محمد نوریان

زمینه: آسیب های اجتماعی همواره برای جوامع، معضلات بسیاری را به همراه داشته است. صاحب نظران معتقدند که آینده جامعه و کودکان و نوجوانان و میزان تأثیرپذیری آن ها از آسیب های اجتماعی به نحوه عملکرد نهادهای اجتماعی کننده مانند آموزش و پرورش بستگی دارد. با توجه کمبود الگوی برنامه درسی پیشگیری از آسیب های اجتماعی در دوره پیش دبستانی، این مطالعه در پی شناسایی الگوی برنامه درسی دوره پیش دبستانی با رویکرد توانمندسازی در مقابل آسیب های اجتماعی است. هدف: پژوهش حاضر با هدف طراحی و ارائه الگوی برنامه درسی پیش دبستانی با رویکرد توانمندسازی در مقابل آسیب های اجتماعی انجام شد. روش: پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و روش روایت پژوهی انجام شد. جامعه مورد مطالعه شامل تمامی مربیان با تجربه دوره پیش دبستانی (با سابقه کاری بیش از 15 سال) در شهر کرمان در سال تحصیلی 1401-1400 بود که با روش نمونه گیری هدفمند و بر مبنای اشباع نظری یافته ها، 9 نفر از آن ها به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. مصاحبه ها در فاصله زمانی اردیبهشت تا مردادماه سال 1400 انجام شد. تحلیل داده ها در این مطالعه با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی از نوع متعارف انجام شد. یافته ها: در این پژوهش، 8 مؤلفه منطق و چرایی، اهداف آموزشی، راهبردهای یاددهی-یادگیری، مواد و منابع، شایستگی های آموزگار، خانواده و ارزشیابی فراگیر استخراج شد. ابعاد الگوی برنامه درسی پیش دبستانی با رویکرد توانمندسازی در مقابل آسیب های اجتماعی را می توان در 48 طبقه از جمله زندگی بهتر و آینده درخشان، ایجاد و افزایش اعتماد به نفس، تقویت مهارت های اجتماعی، مربی مسلط بر راهبردهای یاددهی و یادگیری، با روش های ارزشیابی، مشاهده و ثبت گزارش توسط مربی و نیز والدین آشنا با تربیت جنسی دسته بندی نمود. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر، پیشنهادهای کاربردی جهت بهبود برنامه های درسی و توانمندسازی کودکان پیش دبستانی در مقابل آسیب های اجتماعی در بر دارد. ازاین رو به نظر می رسد لازم است که برنامه ریزان آموزشی و درسی، به ویژه مربیان و والدین به مؤلفه های 8 گانه به دست آمده در مطالعه حاضر در جهت کسب توانمندسازی مقابله با آسیب های اجتماعی در کودکان دوره پیش دبستانی استفاده کنند

زنان روستایی از پتانسیل قابل توجهی برای مشارکت در فعالیت های اجتماعی-اقتصادی برخوردار هستند و ارتقای توانمندسازی آن ها، موجب حرکت به سمت توسعه می شود. هدف از این پژوهش، شناسایی و تبیین ابعاد و مؤلفه های توانمندسازی زنان روستایی استان لرستان با رویکرد اکتشافی و استفاده از پژوهش روش های آمیخته کیفی- کمّی متوالی است. جامعه آماری مراحل کیفی (تحلیل داده بنیاد) و کمّی بعدی مطالعه شامل زنان روستایی شرکت کننده در برنامه های آموزشی- ترویجی سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان و کارشناسان حوزه زنان روستایی استان لرستان در سال 1399 است. داده ها از طریق مرور منابع، اجرای مصاحبه گروه متمرکز و پیمایش پرسش نامه ای جمع آوری شد. روایی صوری و محتوایی و پایایی ابزار سنجش با کسب نظر اصلاحی کارشناسان حوزه زنان روستایی و انجام آزمون های مربوطه تأیید شد. یافته ها نشان داد که پنج بعد آموزش جامع، ویژگی های فردی- روان شناختی، اقتصادی، ساختاری و اجتماعی- فرهنگی در توانمندسازی زنان روستایی استان لرستان نقش دارند. 52 گویه نیز برای مؤلفه nهای این ابعاد تبیین شد. بنابراین، توصیه می شود که این ابعاد و مؤلفه های توانمندسازی برای بهبود کیفیت اجرای پروژه ها و برنامه های ویژه زنان روستایی استان لرستان مورد توجه قرار گیرد.

درس فارسی عمومی ازجمله دروس مهمی است که نقش بسزایی در افزایش دانش ادبی و مهارت های زبانی و نگارشی و نیز آشنایی دانشجویان با مفاخر بزرگ فرهنگی و ادبی کشور دارد و براساس اهمیت وضرورت توجه به آن، با رویکردهای مختلف نقد و پژوهش وتحلیل های مختلفی بر فرم، ساختار، موضوع، مضمون و محتوای آن صورت گرفته است. نگارندگان دراین جستار، با روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی جلوه هایی از بهره گیری از مضامین و مفاهیم عرفانی در چند کتب فارسی عمومی می پردازد تا نشان دهند چه اندازه در این موضوع به اهداف برنامه ریزی درسی نزدیک شده و چه تاثیری درآموزش فرهنگ و ادبیات فارسی دارد. نتایج نشان می دهد مضامین عرفانی (اعم از نظم ونثر) علاوه بر اینکه چاشنی زیبا و جذابی به لحاظ هنری در درس فارسی عمومی دارد، به لحاظ عاطفی و تلطیف افکار و تزکیه نفس، بر روح و روان مخاطبان تأثیری مثبت داشته و مدرس آن را در رسیدن به اهداف عالیه آموزش زبان و ادب فارسی و گستردگی اندیشه مخاطبان و معرفی بزرگان فرهنگ وادبیات وعرفان ایرانی واسلامی، یاری خواهدکرد.

مقاله حاضر با هدف بررسی مؤلفه ها و اهداف آموزشی بازی های بومی- محلی، با روش کیفی بر پایه نتایج تحقیقات مرتبط انجام شده است. رویکرد پژوهش از نوع کیفی و روش آن سنتز پژوهی است که در آن پژوهش های مرتبط به صورت نظام مند انتخاب، واکاوی محتوایی و دسته بندی شده اند. جامعه مورد مطالعه مقالات مرتبط به بازی های بومی- محلی از سال 2006 تاکنون بوده است و از 120 مقاله به دست آمده به روش هدفمند، بر اساس اشباع داده ای 39 تحقیق غربالگری و انتخاب شده اند. ابتدا پایه های نظری و مضامین اصلی استخراج، کدگذاری و طبقه بندی شدند. نتایج نشانگر مدل مفهومی است که دارای سه منطق حاکم بر اهداف بازی های بومی – محلی شامل توجه به همه ابعاد و تحول انسان، انسجام بین وحدت ملی و آموزش چند فرهنگی، فردی و اجتماعی است. 

پویایی مدارس ابتدایی به عنوان یک ابزار مهم برای بالا بردن سطح توانمندی و ارتقای آموزشی از اهمیت بسزایی برخوردار است. بنابراین آموزش و پرورش باید نقش سازشی موجود را به نقش زایشی تغییر داده و برای هریک از دانش آموزان شرایط و موقعیت های پویا فراهم کند و محیط آموزشی را به نحوی مطلوب کنترل کرده تا به سهولت دسترسی به اطلاعات تازه، تسریع در کارها، تغییرات و بهبود مستمر داشته و درنهایت به برآورده شدن انتظارات جدید دانش آموزان بیانجامد..پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها، توصیفی- پیمایشی مبتنی بر رویکرد ترکیبی از نوع اکتشافی متوالی (مدل توسعه تاکسونومی یا طبقه بندی) است. در مرحله اول از روش کیفی مبتنی بر داده ها (داده بنیاد) و تکنیک مصاحبه برای ساخت مدل استفاده شده است. منابع گردآوری داده ها در این بخش شامل مصاحبه نیمه ساختار یافته تاحد اشباع نظری (با 15 نفر) بوده که به داده های متنی تبدیل شده و پس از آن کدگذاری متن با استفاده از این داده ها صورت گرفت و به شناسایی مؤلفه های مدرسه پویا در مدارس ابتدایی و ارائه الگو پرداخته شد. نتایج بخش کیفی، بر اساس ابزار اندازه گیری طبق مؤلفه های شناسایی شده در قالب پرسشنامه 52 سؤالی طراحی گردیده و روایی صوری و محتوایی آن با استفاده از نظر متخصصان تأیید گردید و در نهایت به ضریب پایایی 96% رسید. برای برآورد اعتبار الگوی ارائه شده از مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. جامعه ی آماری در بخش کمی اساتید مدیریت آموزشی دانشگاه فرهنگیان و مدیران و معلمان فعال در آموزش ابتدایی و مدارس ابتدایی که مجری طرح مدرسه پویا در مدارس شهر تهران به تعداد 600 نفر بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای بر اساس جدول کرجسی و مورگان 230 نفر تعیین شدند و برای تحلیل داده های کمی از نرم افزار Amos استفاده شد. در بخش کیفی تعداد 15 نفر از صاحب نظران و مطلعین در دو حوزه پویایی مدرسه و مدارس ابتدایی به صورت هدفمند و با استفاده از روش گلوله برفی انتخاب شدند و برای تحلیل داده های کیفی از نرم افزار Atlas.Ti استفاده شد.

مقدمه و هدف : امروزه دانشگاه های مدرن  باید با رقابت جهانی روبه رو شوند و آن ها باید بتوانند به طور مؤثری فرایندهای اقتصادی و اجتماعی منطقه را که در آن  قرار دارند، تحت تأثیر قرار دهند. این فرایندها و تأثیرات می توانند به رقابتی شدن منطقه  از طریق سیستم های پیچیده مستقیم و غیرمستقیم کمک کنند؛ که در مقیاس های  مختلفی  با سطوح مختلف توسعه مرتبط می باشند. این پژوهش با هدف مطالعه نظامند و ارائه فرا ترکیبی از پژوهش های انجام شده توسط محققان داخلی و خارجی در مورد مؤلفه های دانشگاه نسل چهارم به مرحله اجرا در آمد. روش شناسی پژوهش : روش بررسی این پژوهش،کیفی و از نوع سنتز پژوهی بوده و در این رابطه از  بین کلیه پژوهش های انجام شده در بیست سال اخیر پیرامون موضوع، به عنوان جامعه مورد مطالعه پژوهشگر با 63 پژوهش به سطح اشباع داده ای رسید. که به صورت هدفمند به عنوان حجم نمونه مورد استفاده  قرار گرفتند. در مراحل بعدی، کدگذاری و طبقه بندی اطلاعاتی از پژوهش انجام شده صورت گرفته که 18 طبقه به منظور تحقق هدف پژوهش بدست آمد.. یافته ها : فعالیت ورزشی هوازی منجر به افزایش معنی دار HDL و کاهش LDL، VLDL، TGو Cho شد (05/0≥P)، 15 روز مکمل دهی دارچین اثر معنی داری بر افزایش HDL و کاهش LDL، TG و Cho در پاسخ به یک جلسه فعالیت ورزشی داشت (05/0≥P) با این وجود اثر معنی داری بر VLDL نداشت (05/0≤P). بحث و نتیجه گیری: نتایج این تحلیل و سپس ترکیب آن ها 4 درونمایه است که عبارتند از : 1- ثروت آفرینی2- مهارت محوری3- بین المللی سازی آموزش و پژوهش 4- ارتباط با صنعت و بازار کار منطقه ای.

هدف این پژوهش شناسایی شایستگی های برنامه درسی دوره کارشناسی رشته مهندسی نفت در دانشگاه نسل چهارم است که به روش کیفی، از نوع پدیدارشناسی انجام شده است. جامعه پژوهش، اساتید دانشکده نفت اهواز در سال تحصیلی 1400-1399 بود. حجم نمونه پژوهش به روش هدفمند براساس اشباع نظری تعیین شد و پژوهشگر در نفر پنجم به اشباع اطلاعاتی رسید. ابزار جمع آوری اطلاعات مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته بود. داده ها به روش تحلیل محتوا، کدگذاری و تحلیل شد و شایستگی های برنامه درسی رشته کارشناسی مهندسی نفت در قالب 4 درون مایه که از ویژگی های دانشگاه نسل چهارم است، شامل: توانایی انتقال یادگیری در محیط کار، با 4 شایستگی (کاربرد دانش تخصصی درموقعیت های عملی، مهارت در به کارگیری نرم افزارهای تخصصی، مهارت گزارش نویسی پروژه های نفتی و توانایی کسب مهارت در واحدهای صنعتی)؛ بومی سازی با 2 شایستگی (توجه به فرایندهای بومی سازی و توانایی طراحی پروژه های تحصیلی)، نوآوری و خلاقیت با 3 شایستگی (مهارت به روز کردن دانش تخصصی، توسعه مهارت ها بر اساس زمینه های شغلی و توانایی کسب اطلاعات جدید درصنعت نفت) و بین المللی سازی با تمرکز بر شرایط محلی و منطقه ای با 3 شایستگی (توانایی مشارکت در فرایندهای پژوهشی– علمی، توانایی مشارکت در پروژه های صنعتی و مهارت های محاوره ای و تخصصی زبان انگلیسی)، شناسایی شد.

مقدمه:هدف اصلی این پژوهش بررسی مشکلات و موانع یادگیری دانش آموزان در درس ریاضی با استنادبه تجارب زیسته و روایت های معلمان بود. روش ها:در این مطالعه از رویکرد کیفی و روش روایت پژوهی استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه کلیه ی معلمان ریاضی نمونه دبیرستانی شهر تهران می باشد،که باروش نمونه گیری هدفمند در دسترس و بر مبنای اشباع نظری یافته ها،تعداد6نفر از آن ها به عنوان نمونه انتخاب شدند .داده ها از طریق مصاحبه حضوری نیمه ساختار یافته عمیق جمع آوری و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی تحلیل گردید. یافته ها: یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که بر مبنای تجارب معلمان مهم ترین موانع و مشکلات یاد گیری دانش آموزان در درس ریاضی شامل 5 درون مایه به شرح ذیل می باشد1- عملکرد معلم با چهار طبقه مهارت شغلی،رضایت شغلی،عملکرد دانش آموز وارتباط موثر،2-بدفهمی محتوا با چهار طبقه نحوه استدلال،اتصال مفاهیم،طرح واره ذهنی و روش تدریس،3-انگیزه با چهار طبقه باور دانش آموز،نگرش،اعتماد به نفس و روش تدریس، 4- اضطراب ریاضی با پنج طبقه محیط یاد گیری،خانواده،شیوه ارزشیابی،اعتماد به نفس و روش تدریس 5-ساختار نظام آموزشی با چهار طبقه کتب درسی،زمان کلاس،ارزشیابی و قوانین و مقررات می باشد. نتایج : در مجموع تحلیل عمیق دید گاه های معلمان در خصوص موانع و مشکلات یادگیری دانش آموزان در درس ریاضی موجب شناسایی موارد 5 درون مایه ،عملکرد معلم،بد فهمی محتوا،انگیزه،اضطراب ریاضی و ساختار نظام آموزشی گردید. بدیهی است به کار گیری راهکار های لازم جهت رفع موانع و مشکلات یادگیری، مستلزم تلاش سازمان یافته و منسجم خود دانش آموزدانش آموزان،معلمان و نظام های آموزشی می باشد

هدف از انجام این پژوهش تعیین تأثیر اجرای برنامه درسی فلسفه برای کودکان بر رشد خلاقیت دانش آموزان بوده است. جامعه آماری پژوهش، دانش آموزان دختر پایه پنجم مقطع ابتدایی منطقه نوزده آموزش و پرورش شهر تهران بودند که از بین آنها 56 نفر به روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب و سپس در دو گروه آزمایش و گواه تقسیم شدند. گروه آزمایش با برنامه درسی فلسفه برای کودکان طی 16 جلسه تحت آموزش قرار گرفتند. با توجه به اینکه طرح تحقیق پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه بود، ابزار اندازه گیری خلاقیت در دو نوبت قبل و بعد از ارائه برنامه درسی فلسفه برای کودکان اجرا شد. داده های حاصل از پیش آزمون و پس آزمون با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش حاضر حاکی از تأثیر مطلوب مداخله پژوهش بر خلاقیت و خرده مقیاس های آن داشت. به عبارتی یافته های پژوهش حاضر مبین آن است که برنامه درسی فلسفه برای کودکان میزان خلاقیت فراگیران و مولفه های آن یعنی انعطاف پذیری، ابتکار، بسط، سیالی را در گروه آزمایش نسبت به گروه گواه را افزایش داده است.

در طول سال های اخیر، از مفهوم «توانمندسازی زنان روستایی» به مثابه یکی از ارکان اصلی توسعه روستایی در مباحث توسعه روستایی بیش از پیش به منظور ارتقای وضعیت زنان و جامعه آنها استفاده شده است. پژوهش کاربردی حاضر به روش کیفی با رویکرد فراترکیب انجام شد و منبع داده های آن کلیه مطالعات انجام شده پایگاه های اریک، ساینس، اسپرینگر، اسکوپوس، الزیور، جهاد دانشگاهی، پرتال پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، نشر کنفرانس های کشور، مجلات تخصصی نور در بازه زمانی 1388 تا 1398 (2009 تا 2019 میلادی) بود. در این راستا، ارزیابی 240 پژوهش مرتبط صورت گرفت. در نهایت، با اجرای گام های هفت گانه سندلوسکی و بارسو، چهل مقاله به صورت هدفمند انتخاب و با تحلیل به روش های کدگذاری باز، محوری و انتخابی، اعتبار آن از طریق آزمون کاپای کافمن تأیید شد. نتایج تحلیل نشان داد که عوامل مؤثر در توانمندسازی شامل چهار بعد آموزشی (دانش تولید، خودآگاهی)، فردی (خودراهبری و تولیدکنندگی)، ساختاری (قوانین تسهیل کننده، ساختارسازی تولید) و فرهنگی- اجتماعی (فرهنگ سازی و قدرت فعالیت اجتماعی) است. نتایج پژوهش حاضر، با ایجاد درک عمیق از ادبیات موجود در مورد توانمندسازی زنان روستایی می تواند از رهگذر سازمان دهی عوامل مؤثر بر آن، در سیاست گذاری توسعه روستایی برای توانمندسازی زنان روستایی مورد استفاده قرار گیرد.

هدف مقاله، بررسی نظام مند و ارائه فراترکیبی از پژوهش های مرتبط با پیامدهای آموزش زیبایی شناسی براساس نگرش ها (باورها، ارزش ها) و مهارت ها بود. رویکرد پژوهش، کیفی با استفاده از راهبرد فراترکیب با روش سنتز پژوهی بود. تجزیه و تحلیل داده ها با شیوه تحلیل محتوای استقرایی با رویکرد جهت دار انجام شد که پژوهش های اخیر با روشی نظام مند انتخاب، واکاوی محتوایی و دسته بندی شدند. جامعه مورد بررسی، تحقیقات مرتبط با موضوع از سال های 2000 تا 2019 منتشر در سایت های معتبر داخلی و خارجی است. از مجموع 60 مقاله و کتاب، 47 نمونه به روش هدفمند انتخاب گردید و پایه های نظری و مضامین اصلی استخراج، کدگذاری و طبقه بندی شدند. نتایج نشانگر مدل مفهومی، در سه طبقه اصلی نگرش ها (باورها، ارزش ها)، مهارت های شناختی و مهارت های عملی(تجربی) می باشد. مقوله ها در برخی از ابعاد همپوشانی دارند. نتایج، آموزش زیبایی شناسی را در توسعه پیامدهایی چون درک و لذت از زیبایی ، کنش اجتماعی، ارتقاء تفکر، تجربیات یادگیری محور و ارتباط معنایی با دنیای واقعی مورد تأکید قرار داد.

هر روز، در سراسر جهان، عده ای از مردم به دلیل فساد در بخش سلامت و درمان رنج می برند و می میرند. فساد در نظام سلامت، دسترسی گروه های آسیب پذیر (که دانش و منابع مالی کافی ندارند) به مراقبت های سلامت و داروهای حیاتی و اساسی تأثیر می گذارد که این تأثیر می تواند از بالاترین سطح تا پائین ترین سطح باشد. عمده ترین اثر آن می تواند کاهش تأثیر مراقبت های سلامت برای بیماران باشد. فساد بر سیاست سلامت و اولویت هزینه ها تأثیر می گذارد و می تواند تأثیر منفی مستقیم روی دسترسی و کیفیت مراقبت بیمار داشته باشد و سبب می شود که  سلامت افراد جامعه به خطر بیفتد. شناسایی فساد و تعارض منافع احتمالی در نظام سلامت می تواند نقش پیش گیرانه مؤثری داشته باشد. نظام سلامت نیز یکی از مهم ترین بخش هایی است که باید از فساد ریشه کن شود.

پژوهش حاضر با هدف مطالعه سیستماتیک با روش فراتحلیل از الگوهای نظری و پژوهش های انجام شده در حوزه مهارت های مدیران حرفه ای است که روش پژوهش از نظر هدف کاربردی با متدلوژی کیفی  از نوع سنتزپژوهی با کمک تحلیل محتوا و فراتحلیل انجام شده است. جامعه آماری پژوهش؛ منابع پژوهشی گردآوری شده در ده سال اخیر در حوزه مهارت های مدیران است. از مجموع 86 مقاله ای که از پایگاه های معتبر داخلی و خارجی انتخاب شدند، تعداد 46 نمونه به صورت هدفمند انتخاب، از این تعداد؛ 21 شاخص شناسایی و در نهایت 5 مؤلفه به عنوان مؤلفه های نهایی استخراج گردید. در این تحقیق ابتدا با تحلیل های انجام شده در حوزه مهارت های مدیران، کدگذاری و طبقه بندی اطلاعاتی از پژوهش های انجام شده صورت گرفته و الگوها، پایه های نظری حوزه مهارت های مدیران و مقولات و مضامین اصلی استخراج شدند. در مرحله بعد تحلیل محتوای استقرایی و ترکیبی از این مقولات انجام و نتایج این تحلیل و ترکیب ها، استخراج یک چهارچوب مفهومی در حوزه مهارت های مدیران حول پنج محور اصلی، مولفه های اقتصادی، اجتماعی ارتباطی، فناورانه، سیاسی و فرهنگی است.  

پژوهش حاضر با هدف بررسی مهارت ها، گرایش ها و روش های تدریس تفکر انتقادی در برنامه درسی بر پایه نتایج تحقیقات مرتبط انجام شده است. رویکرد پژوهش از نوع کیفی و روش آن سنتز پژوهی است که در آن پژوهش های مرتبط به صورت نظام مند انتخاب، واکاوی محتوایی و دسته بندی شده اند. جامعه مورد مطالعه مقالات مربوط به تفکر انتقادی به زبان انگلیسی از سال 2014 تاکنون بوده است. از 120 مقاله به دست آمده به روش هدفمند، بر اساس اشباع داده ای 31 تحقیق درباره آموزش تفکر انتقادی، غربالگری و انتخاب شده اند. پس از تحلیل داده ها به روش تحلیل محتوای کیفی، کلیه مهارت ها و گرایش های تفکر انتقادی بر اساس تقسیم بندی جدیدی مرتب گردیده اند. بدین ترتیب مهارت ها به شش دسته اصلی تشخیص، گردآوری اطلاعات، واکاوی، تعمق، ارائه، سنجش و خود انتقادی و گرایش ها به هشت طبقه خردورزی، آفرینندگی، انعطاف پذیری، شفافیت، سازمان دهی، خوداتکایی، کاوشگری و تعامل تقسیم شده اند. سپس روش های تدریس تقویت مهارت ها و گرایش های تفکر انتقادی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان داده که روش های تدریس شبیه سازی، مشارکتی، بازی گروهی، کارگروهی، شش کلاه تفکر، ایفای نقش، مسئله محور، اکتشافی، پروژه محور، پژوهش محور، بارش فکری و نقشه مفهومی در اغلب پژوهش ها بر رشد مهارت ها و گرایش های تفکر انتقادی سهم قابل توجهی داشته اند.

هدف از این تحقیق، مطالعه نظام مند خصوصیات یک محیط یادگیری است که در فرایند یاددهی- یادگیری در برنامه درسی و اجرای عملی آن، از تمام جوانب مورد توجه قرار می گیرد. این محیط متاثر از فرهنگ، سنت، تکنولوژی و غنا در طراحی و ساخت است. رویکرد این پژوهش از نوع کمی می باشد. در الگوی طراحی شده، مؤلفه های محیط یادگیری که با استفاده از تحلیل محتوا، در 7 بعد شناسایی شدند، عبارتند از: یادگیرنده، معلم، فرایند یاددهی- یادگیری، رویکردهای برنامه درسی، محتوای آموزش، فیزیک محیط یادگیری، و ارزشیابی. این الگو توسط پرسشنامه محقق ساخته، اعتباریابی گردید. در بخش اول به ارزیابی مدل بیرونی پژوهش با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی مرتبه اول، با ارائه نتایج روایی همگرایی و روایی واگرایی پرداخته شده است و پس از برقرار بودن شرط روایی، مدل معادلات ساختاری با استفاده از مدل اندازه گیری مرتبه دوم ارائه شده است. برای روایی همگرا، میانگین واریانس استخراج شده (AVE) و پایایی (CR) محاسبه شد و برای ارزیابی مدل طراحی شده، از نرم افزار لیزرل استفاده گردید که براین اساس از شاخص های X2 به درجه آزادی، شاخص برازندگی(GFI)، شاخص تعدیل برازندگی(AGFI)، شاخص نرم شده برازندگی(NFI)، شاخص نرم نشده برازندگی(NNFI)، شاخص برازندگی فزاینده(IFI)، شاخص برازندگی تطبیقی(CFI) و شاخص بسیار مهم ریشه دوم برآورد واریانس خطای تقریب(RMSEA) استفاده گردید.

ارزیابی کارایی دانشگاه ها، بررسی علل کارایی و ناکارایی آنها برای اصلاح واحدهای ناکارا اهمیت زیادی دارد. در این تحقیق برای ارزیابی کارایی دانشکده های دانشگاه خلیج فارس بوشهر، از رویکرد تحلیل پوششی داده ها و مدل برنامه ریزی آرمانی استفاده می شود. این روش یکی از فنون ناپارامتریک تحقیق در عملیات است و با نگاهی جامع و یکپارچه و با در نظر داشتن تمامی عوامل مؤثر بر عملکرد واحدها، امکان تشخیص واحدهای ناکارا را فراهم می کند. به طورکلی ارزیابی دانشگاه ها و تشخیص واحدهای ناکارا، به علت پیچیدگی و گستردگی ورودی ها و خروجی ها به کمک روش های کلاسیک دشوار است لذا بهره گیری از رویکرد تحلیل پوششی داده ها، می تواند دست یابی به این مهم را آسان کند. در اینجا، یک مطالعه موردی برای ارزیابی کارایی نسبی دانشکده های فنی مهندسی، علوم انسانی و مدیریت و اقتصاد در سال تحصیلی 99-98 از دانشگاه خلیج فارس بوشهر انجام شده است. ابتدا با بررسی پیشینه تحقیقات مشابه، ورودی ها و خروجی های مرتبط با عملکرد دانشکده ها شناسایی شد. سپس با جمع آوری داده های مربوط از بانک اطلاعاتی دانشگاه خلیج فارس، زمینه مدل سازی ریاضی مبتنی بر رویکرد تحلیل پوششی داده ها با کمک نرم افزار لینگو، مهیا گردید. نتایج حاکی از سطوح کارایی متفاوت و برتری دانشکده اقتصاد و مدیریت نسبت به سایر دانشکده ها است.

هدف این تحقیق، مطالعه نظام مند مؤلفه های مؤثر بر کیفیت محیط های یادگیری است.. در این تحقیق، یک محیط یادگیری از تمام جوانب مورد بررسی قرار گرفته است. رویکرد پژوهش از نوع کیفی با استفاده از راهبرد فراترکیب می باشد. برای یافتن ویژگی ها و مؤلفه های محیط یادگیری، پژوهش های اخیر با روشی نظام مند انتخاب شده اند. جامعه مورد مطالعه تحقیقات انجام شده از پژوهش های 17سال اخیر است که طی واکاوی محتوایی، دسته بندی و غربالگری انجام گرفته و در حدود 33 پژوهش واجد شرایط و معیارهای مد نظر، بصورت هدفمند انتخاب شده، کد گذاری و طبقه بندی صورت گرفته و الگوها، پایه های نظری و مضامین اصلی استخراج شدند. سپس با استفاده از تحلیل محتوا، 29 زیر طبقه و 7 بعد شناسایی گردید، که عبارتند از: بعد رویکردهای برنامه درسی در 4زیر طبقه، بعد یادگیرنده در 6 زیر طبقه، بعد معلم در4زیر طبقه، بعد فرایند یاددهی- یادگیری در 4 زیر طبقه، بعد محیط فیزیکی یادگیری در 4زیر طبقه، بعد محتوای آموزش در 2زیر طبقه و بعد ارزشیابی در 4 زیر طبقه.

هدف تدوین و اجرای مؤلفه ها و روش های یاددهی و یادگیری در یادگیری خودراهبر، فقدان توجه لازم به خودراهبر نمودن فراگیران در یادگیری به عنوان یک کمبود اساس در نظام آموزشی می باشد که این امر، امکان بهبود ویژگی ها و توانایی های فراگیران را تضعیف می کند. پژوهش حاضر با هدف مطالعه نظام مند و ارائه فرا ترکیبی از الگوهای نظری و پژوهش های انجام شده صورت گرفته است. روش بررسی این پژوهش کیفی از نوع سنتز پژوهی، با روش تحلیل محتوا و به کمک ترکیب انجام شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر، پژوهش هایی است که در سال اخیر در حوزه یادگیری خودراهبر در داخل و خارج ایران صورت گرفته است. از مجموع 86 کتب و مقاله هایی که متناسب با ارتباط موضوعی داده ها مورد مطالعه قرار گرفت، تعداد 57 نمونه به صورت هدفمند انتخاب و11 مقوله شناسایی در نهایت 73 مفهوم به عنوان مؤلفه های نهایی استخراج شدند. در مرحله بعد همه اطلاعات با روش تحلیل محتوای استقرایی تحلیل شدند.