رباب حسین زاده

رباب حسین زاده

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۳ مورد.
۱.

توسعه شهری دانش بنیان (KBUD): رویکرد نوین در برنامه ریزی شهری (نمونه موردی: کلان شهر تهران)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سیاست گذاری محیط شهری سال ۴ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۳) 99 - 114

کلیدواژه‌ها: شهر دانش بنیان دانش شهر تهران توسعه شهری دانش بنیان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۶
با رشدوگسترش شهرها و افزایش جمعیت، تأمین رفاه و آسایش شهرنشینان به مهم ترین دغدغه مدیریت شهری تبدیل شده است. با توجه به محدودیت منابع در شهرها، امروزه توسعه شهری مبتنی بر دانش، می تواند کمک مؤثری برای دستیابی شهرها به اقتصاد پایدار باشد به بیان دیگر، توسعه شهر دانش بنیان، ضمن توسعه و رونق اقتصادی، پایداری محیطی و مدیریت منابع، موجب ارتقا کیفیت زندگی شهروندان گردد. هدف این مقاله ارزیابی و شناسایی عوامل مؤثر در تحقق پذیری توسعه شهری دانش بنیان در کلان شهر تهران می باشد. این تحقیق از نظر هدف گذاری کاربردی و از نظر روش توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق، 155 نفر از خبرگان، متخصصین دانشگاه و سازمان های دولتی و غیردولتی به صورت نمونه گیری قضاوتی یا هدفمند می باشد. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات به دست آمده از روش تحلیل عاملی و از آزمون فریدمن در نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که تعداد 16 عامل از 69 شاخص استخراج شدند که همگی دارای مقادیر ویژه بالای یک بوده و جمعاً 54/82 درصد از واریانس را تبیین می کند. مقدار ویژه اولین عامل با 870/13 می باشد که به تنهایی 102/20 درصد از واریانس را در بر گرفته بود و بیشترین تأثیر را در بین عامل های دیگر دارد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که مؤلفه های وجود بنیان های اقتصاد کلان و زیرساخت های ارتباطی (ICT) و IT مشترک با میزان (95/0)، داشتن نیروی انسانی کارآفرین (93/0)، ارتباط موفق بین صنعت، دانشگاه و حکومت (92/0)، تعدد دانشگاه ها و پژوهشگاه ها (91/0) به عنوان عوامل محرک در توسعه شهری دانش بنیان در کلان شهر تهران شناسایی شدند. نتایج تحقیق نشان می دهد تحقق پذیری مدل توسعه شهری دانش بنیان در کلان شهر تهران بیشتر در گرو تحقق توسعه اقتصادی، توسعه اجتماعی – فرهنگی، توسعه محیط شهری و توسعه نهادی است.
۲.

تحلیل شاخص های رقابت پذیری اقتصادی شهرستان های استان آذربایجان شرقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مهندسی جغرافیایی سرزمین دوره ۸ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 69 - 80

کلیدواژه‌ها: رقابت رقابت پذیری رقابت پذیری اقتصادی استان آذربایجان شرقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۵۴
مقدمه:  شاخص رقابت پذیری یکی از مهم ترین شاخص های اقتصادی در طبقه بندی مناطق ازلحاظ سطح توسعه یافتگی است و میزان رقابت و قدرت اقتصادی یک منطقه بر اساس این شاخص مورد ارزیابی قرار می گیرد.هدف:  در این راستا این پژوهش با روش توصیفی و تحلیل و هدف گذاری کاربردی، 20 شهرستان استان را ازلحاظ شاخص های رقابت پذیری اقتصادی در استان آذربایجان شرقی مورد بررسی قرار می دهد.روش شناسی:  شاخص های موردمطالعه در قالب 25 شاخص در قالب 2 معیار اصلی است. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات از مدل های آنتروپی شانون تعمیم یافته، تحلیل رابطه خاکستری (GRA) و روش خودهمبستگی فضایی موران جهانی (Moran's I) و از نرم افزار Arc GIS 10.3 استفاده شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش:  قلمرو جغرافیایی پژوهش حاضر، شهرستان های استان آذربایجان شرقی است.یافته ها و بحث:  ازنظر رقابت پذیری اقتصادی شهرستان تبریز با توجه به مرکزیت استان و برخورداری از امکانات و زیرساخت های کلان با میزان امتیاز رابطه خاکستری (432/0) در جایگاه اول و شهرستان های مراغه و مرند با میزان رابطه خاکستری (512/0) و (516/0) در جایگاه های دوم و سوم قرار گرفتند در سوی مقابل شهرستان خدا آفرین با میزان امتیاز رابطه خاکستری (661/0) در جایگاه آخر قرارگرفته است. با نگاه آماری ازنظر برخورداری از شاخص های موردمطالعه در سطح استان، 5 درصد شهرستان ها در سطح بالا (1)، 45 درصد (9) در سطح متوسط و 50 درصد (10) در سطح پایین قرار گرفتند.نتیجه گیری: نابرابری در سطح شهرستان ها وجود دارد و همچنین شاخص موران در اکثر مؤلفه های رقابت پذیری اقتصادی کمتر از یک است که نشان از الگوی غالب توزیع شاخص ها به صورت تصادفی (Random) و بدون برنامه ریزی است.
۳.

بررسی و رتبه بندی توسعه یافتگی بخش کشاورزی (مطالعه موردی: شهرستان های مرزی استان آذربایجان غربی)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آینده پژوهی منطقه ای دوره ۱ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۳ 1 - 13

کلیدواژه‌ها: کشاورزی توسعه پایدار شهرستان های مرزی آذربایجان غربی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰ تعداد دانلود : ۹۵
آنچه در توسعه کشاورزی ایران و به پیروی از آن در استان آذربایجان غربی خلأ ریشه ای درک می شود؛ عدم شناسایی و آگاهی از پتانسیل های مناطق مرزی در کشاورزی می باشد که ضرورت توجه خاص به مقوله توسعه را طلب می کند. هدف اصلی این پژوهش، بررسی نقش بخش کشاورزی در توسعه شهرستان های مرزی در استان آذربایجان غربی می باشد. معیارهایی که در این پژوهش مورد ارزیابی قرارگرفته است شامل معیارهای: سطح زیر کشت محصولات زراعی، تولید محصولات زراعی، سطح زیر کشت محصولات باغی، تولید محصولات باغی، سطح زیر کشت محصولات گلخانه ای می باشد. داده ها پژوهش از سالنامه ی آماری مرکز آمار و در سال 1399 گردآوری شده است. تجزیه وتحلیل داده های گردآوری شده به صورت کمی و از طریق مدل تصمیم گیری VIKOR صورت پذیرفته است و در نهایت با استفاده از نرم افزار GIS سطح بندی شهرستان های استان آذربایجان غربی برای تحلیل فضایی توسعه کشاورزی در پهنه استان نمایش داده شد. نتایج این پژوهش نشانگر این است که بر اساس رتبه بندی صورت گرفته از شهرستان های مرزی استان آذربایجان غربی، شهرستان ارومیه در رتبه اول، شهرستان سلماس در رتبه دوم، شهرستان پیرانشهر در رتبه سوم، شهرستان خوی در رتبه چهارم، شهرستان اشنویه در رتبه پنجم، شهرستان سردشت در رتبه ششم، شهرستان چالدران در رتبه هفتم و شهرستان ماکو در رتبه هشتم قرارگرفته است. وضعیت سطح بندی و خوشه بندی توسعه یافتگی بخش کشاورزی شهرستان های مرزی استان آذربایجان غربی نشانگر این است که شهرستان ارومیه در خوشه بندی توسعه یافته، شهرستان سلماس در خوشه بندی نیمه توسعه یافته، شهرستان های پیرانشهر و خوی در خوشه بندی نسبتاً محروم و در نهایت شهرستان های اشنویه، سردشت، چالدران و ماکو در خوشه بندی محروم قرارگرفته اند.
۴.

بررسی نقش روابط شهر و روستا بر تحولات اقتصادی در قلمرو کوچ نشینان (مورد: دهستان سیروان شهر نوسود)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی قلمرو کوچ نشینان دوره ۳ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۵) 95 - 106

کلیدواژه‌ها: روابط اقتصادی شهر و روستا سکونتگاه روستایی قلمرو کوچ نشینان نوسود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴ تعداد دانلود : ۱۲۳
مقدمه: روابط متقابل شهر و روستا به عنوان یکی از مهم ترین عوامل مؤثر در بروز تغییرات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در عرصه های شهری و روستایی شناخته شده است بااین حال در بیشتر برنامه ریزی و نظریه های توسعه به طور عمده بر دوگانگی شهر و روستا تأکید می شود. روابط و مناسبات متعدد شهر روستا می تواند به توسعه یا توسعه نیافتگی هر یک از این دو جامعه منجر شود.هدف پژوهش: هدف مقاله حاضر بررسی این روابط و اثرات آن، در شهر نوسود بر توسعه روستاهای بخش سیروان است شهر نوسود در استان کرمانشاه است.روش شناسی تحقیق: روش توصیفی - تحلیلی است و جمع آوری اطلاعات تلفیقی از روش های اسنادی و پیمایشی است برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران به تعداد حجم نمونه 118 خانوار تعیین شد. جهت تجزیه وتحلیل اطلاعات، از نرم افزار spss استفاده شد.قلمروجغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی تحقیق نیز شامل چهار روستای مرزی کیمنه، بیدرواز، هانی گرمله و دزاور بخش نوسود شهرستان پاوه است.یافته ها و بحث: نتیجه آزمون T که رقم 3.39 به دست آمد که ارتباط شهر و روستا در سطح مناسبی ارزیابی شده است. همچنین در آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون جریان ارتباطی به واسطه تأمین مالی تأثیر بیشتری بر روی ارتباطات داشته است.نتایج: جریانات عمده اقتصادی بین روستاهای موردبررسی و شهر نوسود، مربوط به فعالیت های باغی و دامی است و از سوی دیگر  رونق گردشگری در محدوده موردمطالعه برخی از روابط اقتصادی محدوده موردمطالعه مربوط به صنایع دستی ازجمله ساخت و فروش (گیوه های دستباف، لباس های پشمی، سبدهای چوبی و...) در شهر نوسود و نیز در شهر پاوه به عنوان مرکز شهرستان، است.
۵.

تحلیل ظرفیت ها و سناریوهای فراروی زیست پذیری شهری در سقز و فضاهای پیرامونی آن با رویکرد عدالت فضایی

نویسنده:
منبع: تکنولوژی در کارآفرینی و مدیریت استراتژیک دوره ۲ سال ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۳) 81-96

کلیدواژه‌ها: زیست¬پذیری شهری تعلق مکانی عدالت فضایی عدالت اجتماعی مشارکت اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵ تعداد دانلود : ۵۱
در چند دهه اخیر، زیست پذیری شهری به مثابه گفتمانی نوین در حوزه شهرسازی و برنامه ریزی شهری، مورد توجه ویژه برنامه ریزان و سیاستگزاران در سطوح مختلف جهانی، منطقه ای، ملی و محلی، بوده است. این مقوله، ضمن انعکاس وضعیت شاخص های مرتبط با توسعه پایدار و عدالت فضایی و اجتماعی در بستر کالبد شهر، روح شهر را در ارتباط با شاخص های کیفی و ارتقاء تاب آوری پیرامون بحران ها، جذابیت های کالبدی- محتوایی، بسط سرمایه ای- فرهنگی و گرایش به نوآوری و خلاقیت شهری در ابعاد مختلف، منعکس می سازد. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر تبیین و تحلیل ظرفیت ها و چالش های فراروی زیست پذیری شهری در سقز و فضاهای پیرامونی آن و شناسایی وضعیت های مختلف آن (خوشبینانه تا بحران)، می باشد. روش تحقیق بکار گرفته شده توصیفی- تحلیلی، مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای- اسنادی، پیمایش های میدانی، جلسات نخبگانی و نیز تحلیل های مدلی و نرم افزاری در چارچوب تحلیل ضریب همبستگی پیرسون، آنالیزهای ویکور و الگوی سناریو ویزارد، بوده است. در این بین، تعداد 40 نفر از نخبگان علمی و اجرایی با استفاده از الگوی غیر تصادفی هدفمند، به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید. یافته های حاصل از تحلیل مدل ویکور نشان داد که به ترتیب نواحی 3 (0.097)، 1 (0.247) و 9 (0.264) دارای مطلوب ترین وضعیت زیست پذیری، و نواحی 16 و 7 با (1.00) و (0.719)، وضعیت نامناسب به لحاظ شاخص های مورد تحقیق داشته اند. همچنین، نتایج تحلیل ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که در سطح اطمینان (0.99) و احتمال خطای کمتر از (0.01)، بین عدالت فضایی، پیوستگی و تعلق مکانی (0.32) و عدالت فضایی، مشارکت و همبستگی اجتماعی (0.22)، ارتباط مثبت بالا در سطح اول و متوسط در سطح دوم برقرار است. در نهایت، با توجه به امتیازهای اکتسابی، احتمال تداوم وضعیت فعلی (320) نسبت به وضعیت های مطلوب (250) و قابل قبول (180)، بیشتر بوده است.
۶.

تحلیل فضایی شاخص های مسکن پایدار در کلان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال ۲۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۴۳) 257 - 286

کلیدواژه‌ها: مسکن مسکن پایدار تحلیل رابطه خاکستری (GRA) تحلیل خودهمبستگی فضایی تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸ تعداد دانلود : ۸۳
توجه به پایداری بخش مسکن به عنوان مهم ترین عنصر شهری در توسعه پایدار شهری، از اساسی ترین وجه آن شناخته می شود؛ ازاین رو شناخت شاخص های مسکن مناسب و تلاش در جهت تحقّق سکونتگاه مطلوب، امر مهمی در بحث توسعه پایدار شهری است. با توجه به اهمیت مسکن در ساختار شهرهای امروزی و زندگی شهروندان توجه به اصول توسعه پایدار در جهت عدالت فضایی و اجتماعی و ساختار کالبدی شهرها، مطلوبیت کمّی و کیفی کاربری ها به ویژه کاربری مسکونی و مقوله مسکن امری مهم است؛ ازاین رو هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل فضایی شاخص های مسکن پایدار در کلان شهر تهران بود. روش این تحقیق، از نوع توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف گذاری کاربردی بود. در این پژوهش، برای بررسی و تحلیل فضایی شاخص های مسکن پایدار در مناطق 22 گانه کلان شهر تهران از مدل های کمی آنتروپی، تحلیل رابطه خاکستری (GRA)، آمار خودهمبستگی فضایی موران و از نرم افزار ArcGis استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که الگوی توزیع فضایی شاخص های مسکن پایدار در سطح مناطق 22 گانه شهر تهران به صورت خوشه ای است و مناطق 1، 22 و 21 به ترتیب با کسب میزان رتبه خاکستری 638/0، 554/0 و 550/0 از لحاظ برخورداری از شاخص های موردمطالعه در رتبه های اول تا سوم و در وضعیت مطلوب قرار دارند. از نظر آماری حدود 4/0 درصد از مناطق در وضعیت مطلوب، 41/0 درصد در وضعیت نیمه مطلوب و 45/0 درصد در وضعیت نامطلوب قرار دارند. از نظر جغرافیایی مناطق جنوب شرقی تهران در وضعیت نامطلوب قرار دارد و از شمال به جنوب و از غرب به شرق تهران از نظر شاخص های مسکن پایدار کاسته شده است.
۷.

شناسایی و اولویت بندی محلات نیازمند بازآفرینی شهری (مطالعه موردی: منطقه10 کلانشهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه فضای شهری سال نهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۹) 111 - 126

کلیدواژه‌ها: بازآفرینی توانمندسازی محلات شهری منطقه 10 تبریز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۰ تعداد دانلود : ۱۵۱
در دهه های اخیر، نبود روابط شهر و روستا در یک بستر متوازن و منطقی باعث سیل عظیمی از مهاجرت های روستایی به شهرها از یک طرف و ناکارآمدی نظام مدیریت و برنامه ریزی از سوی دیگر شده است. به طوری که اکثر شهرهای ایران با معضلات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی حادی گریبان گیر بوده و بافت های ناتوانی را در بدنه خود به همراه داشته اند. شناسایی چنین محدوده هایی اولین اقدام اساسی در راستای ساماندهی و توانمندسازی آن ها می باشد. هدف پژوهش حاضر، شناسایی و اولویت بندی محلات نیازمند بازآفرینی شهری منطقه10 کلانشهر تبریز است. این تحقیق از لحاظ هدف، از نوع کاربردی و از حیث ماهیت و روش از نوع توصیفی-تحلیلی می باشد. که با استفاده از شاخص هایی در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست محیطی- مخاطراتی مبادرت به شناسایی محدوده ها و محلات نیازمند بازآفرینی نموده است. داده های بکار رفته ز طریق سرشماری مرکز آمار در سال 1395 برای بلوک های شهری و همچنین از داده های مکانی مربوط به طرح توسعه و عمران منطقه شهری تبریز اخذ شده است. بدین منظور از GIS و ترکیب آن با مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) برای شناسایی و اولویت بندی محلات نیازمند بازآفرینی استفاده گردید. نتایج نشان داد که بین برخی از محلات شهر تبریز از حیث شرایط اجتماعی-اقتصادی و دسترسی به فضاهای خدماتی شکاف عمیقی ایجاد گشته است. که به ترتیب محلات محمدیه، رضوانشهر و شربت زاده محلاتی با بیشترین فراوانی فضاهای ناکارآمد و نیازمند به بازآفرینی شناسایی شدند و شاخص های اجتماعی نسبت به سایر شاخص ها، بیشترین اثرگذاری را در شناسایی محلات داشته اند.
۸.

تحلیل عدالت فضایی در توزیع کاربری های خدماتی در مناطق شهری (نمونه موردی: مناطق 5 گانه- ارومیه)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال بازدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴۳ 162 - 177

کلیدواژه‌ها: عدالت فضایی توزیع جمعیت توزیع کاربری های خدماتی روش ماباک ارومیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۱۸۱
هدف اصلی این پژوهش رتبه بندی مناطق 5 گانه شهر ارومیه بر اساس توزیع فضایی جمعیت و کاربری های خدماتی می باشد. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی می باشد. اطلاعات این پژوهش با روش های مصاحبه، مشاهده و فیش برداری گردآوری شده است. جامعه آماری شامل جمعیت مناطق 5 گانه شهر ارومیه می باشد. برای تجزیه وتحلیل داده های گردآوری شده از ضریب جینی، روش ماباک، ضریب پراکندگی و ضریب همبستگی اسپیرمن در جهت تجزیه وتحلیل داده ها استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشانگر این است که طبق نتایج مدل جینی، توزیع جمعیت در مناطق 5 گانه به صورت متعادل می باشد. نتایج روش ماباک نشانگر این است که منطقه 5 رتبه اول، منطقه 1 رتبه دوم، منطقه 4 رتبه سوم، منطقه 3 رتبه چهارم و منطقه 2 رتبه پنجم را از منظر توزیع و پراکنش کاربری های خدماتی کسب نموده اند. طبق نتایج ضریب پراکندگی، کاربری مراکز فرهنگی هنری با مقدار 94/145 بیشترین و کاربری تأسیسات و تجهیزات شهری با مقدار 86/83 کمترین ضریب پراکندگی را در بین سایر کاربری ها کسب نموده اند. طبق نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن، رابطه قوی غیرمستقیم میان توزیع فضایی جمعیت و پراکنش کاربری های خدماتی در شهر ارومیه وجود دارد. با توجه به نتایج گردآوری شده شهر ارومیه نیازمند بازنگری کلی در راستای برنامه ریزی بهتر در جهت توزیع عادلانه کاربری های خدماتی در مناطق 5 گانه شهر ارومیه می باشد.
۹.

تحلیل رقابت پذیری شاخص های بهداشتی- درمانی استان های کشور با استفاده از تکنیک ماباک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال نوزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۳۶) 236 - 207

کلیدواژه‌ها: رقابت پذیری بهداشت و درمان تحلیل ماباک شاخص موران استان های ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۹ تعداد دانلود : ۱۰۲
اهداف: با توجه به اهمیت روزافزون سلامت بشر و دسترسی عادلانه و متناسب آن ها به شاخص های بهداشتی و درمانی، سنجش رقابت پذیری بهداشتی و درمانی در سطح ملی می تواند در شناسایی سطوح برخورداری استان های بالأخص در شرایط اپیدمی ها و بحران های بهداشتی در تخصیص سریع کمبودها به استان ها و برنامه ریزی برای توسعه آتی آن ها بسیار مؤثر باشد. روش: پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و هدف گذاری کاربردی، 31 استان کشور را ازلحاظ شاخص های رقابت پذیری بهداشتی و درمانی مورد بررسی قرار می دهد. 36 شاخص در قالب 2 مؤلفه اصلی(نیروی انسانی و زیرساخت ها) با استفاده از داده های مرکز آمار ایران در سال 1397 گردآوری گردیده است. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات از مدل های آنتروپی شانون تعمیم یافته، تحلیل ماباک (MABAC) و روش خودهمبستگی فضایی موران جهانی (Moran's I)، رگرسیون وزن جغرافیایی در محیط نرم افزار Arc GIS 10.3 استفاده شده است. یافته ها/ نتایج: نتایج این پژوهش نشان می دهد ازنظر رقابت پذیری بهداشتی- درمانی، استان تهران با توجه به مرکزیت کشور و برخورداری از امکانات و زیرساخت های کلان با میزان امتیاز ماباک (621/0) و اختلاف فاحش با سایر استان ها در جایگاه اول و خراسان رضوی و فارس با امتیاز (346/0) و (281/0) در جایگاه های دوم و سوم قرار گرفتند. هم چنین شاخص موران در نیروی انسانی و شاخص نهادی کمتر از یک است که نشان از الگوی غالب توزیع شاخص ها به صورت تصادفی است. در تحلیل تأثیر جمعیت بر کل شاخص های بهداشتی و درمانی با استفاده از رگرسیون وزن جغرافیایی نیز می توان دریافت که استان های فارس، خراسان رضوی، مازندران و خوزستان بیشترین تأثیرپذیری را از جمعیت داشته اند.
۱۰.

سنجش زیست پذیری محلات شهری در راستای توسعه پایدار از دیدگاه شهروندان، موردمطالعه: محله شهر کهنه و شهرک سیدمرتضی-کاشمر(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال دهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۰ 123 - 140

کلیدواژه‌ها: زیست پذیری توسعه پایدار شهر کهنه شهرک سیدمرتضی کاشمر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۶ تعداد دانلود : ۱۵۲
زیست پذیری محلات شهری و سنجش رضایت ساکنین آن در ابعاد اجتماعی، فیزیکی و اقتصادی، از مباحث مهم در ادامه حیات و توسعه بافت های شهری است. به طوری که افزایش زیست پذیری تأثیر بسزایی در پایداری محلات ایفا می کند. بنابراین هدف این پژوهش بررسی تطبیقی و مقایسه شاخص های زیست پذیری در محلات قدیمی و جدید شهر کاشمر بوده و جامعه آماری موردبررسی شامل ساکنین محلات سید مرتضی و شهر کهنه هست. این پژوهش از نوع کاربردی و برمبنای راهبرد پژوهش، از نوع پیمایشی است و از ابزار پرسش نامه برای جمع آوری داده ها استفاده شده است. حجم نمونه درمجموع 200 نفر بوده و از هر محله 100 نفر با روش صورت نمونه گیری تصادفی پرسشگری شده اند. روایی پرسشنامه با استفاده از روایی محتوا و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ (996/0) به دست آمد. برای تحلیل داده ها از رگرسیون چند متغیره، آماره تی تک نمونه ای استفاده شد. نوآوری تحقیق مقایسه تطبیقی محلات قدیم و جدید شهر در ابعاد مختلف زیست پذیری شهری و با تاکید بر شاخص های توسعه پایدار شهری است. نتایج تحقیق نشان می دهد که بین پایگاه اجتماعی- اقتصادی شهروندان و زیست پذیری ارتباط مستقیمی وجود دارد. میزان رضایت از شاخص های کلی زیست پذیری در شهر کهنه پایین است و رضایت نسبی از شاخص اقتصادی در شهر کهنه با میانگین 43/2 وجود دارد که شاخص کلی زیست پذیری در شهرک سیدمرتضی (35/0) بالاتر از میانگین کمتر از میانگین متوسط است. در شهرک سیدمرتضی شاخص اقتصادی با میانگین 47/3  بیشترین رضایت و شاخص فیزیکی کمترین رضایت مندی را دارند.
۱۱.

سنجش و ارزیابی وضعیت مؤلفه های سرزندگی شهری از منظر شهروندان (مطالعه موردی: شهر ارومیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال یازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۲ 153 - 164

کلیدواژه‌ها: فضای شهری سرزندگی و نشاط سرزندگی شهری کیفیت زندگی شهر ارومیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۱ تعداد دانلود : ۳۰۲
       در حال حاضر شهرها به مثابه موجودات زنده، نیازمند سرزندگی و نشاط هستند. خلق و ارتقای سرزندگی در یک فضای شهری، مستلزم همسو بودن ویژگی های فضا در پاسخگویی به نیازهای شهروندان بوده که به نوبه خود می تواند افزایش حضور مستمر و کیفیت زندگی آن ها را به دنبال داشته باشد. این پژوهش باهدف سنجش و ارزیابی شاخص های سرزندگی شهری در شهر ارومیه صورت گرفته است. جامعه آماری موردبررسی، شامل شهروندان مناطق 5 گانه شهر ارومیه بوده که حجم نمونه در این پژوهش 383 نفر و روش نمونه گیری از نوع نمونه گیری تصادفی است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و برمبنای راهبرد پژوهش، از نوع پیمایشی است که از پرسش نامه برای جمع آوری داده ها استفاده شده است. روایی پرسشنامه با استفاده از روایی محتوایی و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ (785/0) به دست آمد. برای تحلیل داده ها رگرسیون چند متغیره، آماره تی تک نمونه ای و آزمون کروسکال با استفاده از نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که بین پایگاه اجتماعی- اقتصادی شهروندان و میزان سرزندگی شهری در شهر ارومیه با استفاده از مؤلفه های تحصیلات و مدت سکونت در منطقه رابطه معناداری وجود دارد. یافته های دیگر نشان داد در بین مؤلفه های موردمطالعه، بعد اجتماعی با میانگین (01/3) دارای بیشترین رتبه بوده و پس ازآن به ترتیب بعد فضایی (53/2) در رتبه دوم، بعد اقتصادی (14/2) در رتبه سوم و بعد تجربی (10/2) در رتبه چهارم قرار دارد. درنهایت می توان نتیجه گیری کرد که وضعیت مؤلفه های سرزندگی شهری ازنظر شهروندان به صورت یکسان نبوده است.
۱۲.

بررسی رابطه تراکم جمعیت و پایداری اجتماعی باتأکیدبرتراکم جمعیت نمونه مورد مطالعه: شهر ارومیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۴ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۷۳ 219-235

کلیدواژه‌ها: تراکم جمعیت برنامه ریزی شهری پایداری اجتماعی خود همبستگی فضایی شهر ارومیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۵ تعداد دانلود : ۴۱۳
رشد سریع جمعیت شهری در کشورهای جهان، بالاخص در جهان در حال توسعه، شهرها را با مسایل جدیدی مواجه ساخته و با رشد پراکنده و بی برنامه شهرها، پایداری آنها را مورد تهدید قرار داده است. از بین الگوهای رشد شهری، رشد فشرده به عنوان الگوی پایدار توسعه شهر مطرح شده است ولی علیرغم مقبولیت آن در سطح جهان، هنوز در محافل علمی جای بحث و تردید دارد و ادعای پایداری شهر متراکم برای برخی از صاحبنظران به اثبات نرسیده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین تراکم جمعیت و پایداری اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد پایداری شهری است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و نوع تحقیق کاربردی است. اطلاعات لازم از سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1385 در محدوده بلوک های آماری گردآوری شده است و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفته و سپس توسط سیستم اطلاعات جغرافیایی و استفاده از مدل های خود همبستگی فضایی از جمله شاخص موران و ضریب آماره عمومی G و شاخص دو متغیره موران در محیط نرم افزار Geo Daبه تجزیه و تحلیل اطلاعات پرداخته شد. نتایج حاصله نشان می دهد آماره موران برای پایداری اجتماعی و تراکم جمعیتی نشان می دهد که توزیع فضایی عوامل فوق در شهر ارومیه به صورت خوشه ای می باشد. و آماره G عمومی نیز الگوی فضایی را از نوع خوشه ای با تمرکز بالا است. ضریب موران دو متغیره برابر با 0.0371 است بیانگر رابطه مثبت و نه چندان قوی بین پایداری اجتماعی و تراکم جمعیتی است. نواحی با تراکم جمعیت بالا تا حد ناچیزی بر نقاط با پایداری اجتماعی بالا منطبق است ولی نمی تواند چندان قابل اعتماد باشد چون مقدار ضریب بسیار ناچیز است.
۱۳.

بررسی رشد شهری و تبدیل اراضی زراعی و بایر به توده شهری (مطالعه موردی: شهر ارومیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۵ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۵۱) 499 - 514
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۷۸
رشد سریع شهرها در کشورهای در حال توسعه که اغلب با پراکنده رویی همراه است، امروزه به یک مسئله جدی تبدیل شده است. دست اندازی به اراضی زراعی و از بین بردن اکوسیستم طبیعی پیرامون شهرها، لزوم بازبینی دائمی فرآیندهای دینامیک شهری با توجه به توسعه در گذشته و پیش بینی آن در آینده را اجتناب ناپذیر نموده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تغییرات رشد شهری ارومیه و تأثیر این رشد بر اراضی زراعی و بایر است که برای نیل به هدف فوق از م دل LCM در دوره 16 س اله 2011-1995 بر اساس تلفیق طبقه بندی شبکه عصبی مصنوعی پرسپترون چند لایه و مدل زنجیره مارکوف با استفاده از مدلساز تغییرات زمین بوده است. از تصاویر لندست 5 مربوط به سال های فوق جهت تهیه نقشه کاربری اراضی به روش شبکه عصبی پرسپترون چند لایه استفاده گردید. اعتبارسنجی مدل با محاسبه ضرایب کاپا (شاخص کاپای بالای 87درصد) بیانگراعتبار مدل می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد که در بازه زمانی مورد مطالعه، تغییرات کاربری اراضی شهر ارومیه، گذار و تبدیل اراضی بایر به شهری در قسمت های مرکزی بیشتر و تبدیل اراضی کشاورزی به شهری در اطراف شهر ملموس بوده و با شدت بیشتری به سمت غرب ( محور جاده بند) ادامه می یابد. پیش بینی رشد شهر تا افق 1404 نشان می دهد که نسبت به سال 1390، 3208 هکتار به اراضی ساخته شده افزوده و در مجموع 3810 هکتار از اراضی کشاورزی و باغات کاسته شده که بخشی از آن به اراضی بایر تبدیل خواهد شد.
۱۴.

سنجش مطلوبیت طراحی فضاهای شهری برای معلولان جسمی با رویکرد پایداری شهری، مطالعه موردی: پیاده راه های ارومیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بوم شناسی شهری سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 105 - 125

کلیدواژه‌ها: مطلوبیت طراحی فضاهای شهری معلولان جسمی پایداری شهری پیاده راه ارومیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۹ تعداد دانلود : ۷۳۱
ایجاد بسترهای فضایی کالبدی مناسب جهت استفاده همه اقشار جامعه از خدمات و امکانات عمومی به منظور تحرک و جابه جایی بهتر انسان و دسترسی آسان تر در سطح شهر،به منظور رشد و توسعه جوامع، امری ضروری است. ناتوانان جسمی، معلولان و جانبازان بخشی از افراد جامعه هستند که همانند سایر افراد، نیازمند دسترسی و استفاده از امکانات و خدمات عمومی هستند؛ اما وجود برخی موانع به خصوص در نحوه طراحی، معماری و شهرسازی بسیاری از فضاهای شهری، به ویژه معابر عمومی، پارک ها و فضاهای سبز را فاقد شرایط لازم برای برآورده ساختن نیازهای دسترسی افراد معلول کرده است. براساس مطالعات انجام شده طرح کالبدی مناسب فضاهای شهری سبب پایداری این فضاها می گردد. بنابراین، تحقیق حاضر کیفیت طرح کالبدی مسیرهای پیاده را از دیدگاه معلولاندر خیابان های امام، کاشانی، سرداران، عطایی و خیام شهر ارومیه مورد بررسی قرار داده است. نوع تحقیق کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی است. در این تحقیق چهار شاخص (مبلمان، خدمات، دسترسی و حمل ونقل) در بین پنج گروه از معلولان (نابینایان، کم بینایان، معلولان حرکتی، ناشنوایان و جانبازان) در پیاده راه های شهر ارومیه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. اطلاعات مورد نیاز در این تحقیق از طریق مشاهدات میدانی و پرسشنامه گردآوری شده و برای پردازشاطلاعاتاز نرم افزارهای آماری و برای سنجش ورتبه بندی شاخص ها و گروه های موردمطالعه ازمدلتصمیم گیری چندمعیاره استفادهشده است. یافته های پژوهش، بیشترین مطلوبیت را مربوط به شاخص دسترسی و کمترین مطلوبیت را در شاخص حمل ونقل برای سنجش مطلوبیت پیاده راه معلولان نشان می دهد. نتایج این پژوهش بیانگر این است که پیاده راه های شهر ارومیه متناسب ترین طراحی را برای گروه کم بینایان و نا مطلوب ترین طراحی را برای گروه ناشنوایان دارد.
۱۵.

تحلیل کارایی نسبی کشورهای خاورمیانه از لحاظ شاخص های توسعه پایدار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال هشتم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲۹

کلیدواژه‌ها: کارایی توسعه توسعه پایدار تحلیل پوششی داده ها خاورمیانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷۲ تعداد دانلود : ۱۵۴۵
امروزه توسعه به عنوان یک فرایند، مهم ترین بحث کشورهای در حال توسعه است. همچنین از توسعه پایدار به منزله ی نیروی محرکه پیشرفت متعادل، متناسب و هماهنگ اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی تمامی کشورها به ویژه کشورهای در حال رشد نیز یاد شده است. هدف این مقاله تحلیل کارایی سیزده کشور خاورمیانه طی سال های 2009 تا 2012 م از لحاظ شاخص های توسعه پایدار از طریق 32 شاخص (اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی) است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نوع کاربردی است. جهت تجزیه و تحلیل داده های از مدل های برنامه ریزی کمی خطی ناپارامتریک تحلیل پوششی داده ها، مدل آنتروپی شانون و نرم افزار dea slover استفاده شده است. محدوده جغرافیایی این پژوهش منطقه خاورمیانه و جامعه آماری آن 13 کشور می باشد. نتایج حاصله از این پژوهش نشان می دهد در بین شاخص های توسعه پایدار در خاورمیانه شاخص های تولید ناخالص ملی، میزان پس انداز و اشتغال بیشترین ضریب همبستگی به ترتیب با مقادیر 0.74،0.64 و 0.58 درصد را با متغیر خروجی یعنی توسعه پایدار دارند. از لحاظ کارایی نسبی در بین کشورهای خاورمیانه به ترتیب کشورهای امارات متحده عربی و قطر با میزان کارایی یک درصد و با سطح عملکرد عالی به عنوان کشورهای کارا و کشورهای عراق، یمن و سوریه به ترتیب با میزان کارایی 974/0، 961/0 و 957/0 درصد با سطح عملکرد ضعیف به عنوان کشورهای ناکارا از لحاظ شاخص های توسعه پایدار در خاورمیانه هستند. در نهایت نتایج این پژوهش نشان می دهد بیش از 60 درصد کشورهای خاورمیانه از لحاظ شاخص های توسعه پایدار دارای سطح عملکرد متوسط طی سال های 2009 تا 2012 هستند.
۱۶.

اولویت بندی مولفه های حکمروایی شایسته شهری ازدیدگاه فعالان بخش مدیریت شهری (مورد مطالعه؛ شهر بوکان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال هفتم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۲۸) 77 - 88

کلیدواژه‌ها: حکمروایی شایسته شهری فعالان بخش مدیریت شهری روش تحلیل سلسله مراتبی شهر بوکان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۱ تعداد دانلود : ۱۳۴
حکمروایی شایسته شهری که مبتنی بر برنامه ریزی مشارکتی است، امروزه وجه غالب الگوهای نوین مدیریت شهری در جهان می باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی، ارزیابی و اولویت بندی مؤلفه های حکمروایی شایسته شهری، از دیدگاه فعالان بخش مدیریت شهری بوکان در استان آذربایجان غربی می باشد. روش تحقیق در مقاله حاضر، توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر بررسی های اسنادی و پیمایشی بوده است. داده های مورد نیاز پژوهش، از طریق پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری و برای انجام تحلیل های مورد نیاز و اولویت بندی شاخص های مورد مطالعه از روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شده است. در این پژوهش با اقتباس از اصول حکمروایی شایسته ارائه شده توسط سازمان های جهانی نظیر برنامه توسعه سازمان ملل متحد، بانک جهانی و نظریه پردازان بین المللی، شاخص های مشارکت، پاسخگویی، شفافیت، قانونمداری، اثر بخشی - کارایی و مسئولیت پذیری انتخاب و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. در نهایت یک نوع اولویت بندی در شاخص ها و معیارهای موجود با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) انجام شده است. نتایج به دست آمده از تحلیل، ارزیابی و اولویت بندی داده های به دست آمده نشان می دهد که شاخص پاسخگویی در رتبه 1، مشارکت در رتبه 2، اثر بخشی - کارایی در رتبه 3، مسئولیت پذیری در رتبه 4، قانونمداری در رتبه 5 و شفافیت در رتبه 6 قرار می گیرد.
۱۷.

سطح بندی زیرساخت ها و تأسیسات گردشگری در شهرستان های استان آذربایجان غربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی بهار ۱۳۹۵ شماره ۵۵

کلیدواژه‌ها: تحلیل عاملی گردشگری آذربایجان غربی زیرساخت های گردشگری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷۰ تعداد دانلود : ۵۲۹
امروزه توسعه گردشگری به عنوان فعالیتی سودآور، در اولویت برنامه ریزی کشورها قرار گرفته است. اما توسعه گردشگری نیاز به توسعه زیرساخت ها دارد که معمولاً در کشورهای جهان سوم تمرکز زیر ساخت های گردشگری در شهرهای بزرگ و مراکز استان ها، باعث رونق گردشگری در شهرهای بزرگ شده و شهرهای کوچک و حتی روستاهای با پتانسیل بالای توریستی از مزایای آن کم بهره بوده اند. شناسایی سطوح توسعه یافتگی شهرستان ها به لحاظ زیرساخت های گردشگری می تواند در برنامه ریزی برای مناطق کم تر توسعه یافته کمک شایانی نماید. تحقیق حاضر با روش توصیفی- تحلیلی سعی در تحلیل زیرساخت های گردشگری شهرستان های استان آذربایجان غربی دارد که در این راستا 14 متغیر انتخاب گردیده و با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی درspss مورد تحلیل قرار گرفته است. متغیرهای فوق به 2 عامل تأثیرگذار کاهش یافت و در نهایت با تلفیق امتیازات عاملی حاصله، شهرستان ها رتبه بندی شده و سطوح توسعه یافتگی آن ها مشخص گردید. نتایج حاصله حاکی از آن است که، شهرستان ارومیه به لحاظ برخورداری از زیرساخت ها در رتبه اول و شهرستان خوی در رتبه دوم و شهرستان های شوط و پلدشت در رتبه شانزدهم و هفدهم قرار گرفته اند. و سطح بندی شهرستان های استان نشان از وجود ناهمگنی در سطح استان دارد به طوری که، شهرستان ارومیه در سطح کاملاً توسعه یافته و شهرستان های خوی و سردشت، توسعه یافته و شهرستان های چالدران، ماکو، مهاباد، سلماس، میاندوآب، نقده، بوکان در حال توسعه و بقیه ش هرستان ها محروم می باشند و بین رتبه هر شهرستان به لحاظ ب رخورداری از زیرساخت ها و جاذبه های گردشگری شهرستان ها رابطه مثبت وجود دارد.
۱۸.

ارزیابی وضعیت اقلیم گردشگری استان آذربایجان غربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال ششم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۰ 85 - 98

کلیدواژه‌ها: گردشگری اقلیم برنامه ریزی شاخص TCI آذربایجان غربی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۴ تعداد دانلود : ۱۹۱
این واضح است که در بسیاری از کشورها آب و هوا یک سرمایه با ارزش برای گردشگری محسوب می شوند. آب و هوا به عنوان یکی از مهم ترین عوامل شکل دهنده گردشگری قلمداد می گردد و مراکز گردشگری، موجودیت و ارزش های خود را مدیون عوامل متعدد به ویژه شرایط آب و هوایی مناسب می دانند. پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت اقلیمی استان آذربایجان غربی و پهنه بندی کلیماگردشگری استان با استفاده از شاخص اقلیم آسایش گردشگری (TCI)، جهت برنامه ریزی مناسب برای جذب و توسعه این امر مهم، متناسب با فصول گردشگری استان، انجام شده است. برای انجام پژوهش از داده های ایستگاه های سینوپتیک استان برای یک دوره ده ساله، استفاده شده است. در استان آذربایجان غربی، به عنوان یکی از قطب های اصلی گردشگری وجود جاذبه های متنوع طبیعی، تاریخی، فرهنگی و حاکم بودن شرایط متفاوت آب و هوایی در مناطق مختلف این استان، در فصول مختلف سال، آب و هوا می تواند به عنوان یک عامل جذب کننده برای گردشگران مطرح باشد. به طوری که با ارزیابی های کمی این پتانسل ها و اطلاع رسانی دقیق در مورد آن ها می توان استفاده بهتری از این قابلیت ها نمود. در پژوهش حاضر، جهت تعیین اقلیم آسایش گردشگران در استان آذربایجان غربی به تفکیک ماه از شاخص (TCI) استفاده کرده ایم. نتایج پژوهش، نشان می دهد که، در ماه های سرد سال (دسامبر، ژانویه، فوریه)، به دلیل سردی هوا و بارش برف و باران در اکثر مناطق استان آذربایجان غربی، شرایط نامطلوبی را برای گردشگری در سطح استان به وجود می آید، اما در فصول بهار و تابستان، به دلیل افزایش دما و شرایط مطلوب اقلیمی، شرایط برای جذب گردشگران مناسب می باشد.
۱۹.

بررسی عوامل کلیدی تأثیرگذار بر رشد شهرهای بزرگ (مورد مطالعه: شهر ارومیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال هفتم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی رشد پراکنده شهر ارومیه رشد فیزیکی - کالبدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷۵ تعداد دانلود : ۱۵۹۳
شهرهای بزرگ در نظام شهری کشور از اهمیت ویژه ای برخوردارند به طوری که اغلب این شهرها، مراکز استان بوده و به تبع شرایط ویژه خود، نسبت به سایر نقاط شهری رشد بیشتری داشته اند، چنین رشدی که اغلب بی برنامه و لجام گسیخته است هزینه های زیادی را برای شهرها تحمیل کرده و پایداری شهرها را تهدید می نماید. امروزه استفاده از روش های پیش بینی برای بررسی تحولات آینده کارایی ندارند در حالی که روش های آینده پژوهی می توانند با توجه به آنچه در آینده رخ می دهد، عوامل مؤثر بر بروز آینده های محتمل را شناسایی کرده و با کنترل آن ها به آینده مطلوب برسند. در پژوهش حاضر از نرم افزارهای آینده پژوهی برای بررسی و تحلیل رشد کالبدی و فیزیکی استفاده شده است که هدف آن شناسایی عوامل و نیروهای تأثیرگذار بر رشد شهر بزرگ ارومیه است. روش تحقیق حاضر توصیفی – تحلیلی است. با استفاده از تکنیک پویش محیطی اطلاعات لازم گردآوری شده و توسط 30 کارشناس و متخصص برنامه ریزی شهری با استفاده از ماتریس تأثیرات متقابل امتیازدهی و در محیط نرم افزار میک مک تحلیل شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که بر اساس مدل هلدرن، 64 درصد رشد شهر به دلیل رشد جمعیت بوده و علیرغم وجود فضای کافی 34 درصد رشد شهر به دلیل پراکنده رویی بوده است. از بین 31 شاخص انتخابی با استفاده از تکنیک پویش محیطی که بر رشد شهر ارومیه تأثیرگذار بودند، تعداد 9 عامل، با توجه به امتیاز بالای تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم، به عنوان عوامل کلیدی انتخاب شدند. که از بین این عوامل، تأثیرگذارترین عامل کلیدی در رشد فیزیکی شهر ارومیه، عدم نظارت بر ساخت و سازها است و رشد طبیعی جمعیت، نابرابری در توزیع خدمات و گرایش به حومه های شهری در درجات بعدی اهمیت قرار دارند.
۲۰.

تحلیل نابرابری های ناحیه ای استان فارس با استفاده از مدلVIKOR

نویسنده:
منبع: مطالعات و پژوهش های شهری منطقه ای سال هفتم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: استان فارس توسعه پایدار نابرابری ناحیه ای مدل ویکور

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی روش های کمی در جغرافیا
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری توسعه پایدار شهری
تعداد بازدید : ۹۹۶ تعداد دانلود : ۵۸۵
توسعه پایدار زمانی حاصل می شود که نابرابری های ناحیه ای کاهش یافته و عدالت اجتماعی برقرار شود لذا وجود نابرابری مانعی برای حصول این امر است. تحلیل نابرابری ها با معیار ها و شاخص های مختلف می تواند به شناخت نواحی کم توسعه یا در حال توسعه کمک نموده و الزامات لازم جهت تخصیص منابع به آنها را مهیا نماید. تحقیق حاضر با روش توصیفی – تحلیلی به تحلیل نابرابری های ناحیه ای استان فارس با بهره گیری از 62 شاخص اقتصادی، اجتماعی، بهداشتی- درمانی، کالبدی و زیست محیطی، فرهنگی- مذهبی و حمل و نقل و ارتباطات پرداخته است، که در این راستا آمار و اطلاعات لازم از سالنامه آماری سال 1390 استان فارس گردآوری شده و داده ها با روش آنتروپی وزن دهی شده و بر اساس مدل ویکور مورد ارزیابی قرار گرفته است. یافته ها حاکی از آنست که نابرابری در سطوح شهرستانی مشهود بوده که شهرستان شیراز به عنوان مرکز استان در سطح کاملا برخوردار قرار گرفته و شهرستان های جهرم، کازرون و استهبان، برخوردار و شهرستان های مهر، داراب، آباده، لامرد، بوانات و نی ریز، نیمه برخوردار بوده و بقیه شهرستان ها محروم می باشند و الگوی حاکم برتوسعه فضایی این استان مرکز-پیرامون بوده است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان