بیتا نصراللهی

رشد اجتماعی بعنوان بخش مهمی از فرآیند تحول اثرات مثبت و منفی بسیاری بر سلامت روان کودکان دارد. مطالعه حاضر با هدف شناسایی اثرات همدلی در رشد اجتماعی کودکان پیش دبستانی با تأکید بر نقش میانجی کفایت اجتماعی انجام شد. روش کار: طرح مطالعه حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کودکان پیش دبستانی شهر تهران سال 1398 بود که تعداد 370 کودک به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها از مقیاس رشد اجتماعی واینلند (1953)، پرسشنامه همدلی بریانت (1982) و پرسشنامه کفایت اجتماعی بلینی (2007) که از اعتبار و پایایی قابل قبولی برخوردارند استفاده شده، به منظور تجزیه و تحلیل داده ها مدل یابی معادلات ساختاری به کار گرفته شد. یافته ها: همدلی بر رشد اجتماعی و کفایت اجتماعی کودکان پیش دبستانی تأثیر مستقیم (β=0.24; p <0.001). و بر رشد اجتماعی کودکان با نقش میانجی کفایت اجتماعی تأثیر غیرمستقیم (β=0.12; p <0.02). همچنین کفایت اجتماعی نیز با رشد اجتماعی آن ها اثر مستقیم (β=0.43; p <0.001) و شاخص های برازندگی مدل نشان داد که مدل از برازش مناسبی برخوردار می باشد. نتیجه گیری متغیرهای همدلی و کفایت اجتماعی در رشد اجتماعی کودکان پیش دبستانی موثر بوده، می تواند در قالب مهارت های پایه ای در آموزش رسمی و مهارت های فرزندپروری به منظور پیشگیری و درمان مشکلات بین فردی به کار گرفت.

زمینه: حوادث طبیعی مانند سیل، یکی از تجارب مستقیم حوادث آسیب زا است که می تواند زمینه ساز اختلالات روانشناختی بوده و مستلزم اجرای مداخلات روانشناختی می باشد. از این رو، مسأله پژوهش حاضر تعیین و مقایسه مداخلات اثربخش در زمینه کاهش علایم اختلال استرس پس از سانحه است. هدف: مقایسۀ اثر بخشی درمان شناختی رفتاری با هیپنوتراپی و حساسیت زدایی از طریق حرکات چشم و پردازش مجدد بر کاهش علایم اختلال استرس پس از سانحه زنان سیل زده بود. روش: پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون چهار گروهی بود. جامعۀ آماری، شامل کلیه زنان میانسال سیل زده شهر پل دختر استان لرستان در سال 1398بود. 100 نفر به روش نمونه گیری تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند و در گروه های آزمایش (3 گروه 20 نفره) و کنترل (یک گروه 20 نفره) به تصادف گمارش شدند. ابزار پژوهش عبارتند از: جلسات مداخلاتی حساسیت زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد ( EMDR ) شاپیرو (2001)، جلسات مداخله ای هیپنوتراپی شناختی (علاءالدین، ترجمه ارقبایی و همکاران، 1394) و مقتدر، حسن زاده، میرزاییان و دوستی (1395)، طرح درمان شناختی - رفتاری اهلرز و کلارک (2000) و اهلرز و همکاران (2005) و مقیاس خودسنجی تأثیر رویداد ( IES-R ) هوروویتز و همکاران (1987). تحلیل داده ها با روش تحلیل کواریانس و آزمون تعقیبی بن فرونی انجام شد. یافته ها: سه روش مداخلاتی شناختی رفتاری، هیپنوتراپی شناختی و EMDR بر کاهش اختلال استرس پس از سانحه تأثیر معنادار داشتند (0/01 p< ). درمان شناختی - رفتاری تأثیر بیشتری نسبت به EMDR بر کاهش اختلال استرس پس از سانحه داشت (0/01 p< ). نتیجه گیری: می توان برای کاهش استرس پس از سانحه از درمان شناختی - رفتاری بهره برد.

در این مطالعه، به بررسی تأثیر آموزش ذهن آگاهی بر کاهش تعلل ورزی، و استرس تحصیلی دانش آموزان دختر پایه هشتم منطقه 1 تهران پرداخته شده است. طرح پژوهش حاضر به صورت آزمایشی بود که با بهره گیری از یک طرح آزمایشی پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه انجام شد. با استفاده از یک غربالگری اولیه، 120 دانش آموز پایه هشتم از طریق پرسشنامه های اهمال کاری تاکمن، و استرس تحصیلی زاژاکووا و همکاران، ارزیابی شدند. از این تعداد، 48 دانش آموز که بر اساس اکتساب نمرات بالا دارای تعلل ورزی بالا در نظر گرفته شدند، به طور تصادفی در گروه های آزمایش و گواه 1، و 44 دانش آموز که نمره استرس بالا به دست آورده بودند، به طور تصادفی در گروه های آزمایش و گواه 2 جایگزین شدند. گروه های آزمایشی طی 8 جلسه تحت تأثیر آموزش ذهن آگاهی قرار گرفتند. درحالی که، در این مدت، گروه های گواه این آموزش ها را دریافت نکردند. هر دو گروه تعلل ورزی بالا، در پیش آزمون، و پس آزمون با استفاده از پرسشنامه تاکمن، و گروه های استرس بالا نیز در پیش آزمون و پس آزمون با استفاده از پرسشنامه زاژاکووا و همکاران مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج، با استفاده از آزمون تحلیل واریانس ترکیبی ساده تحلیل شد. یافته ها، بیانگر وجود تفاوت معنادار (05/0 p<) میان گروه های آزمایش و گواه 1 در میزان تعلل ورزی تحصیلی دانش آموزان در سطح پیش آزمون و پس آزمون بود. همچنین، آموزش ذهن آگاهی نمرات استرس تحصیلی را به طور معنی داری در گروه آزمایشی استرس بالا کاهش داد.

اختلال شخصیت خودشیفته به عنوان اختلالی جذاب در روان شناسی همواره برای پژوهشگران سوالات زیادی را ایجاد کرده است. سبک های دلبستگی و طرحواره های ناسازگار اولیه از جمله متغیرهایی هستند که می توانند به نوعی در بروز این اختلال نقش داشته باشند. این پژوهش با هدف بررسی رابطه سبک های دلبستگی و طرحواره های ناسازگار اولیه در بروز ویژگی های شخصیت خودشیفته در دانشجویان پزشکی دانشگاه های شهر تهران انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر تمامی دانشجویان پزشکی دانشگاه های شهر تهران مشغول به تحصیل هستند بودند که تعداد 278 پرسشنامه ی سبک های دلبستگی (هازن و شیور)، طرحواره ها (یانگ) و پرسشنامه ی بروز ویژگی های شخصیت خودشیفته (آمز) به شیوه در دسترس توزیع و جمع آوری گردید. داده ها با استفاده از SPSS با روش های آماری همبستگی و رگرسیون چندگانه مورد تحلیل قرار گرفتند. بر طبق نتایج سبک های دلبستگی ناایمن و دوسوگرا با بروز ویژگی های شخصیت خودشیفته رابطه مثبت معنادار داشتند و سبک دلبستگی ایمن با بروز ویژگی های شخصیت خودشیفته رابطه منفی معنادار داشت. همچنین بین کلیه مولفه های طرحواره های ناسازگار اولیه به جز طرحواره اطاعت رابطه مثبت معناداری وجود داشت. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که سبک های دلبستگی 12 درصد و طرحواره های ناسازگار اولیه 22 درصد از تغییرات متغیر ملاک یعنی بروز ویژگی های شخصیت خودشیفته را تبیین کردند. طبق یافته های پژوهش برای شناسایی هر چه بهتر اختلال شخصیت خودشیفته و جلوگیری از بروز آن باید برنامه های مناسبی توسط روان شناسان و مسئولین مربوطه تدوین شود.

هدف: هدف پژوهش تعیین طرحواره معیارهای سرسختانه/عیب جویی افراطی بر اساس باورهای غیرمنطقی والدین و الگوهای ارتباطی والد-فرزند در دختران نوجوان بود. روش: روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری شامل دانش آموزان دختر دوره متوسطه دوم و والدین آن ها در شهر تهران در سال 1395 به تعداد ۴۹۴۲۱ نفر بود. از میان آن ها به روش نمونه برداری در دسترس بر اساس فرمول پیشنهادی ون وورهیس و مورگان (2007) و با در نظر گرفتن احتمال ریزش نمونه ۲90 نفر از دبیرستان دخترانه شهید دستغیب از منطقه سیزده، دبیرستان دخترانه آیین اسلام از منطقه پانزده و هنرستان دخترانه آزادگان از منطقه یک انتخاب شد. ابزار پژوهش پرسشنامه الگوهای ارتباطی والد-فرزند باقری (1392) و نسخه کوتاه پرسشنامه طرحواره یانگ 1988 بود که توسط دانش آموزان و پرسشنامه باورهای غیرمنطقی جونز (1968) بود که توسط هر دو والد تکمیل شد. پس از حذف 63 پرسشنامه مخدوش و 8 داده پرت، داده های گرد آوری شده با استفاده از روش رگرسیون چندمتغیری سلسله مراتبی تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که از بین مؤلفه های الگوی ارتباطی پدر-فرزند متغیرهای رسمیت (1۷1/0 =β)، ارزش مشروط (151/0 =β)، و درهم تنیدگی (۳۱۲/0 =β)، و از بین مؤلفه های الگوی ارتباطی مادر-فرزند متغیرهای انعطاف ناپذیری (1۸1/0 =β)، محدودیت (15۵/0 =β)، و باورهای غیرمنطقی مادر (۱۹۶/0 =β)، به صورت مثبت طرحواره ناسازگار عیب جویی افراطی/معیارهای سرسختانه را در دختران نوجوان پیش بینی می کند (001/0=P). نتیجه گیری: لازم است که با آموزش والدین و ایجاد شناخت در آن ها در مورد عواملی که طرحواره ناسازگار عیب جویی افراطی/معیارهای سرسختانه را در نوجوانان شکل می دهند؛ مانع از بروز آسیب هایی ناشی از الگوهای ارتباطی ناسازگار والدین و باورهای غیرمنطقی آن ها در بسیاری از حوزه های زندگی نوجوانان شد.

زمینه: گرایش به اجتناب از هیجان های منفی، ممکن است در هر فرآیند درمان روانشناختی بروز پیدا کند. در این زمینه رابرت لیهی با ارائه مدل طرحواره های هیجانی این موضوع را بررسی کرده است. او معتقد است هیجان نوعی اطلاعات بشمار می رود. هیجان ها در اثر پردازش موازی اطلاعات گوناگون بوجود می آیند و اغلب آنها خارج از حوزه هوشیاری رخ می دهد، در این زمینه رابرت لیهی با ارائه یک مدل درمانی بر اساس طرحواره های هیجانی سعی کرده براین نقیصه فائق آید. مسئله پژوهش حاضر این است که آیا طرحواره های هیجانی بیماران مبتلا به وسواس اجبار، افسردگی اساسی و افراد عادی، چه تفاوتی با یکدیگر دارند. هدف: پژوهش با هدف مقایسه طرحواره های هیجانی در بیماران مبتلا به اختلال وسواس- اجبار، افسردگی اساسی و عادی انجام گرفت. روش: روش تحقیق حاضر توصیفی از نوع زمینه یابی بود. جامعه آماری تحقیق را تمامی افراد که دارای افسردگی، اختلال وسواس - اجبار و همچنین افراد عادی، تشکیل دادند که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس تعداد 90 نفر (30 نفر دارای اختلال وسواس - اجبار، 30 نفر دارای اختلال افسردگی و 30 نفر از افراد عادی) به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. در پژوهش حاضر از پرسشنامه طرحواره های هیجانی لیهی LESS (لیهی 2002) و مصاحبه ساختاریافته استفاده شد. مدل آماری مورد استفاده تحلیل واریانس یک طرفه و تحلیل واریانس چندمتغیری بود. یافته ها: یافته ها نشان داد که «نشخوار ذهنی»، «غیرقابل کنترل بودن» و «ارزش های والاتر» در سطح 0.01 = α معنی دار و در افراد دارای اختلال وسواسی - اجباری بالا بوده است. همچنین، «گناه» و «سرزنش» نیز در سطح 0.01 = α معنی دار و در افراد افسرده بالاتر از افراد دارای اختلال وسواسی - اجباری و عادی مشاهده شده است. نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت در این مشاهدات افراد دارای اختلال وسواس - اجبار از طرحواره های هیجانی بیشتری برخوردار بودند .