختیار ذهن نفس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۹ تعداد دانلود : ۵۰۱
نوخاسته گرایی ویژگی ها علی رغم پذیرش حالات، قوا و علیت ذهنی، منکر جوهر مجرد نفس/ذهن است و نهایتاً حالات ذهنی را ویژگی هایی نوخاسته از شبکه و سیستم فیزیکی-عصبی بدن معرفی می کند و گرچه حالات ذهنی را به بدن و اجزا و خود این شبکه فروکاهش نمی دهد ولی آن ها را در ایجاد و استمرار وجود خود، وابسته به تعاملات سیستم عصبی و شبکه ای اجزای بدن می داند. نوخاسته گرایان ویژگی ها در مورد اراده آزاد، به دو دسته تقسیم می شوند: عده ای آن را یک ویژگی برآمده و نوخاسته از کل سیستم عصبی و شبکه اجزای بدن می دانند و عده ای دیگر علی رغم پذیرش سایر ویژگی های ذهنی منکر وجود اراده آزاد هستند و صرفاً آن را توهم می دانند. این در حالی است که در فلسفه اسلامی با توجه به وجود اراده به اثبات نفس مجرد پرداخته شده است. هدف این پژوهش طرح هر دو ادعای نوخاسته گرایی ویژگی ها در مورد اراده آزاد، و ارزیابی آن با روش تحلیلی، استدلالی و میان رشته ای با نگاهی به استدلال های فلسفه اسلامی بر جوهر مجرد نفس از طریق اراده است؛ و پس از نقد هر دو ادعای نوخاسته گرایان ویژگی ها و نیز نقد و تقویت ادله فلاسفه اسلامی، نتیجتاً با استدلال هایی برتر و با یافته های علمی روز، به اثبات جوهر مجرد نفس از طریق وجود اراده آزاد می رسد.
۴۷.

بررسی وابستگی روانشناختی اخلاق به دین با روش تجربی مطالعه موردی در همدان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال دهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 199 - 234

کلیدواژه‌ها: نگرش دینی انگیزش اخلاقی دینداری وابستگی روانشناختی اخلاق به دین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۶ تعداد دانلود : ۲۳۶
دین و اخلاق دو حوزه تأثیرگذار بر جوامع انسانی است. فیلسوفان اخلاق، چهار گونه رابطه و وابستگی اخلاق و دین را مطرح کردهاند: وابستگی معناشناختی، وابستگی وجود شناختی، وابستگی معرفتشناختی و وابستگی روانشناختی. هدف از این پژوهش نوع چهارم ارتباط است؛ پس پرسش ما این است که آیا دین و باورهای دینی می توانند محرکی قوی برای زیست اخلاقی به شمار آیند؟ روش این مقاله برای رسیدن به پاسخ واقعی استفاده از تحقیق آماری و میدانی است؛ لذا ما تعدادی از دانشجویان دختر و پسر دانشگاههای آزاد و فرهنگیان شهر همدان را گروه نمونه پژوهش خود قرار دادیم؛ تمامی آزمودنیها را با دوآزمون «جهتگیری مذهبی بر اساس دین اسلام» و پرسشنامه «بنیانهای اخلاقی هایت وگراهام» بررسی کردیم و نتایج آزمون پس از نمرهگذاری مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت. یافتهها نشان داد که بین نگرش مذهبی و دینداری با انگیزههای اخلاقی رابطه مستقیمی وجود دارد: یعنی هرچه باور و اعتقاد شخص عمیقتر شده، باور مذهبی او به ایمان تبدیل گشته و شخص از مرحله شناختی و نظری دین به مرحله عملی ودینداری وارد آید، انگیزههای اخلاقی او نیز بیشتر شده و شخص زیست اخلاقی آشکارتری خواهد داشت. لذا نتیجه تحقیق بیانگر این مهم است که مذهب درونی شده و دینداری برای اخلاقی زیستن نقش بسزایی ایفا میکند.
۴۸.

تدوین پروتکل درمانی بر اساس «ذهن آگاهی» مبتنی بر فعالسازی «طرحواره های معنوی-اسلامی»در «رضایتمندی زناشویی» دانشجویان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اسلام و روانشناسی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۲ 63 - 84

کلیدواژه‌ها: ذهن آگاهی طرحواره های معنوی - اسلامی رضایت زناشویی روانشناسی خانواده زوج درمانگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۸ تعداد دانلود : ۶۰۴
هدف از انجام پژوهش حاضر تدوین پروتکل درمانی براساس« ذهن آگاهی» مبتنی بر فعالسازی «طرحواره های معنوی-اسلامی» در «رضایتمندی زناشویی» زنان دانشجو  بود؛ جامعه آماری عبارت بود از زنان دانشجو در دانشگاه آزاد اسلامی واحد کنگاور در سال تحصیلی-95139؛  تعداد 28نفر بصورت داوطلبانه و در دسترس که نمره پایینتری در  رضایتمندی رناشویی  داشتند انتخاب شده و بصورت تصادفی به گروه آزمایش و گروه گواه (هر گروه 14 نفر) اختصاص یافتند.هر دو گروه یک بار پیش از انجام آزمایش، یک بار بلافاصله پس از اتمام آزمایش و یک بار یک ماه پس از انجام مداخلات، پرسشنامه رضامندی زناشویی جدیری را تکمیل کردند. داده ها به وسیله آزمون تحلیل کوواریانس یک راهه و چندراهه تحلیل شدند.یافته هانشان داد که پروتکل درمانی تدوین شده توسط پژوهشگر توانسته است افزایش معناداری در میزان رضایتمندی زناشویی دانشجویان ایجادکند. این افزایش در مرحله پیگیری نیز حفظ شده بود. درنتیجه می توان گفت پروتکل درمانی ذهن آگاهی مبتنی بر طرحواره های معنوی- اسلامی، شیوه مناسبی برای افزایش رضایت زناشویی زوجین است.
۴۹.

ظرفیت شناسی روان شناسی برای سبک زندگی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه سبک زندگی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۳ 29 - 44

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی روان شناسی روان شناسی کاربردی ظرفیت شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۱ تعداد دانلود : ۴۴۶
موضوع بحث «ظرفیت شناسی روان شناسی برای سبک زندگی» است. هدف این است که ظرفیت ها و قابلیت ها و توانش های دانش روان شناسی را برای تحلیل و تبیین مباحث و مسائل سبک زندگی به کار بریم. روش ما در این جستار «تحلیل محتوای کیفی» متون و منابع اصلی و کلاسیک روان شناسی است. داده های این پژوهش عبارتند از: برای توصیف، تبیین، پیش بینی، کنترل و تغییر رفتارها و الگوهای سبک زندگی می توانیم از روان شناسی رشد در بخش دوره ها، ابعاد و عوامل رشد؛ از روان شناسی شناختی در بخش احساس و ادراک، یادگیری، زبان، تفکر و حافظه؛ از روان شناسی شخصیت در بخش نیازها و انگیزه ها، پدیدآیی شخصیت، تفاوت های فردی و نظریه های شخصیت؛ از روان شناسی اجتماعی در مسائل نگرش، پیش داوری، جاذبه میان فردی، پرخاشگری و نفوذ اجتماعی و بالاخره از روان شناسی بالینی در مباحث روان سنجی، مقابله با اضطراب و فشار روانی، روش های اصلاح و تغییر رفتار و شیوه های روان درمانی استفاده کنیم. نتایج این پژوهش این است که برای تحلیل و تبیین سبک زندگی از شاخه های مختلف روان شناسی باید بهره مند شد و با استفاده از اکثر مباحث و شاخه های روان شناسی می توان فهم درست تری از مسائل سبک زندگی پیدا کرد.
۵۰.

نگاهی فلسفی به روش تحقیق در روانشناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روش شناسی علوم انسانی سال ۲۵ بهار ۱۳۹۸ شماره ۹۸ 105 - 137
تعداد بازدید : ۵۹۳ تعداد دانلود : ۵۸۷
موضوع این مقاله تبیین فلسفی مراحل و گونه شناسی روش تحقیق در روانشناسی است. روش این تحقیق، تحلیل محتوای کیفی متون و منابع روانشناسی و بررسی انتقادی آنها با روش عقلی فلسفی است. یافته های این پژوهش در چهار بخش: گزارش، تحلیل، طبقه بندی و نقد ارائه شده است. مراحل روش تحقیق را می توان در چهار عنوان برشمرد: بیان مسئله؛ پیشینه پژوهی؛ جمع آوری اطلاعات؛ و تحلیل، تفسیر و ارزیابی اطلاعات. در رویکردهای پژوهشی سه گانه کمّی، کیفی و ترکیبی، ماهیت کمّیت، یکی از اعراض نه گانه فلسفی است که عدد، شکل و زمان از اقسام آن است و ریشه در پارادایم اثبات گرایی دارد. کیف نیز یکی از اعراض است و در پژوهش های کیفی با سه دسته کیف های محسوس، استعدادی و نفسانی سروکار داریم. بنیان های فلسفی پژوهش کیفی در تفسیری بودن، ارتباطی بودن، انعکاسی و کیفی بودن است. هرچند روش های کمّی و کیفی ناظر به پارادایم های متفاوت هستند، امّا معطوف بودن به مسئله واحد و مکمل بودن آنها دلیل بهره گیری از آنها در رویکردهای ترکیبی است.
۵۱.

بازخوانی سبک زندگی امام رضا (علیه السلام) با رویکرد روان شناختی اریکسون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال هشتم بهار ۱۳۹۹ شماره ۲۹ 59 - 94

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) سبک زندگی رضوی تحلیل روان شناختی هویت اریک اریکسون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۸ تعداد دانلود : ۵۴۰
سبک زندگی امام رضا (علیه السلام)که از موضوعات پربسامد پژوهش های کنونی است، بیشتر با جنبه های خانوادگی، اجتماعی، کلامی و تربیت دینی عجین بوده و از رویکردهای روان شناختی و روش های متناسب آن بهره ای نداشته است تا بتواند تندیس جامع تری از شخصیت متعالی ایشان ترسیم کند؛ آنها با انگیزه های فرزانگی، جایگاه عاطفی معنوی و امتیازهای ایشان در میان ائمه (علیهم السلام)، احیاء و تبیین فرهنگ رضوی و رأفت حسی نشر یافته اند. پژوهش حاضر می کوشد تا از پژوهش های سبک زندگی رضوی تحلیلی روان شناختی بر اساس دیدگاه «گستره عمر» اریکسون ارائه دهد. نخستین هدف نگارش نهادینه کردن جوهره سبک زندگی رضوی در ظهورات فردی و اجتماعی، دوم؛ نمایش، طبقه بندی و ارتقای دینی عمومی در سطوح فرهنگ عملی و نظری و سوم، تحلیل روان شناختی نتایج پژوهش است. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای  اسنادی و با رویکرد کیفی و روش تحلیل روانی تاریخی اریکسون پژوهش صورت گرفته، بعد از استخراج مؤلفه های اجتماعی فرهنگی و فردی تحلیل شخصیت اریکسون، ویژگی های سبک زندگی امام رضا (علیه السلام) از اسناد برساخته و مطابق مؤلفه های یادشده دسته بندی شدند. حاصل پژوهش این است که مصادیق هویت ایشان بازتاب باورها، ارزش ها و دانش های کاربردی و نمادهای رفتار عملی بوده و اساس هویت های دینی، معنوی، اخلاقی اجتماعی و ذهنی است و قابلیت الگوپذیری همگانی دارد.
۵۲.

پیشینه مضامین، موضوعات و ساختار بصری خیالی نگاری های دوره ی قاجار در هنر ایران (با تکیه بر منابع مکتوب)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات هنر اسلامی سال چهاردهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۱ 134 - 163

کلیدواژه‌ها: ن‍ق‍اش‍ی ای‍ران‍ی هنر قاجار خیالی نگاری(نقاشی قهوه خانه ای) مضامین موضوعات ساختاربصری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۹ تعداد دانلود : ۵۲۴
خیالی نگاری اصطلاحی است برای توصیف نوعی نقاشی روایی رنگ و روغن با مضامین مذهبی، حماسی، رزمی، بزمی و عامیانه که در دوره قاجار بر اساس هنر مردمی و دینی و با اثرپذیری از سنت نقاشی مرسوم آن زمان، رواج پیدا کرد. برخی از محققین بر این باورند که این نوع نقاشی، همراه با حفظ تمامی ارزش های هنر سنتی و مذهبی ایران و به ضرورت نیاز و خواست مردم شکل گرفته است. این نقاشی ها سرشار از پیشینه موضوعی، مضمونی و ساختار بصری هستند که طی سالیان متمادی با وجود انجام پژوهش های ارزشمند همچنان دارای جنبه های کشف نشده بسیاری هستند.  پژوهش پیش رو به دنبال این باور، در پی پاسخ به چیستی مضامین، موضوعات و ساختار بصری خیالی نگاری های دوره قاجار و چگونگی شکل گیری آنها (به صورت یکباره در دوره قاجار و یا تدریجی و نشأت گرفته از هنر تصویری دوره های مختلف ایران) و این که چه پیشینه ای در تصویر نگاری هنر ایران دارند؟ در این راستا پژوهش پیش رو بر آن است تا با دست یابی به شاخصه های مضامین، موضوعات و ساختاربصری خیالی نگاری های دوره قاجار و هنر تصویری ایران، به وجوه اشتراک آن ها با خیالی نگاری ها در مضامین، موضوعات و ساختار بصری از دوره ایران باستان تا دوره قاجار و خیالی نگاری ها، به منظور راهیابی و دستیابی به پیشینه خیالی نگاری های دوره قاجار مورد مطالعه قرار دهد. هدف از این پژوهش دستیابی به پیشینه مضامین، موضوعات و ساختار بصری خیالی نگاری های دوره ی قاجار جهت انجام مطالعات علمی با رویکردهای مختلف است. روش تحقیق از نظر هدف جزء پژوهش های بنیادی و نظری و از نظر ماهیت و روش، توصیفی تطبیقی است و در گردآوری مطالب از شیوه ی کتابخانه ای استفاده شده است و آثار خیالی نگاری با شیوه تجزیه و تحلیل کیفی مورد مطالعه قرار گرفته اند. براساس این پژوهش می توان گفت: نقاشی قهوه خانه ای یا خیالی نگاری، شیوه ای خاص از هنر نقاشی و یکی از ه نرهای م ردمی و با سابقه در جامعه ی ایرانی است که از دل سنت های ایرانی س ر ب رآورده و وجوه اشتراک بسیاری در مضامین، موضوعات و ساختاربصری با هنر دوره های مختلف ایران از عیلام تا صفویه داشته و بسیار قدیمی تر از آن چیزی است که امروزه با عنوان نقاشی قهوه خانه ای شناخته می شود، و از نظر خصوصیات فیگوراتیو، مضامین و موضوعات عامیانه و مصالح به کار گرفته شده، خاص دوره ی قاجار بوده است.
۵۳.

پیشینه مضامین، موضوعات و ساختار بصری خیالی نگاری های دوره ی قاجار در هنر ایران (با تکیه بر منابع مکتوب)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات هنر اسلامی سال چهاردهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲۹ 171 - 200

کلیدواژه‌ها: ن‍ق‍اش‍ی ای‍ران‍ی هنر قاجار خیالی نگاری(نقاشی قهوه خانه ای) مضامین موضوعات ساختاربصری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۶ تعداد دانلود : ۴۹۴
خیالی نگاری اصطلاحی است برای توصیف نوعی نقاشی روایی رنگ و روغن با مضامین مذهبی، حماسی، رزمی، بزمی و عامیانه که در دوره قاجار بر اساس هنر مردمی و دینی و با اثرپذیری از سنت نقاشی مرسوم آن زمان، رواج پیدا کرد. برخی از محققین بر این باورند که این نوع نقاشی، همراه با حفظ تمامی ارزش های هنر سنتی و مذهبی ایران و به ضرورت نیاز و خواست مردم شکل گرفته است. این نقاشی ها سرشار از پیشینه موضوعی، مضمونی و ساختار بصری هستند که طی سالیان متمادی با وجود انجام پژوهش های ارزشمند همچنان دارای جنبه های کشف نشده بسیاری هستند.  پژوهش پیش رو به دنبال این باور، در پی پاسخ به چیستی مضامین، موضوعات و ساختار بصری خیالی نگاری های دوره قاجار و چگونگی شکل گیری آنها (به صورت یکباره در دوره قاجار و یا تدریجی و نشأت گرفته از هنر تصویری دوره های مختلف ایران) و این که چه پیشینه ای در تصویر نگاری هنر ایران دارند؟ در این راستا پژوهش پیش رو بر آن است تا با دست یابی به شاخصه های مضامین، موضوعات و ساختاربصری خیالی نگاری های دوره قاجار و هنر تصویری ایران، به وجوه اشتراک آن ها با خیالی نگاری ها در مضامین، موضوعات و ساختار بصری از دوره ایران باستان تا دوره قاجار و خیالی نگاری ها، به منظور راهیابی و دستیابی به پیشینه خیالی نگاری های دوره قاجار مورد مطالعه قرار دهد. هدف از این پژوهش دستیابی به پیشینه مضامین، موضوعات و ساختار بصری خیالی نگاری های دوره ی قاجار جهت انجام مطالعات علمی با رویکردهای مختلف است. روش تحقیق از نظر هدف جزء پژوهش های بنیادی و نظری و از نظر ماهیت و روش، توصیفی تطبیقی است و در گردآوری مطالب از شیوه ی کتابخانه ای استفاده شده است و آثار خیالی نگاری با شیوه تجزیه و تحلیل کیفی مورد مطالعه قرار گرفته اند. براساس این پژوهش می توان گفت: نقاشی قهوه خانه ای یا خیالی نگاری، شیوه ای خاص از هنر نقاشی و یکی از ه نرهای م ردمی و با سابقه در جامعه ی ایرانی است که از دل سنت های ایرانی س ر ب رآورده و وجوه اشتراک بسیاری در مضامین، موضوعات و ساختاربصری با هنر دوره های مختلف ایران از عیلام تا صفویه داشته و بسیار قدیمی تر از آن چیزی است که امروزه با عنوان نقاشی قهوه خانه ای شناخته می شود، و از نظر خصوصیات فیگوراتیو، مضامین و موضوعات عامیانه و مصالح به کار گرفته شده، خاص دوره ی قاجار بوده است.
۵۴.

اضطراب مرگ و روش های اخلاقی کاهش آن؛ با استفاده از نمونه های مثبت در آموزه های اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 111 - 141

کلیدواژه‌ها: اضطراب مرضی کاهش اضطراب مرگ نمونه های مثبت مواجهه با مرگ آموزه های دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۱ تعداد دانلود : ۴۶۱
شایع ترین و زیر بنایی ترین اضطراب بشری، اضطراب مرگ است که گاه به اضطراب مرضی تبدیل شده و در زمره رذائل اخلاقی قرار می گیرد. در این پژوهش بر اساس تعالیم دینی و نمونه های مثبت مواجهه با مرگ، راه کارهای اخلاقی برای کاهش اضطراب مرگ، رویارویی مناسب با آن و طی کردن مطلوب این مرحله مهم از زندگی ارائه شده است. در این تحقیق با استفاده از تحلیل محتوای کیفی و روش کیفیِ اجتهاد دانش دینی، تلاش شد با تتبع و بررسی تعالیم اسلامی به طبقه بندی منسجمی از آیات و روایات مربوط به مرگ و انواع مواجهه با آن دست یابیم؛ لذا انواع  مواجهه مثبت اخلاقی با مرگ و شاخص های دست یابی به آن استنباط و استخراج شد تا بتوان در پرتو آن با رویکرد شناختی به افزایش آگاهی و تقویت بینش و در نتیجه کاهش اضطراب و مواجهه ی مطلوب با مرگ برسیم. استخراج  الگوهای مثبت مواجهه با مرگ مانند مرگ در حال ایمان به خدا، مرگ در حال اسلام، مرگ در زمره نیکان، مرگ در حال پاکی، مرگ نفس مطمئنه، شهادت، مرگ با معرفت و ولایت اهل بیت پیامبر و مرگ در حال تحصیل علم را می توان به عنوان یافته های این تحقیق برشمرد. معرفی برخی شاخص های اخلاقی مانند: تقویت برنامه های عبادی، آماده شدن برای مرگ با اعمال صالح و ماندگار، ترک گناه، توبه، تقویت اخلاص، افزایش شناخت خدا، ایجاد و تقویت معرفت و ارتباط با معصومین و همنشینی با افراد نیک کردار را می توان از نتایج مقاله برشمرد.
۵۵.

مقایسه اثربخشی آموزش هوش معنوی مبتنی بر آموزه های قرآنی و آموزش هوش معنوی براساس دیدگاه باول بر بهزیستی روانشناختی دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم روانشناختی دوره نوزدهم پاییز (آذر) ۱۳۹۹ شماره ۹۳ 1125-1140

کلیدواژه‌ها: هوش معنوی آموز ه های قرآنی دیدگاه باول بهزیستی روانشناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۹ تعداد دانلود : ۵۵۴
زمینه: مطالعات پیشین به بررسی اثربخشی هوش معنوی بر بهزیستی روانشناختی پرداخته اند. اما پیرامون مقایسه اثربخشی آموزش هوش معنوی مبتنی بر آموزه های قرآنی و آموزش هوش معنوی براساس دیدگاه باول بر بهزیستی روانشناختی دانشجویان شکاف تحقیقاتی وجود دارد. هدف: هدف از پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی آموزش هوش معنوی مبتنی بر آموزه های قرآنی و آموزش هوش معنوی براساس دیدگاه باول بر بهزیستی روانشناختی دانشجویان دانشگاه اصفهان بود. روش: پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون، پیگیری با گروه کنترل (گروه های نابرابر) بود. جامعه ی آماری شامل کلیه ی دانشجویان دانشگاه اصفهان (15171 نفر) در سال تحصیلی 97-1396 بود. تعداد 55 نفر از این دانشجویان با روش نمونه گیری تصادفی به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی 40 نفر در گروه های آزمایش (20 نفر در گروه مبتنی بر آموزه های قرآنی و 20 نفر در گروه دیدگاه باول) و 15 نفر در گروه کنترل جایگزین شدند. ابزار پژوهش حاضر عبارتند از: جلسات آموزش هوش معنوی مبتنی بر آموزه های قرآنی (1399)، آموزش هوش معنوی مبتنی بر دیدگاه باول (2004) و پرسشنامه بهزیستی روانشناختی ریف (1989). تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس انجام شد. یافته ها: هر دوی آموزش های هوش معنوی مبتنی بر آموزه های قرآنی و مبتنی بر دیدگاه باول، به طور معناداری بر بهزیستی روانشناختی دانشجویان تأثیر داشتند (0/05 P< ). بین دو روش آموزشی از نظر میزان اثر بر بهزیستی روانشناختی تفاوت معناداری وجود نداشت (0/05 P< ). نتیجه گیری: دانشجویانی که در آموزش هوش معنوی مبتنی بر آموزه های قرآنی و آموزش هوش معنوی براساس دیدگاه باول شرکت کردند، بهزیستی روانشناختی بالا تری را کسب کردند.
۵۶.

تبیین و بررسی مؤلفه ی تمایلات در تفکر انتقادی از منظر فرهنگ قرآنی و روانشناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قرآن، فرهنگ و تمدن سال اول زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 67 - 102

کلیدواژه‌ها: قرآن تفکرانتقادی (نقادانه) روانشناسی ویژگی های متفکر نقاد مؤلفه تمایلات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۶ تعداد دانلود : ۱۹۵
عصر حاضر که عصرتغییرات سریع اجتماعی، فکری و فرهنگی است، انسان ها را با چالش ها و فشارهای متعددی روبرو نموده که مقابله مؤثر با آنها نیازمند کسب مهارت های مختلف روانی و اجتماعی می باشد. بر اساس نظر سازمان بهداشت جهانی، یکی از مهمترین و اساسی ترینِ این مهارت ها، مهارت تفکر نقادانه است. بر اساس بررسی های انجام شده، از منظر انجمن فلاسفه آمریکا، تفکر نقادانه از دو مؤلفه اصلی تمایلات (گرایش ها) و مهارت های شناختی تشکیل یافته که هریک از این دو مؤلفه نیز خود دارای اجزاء مختلفی می باشند. در این مقاله ابتدا تفکر نقادانه و مؤلفه های آن تعریف و اجزاء تشکیل دهنده مؤلفه ی تمایلات و یا به عبارت دیگر ویژگی های متفکرین نقاد، تبیین و سپس تعدادی از ویژگی هایی که برای این افراد در قرآن آمده، مطرح شده است. تحقیق حاضر، با روش تحلیل محتوای کیفی و با استقراء تام آیات قرآن صورت گرفته است. در یافته های این پژوهش مشاهده می شود که برخی ویژگی ها از قبیل علاقه و اشتیاق برای دستیابی به حقیقت، تلاش و خستگی ناپذیری، ثبات شخصیت، شجاعت و استقلال در تفکر، داشتن روحیه ی حق پذیری، ترجیح سخن یا عقیده یا تفکر درست بر همه چیز، انعطاف پذیری و بی تعصبی، وحدت و هماهنگی شخصیت، ژرف اندیشی مداوم و توجه دقیق به نشانه ها، هدفمندبودن و پرهیز از مسائل نامربوط و توسّم (نکته سنجی و زیرکی) از ویژگی های مشترک بین روانشناسی و قرآن و ویژگی هایی چون ایمان وتقوا ، شرح صدر، خشیت الهی و ایستادگی، استقامت و ثبات در عقیده از ویژگی های مختص به قرآن است. در بررسی تطبیقی به عمل آمده پیرامون مفاهیم این موضوع در قرآن و روانشناسی مشخص شد تفاوت اصلی این دو  در خدا محوری و انسان محوری آنها می باشد که هرچند مفاهیم مطرح شده در روانشناسی کابردی تر و با جزئیات بیشتر است، اما برای آنکه این مفاهیم غنای بیشتری یابند، می بایست آنها  از حالت انسان محورانه خارج نموده و بر اساس مبانی خدا محورانه اعتلا داد  و بر این اساس، از چنین آموزه هایی بهره جست.  
۵۷.

تحلیل محتوای کتب منبع رشته های مشاوره و روان شناسی بالینی دانشگاه های ایران از لحاظ میزان توجه به نیازهای دینی/ معنوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۷ 100 - 85

کلیدواژه‌ها: نیازهای دینی/ معنوی مشاوره و روانشناسی بالینی تحلیل محتوا کتب منبع دانشگاهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۲ تعداد دانلود : ۴۶۶
کتب منبع دانشگاهی یکی از منابع مهم یادگیری و آموزش دانشجویان است. به دلیل این اهمیت و با توجه به نقش مهم نیازهای دینی/ معنوی در سلامت روان، پنج کتاب منبع رشته های مشاوره و روان شناسی بالینی با نظر استادان و کارشناسان انتخاب و از نظر میزان توجه به برخی واحدهای دینی/ معنوی مانند ایمان به خدا یا خداباوری، اعتقاد به آخرت یا معاد، باورهای مذهبی، اعتقاد به روح یا روان غیرمادی، مناسک یا رفتارهای مذهبی (مثل نیایش، دعا، نماز، روزه و...)، خواندن کتاب مقدس، انگیزه یا هدف های معنوی، گذشت یا بخشش، توبه یا بخشیده شدن و شکر الهی، با روش تحلیل محتوا بررسی شدند. یافته ها نشان می دهد واحد ایمان به خدا یا خداباوری فقط در یکی از کتاب ها و آن هم به صورت محدود (چهار بار) بیان شده است. واحدهای توبه، شکر الهی، خواندن کتاب مقدس و اعتقاد به روح یا روان غیرمادی، در هیچ کدام از کتاب های منبع آورده نشده است. اعتقاد به آخرت در دو کتاب (یک بار با نگاه مثبت و چهار بار با نگاه منفی)، باورهای مذهبی در همه کتاب ها (26 بار با نگاه مثبت و پنج بار با نگاه منفی) آورده شده است. رفتارهای مذهبی در سه کتاب (شش بار)، انگیزه یا اهداف دینی/ معنوی در دو کتاب (پنج بار) و بخشش فقط در یک کتاب (یک بار) با نگاه مثبت مطرح شده است؛ بنابراین، واحد ایمان به خدا که موضوعی مهم است، فقط در یکی از کتاب ها مطرح شده، برخی واحدها در هیچ کتابی مطرح نشده و باورهای مذهبی و اعتقاد به آخرت در برخی از کتاب ها مورد تردید واقع شده است؛ از این رو بجاست با توجه به نقش مهم بعد دینی/ معنوی در سلامت روان، به ویژه در فرهنگ دینی جامعه ایران، از کتبی به عنوان منبع درسی دانشگاه ها استفاده شود که بیشتر به واحدهای دینی/ معنوی پرداخته، یا دست کم نگاه منفی به آنها نداشته باشند.
۵۸.

عوامل مرتبط با افزایش و کاهش گرایش دانشجویان به دینداری؛ بررسی پدیدارشناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ در دانشگاه اسلامی سال یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۴۱) 563 - 590
تعداد بازدید : ۴۶۷ تعداد دانلود : ۳۱۱
هدف : این مطالعه با هدف فهم عوامل مرتبط با افزایش و کاهش گرایش دانشجویان به دینداری انجام شد. روش : رویکرد این مطالعه، کیفی و روش آن پدیدارشناختی بود. مشارکت کنندگان در پژوهش، 105 نفر از مطلعان در چهار خوشه دانشجویان(75 نفر)، اعضای هیئت علمی(9 نفر)، مدیران فرهنگی(9 نفر) و استادان حوزوی(12 نفر) بودند که به روش نمونه گزینی هدفمند از نوع ملاکی انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها از فن مصاحبه نیمه ساختارمند و برای تحلیل داده ها از روش کُلایزی استفاده شد. یافته ها : درباره عوامل مرتبط با افزایش گرایش به دینداری، تحلیل داده ها به شناسایی 49 زیرمضمون و 29 مضمون منتج شد. مضامین «زندگی و رشد در خانواده های مذهبی»، «وجود الگوهای دینداری در جامعه و دسترسی به این الگوها»، «صداقت و اخلاص دینی در فعالیتهای مسئولان و آحاد جامعه»، «روش تدریس مدرسان دروس معارف»، «گرایش درونی و فطری انسان به دینداری»، «کسب دستاوردهای مثبت از دین و ظرفیتهای آن در زندگی» و «تقویت اندیشه ورزی دینی و کیفیت مبانی معرفتی»، مضامینی بودند که دست کم سه خوشه از اعضای گروه نمونه، از آنها به عنوان عوامل مرتبط با افزایش گرایش دانشجویان به دینداری یاد کردند. درباره عوامل مرتبط با کاهش گرایش به دینداری، تحلیل داده ها بیانگر 87 زیرمضمون و 60 مضمون اصلی بود. مضامین «سوء عملکرد افراد به ظاهر مذهبی»، «سوءرویّه ها در تبلیغ و تبیین دین»، «عوامل مربوط به آموزش دروس عمومی»، «ویژگی های شناختی و روانی دانشجویان»، «عوامل اجتماعی» و «اقتصادی» و «عوامل مربوط به شبکه های اجتماعی و رسانه ها»، مضامینی بودند که دست کم سه خوشه از اعضای گروه نمونه به عنوان عامل مرتبط با کاهش گرایش به دینداری معرفی کردند. نتیجه گیری : توجه به این عوامل در سیاستگذاری برای تربیت دینی دانشجویان امری ضروری است و پیشنهاد می شود به منظور ارتقای دینداری دانشجویان، نهادهای فرهنگی دانشگاه ضوابط مشخص آموزشی با لحاظ عوامل مؤثر احصاشده، تدوین کنند.
۵۹.

تهیه و ساخت مقیاس باورهای وجودی بر اساس قرآن کریم (با تأکید بر دیدگاه علامه طباطبائی) در بین افراد مبتلا به بیماری مولتیپل اسکلورزیس (ام اس)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی تربیتی سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۴۴

کلیدواژه‌ها: باورهای وجودی بر اساس قرآن کریم ساخت و هنجاریابی مولتیپل اسکلورزیس (ام اس) علامه محمد حسین طباطبایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۳ تعداد دانلود : ۴۱۶
هدف از انجام پژوهش حاضر ساخت و هنجاریابی مقیاس باورهای وجودی بر اساس قرآن کریم (با تأکید بر دیدگاه علامه طباطبائی) در بین افراد مبتلا به مولتیپل اسکلورزیس (ام اس) بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه مبتلایان به ام اس بیمه شده تأمین اجتماعی مراجعه کننده به داروخانه 13 آبان، 29 فروردین، هلال احمر و شهید کاظمی در شهر تهران تشکیل دادند که از بین آن ها، داروخانه 13 آبان به روش تصادفی ساده انتخاب شد. نمونه پژوهش شامل 150 نفر از مبتلایان بود. ابزار پژوهش، پرسشنامه باورهای وجودی با در نظر گرفتن 39 گویه بود. بررسی مقدماتی پرسشنامه با تأیید روایی صوری و محتوایی پرسشنامه، بر روی 30 نفر با در نظر گرفتن مقدار آلفای کرونباخ (97/0) و همبستگی گویه ها با نمره کل، نشان داد که پرسشنامه با 39 گویه قابل اجرا بر روی نمونه اصلی است. سپس، پایایی پرسشنامه با مقدار آلفای کرونباخ (77/0) و حذف 2 گویه به دلیل عدم همبستگی با نمره کل، مورد تأیید قرار گرفت. بررسی روایی سازه پرسشنامه با استفاده از روش تحلیل عاملی نشان داد که ابتدا مقدار KMO برابر 687/0 بود و آزمون بارتلت نیز در سطح (01/0>P) معنادار بود. همچنین برای استخراج عوامل اولیه مقیاس باورهای وجودی با استفاده از روش تحلیل مؤلفه های اصلی و چرخش واریماکس، تعداد 4 عامل با در نظر گرفتن گویه هایی با بارعاملی بالاتر از 3/0 در نظر گرفته شد؛ بنابراین پس از حذف گویه های ناخالص، تعداد 25 سؤال و 50 گزینه در 4 عامل نام گذاری شدند که عبارت بودند از: 1- بودن در جهان معنادار 2- ایمان و حقیقت 3- خودآگاهی و مسئولیت 4- بخشش و عشق به دیگران. پایایی و همسانی درونی پرسشنامه 25 سؤالی با روش آلفای کرونباخ (70/0) مورد تأیید قرار گرفت. خرده مقیاس های محاسبه شده و نمره کل پرسشنامه با ضریب همبستگی پیرسون نشان از همبستگی معنادار در سطح (01/0>P) داشت. همچنین در نهایت نمرات استاندارد و هنجار شده پرسشنامه به تفکیک هر عامل محاسبه شد. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که پرسشنامه باورهای وجودی مبتلایان به ام اس به عنوان یک ابزار پایا و استاندارد قابلیت استفاده در موقعیت های پژوهشی و بالینی را دارد.
۶۰.

رشد اخلاقی کودکان در کشاکش رسانه و خانواده(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال دهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳۹ (پیاپی ۶۱) 11 - 40

کلیدواژه‌ها: رشد اخلاقی رشد اخلاقی کودکان خانواده رسانه تلویزیون برهم کنش رسانه و خانواده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۷ تعداد دانلود : ۴۱۵
شناسایی عوامل و نهادهای تأثیرگذار بر رشد اخلاقی کودکان و نوجوانان، برای برنامه ریزی صحیح در امر تربیت آن ها ضروری است. امروزه خانواده در تربیت کودکان بی رقیب و به دور از عوامل برون خانوادگی عمل نمی کند، بلکه رسانه (به ویژه تلویزیون) نیز به مثابه یکی از اعضای خانواده بر رشد اخلاقی آنان تأثیر می گذارد. در واقع، این دو نهاد (رسانه و خانواده) در محیطی واحد (خانه) طی فرایندی تعاملی بر رشد اخلاقی کودکان تأثیر می گذارند. موضوع پژوهش حاضر، آشکارسازی بخشی از آثار تربیتی برهم کنش رسانه (با تأکید بر تلویزیون) و خانواده است. بدین منظور، ابتدا مسائل خانواده در امر تربیت نسل جدید  و سپس، دو اثر ویژه برهم کنش این دو نهاد یعنی شکاف نسلی و زوال کودکی بررسی شد. در آخر، عنصر «وساطت والدین» در تماشای تلویزیون به منزله راهکار کاهش شکاف نسلی و زوال کودکی واکاوی شد. نتیجه پژوهش آن است که هرچه والدین هنگام مصرف رسانه ای فرزندان، کمتر با آنان همراهی کنند، دو پدیده «شکاف نسلی» و «زوال کودکی» بیشتر خواهد شد. از میان انواع وساطت والدین، وساطت فعال بیش از بقیه بر کاهش این دو پدیده تأثیر دارد. در این پژوهش برای شناسایی مشکلات و مسائل خانواده ها در زمینه تربیت نسل جدید، به سؤالات مطرح شده از مرکز ملی پاسخ گویی و تجربه پژوهشگر بهره گرفته و برای معرفی آثار برهم کنش رسانه و خانواده و راه کاهش آثار منفی از روش کتابخانه ای استفاده کرده ایم.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان