رضا مختاری

طرح مسئله: در سال های اخیر تلاش های گسترده ای برای شناسایی عوامل خلاقیت در شهرها صورت گرفته است؛ به نحوی که امروزه خلاقیت در شهرها به موضوعی رقابتی مبدل شده است. هدف: این پژوهش با هدف تبیین، شناسایی و سنجش شاخص ها و مؤلفه های شهر خلاق ایرانی اسلامی در اصفهان انجام شده است. روش: روش پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت، توصیفی تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات، اسنادی و با بهره گیری از روش پیمایش و ابزار پرسش نامه است. نتایج: داده های حاصل شده با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 23 تحلیل و مناطق پانزده گانه شهر اصفهان با بهره گیری از مدل رتبه بندی ویکور در محیط GIS و با نرم افزار ARC GIS خوشه بندی شدند. 11 شاخص اصلی و 97 زیرشاخص برای سنجش روایی درونی و محتوایی (CVR و CVI) در اختیار 35 نفر از استادان، مدیران و متخصصان حوزه شهری قرار گرفت که درنهایت تعداد 13 زیرشاخص به دلیل کسب نکردن بیشترین نمره حذف شد. جامعه آماری پژوهش، 120 نفر از کارشناسان حوزه معاونت فرهنگی اجتماعی و شهرسازی مناطق پانزده گانه شهر اصفهان بوده است. پس از تحلیل های انجام شده مشخص شد تفاوت معناداری بین مناطق شمالی و جنوبی اصفهان در برخورداری از میزان خلاقیت شهری وجود دارد. همچنین منطقه 3 با نمره 0.9998، منطقه یک با نمره 0.5377، منطقه 6 با نمره 0.2429 و منطقه 5 با نمره 0.1839، به ترتیب حائز کسب رتبه های برتر در میزان خلاقیت شهری شدند. نوآوری: براساس نتایج به دست آمده، خروجی های خلاقیت شهری مناطق پانزده گانه اصفهان با شاخص های ایرانی اسلامی شهر خلاق انطباق دارد.

نویسنده این سفرنامه، همانگونه که از عنوان مقاله پیداست، خطیب توانا و عالم خوشفکر و پرتلاش مرحوم حاج سید محمد علی مبارکه ای است. او از دانشمندانی است که مجهول القدر و مغمور الذکر مانده و بیشتر آثارش هنوز منتشر نشده است. این عالم ربّانی دست پرورده حوزه پر رونق اصفهان در حدود یکصد سال پیش است، هر چند مدتی در حوزه های دیگر از جمله قم و مشهد و تهران درس خوانده است. از جمله قسمتهای جذّاب خاطرات مبارکه ای یا سرگذشت خودنوشت وی، قسمت دیدار وی با گاندی در سفر هند و مناظره وی با عالم وهّابی در مسجدالحرام و پاره ای از بخش های دیگر خاطرات سفر حج و اشاره به ریشه های مشکلات مسلمانان و دخالت دولت استعمار گر انگلیس در سرنوشت مسلمانان و نقش این دولت در تقویت وهّابیت و گزارش قحطی اصفهان است.

گسترش استفاده از منابع انرژیهای تجدیدپذیر در کشور و عدم قطعیتهای همراه آن، لزوم برنامهریزی و مدلسازی انرژی را پررنگ میکند. استان فارس یکی از استانهای پهناور و پرجمعیت کشور است که پتانسیل مناسبی برای بهرهگیری از منابع تجدیدپذیر دارد، اما قیمت سطح پایین سوختهای فسیلی در کشور، باعث محدود کردن سهم منابع تجدیدپذیر در تأمین برق این استان شده است. در این پژوهش با استفاده از نرمافزار EnergyPLAN سیستم عرضه تقاضای برق استان را تا سال 1399 مدل کرده و با تعریف سناریوهای مختلف برای منابع تجدیدپذیر و با در نظر گرفتن پارامترهای محیط زیستی، گاز طبیعی مصرفی و درصد منابع تجدیدپذیر به مقایسه حالتهای مختلف سیستم عرضه تقاضا پرداخته میشود. در ادامه، با مدلسازی سیستم عرضه تقاضا برای 4 سال آینده، میزان رشد منابع تجدیدپذیر در سیستم تخمین زده شده و پارامترهای یادشده مورد بررسی قرار میگیرند. نتایج مدلسازی برای حال نشان میدهد در صورت نبود نیروگاههای تجدیدپذیر در این استان، سالانه 280 هزار تن دیاکسید کربن بیشتری منتشر میشد. همچنین، نتایج شبیهسازی برای آینده بیانگر آن است که در صورت احداث نیروگاههای جدید، میزان نفوذ تجدیدپذیر به عدد 8/14 درصد خواهد رسید که سبب جلوگیری از انتشار 930 هزار تن دیاکسید کربن نسبت به حالت پایه (عدم احداث نیروگاه جدید) تا سال 1403 خواهد شد.

بازسازی و احیای میدان ها در طول چندین سال متمادی جزو مهم ترین و پرهزینه ترین پروژه های مرمت و طراحی شهری اصفهان بوده است. در طرح های مرمت و ساماندهی این مجموعه ها فقط به موضوعات کالبدی نظیر سنگ فرش و بهبود نمای ظاهری توجه شده و هیچ توجهی به وجود معنا، افزایش خاطره انگیزی، جذب مشتری، رضایت کسبه و حیات اقتصادی مجموعه ها نشده است. در این زمینه هدف اصلی پژوهش حاضر، تحلیل آثار بازآفرینی میدان عتیق بر عملکرد اقتصادی اجتماعی محدوده این میدان است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش آن، توصیفی تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش، متخصصان و کارشناسان حوزه شهری هستند. روش نمونه گیری، گلوله برفی است و داده ها با بهره گیری از پرسش نامه پژوهشگرساخته در سال جاری گردآوری شده است. در تحلیل داده ها از آزمون های کای اسکوئر در محیط نرم افزار SPSS و تحلیل عاملی تأییدی در محیط نرم افزار لیزرل استفاده شده است. نتایج نشان می دهد ساماندهی مشاغل کاذب و ناپایدار، ساماندهی مشاغل و فعالیت ها، تغییر فعالیت و مشاغل در محدوده، تغییر قیمت زمین و املاک مسکونی، تجاری و... ، تأثیر بر افزایش کیفیت واحدهای تجاری، تمایل و جذب سرمایه گذار داخلی، تمایل و جذب سرمایه گذار خارجی در بخش اقتصادی، حضور عابر پیاده، شناخته شدن بیشتر محدوده، حضور قشرهای مختلف اجتماعی در میدان، نبود مشاغل مزاحم، تقویت وجهه ملی و بین المللی، ساماندهی تکدی گران، استفاده از فضای میدان به مثابه فضای شهری و کاهش ناامنی های فردی و اجتماعی در بخش اجتماعی، ازجمله عواملی هستند که بیشترین امتیاز را درزمینه بازآفرینی عملکرد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی گرفته اند. 

مناطق جغرافیایی بر اساس انگاره های ذهنی مشترک و با توجه به ساختارها و کارکردهای مشترک به سمت همگرایی و همکاری سوق پیدا کرده اند و توانسته اند منطقه خود را به سمت توسعه و امنیت پایدار سوق دهند. یکی از مناطق حساس و استراتژیک در معادلات ساختار هرم قدرت جهان اسلام است. به رغم وجود تشابهات ذهنی و عینی در جهان اسلام برای ایجاد یک سازمان منطقه ای منسجم مبتنی بر ساخت قدرت اما این منطقه یکی از مناطق پرتنش جهان محسوب می شود. هدف این این تحقیق بررسی این مسئله است که تحت تاثیر شرایط داخلی و بین المللی در دهه آینده جهان اسلام چگونه قابل تصور است. در این تحقیق از رویکرد آینده پژوهی و روش سناریو نویسی پیتر شوارتز استفاده شده است. یافته های  تحقیق نشان داده است که با شناخت پیشران های متعدد در ابعاد عینی و ذهنی در مقیاس منطقه ای و جهانی دو عدم قطعیت در خصوص آینده ساخت قدرت در جهان اسلام در دهه آینده شناسایی شد که عبارت اند از افزایش یا کاهش دخالت قدرت های فرامنطقه ای در جهان اسلام و همچنین افزایش یا کاهش چالش های قومی مذهبی در جهان اسلام. سه سناریو بر اساس این عدم قطعیت ها طراحی شده است که عبارت اند از همگرایی ساخت قدرت در دهه آینده در جهان اسلام، واگرایی بیشتر و همچنین حفظ وضع موجود. نتایج تحقیق نشان می دهد که با کاهش دخالت قدرت های فرامنطقه ای و کاهش چالش های قومی مذهبی در جهان اسلام به سمت همگرایی خواهد رفت. در صورت افزایش دخالت قدرت های فرامنطقه ای و افزایش چالش های قومی مذهبی جهان اسلام به سمت واگرایی بیشتر خواهد رفت. همچنین در صورت کاهش دخالت قدرت های فرامنطقه ای و افزایش چالش های قومی مذهبی شاهد امتداد وضع موجود خواهیم بود.