سید جلیل لاجوردی

قلمرو رقابتی که سازمان‌ها در سال‌های اخیر با آن مواجهند، در سطح بالایی از پویایی و بالندگی توصیف شده است. برای بقا در چنین شرایطی، استمرار و پایداری در مزیت رقابتی از طریق توسعه ظرفیت‌های فردی و سازمانی، ضرورت یافته است. در این راستا، برخی از اندیشمندان و صاحب‌نظران معاصر اظهار می‌دارند که دانش، منبع عمده کسب مزیت رقابتی پایدار محسوب می‌شود و به منظور دستیابی سازمان‌ها به چنین مزیتی، فرایند مدیریت دانش می‌تواند به عنوان یک فرصت استراتژیک، مورد توجه قرار گیرد. بررسی مطالعات انجام شده نشان می‌دهند، سازماندهی بر اساس تیم‌های کاری یک گرایش جدید در تسهیل مدیریت دانش است. اما، نکته حایز اهمیت آن است که سازماندهی به وسیله تیم‌های کاری به تنهایی کافی نیست. بلکه تیم‌های کاری خود باید از خصوصیات و ویژگی‌های خاصی برخوردار باشند تا بتوانند هدف مورد نظر را تحقق بخشند. بنابراین، هدف اصلی این تحقیق شناسایی و بررسی ویژگی‌های تیم‌های کاری در تسهیل مدیریت دانش است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از رگرسیون خطی چند متغیره و تحلیل عاملی استفاده شده و برای آزمون فرضیه‌ها، داده‌ها در دو فاز خلق و فاز انتقال و یکپارچگی دانش تجزیه و تحلیل شده‌اند. برخی از نتایج تحقیق عبارتند از: وجود مهارت‌های مکمل و نیز فضای اعتماد در بین اعضای تیم‌های کاری از مهم‌ترین عوامل در تسهیل مدیریت دانش(در هر دو فاز) بودند. لیکن، ویژگی خودمدیریتی و استقلال و آزادی عمل اعضا به عنوان عوامل موثر فقط در فاز خلق دانش شناخته شدند.

مطالعه حاضر با هدف تبیین رابطه میان هوش عاطفی و سبک رهبری مدیران تدوین شده است. ضرورت پژوهش از آنجایی نشأت می گیرد که توانایی رهبران در درک و مدیریت هیجانات خود و دیگران، سبب افزایش مشارکت و تعهد کارکنان، بهره وری و در نهایت رضایت بیشتر مشتریان می­شود، از اینرو می توان از هوش عاطفی به عنوان عامل اساسی موفقیت یاد کرد. برای این منظور، جامعه آماری تحقیق حاضر، متشکل از مدیران ارشد وزارت مسکن و شهرسازی است. نتایج نشان دهنده آن است که رابطه مثبت و معنا داری میان هوش عاطفی و سبک رهبری مشارکتی و در مقابل رابطه منفی و معنا داری میان هوش عاطفی و سبک رهبری آمرانه وجود دارد. لیکن، رابطه معنا داری میان هوش عاطفی و سبک رهبری حمایتی یافت نشد. همچنین بین هوش عاطفی و سبک رهبری مشاوره ای رابطه مثبت ضعیفی وجود دارد. در بررسی رابطه میان متغیرهای جمعیت شناختی و هوش عاطفی، رابطه معنا داری میان جنسیت، تحصیلات، سن و هوش عاطفی به دست نیامد و در مقابل رابطه مثبت و معناداری میان سنوات خدمت و هوش عاطفی یافت شد. همچنین با استفاده از مدل رگرسیون چندگانه آشکار شد که 23% تغییرات رهبری آمرانه، 12% تغییرات رهبری مشاوره ای و 25% تغییرات رهبری مشارکتی به واسطه هوش عاطفی تعیین می­شود.

هوش عاطفی، عاملی برای تمایز مدیران عالی و میانی است. پایه و اساس هوش عاطفی، خودآگاهی است. هوش عاطفی مجموعه گسترده ای از مهارت ها و خصوصیات فردی را در برمی گیرد. افراد با داشتن این آگاهی ها می توانند عواطف و رفتار خود را بهتر کنترل کنند، دیگران را به خوبی درک کنند، و با آن ها ارتباط بگیرند. تحقیقات نشان می دهند، مدیران عالی اجرایی مؤثر، قابلیت های عاطفی بیشتری نسبت به سایر مدیران دارند. ارتباط بسیار خوبی با مدیران، کارکنان و سایرین برقرار می کنند و از اعتماد به نفس و نفوذ زیادی برخوردارند. هم چنین، مدیران دارای استعداد بالا از دید همکاران و سرپرستان خود نمرات بهتری می گیرند، در حالی که از دید کارکنان شایستگی چنین نمراتی را ندارند. تفاوت هایی در مدیران زن و مرد نیز در این خصوص دیده می شود. در مورد هوش عاطفی و تفاوت های شغلی، نتیجه مستندی به دست نیامد. نتایج حاصل از این تحقیق در انتخاب و بهبود عملکرد مدیران کاربرد دارد.

قلمرو رقابتی سازمان ها در سال های اخیر، از لحاظ پویایی و بالندگی در سطح بالایی قرار داشته است. برای بقا در چنین شرایط جدید و متغیری، استمرار و پایداری در مزیت رقابتی از طریق توسعه ظرفیت های فردی و سازمانی، ضرورت یافته است. در این راستا برخی از اندیشمندان و صاحب نظران معاصر اظهار می دارند که دانش، منبع عمده کسب مزیت رقابتی پایدار محسوب می شود و به منظور دستیابی سازمان ها به چنین مزیتی، خلق دانش می تواند به عنوان یک فرصت جدید، مورد توجه قرار گیرد. مطالعات گوناگون نشان می دهند سازماندهی بر اساس تیم های کاری، یک گرایش جدید در تسهیل خلق دانش سازمانی است. اما نکته حائز اهمیت آن است که سازماندهی به وسیله تیم های کاری به تنهایی کافی نیست. بلکه تیم های کاری خود باید از خصوصیات و ویژگی های خاصی برخوردار باشند تا بتوانند هدف مورد نظر را تحقق بخشند. در تحقیق حاضر به دنبال بررسی راهبردهای موثر در شکل گیری تیم های تسهیل کننده خلق دانش هستیم.

به منظور شناخت وضعیت گذشته و حال آموزش ضمن خدمت در کشورهای پیشرفته صنعتی و تاثیر روندهای اقتصادی و اجتماعی بر آن ، این مقاله نوشته شده است. در این مقاله ضمن بهره گیری از نظریات و تحقیقات صاحبنظران ، کوشش شده آرای موافقان و مخالفان آموزش در سازمانهای تجزیه و تحلیل شود . در این میان نظر موافقان آموزش ضمن خدمت در سازمانها برجستگی خاصی دارد. به هر حال آموزش در فرایند توسعه اقتصادی سازمانها یکی از اهرمهای نیرومند توسعه بشمار می رود . بالندگی سازمانها ، که آموزش ابزار این بالندگی است ، زمینه های توسعه را هموار می سازد .

توسعه گردشگری به علت وجود بازیگران و ذینفعان مختلف دارای پیچیدگی های زیادی است. این پیچیدگی و کنشگری بازیگران مختلف موجب شده است که جهت گیری پژوهش های حوزه گردشگری در یک دهه گذشته با رویکرد سیستمی روند رو به رشدی داشته باشد و تبیین پویایی های سیستم گردشگری در کشور، جایگاه خود را در بین مطالعات مختلف بازنماید. پرسش اصلی که در این مطالعه به دنبال آن بوده ایم، این است که انباشت تحقیقات صورت گرفته با این رویکرد سیستمی چگونه بوده و به دنبال پاسخ به کدام مسائل بوده اند؟ و دانش انباشته شده از چه روش هایی استفاده کرده و چه محتوایی را تولید کرده است؟ برای این منظور مجموع پژوهش های انجام شده در ارتباط با گردشگری و رویکرد سیستمی در فاصله سال های 1396-1386 مورد بررسی قرار گرفتند. این مطالعه از جنس مطالعات ثانویه بوده و به روش نظام مند انجام شده است و با مراجعه به پایگاه های علمی معتبر داخلی به بررسی مقالات، پایان نامه ها و طرح های پژوهشی در این زمینه پرداخته است. این مطالعه نشان می دهد که غالب پژوهش های گردشگری انجام شده در کشور با زمینه دانش جغرافیا تهیه شده اند و همچنان بررسی صنعت گردشگری با رویکرد سیستمی در مراحل ابتدایی قرار دارد. همچنین حجم کارهای علمی در این زمینه بسیار اندک بوده و تاکنون تولید ادبیات جامعی که بتواند عناصر و بازیگران سیستم گردشگری را تبیین نماید، صورت نگرفته است.

با پیشرفت های جدید شاهد نسل جدیدی از دانشگاه ها، تحت عنوان "دانشگاه هوشمند" خواهیم بود. بمنظور دستیابی به دانشگاه هوشمند، ضروری است دانشگاه با روشی هوشمندانه مدیریت شود و این مهم در سایه توجه به سرمایه های اجتماعی، شبکه دانش، محیط و زیرساخت هوشمند، محقق خواهد شد. از سوی دیگر مراجعه به نظام های بین المللی رتبه بندی دانشگاه ، یکی از روش های رایج برای شناخت اعتبار و جایگاه علمی یک دانشگاه می باشد و از این رو کسب رتبه های بالا و برنامه ریزی برای این منظور اهمیت بسزایی برای دانشگاه ها دارد. پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، یکی از نظام های رتبه بندی است که پایش متوزان تری از کلیه ابعاد یک دانشگاه نسبت به سایرین ارائه می نماید. در پژوهش حاضر، ارتباط ابعاد دانشگاه هوشمند با شاخص های این نظام ارزیابی با استفاده از نظرسنجی خبرگان به روش دلفی فازی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج، تأثیر قابل ملاحظه ابعاد دانشگاه هوشمند به ترتیب بر محورهای ارزیابی پژوهش، آموزش و وجهه بین المللی را نشان می دهد. از سوی دیگر مدیریت هوشمند، شهروند هوشمند و شبکه دانش دارای بیشترین تأثیر در حوزه پژوهش (با اهمیت ترین شاخص رتبه بندی ISC) هستند. به این ترتیب درصورت محدودیت منابع میتوان پیاده سازی دانشگاه هوشمند را از ابعاد فوق آغاز نمود، تا نتایج قابل ملاحظه و چشمگیرتری در رتبه بندی های بین المللی دانشگاه حاصل شود. توجه و حرکت سریع دانشگاه ها به سمت تحقق دانشگاه هوشمند ضرورتی است که نتایج آن حتی در رتبه بندی های بین المللی نیز قابل ملاحظه خواهد بود.

 منابعانسانییک سیستم، به عنوان اصلی ترین بخش از ذی نفعان، STHs، داخلی یک سیستم، متمایزاز سایرمنابع، به عنوان مهم ترین سرمایه رقابتی و راهبردی سیستم معرفی می شود؛ بر این اساس و با تاکید بر اهمیت ویژه منابع انسانی در سیستم های اقتصادی-اجتماعی، پژوهش حاضر، با بهره مندی از مدل سیستمیک SHEL<em>،</em> صنعت هتل داری در شهر اصفهان را به عنوان سیستم مورد علاقه، مطالعه کرده است و با تمرکز بر زیرسیستم منابع انسانی در این صنعت و با تکیه بر تفکر سیستمی، عوامل راهبردی درونی و برونی موثر بر بهبود مدیریت زیرسیستم منابع انسانی در این صنعت را شناسایی و ارائه کرده است. روش پژوهشی در این مطالعه، توصیفی- تحلیلی بوده و مدل سیستمیک معرفی شده در جامعه آماری متشکل از: خبرگان صنعت هتل داری، مدیران عالی/میانی/ اجرایی، مدیران سیستم منابع انسانی و کارشناسان/ کارکنان فعال در زیرسیستم منابع انسانی می باشد. هتل های مطالعه شده در شهر اصفهان بر اساس نمونه ای تصادفی با حجم نهایی 155 واحد آزمایشی که بر مبنای رویکرد نمونه گیری طبقه ای به دست آمده، اجرا شده است. مطالعات کتابخانه ای، اجرای مصاحبه های حضوری و غیرحضوری، استفاده از پرسشنامه های طراحی شده توسط پژوهشگر، سه روش استفاده شده برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز بوده است. این مطالعه به ترتیب، عوامل حمایت سازمانی برای ایجاد رضایت مندی در کارکنان، جذب و پرورش، همکاری و تعامل، خلق قابلیت های راهبردی را به عنوان عوامل موثر درونی و از سویی دیگر، عوامل حقوقی و قانونی، تکنولوژیکی، جغرافیایی و اقتصادی را به عنوان عوامل موثر برونی در بهبود مدیریت راهبردی سیستم منابع انسانی در صنعت هتل داری شهر اصفهان معرفی می کند.

وجود ابعاد و اثرات گوناگون و ذینفعان مختلف دخیل در توسعه گردشگری موجب پیچیدگی و پویایی رفتارهای این حوزه شده است. امری که شناخت صحیح و دقیق صنعت گردشگری و ارزیابی و ارائه راهکارهایی برای بهبود و توسعه آن را ضروری می نماید. لذا، پژوهش حاضر سعی بر آن دارد که با بهره مندی از مدلسازی دینامیکی در قالب روش تحلیل پویاییهای سیستمی، مدل توسعه گردشگری کشور را با تاکید بر بازارهای همسایه ارائه دهد. در این خصوص با شبیه سازی رفتاری عوامل مختلف مساله در محیط نرم افزار Vensim و تجزیه و تحلیل ابعاد گوناگون آن، ضمن توصیف وضعیت صنعت گردشگری کشور راهکارهایی برای دستیابی به وضعیت مطلوب بهره مندی از این بازارها ارائه شد. از جمله مهمترین سیاستهایی که جهت بهبود وضعیت گردشگری کشور با اولویت قراردادن بازارهای همسایه پیشنهاد می شود عبارتند از: بهبود روابط با همسایگان و اولویتبخشی به آنها در برنامه های بازاریابی، تقویت زیرساختها و سیاستگذاری جهت توسعه گردشگری داخلی برای همه اقشار درآمدی، فرهنگ سازی جهت تقویت نگاه عموم جامعه ایرانی به گردشگران همسایه، افزایش تسهیلات و امکانات برای سرمایهگذاری داخلی و خارجی، توجه به تمام پتانسیل های گردشگری در تمام نقاط کشور، تسهیل و حذف مقررات زائد برای ایجاد کسب و کارهای گردشگری و آسان سازی سفر و بستر سازی برای تبادلات مالی با بازارهای هدف. در نهایت، با توجه به شبیه سازی سناریو های پیشنهادی در مدل دینامیکی می توان اذعان نمود که اعمال این سیاست ها می تواند موجبات توسعه گردشگری کشور در سالیان آتی را فراهم نماید.

با توجه به اهمیتی که تصمیم گیری بعنوان یکی از وظایف کلیدی مدیران در سازمان دارد و کانون اصلی مدیریت را تشکیل میدهد، عوامل مرتبط و موثر بر آن نیز همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. لذا، در این مقاله بر آن شدیم تا رابطه بین هوش هیجانی و سبک تصمیم گیری ( بر اساس سبکهای تصمیم گیری عقلایی ، شهودی ، وابستگی ، آنی و اجتنابی ) مدیران موسسه مطالعات بین المللی انرژی را مورد بررسی قرار دهیم. بدین منظور از بین 50 نفر از کل مدیران این موسسه ، تعداد 44 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. داده های مربوط به هوش عاطفی با استفاده از پرسشنامه هوش عاطفی سیبریاشرینگ و داده های مربوط به سبک تصمیم گیری به وسیله پرسشنامه سبک تصمیم گیری اسکات و بروس جمع آوری گردید . روایی محتوایی دو پرسشنامه با نظر اساتید و صاحبان فن مورد بررسی و تایید قرار گرفت. پایایی پرسشنامه ها نیز بر اساس ضریب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه هوش هیجانی 0.81 و برای پرسشنامه سبک تصمیم گیری0.76 به دست آمد . به منظور تبیین رابطه بین هوش هیجانی و سبکهای پنج گانه تصمیم گیری، آزمون همبستگی پیرسون مورد استفاده قرار گرفت . نتایج نشان داد که بین هوش هیجانی و سبکهای تصمیم گیری عقلایی و اجتنابی مدیران یک رابطه معنادار و منفی و بین هوش هیجانی و سبک تصمیم گیری شهودی و آنی مدیران مورد مطالعه یک رابطه معنادار و مثبت وجود دارد . بین هوش هیجانی و سبک تصمیم گیری وابستگی در این بررسی رابطه معناداری بدست نیامد .

اطلاع از وضعیت دینامیکی پدیده نظم در سیستم های شهری همراه با تجزیه وتحلیل اطلاعات دریافت شده از رفتار تصادفی آن، گامی اساسی در فرایند مدیریت بحران های شهری معرفی شده است. در این زمینه، مطالعه حاضر متناظر با هر یک از «الزام های کارکردی پایه ای در سیستم مدیریت نظم شهری»، متغیر تصادفی ویژه ای را طراحی کرده است و پس از آن، به توسعه روشی برای اندازه گیری سطح اثربخشی سیستم مدیریت دینامیک پدیده نظم در سیستم های شهری پرداخته است. پژوهش پیش رو با روش توصیفی تحلیلی، در جامعه آماری متشکل از فرماندهی انتظامی و راهنمایی رانندگی شهر تهران، سازمان شهرداری تهران، اورژانس تهران و رسانه های جمعی، بر اساس نمونه تصادفی با حجم نهایی 140 واحد آزمایشی، بر مبنای رویکرد نمونه گیری طبقه ای، اجرا شده است. این مطالعه، بازبینی نحوه تغییرات احتمال برآورده سازی هریک از «الزام های کارکردی ریشه ای» را پایه ای مناسب برای مدیریت اثربخش پدیده نظم در سیستم های شهری معرفی می کند.