محمدپارسا عزیزی

زمینه و هدف: اختلال نارسایی توجه_ فزون کنشی یکی از اختلالات شایع روان شناختی است که مشکلات زیادی در روابط بین فردی ایجاد می کند هدف از پژوهش حاضر ، نقش مشکلات رفتاری درون نمود و برون نمود در کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه_ فزون کنشی در پیش بینی پریشانی روانی با واسطه گری سبک های والدگری و تعدیل گری دلبستگی ایمن بود. روش: روش پژوهش حاضر توصیفی _ همبستگی از نوع معادلات ساختاری و تحلیل مسیر بود. جامعه آماری شامل تمامی والدین کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه_ فزون کنشی مراجعه کننده به مراکز خدمات روان شناسی منطقه یک شهر تهران در سال 1402 بودند. تعداد 276 نفر از جامعه مذکور به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش، مقیاس تجدید نظرشده دلبستگی بزرگسالان (کولینز و رید،1990)، سیاهه مشکلات رفتاری کودکان (فرم والدین) (آخنباخ، 1991)، پرسشنامه سبک های والدگری (بامریند، 1971)، و فهرست نشانه ای هاپکینز (دروگاتیس و همکاران، 1974) بود. داده ها با روش الگوی معادلات ساختاری و نرم افزار SPSS27 و SmartPLS4 تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد پریشانی روانی با نقش میانجی والدگری سهل گیرانه بر روی مشکلات رفتاری برون نمود (004/0p=، 062/0 B=) و مشکلات رفتاری درون نمود (008/0p=، 054/0 B=) مثبت و معنا دار بود. نتیجه گیری: براساس نتایج به دست آمده، با افزایش دلبستگی ایمن، کاهش پریشانی روانی، و سبک والدگری سهل گیرانه و مستبدانه، می توان رفتارهای مشکلات رفتاری درون نمود و برون نمود را کاهش داد و پریشانی روانی بالاتر، ببه افزایش سبک های والدگری سازش نایافته و رفتارهای مشکل ساز منجر می شود.

هدف: هدف این پژوهش، پیش بینی بهزیستی روانشناختی مادران دارای کودک اوتیسم بر اساس خودمهارگری و خودشناسی انسجامی بود. روش شناسی: این پژوهش از نوع توصیفی-پیمایشی و با هدف کاربردی انجام شد. جامعه آماری شامل 100 نفر از مادران کودکان اوتیسم شهر تهران بود که با روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد بهزیستی روانشناختی ریف (2002)، خودشناسی انسجامی قربانی و همکاران (2008) و خودمهارگری تانجنی و همکاران (2004) استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های همبستگی و رگرسیون چندگانه انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد بین بهزیستی روانشناختی، خودمهارگری و خودشناسی انسجامی در مادران دارای کودک اوتیسم ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. مدل رگرسیونی پژوهش تأیید شد و ضریب تعیین تعدیل شده 0.864 به دست آمد که بیانگر آن است که 86.4 درصد تغییرات بهزیستی روانشناختی توسط این دو متغیر پیش بینی می شود. همچنین، تاثیر خودمهارگری بر بهزیستی روانشناختی نسبت به خودشناسی انسجامی قوی تر بود. نتیجه گیری: یافته های پژوهش اهمیت نقش خودمهارگری و خودشناسی انسجامی را در ارتقای بهزیستی روانشناختی مادران کودکان دارای اوتیسم نشان می دهد. برنامه های مداخله ای با هدف تقویت این ویژگی ها می توانند به بهبود کیفیت زندگی این مادران کمک کنند.

مقدمه: نقص تنظیم هیجانات در کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم تأثیر زیادی بر تعاملات آن ها دارد. هدف: هدف پژوهش حاضر تدوین برنامه توانبخشی مبتنی بر ویبرواکوستیک و واقعیت مجازی و بررسی اثربخشی آن بر نیمرخ هیجانی کودکان مبتلا به اوتیسم بود. روش: روش پژوهش، از نوع تک آزمودنی A-B-A بود. جامعه آماری شامل همه کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم در کلینیک توانبخشی ذهن آرا شهر تهران، در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ بود که ۵ نفر با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابتدا برنامه تلفیقی طی ۱۰ جلسه ۳۰ دقیقه ای، بر روی ۲ آزمودنی که به صورت تصادفی از میان نمونه انتخاب شده بودند، اجرا و پس از مشخص شدن اعتبار برنامه، ۳ آزمودنی دیگر وارد پژوهش شدند. در این پژوهش از پرسشنامه نیمرخ حسی ۲ (۲۰۱۴) استفاده شد. در مرحله خط پایه، پایان هر جلسه مداخله و پیگیری ۱ ماهه پرسشنامه ها تکمیل شد. جهت تحلیل داده ها از تحلیل دیداری، درصد بهبودی، درصد داده های همپوش و غیر همپوش استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد با توجه به اندازه اثر بدست آمده، مداخله به ترتیب با ۹۰%، ۸۰%، ۸۰%، ۱۰۰% و ۹۰% اطمینان بر روی تعدیل نیمرخ هیجانی آزمودنی های شماره ۱ تا ۵ مؤثر بوده است. همچنین براساس نتایج بدست آمده، درصد بهبودی ناشی از ارائه مداخلات در آزمودنی های ۱ تا ۵ به ترتیب ۲۰/۰۸%، ۲۸/۷۵%، ۲۸/۲۴%، ۲۷/۲۴% و ۲۱/۰۲% بوده است. نتیجه گیری: براساس یافته ها برنامه توانبخشی تلفیقی بر بهبود نیمرخ هیجانی کودکان اتیستیک مؤثر بود؛ لذا این رویکرد را می توان به عنوان مداخله ای مناسب برای این افراد معرفی نمود.

زمینه و هدف: برای مقابله با مشکلات ناشی از اخت الل نارسایی توجه/بیش فعالی از جمله اضطراب و تنظیم هیجانی، گاهی نیاز به اصالح روش والدگری است. بنابراین هدف از پژوهش حاضر، شناسایی اثر برنامه والدگری مثبت بر میزان اضطراب و تنظیم هیجانی کودکان با اخت الل نارسایی توجه/بیش فعالی بود. روش: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی است و در آن از طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر عبارت بود از تمامی پسران با اخت الل نارسایی توجه/بیش فعالی که هم زمان دچار مشکلات اضطرابی و تنظیم هیجانی بودند و در سال تحصیلی 1399 - 1398 در دبستان های شهرکرد مشغول به تحصیل بودند. نمونه این پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای، شامل 30 نفر از مادران کودکان با اخت الل نارسایی توجه/بیش فعالی بود، که فرزندانشان هم زمان دچار اضطراب و عدم تنظیم هیجانی بودند. در این پژوهش برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های علائم مرضی کودکان ) CSI-4 (، مقیاس اضطراب کودکان اسپنس ) SCAS ( و سیاهه تنظیم هیجانی شیلدز و سیچتی ) ERC ( استفاده شد. افراد در گروه آزمایشی 8 جلسه یک ساعته )هفته ای یک جلسه( آموزش والدگری مثبت دریافت کردند و گروه گواه هیچ آموزشی را دریافت نکرد. یافته های به دست آمده با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که آموزش برنامه والدگری مثبت بر میزان اضطراب و عدم تنظیم هیجانی در کودکان با اخت الل نارسایی توجه/بیش فعالی اثر معنادار داشته ) 05 / p>0 ( و باعث کاهش این مشکلات شده است. یافته ها: نتایج داده های پژوهش نشان داد که آموزش برنامه والدگری مثبت به مادران بر کاهش اضطراب ) کل(، اضطراب جدایی، اضطراب اجتماعی، اضطراب فرا گیر، اضطراب جسمانی و اضطراب وسواسی در کودکان با اختالل نارسایی توجه/بیش فعالی مؤثر است ) 05 / p>0 (. هم چنین نتایج پژوهش بیانگر آن بود که آموزش برنامه والدگری مثبت به مادران بر افزایش تنظیم هیجانی ) کل(، افزایش تنظیم هیجانی انطباقی و کاهش بی ثباتی/منفی گرایی در کودکان با اخت الل نارسایی توجه/بیش فعالی اثربخش بود ) 05 / .)p> نتیجه گیری: براساس داده های به دست آمده می توان گفت آموزش برنامه والدگری مثبت به مادران در بهبود میزان اضطراب و بهبود تنظیم هیجانی در کودکان با اخت الل نارسایی توجه/بیش فعالی مؤثر بود.

با توجه به اینکه کودکان نارساخوان بیش از کودکانی که خواننده های متوسط یا بالاتر از متوسط اند، در روان خوانی و درک مطلب مشکل دارند، لذا هدف از این پژوهش تاثیر برنامه آموزش ادراک دیداری- شنیداری بر مهارت روان خوانی و درک مطلب دانش آموزان نارساخوان بود. در این پژوهش کاربردی از طرح پژوهش، تک آزمودنی و از نوع طرح چند خط پایه ای با آزمودنی های مختلف استفاده شد. جامعه آماری مورد بررسی در این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان با اختلال خواندن در پایه دوم ابتدایی که در سال تحصیلی 99-1398 به مرکز اختلالات یادگیری سلامت شهرستان تنکابن مراجعه نمودند بود. نمونه شامل سه نفر دانش آموز با اختلال خواندن است که به شیوه در دسترس  انتخاب شدند که در مدارس مختلف مشغول تحصیل بودند. ابتدا آزمون وکسلر کودکان WISC-IV، آزمون خواندن و نارساخوانی (نما) و آزمون محقق ساخته درک مطلب تکمیل شد. برگزاری جلسات توسط پژوهشگر انجام شد، پس از اتمام جلسه پانزدهم، و 1 ماه پس از آن (به منظور بررسی پایداری اثر بخشی برنامه آموزشی) پرسشنامه ها مجدداً توسط کودکان هر دو گروه تکمیل شد. نتایج پژوهش نشان داد که آموزش ادراک دیداری- شنیداری مهارت روان خوانی و درک مطلب را در همه آزمودنی ها ارتقا داده است. بنابراین به نظر می رسد که برنامه آموزش ادراک دیداری شنیداری روش مداخله مناسبی برای بهبود روان خوانی و درک مطلب است ، بنابراین  می توان در کنار سایر برنامه های مداخله ای و درمانی اثر بخش از این برنامه  را برای ارتقاء سلامت دانش آموزان نارساخوان استفاده نمود.

هدف: اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی(ADHD)، اختلالی عصبی- تحولی است که چگونگی مدیریت آن برای اطرافیان چالش برانگیز است. برخی از ویژگی های رفتاری بیماران باعث می شود که آنها به جای مختل کننده، سازگار باشند. هدف: بررسی ویژگی های روانشناختی اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی با رویکرد مثبت به توانایی های این افراد است. روش: با جستجوگر گوگل کلید واژه های فارسی و انگلیسی ویژگی های مثبت در افراد ADHD در پایگاه های اطلاعاتی داخلی Iranmedex ، Irandoc ، Magiran ،SID و پایگاه های خارجیPubMed, Springer, ProQuest, Scopus ,Elsevier MEDLINE, , Cochrane جمع آوری و به صورت مروری نظام دار بررسی شد. یافته ها: در کل ۱۰۳ مقاله منتشرشده انگلیسی و فارسی با موضوع رویکرد مثبت به ویژگی های روان شناختی در اختلال نارسایی توجه و بیش فعالی بین سال های ۱۹۹۲ تا ۲۰۲۰ به دست آمد که از این تعداد۳۶ مقاله معیار ورود به بررسی را داشتند. این پژوهش نشان داد که خلاقیت، بیش تمرکزی و کارآفرینی از ویژگی های مثبت تأیید شده در افراد دارای اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی است. نتیجه گیری: بسیاری از پژوهشگران با بررسی علایم اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی معتقدند که توانمندی هایی در این افراد است که به عنوان مزیت و مهارت بوده و می تواند راهبردی برای جبران کمبودها در افراد مبتلا به این اختلال باشد.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی پیش بینی مشکلات رفتاری کودکان با کاشت حلزون بر اساس توانایی زبان با نقش واسط ه ای گفتار با خود و خودتنظیمی است ( روبیو، مدینا، و گریسا، ۲۰۱۴ ) . روش: در این مطالعه همبستگی، 114 کودک کاشت حلزون شده با دامنه سنی 7-3 سال که حداقل یک سال از جراحی کاشت حلزون آن گذشته است بصورت روش در دسترس انتخاب شدند. آزمون توانایی زبان (حسن زاده و مینایی، 1380)، مشاهده ساختارمند خودتنظیمی ( پونیتز و همکاران، 2008) بر روی کودک و مقیاس گفتار با خود (امرایی، 1394) و پرسشنامه مشکلات رفتاری کودکان پیش دبستانی (شهیم و یوسفی، 1378) بروی مادران آنها اجرا شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل مسیر استفاده شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که توانایی زبان (60/0= b ، 01/0> P ) 36/0 واریانس گفتار با خود را پیش بینی می کنند. همچنین توانایی زبان (45/0-= b ، 01/0> P ) و گفتار با خود (28/0= b ، 01/0> P ) توانایی پیش بینی 43/0 از پراکندگی خودتنظیمی را دارند و توانایی زبان (23/0-= b ، 01/0> P )، با میانجی گری گفتار با خود (33/0-= b ، 01/0> P ) و خود تنظیمی رفتاری(29/0-= b ، 01/0> P ) 43 درصد واریانس مشکلات رفتاری را تبین می کنند. نتیجه گیری: پژوهش حاکی از پیش بینی مشکلات رفتاری کودکان با کاشت حلزون بر اساس توانایی زبان و با نقش واسطه ای گفتار با خود و خودتنظیمی رفتاری است، که می تواند در راستای کاهش مشکلات رفتاری در برنامه های پیشگیری و توانبخشی مورد توجه قرار گیرند.