روح الله فتح آبادی

هدف از پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی آموزش کنترل تکانه بر رفتارهای پرخاشگرانه دانش آموزان دارای اختلال یادگیری ویژه بود. طرح پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دارای اختلال یادگیری ویژه دوره ابتدایی شهر اهواز در سال تحصیلی 1398-1397 بود. نمونه پژوهش 30 نفر دانش آموز دارای اختلال یادگیری ویژه بودند که به صورت خوشه ای چند مرحله ای از میان دانش آموزان دارای اختلال یادگیری ویژه دوره ابتدایی شهر اهواز انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش(15نفر) و گروه کنترل(15نفر) به شیوه تصادفی گمارش شدند. آموزش کنترل تکانه برای گروه آزمایش در 8 جلسه 45 دقیقه ای به مدت یک ماه ارائه گردید. برای ارزیابی رفتارهای پرخاشگرانه از پرسشنامه پرخاشگری باس و پری (1992) استفاده شد. نتایج تحلیل کواریانس چند متغیره نشان داد که آموزش کنترل تکانه رفتارهای پرخاشگرانه دانش آموزان دارای اختلال یادگیری ویژه را به طور معنی داری کاهش می دهد. این یافته حاکی از آن است که آموزش کنترل تکانه می تواند به عنوان شیوه ای آموزشی در اصلاح فرایندهای روان شناختی و تحصیلی و مشکلات رفتاری کودکان دارای اختلال یادگیری ویژه اثر بخش باشد.

هدف این پژوهش مطالعه اثربخشی توانبخشی شناختی مغز بر سرعت پردازش اطلاعات و دوره بی پاسخی روانشناختی در کودکان با اختلال یادگیری خاص است. روش: پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی است که با طرح           پیش آزمون ._ پس آزمون همراه با گروه گواه انجام شد. 24 نفر از کودکان مبتلاء به اختلال یادگیری خاص شهرستان اهواز در این تحقیق شرکت کردند. پس از انجام مرحله پیش آزمون (ثبت نمرات، سرعت پردازش اطلاعات و دوره بی پاسخی روانشناختی)، شرکت کنندگان به صورت تصادفی در دو گروه تجربی و کنترل قرار گرفتند. گروه تجربی به مدت 8 جلسه و در طی 4 هفته تحت مداخله تمرینات شناختی مغز قرار گرفت. پس از اتمام جلسات مداخله، یک بار دیگر آزمون سرعت عکس العمل و دوره بی پاسخی روانشناختی از شرکت کنندگان دو گروه به عمل آمد. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس انجام شد و در سطح معناداری 05/0 >p تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که در مقیاس سرعت پردازش اطلاعات (010/=p) و نیز دوره بی پاسخی روانشناختی (001=p) بین گروه های تجربی و کنترل تفاوت معنادار وجود دارد و عملکرد گروه تجربی بهتر از گروه کنترل است. نتیجه گیری: به طور کلی می توان گفت که مداخله هشت جلسه ای رویکرد توانبخشی شناختی مغز بر سرعت پردازش اطلاعات و دوره بی پاسخی روانشناختی در کودکان با اختلال یادگیری خاص تأثیر مثبت دارد.  

پژوهش حاضر، با هدف تعیین اثربخشی بازی های رایانه ای شناختی بر حافظه کاری کودکان مبتلا به اختلال اتیسم با عملکرد بالا انجام شد. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کودکان مبتلا به اختلال اتیسم 9تا12 سال مراکز آموزشی، درمانی و توانبخشی شهر تهران در سال 1397 بود. از بین جامعه هدف12 کودک پسر مبتلا به اختلال اتیسم با عملکرد بالا با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس براساس پرسشنامه سنجش دامنه طیف اتیسم (1999) به عنوان حجم نمونه انتخاب و در دوگروه آزمایش (6نفر) و کنترل (6نفر) به شیوه تصادفی گمارش شدند. در ابتدا هردو گروه توسط آزمون حافظه کاری کورنولدی مورد ارزیابی قرار گرفتند. پس از آن گروه آزمایش مداخله بازی های رایانه ای شناختی در 12 جلسه 40 دقیقه ای در طول 4 هفته دریافت کردند. در پایان هر دو گروه مجددا مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های این پژوهش نشان داد که بازی های رایانه ای شناختی موجب بهبود حافطه کاری کودکان مبتلا به اختلال اتیسم با عملکرد بالا می شود. از این رو می توان از بازی های رایانه ای شناختی به عنوان یک روش مداخله ای موثر در بهبود حافظه کاری کودکان مبتلا به اختلال اتیسم با عملکرد بالا سود جست.

مقدمه : الگوهای مختلف طراحی آموزشی نقش مهمی را در بهبود یادگیری و آموزش دانشجویان ایفا می کند. پژوهش حاضر باهدف تعیین تأثیر الگوی طراحی آموزشی چهار مؤلفه ای بر میزان یادگیری دانشجویان در درس فیزیولوژی انجام شد. روش : روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون و کنترل بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانشجویان رشته پرستاری دانشکده پرستاری و مامایی کرمانشاه در سال تحصیلی 95-94بود. از بین جامعه هدف، تعداد 30 نفر با استفاده از نمونه گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش(15نفر) و کنترل(15نفر) به شیوه تصادفی گماشته شدند. در ابتدا هر دو گروه از نظر میزان یادگیری در درس فیزیولوژی با استفاده از نمرات آزمون های یادگیری درس فیزولوژی مورد ارزیابی قرار گرفتند. در این پژوهش آموزش مبتنی بر الگوی طراحی آموزشی چهار مولفه ای درس فیزیولوژی در 10 جلسه آموزشی 45 دقیقه ای در یک ترم تحصیلی بر روی گروه آزمایش اجرا شد. در حالی گروه کنترل چنین مداخله دریافت نکرد. در خاتمه جلسات آموزشی دوباره هر دو گروه مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها : یافته ها نشان داد که آموزش مبتنی بر الگوی طراحی آموزشی چهار مولفه ای سبب ارتقای میزان یادگیری دانشجویان در درس فیزیولوژی می شود. نتیجه گیری : این نتیجه، نشان دهنده موفقیت استفاده از مدل طراحی آموزشی چهار مولفه ای برای یادگیری موضوعات پیچیده و شاهد علمی منتج از پژوهش برای توصیه به کاربرد این الگو در تدریس در دانشگاه های علوم پزشکی است.

اضطراب اجتماعی از شایع ترین مشکلات گزارش شده در نوجوانان دچار اختلال اتیسم با عملکرد بالا است. هدف از پژوهش حاضر مطالعه مروری نظام مند عوامل تاثیر گذار بر بروز علائم اضطراب اجتماعی در نوجوانان دچار اختلال اتیسم با عملکرد بالا بود. این پژوهش با استفاده از روش مروری نظام مند انجام شد. بدین صورت که یافته های پژوهشی از سال های 2000 تا 2021 میلادی در پایگاه های اطلاعاتی گوگل اسکالر، ساینس دایرکت، اسپرینگر، پاب مد، اسکوپوس، پروکوئست و سیج با واژه های کلیدی اضطراب اجتماعی، اختلال طیف اتیسم، اختلال اتیسم با عملکرد بالا، نوجوانان دچار اختلال اتیسم با عملکرد بالا و اضطراب اجتماعی در اختلال اتیسم با عملکرد بالا جستجو شد که نهایتا بر اساس ملاک های ورود از بین 41 مقاله جستجو شده، با استفاده از چک لیست پریزما، 10 مقاله وارد پژوهش شده و یافته های به دست آمده طبقه بندی و گزارش شد. ارزیابی حاصل از مقالات نشان داد که نقص در مهارت های اجتماعی، سطح عملکرد بالا در اختلال طیف اتیسم و دوره نوجوانی مهم ترین عوامل تاثیر گذار بر بروز اضطراب اجتماعی در نوجوانان دچار اختلال اتیسم با عملکرد بالا است. تمرکز بر این عوامل می تواند راهگشای پژوهش های بیشتری در زمینه ارائه مداخلات موثر در جهت کاهش اضطراب اجتماعی در نوجوانان دچار اختلال اتیسم با عملکرد بالا برای پژوهشگران و متخصصان باشد.

زمینه و هدف: دانش آموزان دیرآموز در عملکرد تحصیلی خود نسبت به همسالانشان به کندی پیش می روند و نیاز به تمرین و تکرار فراوان دارند، لذا هدف این پژوهش تأثیر آموزش مهارت های لازم برای ورود به دبستان در قالب بسته ی آموزشی مداخله ی زودهنگام بر نوآموزان دیرآموز بود. روش: جامعه ی آماری شامل تمامی دانش آموزان دیرآموز 6 و 7 ساله ی پایه ی اول ) ۲۷ نفر( مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 97 - 96 در شهر مریوان بود که در طرح سنجش بدو ورود به دبستان نمره ی هوشی مرزی ) 85 - 70 ( را کسب کرده بودند. تعداد 19 نفر به روش نمونه ی در دسترس، طی 20 جلسه تحت مداخله قرار گرفتند. این پژوهش شبه آزمایشی و از طرح پیش آزمون و پس آزمون با یک گروه انجام شد. ابزار پژوهش شامل آزمون سنجش ورود به دبستان و بسته ی مداخله ی زودهنگام سازمان آموزش و پرورش استثنایی ) ۱۳۹۴ ( بود. جهت تحلیل داده ها از آمار توصیفی و نرم افزار spss استفاده شد. همچنین جهت اثربخشی دوره از آزمون t )هتلینگ و استودنت زوجی( با توجه به نرمال بودن، توزیع داده ها استفاده شد. یافته ها: بین میانگین پیش آزمون و پس آزمونِ خرده مهارت های تقویت شده، تفاوت معناداری در سطح 0001 / 0 وجود داشت. مقادیر اندازه ی اثر: 94 / 0 و 78 / 0 و ۹۸/ ۸ به دست آمد که نقش متغیر مستقل بر وابسته را نشان داد. نتیجه گیری: توجه بیشتر به افزایش مهارت های مختلف نوآموزان دیرآموز و مداخله های مناسب و زودهنگام در سنین پایین، زمینه ی لازم برای پیشرفت و آموزش این افراد را فراهم می سازد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر راهبرد خود نظارتی توجه بر توانایی انتقال جایگاه اعداد و صحت محاسبات ریاضی دانش آموزان با مشکلات یادگیری ریاضی انجام شد. روش پژوهش، از نظر هدف کاربردی و از منظر گردآوری یافته ها کمی از نوع آزمایشی با طرح تک آزمودنی (از نوع چند خط پایه با آزمودنی های مختلف) بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پایه سوم ابتدایی با مشکلات یادگیری ریاضی محصل در سال تحصیلی 1398-1397 بودند. در تحقیق حاضر از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شده است و از بین جامعه هدف، 2 دانش آموز پسر و 2 دانش آموز دختر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش عبارت اند از: آزمون هوش وکسلر (1974)، آزمون تشخیصی ریاضی کی مت (1986) و آزمون شاخص اختلال نارسایی توجه جردن (1992) و در همین راستا، نتایج از طریق روش تحلیل دیداری و با استفاده از شاخص های گرایش مرکزی و شاخص اندازه اثر تجزیه و تحلیل شد. یافته های پژوهش نشان داد: الف) آموزش راهبرد خود نظارتی توجه، بر توانایی انتقال جایگاه اعداد دانش آموزان با مشکلات یادگیری ریاضی بر توانایی انتقال تأثیر مثبت داشته است. ب) آموزش راهبرد خود نظارتی توجه، بر صحت محاسبات ریاضی دانش آموزان با مشکلات یادگیری ریاضی تأثیر مثبت داشته و سبب افزایش تحقق پیامدهای یادگیری درس ریاضی شده است. نتایج تحقیق حاضر می تواند به معلمان و متخصصان حوزه یادشده کمک کند تا بتوانند با آموزش راهبرد خود نظارتی توجه، توانایی انتقال جایگاه اعداد و صحت محاسبات ریاضی دانش آموزان با مشکلات یادگیری ریاضی بهبود بخشند.

زمینه و هدف: اگرچه نارسایی مهارت های تنظیم هیجان یک ویژگی شایع در اختلال طیف اوتیسم است، ولی در ارتباط با افراد با اختلال اوتیسم دارای کارکرد بالا پژوهش ها نتوانستند الگوی مناسبی از عوامل اثرگذار بر نارسایی مهارت های تنظیم هیجان در این افراد ارائه دهند. بدین ترتیب پژوهش حاضر با هدف بررسی نظام مند عوامل اثرگذار بر نارسایی مهارت های تنظیم هیجان در افراد با اختلال اوتیسم دارای کارکرد بالا انجام شد. روش: روش پژوهش حاضر مروری نظام مند بود. یافته ها از سال های 2000 تا 2023 با کلیدواژه های مهارت های تنظیم هیجان در اختلال طیف اوتیسم دارای کارکرد بالا، مهارت های تنظیم هیجان در اختلال اوتیسم دارای کارکرد بالا، نارسایی تنظیم هیجان در اختلال طیف اوتیسم دارای کارکرد بالا، و نارسایی تنظیم هیجان در اختلال اوتیسم دارای کارکرد بالا در پایگاه های اطلاعاتی مگ ایران، علم نت، نورمگز، ایرانداک، گوگل اسکالر، ساینس دایرکت، اسپرینگر، پاب مد، اسکوپوس، و سیج با استفاده از فهرست وارسی پریزما بررسی شدند که در پایان 13مقاله براساس ملاک های ورود و خروج انتخاب و وارسی شد. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد که کم توانی در پردازش عبارات هیجانی و ابراز تجربیات هیجانی، کم توانی در نظریه ذهن، و کم توانی در کنش های اجرایی از مهم ترین عوامل اثرگذار بر نارسایی مهارت های تنظیم هیجان در افراد با اختلال اوتیسم دارای کارکرد بالا است. نتیجه گیری: بهبود پردازش عبارات هیجانی و ابراز تجربیات هیجانی، نظریه ذهن، و کنش های اجرایی افراد با اختلال اوتیسم دارای کارکرد بالا می تواند نقش مؤثری در کاهش نارسایی مهارت های تنظیم هیجان این افراد ایفا کند.

هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی قصه درمانی آنلاین بر تنظیم هیجان و سازگاری اجتماعی کودکان با اختلال خواندن در طی شیوع کووید-19 بود. روش مطالعه نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه کودکان با اختلال خواندن مراکز درمانی منطقه 2 شهر تهران در سال 1401 بود. از بین جامعه هدف 20 پسر 8-12 سال مراجعه کننده به مرکز روانپزشکی راه احیا با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس به عنوان حجم نمونه انتخاب و در گروه آزمایش (10 نفر) و گواه (10 نفر) به شیوه تصادفی جایدهی شدند. در ابتدا هر دو گروه توسط چک لیست تنظیم هیجان شیلدزو همکاران (ERC، 1997) و مقیاس سازگاری اجتماعی کالیفرنیا ثورب و همکاران(SAS، 1989) مورد ارزیابی قرار گرفتند. جلسات قصه درمانی آنلاین در 10 جلسه 90 دقیقه ای طی 5 هفته بر روی گروه آزمایش اجرا شد. داده ها با استفاده از تحلیل کوورایانس چند متغیری مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که با کنترل اثر پیش آزمون بین میانگین پس آزمون تنظیم هیجان و سازگاری اجتماعی در دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معناداری در سطح (01/0>P) وجود دارد. نتایج نشان داد که قصه درمانی آنلاین موجب بهبود تنظیم هیجان و سازگاری اجتماعی کودکان با اختلال خواندن در طی شیوع کووید-19 شده است.

این پژوهش باهدف نیازسنجی روانی و آموزشی از والدین دانش آموزان کم توان ذهنی با توجه به دوران قرنطینه بیماری کووید-19 به منظور طراحی برنامه های آموزشی خانواده محور انجام شد. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایش ی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه والدین دانش آموزان کم توان ذهنی استان تهران در سال تحصیلی 1401-1400 بود. از بین جامعه هدف تعداد200 والدین با روش نمونه گیری هدفمند از آموزشگاه استثنایی طلوع و موسسه آموزشی حیات ارغوانی انتخاب شد. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته نیازسنجی روانی و آموزشی بود. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. نتایج نشان داد که در بخش روانی به ترتیب الویت والدین به دریافت خدمات مشاوره ای آنلاین به دلیل شرایط ویژه فرزندشان؛ به دریافت مشاوره درباره نحوه ارتباط مؤثر با دیگر فرزندان؛ به دریافت کمک و حمایت همسر در مراقبت از فرزندان و به دریافت مشاور های خاص برای افزایش روحیه در دوران قرنطینه خانگی نیاز دارند و در بخش آموزشی به کسب اطلاعات صحیح از سوی متخصصان در مورد آینده آموزشی فرزندشان؛ به پیگیری ها و انجام اقدامات آموزشی به موقع در مورد مباحث تحصیلی فرزندشان توسط معلمان و به دریافت آموزش های لازم جهت استفاده صحیح از فضای مجازی جهت بهره مندی مناسب از آموزش های مربوط به فرزندشان در دوران قرنطینه نیاز دارند. پیشنهاد می شود با توجه به این نیازهای روانی و آموزشی والدین در دوران قرنطینه خانگی، برنامه های آموزشی خانواده محور توسط متخصصان طراحی و اجرا شود.