فتح الله نجارزادگان

فتح الله نجارزادگان

مدرک تحصیلی: استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۶۸ مورد.
۴۱.

توحیدگرایی و اخلاق حرفه ای

کلیدواژه‌ها: توحید اخلاق اخلاق حرفه ای انگیزه اخلاقی گرایش اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰۲ تعداد دانلود : ۸۷۸
اخلاق حرفه ای به معنای خلق وخوی حرفه ای در آموزه های دینی به وفور یافت میشود. «توحید» به عنوان اصل الاصول همه باورها در نظام ادیان آسمانی با تاروپود این آموزه ها گره خورده است و به آن مبنا و اعتبار میبخشد. تربیت اخلاقی انسان، زیرمجموعه مربیگری خداوند و هدایت گری او بر کل نظام هستی است. انسان در جهان بینی الاهی، همزاد با فطرت توحیدی و تمثیلی از درخت توحید است. بر این اساس، آغاز و انجام اصلاح انسان، ازجمله اصلاح اخلاق حرفه ای او باید همسو با حرکت های اصلاحی انبیا بر کلمه طیبه «لا اله الّا الله» پیریزی شود. یکتاانگاری و یکتاپرستی از چند جهت با مبانی اخلاق، به ویژه اخلاق حرفه ای پیوند میخورد؛ ازجمله «تبیین خاستگاه گرایش های اخلاقی انسان»، «ارزش گزاری گرایش های اخلاقی»، «انگیزه بخشی و تداوم فضایل اخلاقی» و... . در این میان «درک توحید ناب» در تمام این حوزه ها به ویژه در حوزه انگیزه دهی جایگاهی ویژه دارد.
۴۲.

بررسی تطبیقی جرایم علیه عدالت قضایی از دیدگاه قران و حقوق کیفری ایران

کلیدواژه‌ها: جرم عدالت قضایی انحراف دادرسی قرآن حقوق کیفری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۵ تعداد دانلود : ۱۱۹
عدالت قضایی از شاخصه های مهم عدالت اجتماعی است که اجرای آن طبق آموزه های قرآن از مهم ترین اهداف بعث انبیای الهی معرفی شده؛ و مراد از آن رعایت قانون و احقاق حق در مقام قضاوت و داوری است. بدیهی است هر عملی که به قصد اخلال در روند اجرای عدالت قضایی صورت گیرد که تحقق عدالت قضایی را ناممکن سازد و یا موجب انحراف دادرسی گردد، جرم علیه عدالت قضایی محسوب می شود. در قران، ایات متعددی بر اجرای عدالت قضایی تاکید دارد؛ تا جایی که اقداماتی که باعث اخلال در روند اجرای عدالت می شوند، صراحتاً مورد نهی قرار گرفته است این در حالی است که قانون گذار ایران صرفا به پیش بینی کلی برخی از این جرایم، به طور پراکنده و بدون لحاظ سیاست جنایی واحد و یکپارچه اکتفاء کرده است. در این مقاله که به روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته است؛ ضمن بررسی مفهوم جرایم علیه عدالت قضایی، مصادیق این جرایم از دیدگاه قرآن و حقوق کیفری ایران شناسایی شده و در پایان، عملکرد قانون گذار در برخورد با این دسته از جرایم مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
۴۳.

بررسی تطبیقی شخصیت شناسی امام مهدی(ع) در دیدگاه فریقین

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی وحی و نبوت و امامت در روایات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی مهدویت
تعداد بازدید : ۱۱۵۷ تعداد دانلود : ۶۵۱
برای شناخت شخصیت امام مهدی به مقتضای شیوه تطبیقی، میتوان بر نقاط مشترک شیعه و اهل تسنن تکیه کرد و در پی آن، با تحلیل اوصاف امام در مدارک فریقین و نیز تبیین رسالت امام، از برخی ابعاد وجودی ایشان آگاه شد. از جمله نقاط مشترک فریقین در این باره این آموزه هاست: امام مهدی از «اهل بیت» رسول خداست و رسالت ایشان «احیاگری» دین حق است. این مقاله با تحلیل و تبیین این دو آموزه، کوشیده است شخصیت امام را بازشناساند و بر عنوان موعود موجود تاکید ورزد.
۴۶.

بررسی شیوه های احراز وثاقت متن قرآن از دیدگاه مرحوم فیض کاشانی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۲۷۳ تعداد دانلود : ۱۹۲
احراز وثاقت هر متنی اعم از آسمانی و غیر آسمانی، شرط نخست برای اعتبار فهم مخاطب است. این احراز در گرو عناصری متعدد، از جمله حصول اطمینان به بقای متن بدون کاهش و افزایش یا تغییر و تبدیل در اجزای آن است. وثاقت متن قرآن در مقام بقا در آثار مرحوم فیض کاشانی با سه شیوه «ابطال تغییر در متن»، «تدارک تغییر متن» و «تفکیک در اجزای متن» احراز شده است. شیوه نخست با دو اهرم ایجابی در اثبات تحریف ناپذیری قرآن و سلبی در ابطال ادلّه تحریف، شکل گرفته و این نظریه بیشتر مورد اعتماد مرحوم فیض به شمار می آید. شیوه دوم «حجیّه القرآن بین الدفتین» را پیشنهاد می کند که در آن، احتمال تحریف متن موجود، با دستور معصومان برای رجوع به همین قرآن، تدارک می شود. در نظریه سوم وثاقت هر بخشی از قرآن به طور جداگانه و بر اساس نیاز مستنبط تحصیل می شود. هر چند شیوه اول و دوم پیشینه کهن دارند، شیوه سوم نخستین بار به طور سربسته از ناحیه مرحوم فیض مطرح شده و سپس در قرون اخیر میان برخی از دانشمندان بزرگ علم اصول بسط یافته و ارکان آن مدلّل شده است. احراز وثاقت متن قرآن در میان شیوه های مذکور جز با ابطال احتمال تغییر متن، امکان پذیر نیست و دو شیوه دیگر با چالش های جدی روبه روست.
۴۷.

بررسی و ارزیابی تطبیقی از مبانی و ادله نظریة رؤیت حق تعالی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: معتزله اشاعره رؤیت حق¬تعالی مبانی تفسیر و تأویل آیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵۳
نزاع دیرینة فرق اسلامی در مسأله رؤیت حق¬تعالی برآیند مبانی تفسیری و کلامی آنها است. اهمیت بررسی این موضوع نیز، در کشف و ارزیابی این مبانی است. شیعه و معتزله از امتناع رؤیت سخن می‌گویند و بر مبنای ادلة عقلی، ظواهر آیات را تأویل می‌کنند. اشاعره با باور بر امکان رؤیت حق¬تعالی در دنیا و وقوع قطعی آن در عالم آخرت، آن را محصول ظواهر آیات، نصوص متواتر و عقیدة سلف می¬انگارند. در این نزاع، قلمرو مدرک عقل و میزان حجیت آن در تأویل و تفسیر نقل (آیات و روایات) در میان فرق، رخ می‌نماید. صحت و سقم ادعای اثرپذیری شیعه از معتزله در مبانی و ادلّة رؤیت و نیز ادعای اجماع سلف بر رؤیت، محک خواهد خورد و بالاخره میزان کارآمدی نقد هر کدام از دو طرف نزاع، نسبت به ادلة طرف مقابل آشکار خواهد شد.
۴۹.

خلق عظیم و تفویض دین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تفویض دین خلق عظیم مصادر تشریع حکمت تفویض

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳۸
تفویض دین از ناحیة خداوند به رسول مکرم اسلام (ص) (و در پی آن تفویض پیامبر به ائمة معصوم (ع)) در روایات متعدد شیعی با اسناد صحیح نقل شده که یکی از ابعاد آن تشریع احکام است. اهل سنت نیز بر اساس نصوص خود بدون آن که نام تفویض دین را به کار ببرند به تشریع بخشی از احکام توسط پیامبر خدا (ص) اذعان دارند. تفویض دین از شؤون ولایت رسول خدا (ص) در دو ناحیة ولایت در حاکمیت مطلق اجرایی و ولایت در تبیین وحی قابل بررسی است. خُلق و خوی پیامبر خدا (ص) حکمت فاعلی تفویض، و آزمون امت رمز حکمت غایی تفویض است. این مقاله ضمن بررسی أسناد ادلة تفویض دین و نقد دیدگاهها دربارة مفاد آنها، کوشیده است بر مبنای حکمت فاعلی و غایی تفویض، تبیینی مناسب از مقولة تفویض ارائه دهد و تهافت‌های ظاهری را از میان بردارد.
۵۱.

کاوشی در شناخت کهن ترین اثر در فن وجوه و نظائر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر فرهنگ اصلاحات و واژه ها در قرآن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر قرآن پژوهان
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات کتاب شناسی و ماخذ شناسی قرآن و علوم دیگر
تعداد بازدید : ۱۵۱۶ تعداد دانلود : ۸۵۷
کتاب "" بیان معانی الفاظ القرآن "" تصنیف علی ابن عبدالله بن عباس ( فو : 118 ه.ق)- که در ضمن مجموعه ای مخلوط از رسائل قرآنی است – در اصطلاح قرآن پژوهان ، در فن وجوه و نظائر قرآن کریم است . این کتاب ، اثری مستقل و ارزشمند در این زمینه به شمارمی آید و در آن ، وجوه معنایی 72 واژه از قرآن آمده است . دانشمندان ، کهن ترین اثر در این فن کتاب را "" الاشباه و النظائر "" مقاتل ابن سلیمان بلخی (فو : 150 ه.ق.) میدانند و در این نظر ، همداستانند . اگر صحت انتساب رساله مذکور به علی بن عبدالله بن عباس ، ثابت شود باید آن را کهن ترین نگاشته در این زمینه به حساب آورد که به نوبه خود ، ارزشی ویژه خواهد داشت . هیچ کدام از پنج نفری که در مصادر تراجم و رجال به این نام و نام پدر و جد ، نامبرده اند ، صاحب تالیف ، شمرده نشده اند ، با این وصف می توان قراین متعدد درون متنی و برون متنی برای صحت انتساب این رساله به علی بن عبدالله بن عباس ، اقامه کرد .
۵۳.

بررسی مخاطب شناسی و زمان خطاب در آیات16 ـ 19 سوره «قیامت» و نقد نظریه نسیان پذیری وحی

کلیدواژه‌ها: قرآن نزول قیامت نسیان وحی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷۷
مفسران شیعه و سنی درباره مخاطب و زمان خطاب آیات چهارگانه مذکور بر دو قولند: قول نخست ـ که دیدگاه قریب به اتفاق قرآن پژوهان است ـ مخاطب آیات مذکور را رسول مکرم اسلام(ص) و زمان خطاب را در همین دنیا حین نزول وحی می دانند. قول دوم مخاطب آنها را انسان (مجرم) و زمان خطاب را روز قیامت دانسته است این قول در بین ـ مفسران متروک مانده با اینکه دلیلی بر رد آن اقامه نکرده اند. دیدگاه اول با توجه به رمزگشایی مفسران درباره دلیل خطاب این آیات به رسول خدا(ص) که آن را تضمین خداوند بر عدم فراموشی وحی می دانند، با مناقشه های جدی روبروست که مهم ترین آن مخالفت این قول با صریح آیات دیگر قرآن می باشد، به گونه ای که جمع بین آنها و آیات دیگر در این زمینه غیر ممکن خواهد بود. به نظر می رسد قول دوم خالی از اشکال و قابل دفاع است.
۵۴.

کارکردهای عقل در تفسیر وحی از نگاه فریقین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲۶
عقل از جمله مدارک تفسیر قران است و کاربرد آن در تفسیر به طور مطلق مورد انکار مفسران فریقین نمی باشد عقل در سه معنای ادارک بدیهیات بعنوان قرینه برون نصی قوی تشکیل دهند ه قیاس های منطقی برای تحصیل نتایج و تبیین ملازمه ها و قوه استنباط از آیات با استفاده از داده های درون نصی و برون نصی مورد قبول همه مفسران است عقل به معنای قوه ی مستقل در ادارک حسن و قبح افعال و تشریح حکم و نیز قوی تاویل بخشی به ظواره آیات اختصاص به تفسیر شعیه و متعزله دارد هر چند منشا احکام عقلی و نتایج آن در ین آنان متفاوت می باشد بر خلاف پندار برخی شعیه در این کاربرد عقل در تفسیر از معتزله متاثر نیست بلکه بر کلام و تفسیر معتزله تاثیر گذاشته است عقل به معنای ادارک حد وقفو ها به حوزه تفسیر روایی شیعه اختصاص دارد
۵۵.

بررسی تفسیر فریقین از تعبیر قرآنی «اولی الامر»

کلیدواژه‌ها: اولی الامر اهل حلّ وعقد مشروعیت اطاعت تفسیر فریقین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳۸ تعداد دانلود : ۱۲۶۸
از جمله ادله مشروعیت اطاعت در حوزه مرجعیت دینی و سیاسی، دلالت آیه 59 سوره نساء بر اطاعت از اولی الامر می‏باشد. فریقین )شیعه و سنی( درباره تعبیر اولی الامر و اطاعت از وی دیدگاه یکسانی ندارند. دانشمندان شیعی با استناد به اطلاق در آیه و شواهدی از آیات دیگر و نیز روایات متواتر معنوی )یا لا اقل متظافر( مصداق اولی الامر را تنها پیشوایان معصوم می‏دانند و در این نظر متفق‏القولند. برخی از مفسران اهل سنت نیز دلالت آیه را بر عصمت اولی الامر پذیرفته‏اند. آنان ضمن تطبیق اولی الامر بر اهل حل و عقد، بر مشروعیت اطاعت مطلق از آنان تاکید می‏کنند. اکثر اهل سنت، اولی الامر را به والیان و دانشمندان امت معنا کرده، اطاعت از آنان را منوط و مقید به احراز فرامین و احکام آنان با حکم خدا دانسته‏اند. ادله اهل سنت برای هر دو معنا با کاستی‏های جدی روبه روست.
۵۷.

پژوهشی درباره مفاد آیه اکمال دین از دیدگاه فریقین

کلیدواژه‌ها: ولایت تفسیر فریقین اکمال دین اتمام نعمت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷۹ تعداد دانلود : ۸۵۳
فریقین در پاره ای از نکات آیه اکمال اتفاق نظر دارند. نقطه اصلی اختلاف آنان در تفسیر این آیه در دو امر زمان نزول و علت نزول آیه است. این تمایز مباحث کلامی گسترده ای را بین فریقین رقم زده است. در مصادر فریقین تنها دو دسته روایت درباره زمان نزول این آیه به چشم می خورد: نزول آن در حجة الوداع در روز عرفه و نزول آن در غدیر خم. برای جمع این این دو دسته روایت، احتمال هایی می‏توان ارائه کرد. در تمام احادیث شیعی، اعم از روایاتی که دلالت بر نزول آیه در عرفه و یا در غدیر دارند، علت نزول آیه "اعلان ولایت امام علی" ذکر شده است و در متن احادیث اهل سنت نیز که به علت نزول آیه تصریح شده، به جز در یک حدیث، علت نزول آیه "اعلان ولایت امام علی" است. اکثر اهل سنت که نزول آیه رادر عرفه می دانند بر خلاف تصریح روایات درباره علت نزول آیه، وجوهی متعدد احتمال داده اند. این وجوه با برهان سبر و تقسیم مورد نقد قرار گرفته و مخدوش شده اند. با اثبات علت نزول آیه درباره ولایت امام علی، تأثیر شگرف آن در مفاد خطبه غدیر به پیامبر خدا و نیز در تفسیر آیاتی دیگر که درباره ولایت اهل بیت است، به وضوح نمایان می شود.
۵۹.

شیوه های احراز وثاقت متن قرآن از دیدگاه دانشمندان مسلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ظواهر قرآن وثاقت قرآن اخبار عرض تحریف ناپذیری و علم اجمالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۶۶ تعداد دانلود : ۲۹۷۵
احراز وثاقت هر متنی اعم از آسمانی و غیر آسمانی، شرط نخست برای اعتبار فهم مخاطب است. این احراز در گرو عناصری متعدد از جمله حصول اطمینان به بقای متن بدون کاهش و افزایش یا تغییر و تبدیل در اجزای آن است. وثاقت متن قرآن در مقام بقا، با سه شیوة «ابطال تغییر در متن» «تدارک تغییر متن» و «تفکیک در اجزای متن» احراز شده است. شیوة نخست با دو اهرم ایجایی در اثبات تحریف ناپذیری قرآن و سلبی در ابطال ادلة تحریف، شکل گرفته و نظریة رایج میان فریقین به شمار می آید. شیوة دوم «حجّیه بین الدفتین» را پیشنهاد می کند که در آن، احتمال تحریف متن موجود، با دستور معصومان (ع) برای رجوع به همین قرآن، تدارک می شود. در نظریة سوم وثاقت هر بخشی از قرآن به طور جداگانه و براساس نیاز مستنبط تحصیل می شود. شیوة اول و دوم پیشینة کهن دارند. شیوة سوم به طور سربسته در قرن 11 ق مطرح شده و سپس در قرون اخیر میان برخی از دانشمندان بزرگ علم اصول بسط یافته و ارکان آن مدلل شده است. احراز وثاقت متن قرآن در میان شیوه های مذکور جز یا ابطال احتمال تغییر متن، امکان پذیر نیست و در شیوة دیگر با چالشهای جدی روبروست.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان