احمدعلی فروغی ابری

این مطالعه با هدف بررسی جایگاه و چگونگی عناصر برنامه درسی در رویکردهای مطرح تربیت شهروندی انجام شده است. این پژوهش از نوع نظری است که در آن از رویکرد توصیفی ـ تفسیری در تحلیل اطلاعات استفاده شده است. از مهمترین یافته های این پژوهش آن است که دو رویکرد اصلی در تربیت شهروندی وجود دارد و هر رویکرد نیز دلالت های مهمی برای عناصر برنامه درسی دارد. این دو رویکرد عبارت اند از: رویکرد پیشرفت گرا و رویکرد محافظه کار. در این مقاله جایگاه و چگونگی عناصر هدف ، محتوا، روشهای تدریس و روشهای ارزشیابی از یادگیری در این دو رویکرد مورد تحلیل و نقد قرار گرفت. با توجه به نکات و دلالت های مهم و مثبت رویکرد پیشرفت گرا توصیه شده است که در تدوین برنامه های درسی تربیت شهروندی ایران، رویکرد پیشرفت گرا مورد توجه و تاکید بیشتری قرار گیرد.

اهداف: طراحی مناسب محیط های یادگیری الکترونیکی باعث دست یابی به مزایا و قابلیت های یادگیری الکترونیکی می شود. از طرفی، طراحی آموزشی ارتباط تنگاتنگی با نظریه های یادگیری دارد. سه نظریه عمده یادگیری، نظریه های رفتارگرایی، شناخت گرایی و ساختن گرایی هستند. هدف این پژوهش، بررسی مدل های طراحی آموزشی موجود مبتنی بر سه نظریه یادگیری رفتارگرایی، شناخت گرایی و ساختن گرایی و ارایه الگویی تلفیقی برای طراحی موثر و کارآمد محیط های یادگیری الکترونیکی بود. روش ها: در این مطالعه تلفیقی، به منظور تطبیق مدل های مبتنی بر سه نظریه یادگیری، از روش مطالعات تطبیقی ایساک کندل استفاده شد. جامعه مورد مطالعه در بخش تطبیق، الگوهای طراحی آموزشی بودند. ابزار نمونه گیری از مدل ها، پرسش نامه محقق ساخته حاوی 55 الگوی طراحی آموزشی و توضیحات ضمیمه مربوط به هر مدل بود که پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ 83/0 محاسبه شد. به منظور اعتباریابی مدل، از نظر متخصصان استفاده شد. ابزار اعتباریابی از مدل، پرسش نامه محقق ساخته بود که پایایی آن 91/0 محاسبه شد. یافته ها: براساس تحلیل مدل های طراحی آموزشی انتخاب شده و فهرست ویژگی های هر گروه از مدل های رفتارگرایی، شناخت گرایی و ساختن گرایی در طراحی محیط های یادگیری الکترونیکی، مدل تلفیقی طراحی آموزشی حاوی 135 زیرمولفه و 12 مولفه اصلی شکل گرفت. در اعتباریابی از مدل نیز همه مولفه ها و زیرمولفه ها نمره ای بالاتر از متوسط داشتند. نتیجه گیری: مدل مطلوب طراحی آموزشی محیط های یادگیری الکترونیکی براساس تلفیق ویژگی های سه نظریه رفتارگرایی، شناخت گرایی و ساختن گرایی دارای 12 مولفه اصلی است.

هدف از این پژوهش، بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای کیفیت آموزش ضمن خدمت کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان از دیدگاه مدیران و کارکنان بوده است. 7 عامل: طرح درس، نحوه آموزش، ارزشیابی علمی و مستمر، روابط بین فردی، مطابقت دوره های آموزشی با نیازهای فراگیران، تدابیر لازم تشویق و ترغیب فراگیران و نظارت مورد بررسی قرار گرفته است. روش انجام این پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی و جامعه آماری آن شامل کلیه مدیران و کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان در سال 1386 به تعداد 283 نفر بوده که این افراد در دوره های ضمن خدمت شرکت کرده اند. با در نظر گرفتن حجم جامعه، تعداد 150 نفر از این افراد با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها یک پرسشنامه 74 سؤالی است که بدنه اصلی آن از پرسشنامه بررسی کیفیت تدریس (سراج، 2003 به نقل از شعبانی ورکی و حسین قلی زاده، 1385) گرفته شده است و پس از تدوین، روایی صوری و محتوایی آن مورد تایید قرار گرفت و به منظور تعیین پایایی، ضریب آلفای کرونباخ محاسبه (97/0) و تایید گردید. در راستای تحلیل داده های گردآوری شده، از آمار، در دو سطح توصیفی و استنباطی (فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار، آزمون t تک متغیره، آزمون t نمونه های مستقل و تحلیل واریانس یکطرفه) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که در هر 7 عامل مرتبط با ارتقای کیفیت آموزش، میانگین پاسخهای شرکت کنندگان، بیشتر از حد متوسط بوده و عامل روابط بین فردی با میانگین 11/4 دارای بیشترین مقدار و عامل نظارت با میانگین 96/3 دارای کمترین مقدار بوده است. نتایج آزمون تحلیل واریانس نیز نشان داد که هیچ تفاوتی بین نظر شرکت کنندگان، بـا تـوجـه بـه متغیرهای جمعیت شناختی (جنسیت، سابقه خدمت، مدرک تحصیلی و سن) وجود ندارد.

اهداف: گرایش و توجه دانشگاه ها به استفاده از قابلیت های شبکه های اجتماعی و انتخاب آنها به عنوان مکانیزم ارتباطی برای پیشبرد توان آموزشی و پژوهشی، استفاده از آنها را برای توسعه آموزش و دانش، به ضرورتی انکارناپذیر تبدیل کرده است. این مطالعه با هدف طراحی الگوی به کارگیری شبکه اجتماعی در آموزش و بهسازی اساتید انجام شد. روش ها: پژوهش حاضر در چارچوب رویکرد کیفی و با استفاده از روش پژوهش ""نظریه زمینه ای"" انجام شد. برای تحلیل داده های پژوهش از سه روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده شد. داده های مورد نیاز با ""بررسی اسناد"" و ""مصاحبه"" جمع آوری شد. 3 جلد کتاب و 11 عنوان مقاله به صورت هدفمند انتخاب شد و مورد مطالعه قرار گرفت و با 18 نفر مصاحبه نیمه ساختاریافته ای انجام شد. هر مصاحبه به طور متوسط 60 دقیقه به طول انجامید. مطالعه اسناد و انجام مصاحبه ها براساس اشباع اطلاعاتی پژوهشگر انجام شد. یافته ها: در بخش اسناد 24 مفهوم و در بخش مصاحبه ها 71 مفهوم یادداشت برداری شد و سپس براساس تشابهات با کدبندی اولیه و متمرکز، کدهایی به موارد مشابه اختصاص پیدا کرد و تبدیل به 10 مقوله ای شدند که هدف اصلی پژوهش بودند. نتیجه گیری: الگوی برنامه ریزی درسی مبتنی بر شبکه اجتماعی در آموزش دارای راهبردهای آموزش تفکر منطقی ، آموزش شیوه های تعامل پیچیده و آموزش مهارت های فنی به اساتید برای یادگیری موثر است.

هدف کلی این پژوهش بررسی میزان پاسخگویی روش های تدریس برنامه درسی دانشگاه ها به پرورش رفتار کارآفرینی تجربه از نظر دانشجویان و اساتید دانشگاه های اصفهان، صنعتی اصفهان، هنر اصفهان و آزاد اسلامی اصفهان میباشد. پژوهش کاربردی است و از روش توصیفی پیمایشی استفاده شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است که ضریب پایایی آن 98/0 برآورد شد. روایی پرسشنامه از نوع روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی با چرخش واریماکس و نیز روایی محتوایی با استفاده از نظرات اساتید راهنما و مشاور و پنج نفر از متخصصین دانشگاهی مورد تأیید قرار گرفت. نمونه آماری مشتمل بر 365 نفر از دانشجویان و 282 نفر از اساتید دانشگاه های اصفهان، صنعتی، هنر و آزاد اسلامی در سال تحصیلی 87 بود که از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شدند. تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی و از طریق نرم افزار SPSS انجام پذیرفت. نتایج نشان داد از نظر دانشجویان و اساتید میزان پاسخگویی روش های تدریس برنامه درسی (پرسش و پاسخ، سخنرانی، پروژه و بحث گروهی) دانشگاه ها، به رفتار کارآفرینی تجربه (پرورش توانمندیهای فردی، افزایش مهارت های ارتباطی، تدبیر راه های مواجه با تغییرات و دانش پژوهش) در هر چهار عامل پایین تر از سطح متوسط بوده است (p?0/001). همچنین، نظرات آزمودنیها بر حسب جنسیت، گروه، سال و دانشگاه و رتبه عملی مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد بین نظرات دانشجویان در روش های تدریس پرسش و پاسخ (عامل افزایش مهارت های ارتباطی)، سخنرانی (عامل های افزایش مهارت های ارتباطی، پرورش توانمندیهای فردی و تدبیر راه های مواجه با تغییر) و پروژه (در هر چهار عامل) برحسب دانشگاه محل تحصیل، سال، مقطع و گروه های تحصیلی و بین نظرات اساتید نیز در هر چهار روش تدریس و هر چهار عامل بر حسب گروه آموزشی، رتبة علمی و دانشگاه محل تدریس تفاوت معنادار وجود دارد.

این پژوهش با هدف بررسی رابطه هوش هیجانی مدیران و توانایی آنان در جلب اعتماد معلمان در دوره ابتدایی شهر اصفهان انجام شده است. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل 1098 مدیر و 10880 آموزگار از دبستانهای دخترانه و پسرانه نواحی پنجگانه شهر اصفهان بوده که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم تعداد 110 مدیر و 233 آموزگار، به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل پرسشنامه هوش هیجانی بار ـ آن، با 90 گویه و پرسشنامه محقق ساخته اعتماد با 30 گویه بوده است. ضریب پایایی پرسشنامه ها با استفاده از آلفای کرونباخ برای هوش هیجانی 92/0 و برای اعتماد 98/0 به دست آمده و روایی محتوایی پرسشنامه هوش هیجانی و اعتماد را متخصصان تایید کردند. داده های این پژوهش در دو سطح آمار توصیفی (فراوانی، میانگین، درصد و انحراف معیار) و استنباطی (تحلیل رگرسیون چند متغیره، ضریب همبستگی، آزمونt ، و مانوا و LSD) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که بین اعتماد با 15 مؤلفه هوش هیجانی بار ـ آن رابطه مثبتی وجود دارد. از نظر ویژگیهای جمعیت شناختی نیز بین هوش هیجانی مدیران از نظر مدرک تحصیلی تفاوت معناداری در سطح 05/0≥P وجود نداشت، اما بین هوش هیجانی مدیران برحسب جنسیت تفاوت بین میانگین نمره مؤلفه انعطاف در سطح 05/0≥P معنادار بوده است، بنابراین مؤلفه انعطاف در مدیران زن بیشتر از مدیران مرد بود. همچنین بین هوش هیجانی مدیران برحسب سابقه خدمت بجز در مورد مؤلفه مسؤولیت پذیری در سطح 05/0≥P بقیه رابطه ها معنادار نبوده است، بنابراین مسؤولیت پذیری مدیران با سابقه 25ـ20 سال بیشتر از مدیران با سابقه 15ـ10 سال بود. همچنین بین نظرات معلمان در مورد مؤلفه اعتماد برحسب جنسیت، مدرک تحصیلی و سابقه خدمت تفاوت معناداری در سطح 05/0≥P وجود نداشت.

براساس نتایج این پژوهش، مشخص شد که برنامه درسى آموزش عالى کشور به سبب مغفول بودن سیاست قومى و چندفرهنگى در ایران، الگو و راهکارى در زمینه برنامه درسى چندفرهنگى ندارد. ازطرفى، به کاربستن نتایج پژوهش ها درباره الگوى پیشنهادى چندفرهنگى و سیاست قومى مناسب ایران نیز در هاله اى از ابهام و عدم قطعیت، گزارش شده است. این موضوعات، ضمن محروم کردن برنامه هاى درسى از صفاتى مثل چالاکى، تنوع و تکثّر، موانعى را نیز در برابر بین المللى کردن برنامه درسى آموزش عالى ایران ایجاد کرده است. در روبه روشدن با این مسئله، متخصّصان این حوزه از دانش، با چالش هایى مواجه شده اند و سیاست گذاران آموزش عالى نیز چاره اى جز ورود به این بحث ندارند. براى رهایى از این وضعیت، سکون و پاسخگویى به این نیاز معرفتى و اجتماعى و پرهیز از یک سونگرى به مفهوم چندفرهنگى، رویکرد میان رشته اى و تلفیق، به عنوان راهبرد مناسب، معرفى و اَشکال برنامه ریزى تلفیقى چندرشته اى متقاطع و برنامه ریزى چندرشته اى متکثّر، براى طراحى رشته برنامه درسى چندفرهنگى پیشنهاد شده است

این پژوهش به بررسی عوامل افزایش دهنده کیفیت آموزشی رشته های علوم قرآنی از دیدگاه استادان و دانشجویان مؤسسه آموزش عالی آزاد علوم قرآن و معارف اسلامی غدیر پرداخته است. روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی است و نمونه آماری 11 نفر از استادان و 121 نفر از دانشجویان مؤسسه بود. ابزار اندازه گیری پرسشنامه محقق ساخته شامل 42 سؤال بسته پاسخ و یک سؤال بازپاسخ (تشریحی) بود که در مطالعه مقدماتی، ضریب اعتبار آن با استفاده از روش ضریب آلفای کرونباخ 87/0 برآورد گردید. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از رسم جدولها و نمودارهای فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار و آزمون z تک متغیره، آزمون t2 هتلینگ و آزمون t مستقل صورت گرفت. بررسی سؤالات ششگانه تحقیق با استفاده از آزمون z تک متغیره، نشان دهنده تاثیرگذاری قابل ملاحظه عوامل «تناسب برنامه های آموزشی با نیازهای واقعی دانشجویان»، «واجد شرایط بودن استادان»، «در اختیار داشتن تجهیزات مناسب آموزش» و «استفاده از کادر اداری مجرب و متخصص» بر کیفیت آموزشی رشته های علوم قرآنی بود. اما تاثیرگذاری «استفاده از تدابیر تشویقی» و «ارزیابی علمی و مستمر»، کمتر از سطح متوسط ارزیابی شد. همچنین بر اساس نتایج آزمون t2 هتلینگ از دیدگاه استادان، «واجد شرایط بودن استادان» بیشترین تاثیر را در ارتقای کیفیت آموزشی رشته های علوم قرآنی دارد و «ارزیابی علمی و مستمر از دانشجویان» دارای کمترین تاثیر است. اما از دیدگاه دانشجویان، بیشترین تاثیر مربوط به «واجد شرایط بودن استادان» و کمترین تاثیر مربوط به «استفاده از تدابیر تشویقی» است.

هدف کلی پژوهش، بررسی میزان پاسخ گویی اهداف برنامهی درسی دانشگاه ها به رفتار کارآفرینی ""توجه"" از نظر دانشجویان دانشگاه های دولتی و آزاد اسلامی واحد اصفهان است. در این پژوهش کاربردی، از روش توصیفی پیمایشی استفاده شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامهی تدوین محقق و ضریب پایایی آن 98/0 برآورد شده است. روایی سازهی پرسش نامه با استفاده از تحلیل عاملی و روایی محتوایی، توسط 5 نفر از متخصصین دانشگاهی تأیید شده است. نمونه آماری مشتمل بر 365 نفر از دانشجویان دانشگاه های اصفهان، صنعتی، هنر و آزاد اسلامی در سال تحصیلی 87 ـ 86 است، که از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شدند. نتایج حاصل از تحلیل های آماری نشان داد که از نظر دانشجویان، میزان پاسخ گویی اهداف برنامهی درسی دانشگاه ها، در سطح 001/0 p?به رفتار کارآفرینی ""توجه"" در عامل افزایش مهارت های ارتباطی کم تر از سطح متوسط بوده است. هم چنین، در مقایسهی نظرات دانشجویان با توجه به شاخص های دانشگاه، گروه، سال و مقطع تحصیلی تفاوتی معنادار مشاهد شد.

هدف اصلی این مقاله بررسی رویکردهای تربیت معنوی با توجه به مؤلفه های برنامه درسی در کشورهای منتخب بوده است که با روش تطبیقی و با کمک الگوی بردی انجام گرفت. بدین منظور، اسناد و مدارک مرتبط با موضوع در کشورهای منتخب با استفاده از روش کتابخانه ای و با مراجعه به سایت های اینترنتی مرتبط مانند یونسکو و پروکوئیست و سایت های وزارت آموزش و پرورش کشورهای مورد نظر گرد آوری، توصیف، تفسیر و مقایسه شد. جامعه آماری پژوهش کلیه کشورهایی هستند که در زمینه تربیت معنوی دارای برنامه هایی هستند. از میان جامعه مورد مطالعه کشورهای استرالیا، ژاپن و ترکیه با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه مورد بررسی انتخاب گردیدند سپس ویژگی های اصلی رویکردهای تربیت معنوی در ارتباط با مؤلفه های هدف، محتوا و روش های تدریس در کشورهای منتخب مطالعه و بررسی گردید. نتایج بدست آمده حاکی از وجود شباهت ها و تفاوت های شایان توجهی بین اهداف، محتوا و روش های تدریس در کشورهای مورد مطالعه بود. شباهت ها بیش تر در اهداف و گه گاه در محتوا، اما تفاوت ها بیش تر در روش های تدریس وجود دارند.

پژوهش باهدف تعیین میزان اثربخشی آموزش برنام ه ش ناختی- رفت اری م ارتین ب ر تقوی تکنن ده و سرکوبکنندههای افکار دانشآموزان دختر دوره متوسطه شهر تهران انجام شد. روش پژوهش آزمایشی بود. طرح تحقیق شامل طرح دو گروهی آزمایش و کنترل و اجرای پیشآزمون، پس آزمون و پیگی ری بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشآموزان دختر دبیرستانهای شهر ته ران در س ال تحص یلی 1393-94بود. سپس از بین دانشآموزانی که در مقیاس انگیزه و اشتیاق مارتین نمره پایین گرفتن د 44 نفر به تصادف انتخاب و بهطور تصادفی در گروههای آزمایش و کنترل )ه ر گ روه 22نف ر( گم ارده ش دند. ب ه منظ ور جم عآوری دادهه ا برنام ه ش ناختی رفت اری مارتین)تقوی تکنن دهه ای افک ار: خودباوری،ارزشگذاری، یادگیری متمرکز، سرکوبکنندههای افک ار: اض طراب، اجتن اب از شکس ت، کنترل نامطمئن( بر روی دانشآموزان گروه آزمایش در 16جلسه 60دقیقهای به ص ورت ی ک ب ار در هفته اجرا شد. پایایی کلی و پایایی متغیرهای یازدگانه مقیاس مارتین، مورد تأیید بود. ب رای تجزی ه و تحلیل؛ جهت اثربخشی برنامه شناختی رفتاری مارتین از روش تحلیل واریانس دو راهه یا یک راهه با اندازهگیری مکرر استفاده شد. نتایج نشان داد آموزش برنامه شناختی- رفتاری مارتین بر تقویتکنندهها و سرکوبکنندههای افکار دانشآموزان دختر مقطع دبیرستان شهر تهران در سه حالت )دوره زمانی( در دو گروه آزمایش و کنترل تأثیر معناداری داشته است).(

پژوهش حاضر تحت عنوان تحلیل عوامل سه گانه توسعه ایده پردازی بر پیامدهای توسعه کیفی مراکز رشد با رویکرد آمیخته به مرحله اجرا درآمد. روش پژوهش از نظر هدف، بنیادی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات در دو سطح کیفی، رویکرد اشتراوس وکوربین(1998) و کمی(توصیفی از نوع پیمایشی) بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه مدیران شرکت های دانش بنیان مستقر در دانشگاه های استان تهران و اصفهان در سال 1398 بود. ابزار جمع آوری اطلاعات در بخش کیفی مصاحبه ساختاریافته بود که تحلیل اطلاعات آن به شیوه کُد گذاری(باز، محوری و انتخابی) روی نمونه ای مشتمل بر15 نفر صورت گرفت و در بخش کمی ابزار اصلی سنجش، پرسشنامه محقق ساخته بود. بر مبنای حداقلی نرم افزار کمترین مربعات جزئی هوشمند حجم نمونه در بخش کمی پژوهش 50 نفر در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که عوامل سه گانه توسعه ایده پردازی شامل شرایط علّی با6 مؤلفه(بستر سازمانی،عوامل آموزشی، عوامل مالی، الگوهای ارتباطی، کار تیمی اثربخش، تحقیقات بازار)، شرایط زمینه ای با 3 مقوله اصلی(کارکرد، اقتصاد، قوانین) و شرایط مداخله گر با4 مقوله(حمایت، توانمندسازی، نگرش،تحلیل رفتار متقابل) برپیامدهای توسعه کیفی مراکز رشد در 5 مقوله اصلی(اشتغال غنی و تقویت شده، رشد کارآفرینی، مدیریت استعداد، بازاریابی علمی و هم افزایی ملی) تاثیر داشته و نظریه اولیه مدل توسعه کیفی مراکز رشد دانشگاه های کشور بر اساس مقوله های یاد شده به صورت الگوی مفهومی تدوین و تفسیر گردید.