زهرا علیزاده بیرجندی

زهرا علیزاده بیرجندی

مدرک تحصیلی:  دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه بیرجند

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۶۳ مورد.
۲۱.

هزاره های موعود در الهیات مسیحی و شاخصه های جنبش های هزاره گرا؛ رویکردها و رهیافت های نظری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و نهم اردیبهشت ۱۳۹۹ شماره ۲۶۹ 53-61

کلیدواژه‌ها: هزاره گرایی جنبش های هزاره گرا کتب مقدس هزاره های موعود مسیحیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹۹ تعداد دانلود : ۵۷۲
یکی از مقوله های مطرح در ادبیات فرجام گرایانه دینی مفهوم هزاره گرایی یا هزاره های موعود است. در آیین مسیحیت، اندیشه هزاره گرایی که در معنای آخرالزمان باوری است، با اعتقاد به بازگشت مسیح، استقرار حکومت او، رستگاری و نجات، پیوند دارد. نمود عینی و مصداق عملی این اندیشه در جنبش های هزاره گرا بازتاب یافته است. گستره این جنبش ها، ضرورت بررسی های تحلیلی انتقادی را در باب ماهیت و علل تکوین آن ایجاب می کند. ازاین رو، مقاله پیش رو می کوشد از طریق اتخاز یک رویکرد توصیفی تحلیلی دیدگاه های مطرح در مورد این جنبش ها را مورد واکاوی قرار دهد. یافته های این پژوهش ضمن نشان دادن رهیافت های نظری گوناگون در ماهیت جنبش های هزاره گرا، حاکی از تأثیر عناصر اجتماعی، روان شناختی در شکل گیری این جنبش هاست. در کنار این عوامل هزاره گرایی پاسخی ایدئولوژیک و معقول در برابر مظالم حکومت ها و دول استعماری بوده است.
۲۲.

باز روایت تاریخِ فرهنگی- اجتماعی دوره قاجار بر مبنای اشعار عامیانه آن دوره(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال یازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۲۴ 145 - 169

کلیدواژه‌ها: اشعار عامیانه بازروایت تاریخ اجتماعی تاریخ فرهنگی قاجاریه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۷ تعداد دانلود : ۵۶۶
تاریخ فرهنگی رویکردی میان رشته ای است که تلاش می کند دو حوزه اصلی علوم انسانی یعنی تاریخ و فرهنگ را با یکدیگر در تعامل ببیند. تاریخ فرهنگی از شاخه های پررونقی است که از دهه 1970 به بعد گسترش یافته است. در واقع می توان گفت که تاریخ فرهنگی در بستر مجموعه ای از تحولات گفتمانی در زمینه تاریخ، نظریه اجتماعی و مفهوم فرهنگ شکل گرفته است. پژوهش در حیطه تاریخ فرهنگی ایران نسبت به سایر حوزه های مطالعاتی به سبب پراکندگی منابع و قلّت داده های اطلاعاتی کار دشواری است. رویکرد ادبیات عامیانه به دلیل پیوند آن با زندگی مردم و گستره قلمرو و غنای درون مایه های اجتماعی آن راهکاری برای بازآفرینی رویدادهای تاریخ فرهنگی است. اشعار عامیانه به عنوان یکی از ارکان مهم ادبیات عامه، بازگوکننده جلوه های گوناگون حیات مادی و معنوی آحاد جامعه است، و ازاین رو جایگاه ویژه ای در مطالعات تاریخ فرهنگی دارد. با در نظر داشتن این جایگاه، مقاله پیشِ رو، از طریق تحلیل درون مایه ها و مضامین برخی از اشعار عامیانه عصر قاجار، سهم این اشعار را در بازتاب سطوح اندیشه، انگاره ها و وجوه گوناگون حیات اجتماعی مردم آن روزگار مورد بررسی قرار می دهد. یافته های این بررسی نشانگر ظرفیت اشعار عامیانه در دوره قاجار در بازآفرینی رخدادها، روایت وجوه مغفول حیات فرهنگی و اجتماعی، سبک زندگی و بازنمود انگاره های سنتی، مذهبی و کنش های اعتراضی انتقادی آن ها در جامعه عصر قاجار است.
۲۳.

بررسی ابعاد دینداری در درس شرعیات (مطالعه موردی: دوران پهلوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال ۱۲ بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۳ ۱۱۵-۸۹

کلیدواژه‌ها: درس شرعیات کتب درسی عصر پهلوی ابعاد دینداری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۶ تعداد دانلود : ۵۱۱
یکی از اهداف اساسی آموزش های دینی، انتقال معارف دین، رشددادن و دیندارکردن دانش آموزان است. در تحقق این اهداف، متون درسی و آموزه های مندرج در آن جایگاه ویژه ای دارند. بررسی نحوه ی صورت بندی گزاره های دینی در متون درسی می تواند معیاری برای ارزیابی نمودهای دینداری در این متون باشد. از آنجایی که سنجش دینداری از دغدغه های اصلی پژوهشگران حوزه ی دینی است، لذا مقاله ی پیش رو می کوشد از طریق انجام مطالعه ی موردی در کتب درس شرعیات دوره ی پهلوی اول و دهه ی نخست پهلوی دوم، جایگاه ابعاد دینداری را در این آثار بررسی کند. مبانی نظری این مقاله براساس دیدگاه های گلاک و استارک در مورد ابعاد دینداری قرار گرفته است. یافته های حاصل از این پژوهش حاکی از غلبه ی بُعد مناسکی دین در کتاب شرعیات پایه های دوم تا ششم در خلال سال های 1306 1310ش و تلفیق بُعد فکری و پیامدی در 1317ش است. اما در کتاب تعلیمات دینی پایه ی دوم در 1328ش به سبب اتکای مباحث این کتاب به براهین عقلی، بُعد تجربی و اعتقادی دینداری، جلوه ای بارز دارد.
۲۴.

گفتمان کاوی آثار عاشورایی دکتر محمد ابراهیم آیتی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال بیست و یکم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۸۲) 109 - 142

کلیدواژه‌ها: عاشورا عاشوراپژوهی محمد ابراهیم آیتی گفتمان تاریخی تحریفات عاشورا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۰ تعداد دانلود : ۵۹۹
واقعه کربلا یکی از رخدادهای مهم و تأثیرگذار تاریخ اسلام به شمار می آید که از سده اول هجری تاکنون، آثار گوناگونی پیرامون آن پدید آمده است. گزارش گران واقعه کربلا در پردازش چرایی و چگونگی حادثه، شرح احوال یاران امام حسین7، شرح احوال دیگر کنش گران آن و ابعاد واقعه عاشورا، رویکردهای گوناگونی اتخاذ کرده اند. بررسی آثار عاشورانگاران و عاشوراپژوهان از این منظر، یکی از بایسته های پژوهش در دوران کنونی است. در میان گزارش های واقعه عاشورا در دوران معاصر، آثار عاشورایی محمد ابراهیم آیتی (د. 1343) به دلیل توجه ویژه به تحریفات عاشورا از ابعاد گوناگون، شایسته توجه و بررسی است. مقاله پیش رو با واکاوی مضامین عاشورایی آثار آقای آیتی به سنخ شناسی گفتمان های مطرح در آن می پردازد. در این روش، علاوه بر توجه بر عناصر زبانی و بافت متن، شرایط و موقعیت اجتماعی و سیاسی که متن در آن تولید شده است، تحلیل و ارزیابی می گردد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که از منظر سنخ شناختی نگرش های تاریخی، عاطفی، عرفانی و ماورایی در آثار عاشوراپژوهی نویسنده وجود دارد. هم چنین تأکید بر بیان اسانید، توجه به عناصر مقوم شکل گیری رخدادهای تاریخی شامل زمان، مکان و افراد و تسلط بر انساب سبب شده است که در آثار آیتی، گفتمان تاریخی به عنوان گفتمان مسلط مشاهده شود.
۲۵.

اندرزنامه نویسی در دوره قاجار: علل تداوم، نمودهای تحول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۶ ۱۲۴-۱۰۵

کلیدواژه‌ها: اندرزنامه های سیاسی قاجاریه عنصر نقد سلطان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۵ تعداد دانلود : ۶۰۲
اندرزنامه های سیاسی، به عنوان میراث تفکر سیاسی ایران، جایگاه مهمی در مطالعات تاریخی و علوم سیاسی دارد. یکی از ادوار مهم در بررسی سیر تطور اندرزنامه نویسی در تاریخ ایران، دوره قاجاریه است. این اهمیت به سبب کثرت اندرزنامه ها و هم از نظر بروز تغییرات محتوایی آنهااست. هدف مقاله حاضر، ارائه چشم اندازی از مضامین مطرح در اندرزنامه های عهد قاجار، تبیین تحولات مضمونی آن ها و عوامل موثر در بروز این تحولات است. یافته های نوشتار حاضر ضمن نشان دادن تحولات محتوایی متون اندرزنامه ای دوره قاجار تحت تاثیر عواملی نظیر وجود رویکرد خردگرایانه، موضع انتقادی و کاربست مفاهیم نوین سیاسی، دیدگاه کسانی که عصر قاجار را دوران انحطاط ادب اندرزنامه نویسی می دانند ، به چالش می کشد.
۲۶.

آزمون نظریه بین فردی خودکشی (IPTS) در دانشجویان ایرانی: نقش تعلق کام نایافته و سرباری ادراک شده در ایجاد تمایل و اقدام به خودکشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی بالینی سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۴۸) 37 - 48

کلیدواژه‌ها: نظریه بین فردی خودکشی تعلق کام نایافته سرباری ادراک شده تمایل به خودکشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۶ تعداد دانلود : ۴۸۶
مقدمه: رفتار های خودکشی به عنوان یکی از معضلات بهداشت روان محسوب می شوند. نظریه بین فردی خودکشی توانسته است یک چشم انداز امیدوارکننده برای درک رفتار خودکشی ایجاد کند. از آنجاییکه که مدل های رفتار خودکشی و مداخلات مربوطه برای همه گروه های فرهنگی یکسان نیست، این پژوهش با هدف پاسخ به این سؤال که آیا مدل بین فردی خودکشی در بافت فرهنگی ایران نیز از برازش کافی برخوردار است، انجام شد. روش: پژوهش حاضر بنیادی و از نظر شیوه گرداوری داده ها از نوع توصیفی- همبستگی بود که با استفاده از نمونه گیری دردسترس بر روی400 نفر از دانشجویان دانشگاه های مشهد با استفاده از مقیاس افکار خودکشی بک(BSSI)، نیازهای بین فردی خودکشی(INQ) در سال تحصیلی 98-97 اجرا و برای برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل مسیر استفاده شد. یافته ها: نشان داد ضریب مسیر سرباری ادراک شده به افکار خودکشی 58/0 و معنادار است (05/۰p < 32/13 t=) و ضریب مسیرتعلق کام نایافته 12/0 ومعنادار است (05/0>p، 65/2 t=). 78 درصد از واریانس نمرات اقدام به خودکشی از طریق دو متغیر سرباری ادراک شده، تعلق کام نایافته و افکار خودکشی41 درصد از واریانس نمرات افکار خودکشی از طریق سرباری ادراک شده و تعلق کام نایافته تبیین شده است. نتیجه گیری: مدل بین فردی خودکشی در جامعه ایرانی برازش دارد بنابراین می توان از این مدل در موقعیت های بالینی و درمانی در جهت ارزیابی فاکتورهای خطر خودکشی و سنجش تمابل به خودکشی افراد در جهت غربالگری و تشخیص افراد در معرض خطر استفاده کرد.
۲۷.

خوانش هرمنوتیکی نام گزینی منابع تاریخ ایران اسلامی (قرن پنجم تا چهاردهم هجری قمری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نگری و تاریخ نگاری دوره جدید پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۴ (پیاپی ۱۰۹) 141 - 163

کلیدواژه‌ها: نام گذاری منابع تاریخ ایران اسلامی هرمنوتیک عوامل متنی عوامل فرامتنی.

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۷ تعداد دانلود : ۵۲۹
در میان مؤلفه های هویتی یک متن تاریخی، عنوان اثر جایگاه ویژه ای به خود اختصاص داده است. نام هر اثر تاریخی، عامل تمایز و شناسایی آن از دیگر آثار و معیار معرفی مضامین مندرج در آن است. انجام مطالعات در حیطه نام پژوهی منابع تاریخی می تواند افق تازه ای را فراروی پژوهشگران این رشته بگشاید. مقاله حاضر، با خوانش هرمنوتیکی نام گزینی منابع تاریخ ایران اسلامی در نظر دارد که به تحلیل دلایل نام گذاری متون مذکور بپردازد. هدف اصلی در این خوانش نشان دادن عناصر و عواملی است که در فرایند تولید نام متن مؤثرند. دوره مطالعه شده در این نوشتار، متون سده پنجم تا چهاردهم هجری قمری است. دستاوردهای حاصل از این بررسی نشان می دهد که نام گزینی منابع تاریخ ایران بعد از اسلام تحت تأثیر برخی عوامل متنی و فرامتنی است که در میان آنها، بهره گیری از صنایع ادبی، تقلید از شیوه های نام گذاری در آثار پیشین، نقش ایدئولوژی حاکمیت و بینش مورخ بیشترین تأثیر را داشته اند.
۲۸.

بررسی تطبیقی رویکرد رساله های تحریم دخانیات در عصر قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال یازدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴۲ 152-177

کلیدواژه‌ها: تریاک محمدباقر بیرجندی رساله های دخانیات شیخ حسن کربلایی محمدعلی هیدجی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۲ تعداد دانلود : ۶۹۲
دخانیات وابعاد سیاسی ،اجتماعی واقتصادی آن از مباحث مهم درمطالعات تاریخ سیاسی واجتماعی ایران عصرقاجاریه است.دراین دوران پیرامون تحریم دخانیات علمای شیعه رساله هایی نوشته اند.ازجمله رساله های تدوین شده در این دوره می توان به رساله های کربلایی،هیدجی ومحمد باقر بیرجندی اشاره کرد.دراین نوشتار تلاش شده مقایسه ای تطبیقی میان سه رساله فوق در باب دخانیات انجام گیرد و رویکردهای مختلف اجتماعی، سیاسی و فقهی آنها مورد بررسی قرار گیرد.درمیان این آثاررساله نصح الاستغاثه من ملاعین ثلاثه بیرجندی به سبب دیدگاها ی فقهی،رویکرد پزشکی و اجتماعی آن در خور توجه است. از این رو مقاله حاضر با روش توصیفی – تحلیلی به مقایسه دیدگاه های مطرح در آثار فوق پرداخته است. یافته های پژوهش نشانگر رویکرد اجتماعی به عنوان وجه اشتراک این آثار است،اما نگرش جامع بیرجندی واهتمام وی به ابعاد اجتماعی،فردی،پزشکی وفقهی تریاک سبب شده که اثرش از سایر آثار متمایز باشد.
۲۹.

مجادلات قلمی با اهل کتاب و شبهه زدایی از دین مطالعة موردی: رسالة لب الخطاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۳۶)

کلیدواژه‌ها: لب الخطاب شبهات اهل کتاب جدال احسن مناظرات محمدباقر بیرجندی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۰ تعداد دانلود : ۵۵۸
اندیشه ورزان مسلمان از سده های نخستین اسلامی با شبهات و ایرادات وارده بر دین از سوی اهل کتاب مواجهه بوده اند و در روند این رویارویی و در پاسخ به شبهات، آثار قلمی از سوی علما تدوین شد. از اوایل سدة نوزده میلادی به سبب اوج گیری تکاپوهای استعمارگران و افزایش فعالیت هیئت های تبشیری، مجادلات قلمی علمای مسلمان روند فزاینده ای پیدا کرد. ابعاد شناختی این آثار و نحوة صورت بندی گزاره های معرفتی، جایگاه ویژه ای به این آثار در مطالعات دینی بخشیده است. با توجه به اهمیت این آثار، مقالة پیش رو به بررسی یکی از رساله های شاخص در این زمینه به نام لب الخطاب فی رد شبهات اهل کتاب، اثر محمدباقر بیرجندی اختصاص دارد. این نوشتار با رویکردی توصیفی تحلیلی درصدد بررسی روش و آشنایی با براهین نویسندة لب الخطاب در شبهه زدایی از دین است. یافته های پژوهش نشان می دهد که نویسندة اثر یادشده با بهره گیری از استنادات تاریخی، ارائة براهین عقلانی و استفاده از گزاره های کتب عهدین، تناقضات آن را آشکار کرده و به شبهه زدایی از دین پرداخته است.
۳۰.

اندیﺸﮥ ظل اللهی سلطان در نگرش تاریخ نگاراﻧﮥ مورخان عصر افشاری نمونه پژوهی: عالم آرای نادری و جهانگشای نادری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال دهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۳۷)

کلیدواژه‌ها: تاریخ نگاری استرآبادی اندیﺸﮥ ظل اللهی مروی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰۴ تعداد دانلود : ۱۸۸۳
در تاریخ سیاسی ایران، اندیﺸﮥ ظل اللهی سلطان قدمت و دیرینگی بسیاری دارد. اندیشه ای که در دوران باستان با نام فره ایزدی مطرح بود. متون تاریخی یکی از جایگاه های بروز این اندیشه است و مورخان در نقل روایت های تاریخی، به کرات به اندیﺸﮥ ظل اللهی و تعابیر وابسته به آن استناد کرده اند. نموﻧﮥ این گونه روایت ها در متون تاریخیِ ایران عصر افشاریه یافت می شود. مروی و استرآبادی از مورخان شاخص عصر افشاری بودند که در آثارشان نمودهای اندیﺸﮥ ظل اللهی مشاهده می شود. مقاﻟﮥ حاضر بر آن است با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی، نمودهای اندیﺸﮥ ظل اللهی سلطان را در نگرش تاریخ نگاراﻧﮥ مورخان عصر افشاری بررسی و تحلیل کند. دستاوردهای این پژوهش نشان دهندﮤ کاربرد تلویحی و غیرمستقیم و گاه مستقیم عبارت های مربوط به شأن ظل اللهیِ نادر برای مشروعیت بخشی او و ﻏﻠﺒﮥ این اندیشه بر باور و نگرش مورخان این عصر است.
۳۱.

بازتاب فضای سیاسی-اجتماعی حیات استرآبادی در تاریخ جهانگشای نادری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی ایران و اسلام بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۲ 199 - 228

کلیدواژه‌ها: میرزامهدی خان استرآبادی تاریخ جهانگشای نادری حیات سیاسی - اجتماعی بینش روش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۴ تعداد دانلود : ۱۱۹۴
کتاب تاریخ جهانگشای نادری تألیف میرزا مهدی خان استرآبادی یکی از مهم ترین منابع تاریخ نگاری سلسله ای عصر افشاریه است. نوشتار حاضر بر مبنای روش توصیفی-تحلیلی می کوشد که از طریق مطالعه شاخصه های بینشی و روشی استرآبادی در نگارش تاریخ جهانگشای نادری، چگونگی بازتاب فضای سیاسی-اجتماعی حیات مورخ را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. در قلمرو تاریخ نگاری و نقد تاریخی توجه به بینش و روش مورخ امری ضروری است. بینش و روش در تاریخ نگاری دو مقوله تفکیک ناپذیر و مرتبط با یکدیگرند. شناخت مورخ و اثر تاریخ نگارانه ی او مبنای شناخت زمانه اوست و فهم متون تاریخ نگارانه در هر عصری مستلزم شناخت عناصر روشی و بینش حاکم بر متن تاریخی است. در واکاوی بینش استرآبادی در جهانگشا به گرایش ها، باورها و تمایلات اثرگذار مورخ در چند محور مشیت گرایی، نخبه گرایی، بینش مذهبی، اجتماعی و انتقادی پرداخته شده است. در بررسی روش استرآبادی در جهانگشا، مؤلفه هایی که در مباحث روش شناختی مدنظر قرار می گیرد، نظیر ویژگی های سبکی، منابع مورداستفاده مورخ و عواملی ازاین دست مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته است. دستاوردهای این پژوهش نشان می دهد که در پیدایی و نگارش تاریخ جهانگشای نادری، عواملی چون بافت و موقعیت اجتماعی و سیاسی حیات استرآبادی و گرایش های فردی مؤلف در کنار ویژگی های زبانی در پرتو شرایط و موقعیت زمانه بر بینش و روش تاریخ نگارانه ی متون این عصر تأثیر گذارده است.
۳۲.

تأثیر عوامل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بر تحمیدیه های منابع تاریخ ایران اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نگری و تاریخ نگاری دوره جدید پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۲ (پیاپی ۱۰۷) 105 - 122

کلیدواژه‌ها: تحمیدیه ها ایران اسلامی منابع تاریخی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۲ تعداد دانلود : ۴۵۵
در مَطلع بیشترِ دیباچه های منابع تاریخ ایران اسلامی تحمیدیه هایی به چشم می خورد که از نظر شکل، ساختاری مشابهی دارند اما در بُعد محتوا تفاوت هایی در آن ها دیده می شود. این تفاوت ها تحت تأثیر عوامل مختلفی رخ نموده است. هدف مقاله حاضر واکاوی دلایل تفاوت برخی از مضامین، توضیحات و تعابیرِ به کاررفته در تحمیدیه های منابع تایخ ایران اسلامی است. در تبیین این تفاوت ها متغیرهایی چون سیاست های مذهبیِ حاکمان، باورهای اعتقادی و تأثیر آن ها در شیوه نگارش تحمیدیه ها مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان دهنده تأثیرپذیری تحمیدیه ها از مبانی و شالوده های نظریِ حکومت ها، وضعیت فرهنگی اجتماعی و به طورکلی فضای گفتمانی زمانه ای است که تحمیدیه ها در آن به رشته تحریر درآمده است.
۳۳.

واکاوی راهکارهای دولت در مدیریت بحران ومقابله با چالشهای سلامت وبهداشت عمومی فارس (1304-1320ه.ش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳۴ (پیاپی ۱۲۴)

کلیدواژه‌ها: پهلوی فارس بهداشت و سلامت عمومی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی دوم اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ پزشکی
تعداد بازدید : ۱۰۷۴ تعداد دانلود : ۱۵۱۸
در مطالعات تاریخ محلی فارس وپژوهشهای تاریخ اجتماعی این خطه،وضعیت بهداشت وسلامت عمومی یکی از مباحث در خور توجه است.بررسی اسناد آرشیوی وشواهد تاریخی در خلال سالهای1304تا1320 ه.ش حاکی از گستره اقدامات نهادی در حوزه بهداشت وسلامت عمومی است.نهادهای بهداشتی در این دوران بر اساس سیاست های کلی حاکمیت در راستای نوسازی ومدرن سازی، فعالیت هایی در جهت نظارت بر بهداشت عمومی ومدیریت بحران های ناشی از همه گیری بیماریهای واگیرانجام دادند. مقاله ی پیش رو با اتکابه اسناد ارشیوی وسایر شواهد تاریخی می کوشد چشم اندازی از وضعیت سیاست وبهداشت عمومی را در فارس دوران پهلوی ارائه دهد.بر مبنای اهداف اصلی پژوهش دراین نوشتار،ضمن تبیین تهدیدات سلامت عمومی وعوامل اسیب زا در این زمینه ،رویکرددولت وسایر آحاد اجتماع در این زمینه نیز مد نظرقرار خواهد گرفت. دستاوردهای این پژوهش نشانگرگستره ی اقدامات نهادهای بهداشتی ونظارت دولت دررفع چالش های این حوزه وتاثیرسرمایه های اجتماعی وفرهنگی در رفع معضلات بهداشتی وعوامل تهدید زای سلامت عمومی در این خطه است.نمود بارزتعامل سرمایه های اجتماعی وفرهنگی ،تعامل مدیران نهادهای آموزشی با موسسات بهداشتی فارس در راستای حفظ بهداشت وسلامت عمومی این منطقه است. واژگان کلیدی:بهداشت وسلامت عمومی،فارس،پهلوی *استادیار دانشگاه آزاداسلامی واحدداراب **دانشیار دانشگاه بیرجند
۳۴.

بینش و روش محمد کاظم مروی در تاریخ نگاری عالم آرای نادری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: تاریخ نگاری روش بینش محمدکاظم مروی تاریخ عالم آرای نادری

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ نقد و بررسی کتاب
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگری
تعداد بازدید : ۱۸۶۵ تعداد دانلود : ۹۴۶
در قلمرو تاریخ نگاری و نقد تاریخی توجه به بینش و روش مورخ امری ضروری است. بینش و روش در تاریخ نگاری دو مقوله تفکیک ناپذیر و مرتبط با یکدیگرند. شناخت مورخ و اثر تاریخ نگارانه ی او مبنای شناخت زمانه اوست و فهم متون تاریخ نگارانه در هر عصری مستلزم شناخت عناصر روشی و بینش حاکم بر متن تاریخی است. نوشتار حاضر بر مبنای روش توصیفی- تحلیلی به بررسی بینش و روش مروی، نویسنده عالم آرای نادری، اختصاص دارد. این اثر یکی از منابع تاریخ نگاری سلسله ای عصر افشاریه است. در واکاوی بینش مروی در تاریخ عالم آرای نادریبه گرایش ها و باورهای مورخ در چند محور مشیت گرایی، اعتقادات، نخبه گرایی و بینش انتقادی پرداخته شده است. در بررسی روش مروی نیز، مؤلفه هایی که در مباحث روش شناختی مدنظر قرار می گیرد، نظیر تحلیل ویژگی های سبکی، منابع مورد استفاده و عواملی از این دست مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. دستاوردهای این پژوهش نشان می دهد که در نگارش عالم آرای نادری، عواملی چون موقعیت اجتماعی و گرایش های فردی مؤلف در کنار ویژگی های زبانی و بافت موقعیتی زمانه بر بینش و روش تاریخ نگارانه ی متون این عصر تأثیر گذارده است.
۳۵.

واکاوی خاستگاه و کارکردهای نشان های دولتی عصر قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای تاریخی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۵)

کلیدواژه‌ها: نشانه شناسی قاجار عهد ناصری نشان های دولتی نشان های علًیه

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار فرهنگی
تعداد بازدید : ۱۶۹۱ تعداد دانلود : ۱۷۷۰
یکی از نمود های تغییر ساختار نظام دیوانی عصر قاجار در عهد ناصری، تکوین قواعد مربوط به اعطای نشان های دولتی است. بروز این تغییر برآیند آشنایی با سازوکارهای انتظام امور اداری و سیاسی در غرب و ایده های رجال اصلاح طلب بود. در این راستا کتابچه ای با عنوان نشان های دولت علیه نگاشته شد، تا دستورالعملی جهت ساماندهی اعطای نشان در دولت ناصری باشد. مقاله ی حاضر با اتکا به فحوا و قواعد مطرح در کتابچه ی مذکور درصدد تحلیل نشانه شناسی نماد های مندرج در نشان های دولتی و تبیین کارکرد های این نشان ها است. دستاوردهای حاصل از این پژوهش نشان می دهد که نشان های سلطنتی مبتنی بر عناصر اسطوره ای، دینی و ملی ضمن سامان بخشی به امور دیوانی، شوکت و اقتدار سلطنت را در اذهان توده ها به نمایش می گذاردند.
۳۶.

واکاوی عوامل مؤثر بر داد و ستدهای آیینی در جاده ابریشم؛ با تأکید بر نقش ادیان هندی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال هفتم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۲۸)

کلیدواژه‌ها: هند جاده ابریشم تحولات آیینی ادیان هندی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱۷ تعداد دانلود : ۷۵۵
جاده ابریشم نمونة بی نظیر از تعامل ادیان و آیین های کشورهایی است که در مسیر این جاده قرار داشته، و یا در طول این شاهراه تردد می کرده اند. در این زمینه، نقش ادیان هندی در تبادلات آیینی و ارتباط میان فرهنگی، به دلایل خاص برجسته است. این رویارویی های آیینی در مسیر جاده ابریشم، ضمن اینکه پیامدها و تأثیرات گوناگونی به همراه داشته، در شکل گیری هویت این جاده از گذشته تا به امروز نقش آفرینی کرده است. پیامدهای حاصل از این ارتباط آیینی را می توان در ابعاد گوناگون هنری، اندیشه ای، اجتماعی و سیاسی دسته بندی کرد. در واقع تحلیل و ارزیابی این تأثیرات، در بسیاری از تحولات هنری از جمله تحول مجسمه سازی و نقاشی و ویژگی تلفیقی بودن هنر و معماری فرهنگ های حاشیه جاده ابریشم معنا پیدا می کند. افزون بر تحول سبک های هنری، تحولات آیینی و صبغة التقاطی برخی مذاهب، که ناشی از جابجایی عقاید مختلف در طول جاده ابریشم و رویارویی آنها با یکدیگر است، تبیین خواهد شد. این مقاله، با روش تحلیلی بر آن است که موقعیت کشور هند در داد و ستدهای آیینی جاده ابریشم، تأثیر رویارویی های آیینی و عوامل مؤثر بر آن و روند گفت وگوی ادیان در جاده ابریشم را مورد بررسی قرار دهد. یافته های پژوهش حکایت از این دارد که تأثیر نگرش ها و تمایلات سیاسی قدرت های مسلط بر جاده ابریشم و مبانی عقیدتی و بنیان های فکری آیین ها در تبادلات آیینی است.
۳۷.

پیوندهای هنر و سیاست در عصر قاجار و پیامدهای آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: باغ نظر سال سیزدهم آذر ۱۳۹۵ شماره ۴۲

کلیدواژه‌ها: هنر سیاست ناصرالدین شاه قاجار فتحعلی شاه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲۸ تعداد دانلود : ۳۴۰۶
در بررسی تاریخ هنر عصر قاجار افزون بر عناصر زیبایی شناختی آن، فرایندهای اجتماعی، تاریخی و سیاسی مؤثر در شکل گیری این آثار نیز باید مد نظر قرار گیرند. این گونه بررسی ها به هیچ وجه از ارزش آثار هنری نمی کاهد، بلکه سهم عناصر فرازیباشناختی را در آثار هنری نشان می دهد. شواهد تاریخی عصر قاجار نمودهایی از تأثیر سیاست در هنر این دوران به ویژه سیاستگذاری های نخبگان حکومتی 1را بر ما آشکار می سازد. عناوین مناصب دولتی، فرامین، اعلان ها، بخش نامه های حکومتی و مضامین سیاسی آثار هنری شاهد این مدعاست. در نیمة دوم حکومت قاجاریه، رشد اندیشه های نوگرایی، فضایِ گفتمانی تازه ای را پدید آورد که این تحول گفتمانی تأثیر بسزایی در ظهور سبک های هنری و پیدایی سبک های تلفیقی داشت. توجه به تعاملات هنر و سیاست و تحلیل عوامل مؤثر در شکل گیری آثار هنری از جمله موضوعاتی است که کمتر مورد توجه پژوهشگران این حوزه قرار گرفته ؛ به طوری که در میان عوامل تأثیرگذار بر خلق آثار هنری، سیاستگذاری های حاکمیت نقش تعیین کننده ای را ایفا کرده است. دو پرسش اساسی که مقالة حاضر در راستای پاسخگویی به آن شکل گرفته، چگونگی مناسبات هنر و سیاست در عصر قاجار و عوامل مؤثر بر این مناسبات است. مقاله حاضر بر آن است تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، نحوة برخورد نخبگان حکومتی با هنرمندان، آثار هنری و پیامدهای ناشی از آن را مورد بررسی قرار دهد. این نوشتار نیز در بُعد نظری از مناسبات دانش و قدرت در اندیشه میشل فوکو الهام گرفته است. لذا بنا بر نظریه و دیدگاه فوکو در مناسبات دانش و قدرت، روابط هنر و سیاست مورد تحلیل واقع شده است. دستاوردهای این پژوهش نشانگر تعاملات سیاست و هنر در قالب حمایت های سیاست از هنر و در مواردی نیز تقابل هنر و سیاست است که نمودهای این تقابل را در مضامین انتقادی آثار هنری می توان یافت.
۳۸.

اثربخشی برنامه درمانگری کندال بر بهبود نظم جویی شناختی هیجانی کودکان مبتلا به اختلال های اضطرابی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات روان شناسی بالینی سال ششم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: اختلال های اضطرابی کودکان برنامه درمانگری کندال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۴ تعداد دانلود : ۶۵۵
اختلال های اضطرابی، اختلال های شایع روانی هستند که کودکان تجربه می کنند به گونه ای که تحول شناختی، اجتماعی و هیجانی کودک را مختل می کنند. شیوع بالا و ایجاد پیامدهای منفی درازمدت بر تحول کودکان، نیاز به درمان موثر را برجسته می کند.پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر بخشی آموزش برنامه درمانگری کندال بر بهبود نظم جویی شناختی هیجان کودکان مبتلا به اختلال های اضطرابی انجام شد. این پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل انجام شد. بر اساس نمونه گیری هدفمند 22 دانش آموز دختر و پسر با تشخیص اختلال های اضطرابی در دامنه سنی 8 – 13 سال انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایشی قرار داده شدند. ارزیابی با استفاده از مقیاس اضطراب چند بعدی MASC، فرم والد و معلم آچنباخ، مقیاس نظم جویی شناختی هیجان فرم کودکان انجام شد. گروه آزمایش در 16 جلسه درمان انفرادی شرکت کردند و گروه کنترل در فهرست انتظار قرار گرفتند. داده ها با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس و به روش تحلیل کوواریانس تک متغیری و چند متغیری تحلیل گردید. تحلیل نتایج نشان داد که میانگین نمرات راهبردهای ناسازگارانه نظم جویی شناختی هیجان در گروه آزمایش در مرحله پس آزمون، نسبت به گروه کنترل به طور معنا داری کاهش یافت (P#,
۳۹.

بررسی مشارکت های اقتصادی زنان عصر قاجار با تکیه بر گزارش سیاحان خارجی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: نوگرایی قاجار زنان روستایی زنان شهری زنان عشایر مشارکت های اقتصادی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار اقتصادی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ زنان
تعداد بازدید : ۱۵۷۹ تعداد دانلود : ۹۵۶
به رغم محدودیت های زنان عصر قاجار از جهت حضور در عرصه های اجتماعی و اقتصادی، برخی از روایات تاریخی متضمن اشاراتی در باب مشارکت های اقتصادی زنان در جامعه آن روز است. از میان منابع موجود، سفرنامه ها به ویژه گزارش سیاحان خارجی بیشتر از سایر آثار به این مسأله پرداخته اند. نتایج حاصل از بررسی ها نشان می دهد که زنان عصر قاجار اعم از زنان شهری، روستایی و عشایری براساس موقعیت، تجربیات و توانمندی هایشان در عرصه های اقتصادی فعالیت داشته اند. در بین این زنان، زنان شهری تحت تأثیر افکار روشنفکران و ورود نوگرایی، حوزه های فعالیت اقتصادی خود را گسترش داده و در مواردی در جراید نسوان، ایده هایی را در جهت تقویت اقتصاد بومی و خودکفایی ابراز نمودند. پژوهش حاضر بر آن است با تکیه بر روش توصیفی – تحلیلی ضمن تحلیل و بررسی نحوه ی مشارکت اقتصادی زنان و ابعاد مختلف آن در گونه های زیست شهری، روستایی و عشایری در عصر قاجاریه به تبیین اندیشه های نوگرایانه در میان زنان طبقه شهری بپردازد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان