حامد حاجی حیدری

آنتونی گیدنز، از جمله چهره های معیار جامعه شناسی، صاحب طیف وسیعی از افکار نوبه نو شونده است. از این رو، به آثار او در ردیف منابع کلاسیک های جامعه شناسی توجه می شود؛ با این تفاوت که او همچنان مشغول افزودن به منظومه فکری خویش است. این مقاله، می کوشد برداشت های آنتونی گیدنز در مورد سنت را در پیکر وسیع تر افکار او و خصوصاً نظریه ساختاربندی او تلفیق کند و در نهایت به الگوهای نظری جدیدی برای توضیح موضوع سنت دست یابد، که برای کاوش های تجربی در موضوع سنت و نسبت آن با مدرنیت، کاربست های تازه ای می یابد. برای بررسی نظریه بازاندیشی، و فهم آن در چهارچوب مواضع اخیرترآنتونی گیدنز، موضع عمومی وی نسبت به واقعیت اجتماعی، و سپس، موقعیت یابی مفهوم بازاندیشی در متن این موضع عمومی، تعیین کننده خواهد بود. از این رو، سه گام در دستور کار این کاوش قرار دارد: یکی تصور گیدنز از جامعه شناسی؛ دیگری، نظریه ساختاربندی او که مهم ترین موضع گیری وی در نظریه اجتماعی دانسته می شود؛ سپس، تصور گیدنز از سنت و مدرنیت که در دیدگاه او مشعر به تقسیم تاریخ بشری به دو دوران کاملا منقطع از هم است و گیدنز، از این جدایی، تحت عنوان انقطاع خاص یا رشته ای از انقطاع ها یاد می کند. برای تحقق این سه گام، ابتدا به کمک بررسی اندیشة گیدنز، الگویی از فرآیند مدرنیت به دست می آوریم، سپس مجموعه عوامل مرتبط با بازاندیشی را در الگوی دومی جمع بندی می کنیم، و از درون آن، مفاهیم مورد نیاز برای کنکاش در سنت را استخراج می کنیم.

مباحثات جامعه شناختی در مورد جهانی شدن از جایگاه دین در عصر جهانی غفلت می کنند. این غفلت با توجه به نقش خلاق ادیان جهان در شکل دادن به فرایندهای مدرن شدن و جهانی شدن دشواری آفرین است. این مقاله، جهانی شدن را مرحله ی خاصی از فرایند کلی مدرنیت می بیند و دین را بر مبنای چهار پارادوکس در نظر می گیرد. پارادوکس اول گویای آن است که بر خلاف فهم متداول، بنیاد گرایی شکلی از مدرن شدن است. با وجود اینکه ممکن است بنیادگرایی دینی واکنشی به التقاط به وجود آمده توسط جهانی شدن باشد، اما واکنشی سنتی نیست. پارادوکس..

طی این گفتار ، در دفاع از دو مدعا استدلال خواهم کرد . نخست ، تاکید خواهم نمود که رویکرد توانمندی گرای آمارتیا سن به فلسفه اخلاق اجتماعی و توسعه بین الملل مستلزم آن است که مردم سالاری را عبارت از شور و مشورت ، همچنین مساوات ( fair ) و انتخابات آزاد بدانیم. به ویژه بر آنم که مفروضات تجویزی سن ( به ویژه آنجا که مفاهیم کردار ، توانمندی و عملکردها را درک می کند و آنها را به کار می برد ) این امکان را برای وی فراهم می آورد که اهمیت چند بعدی مردم سالاری را دریابد . بر این اساس ، شور و مشورت مردم سالارانه و تصمیم گیری مردم سالارانه نه تنها مطلوب ، بلکه بر اساس دیدگاه تجویزی او ضروری است ...

چگونگی رابطة عاملیت و ساختار، معضل اساسی علوم اجتماعی است. نظریة ساخت یابی با هدف پایان دادن به امپراطوری نظریه های هرمنوتیکی از یک سو و ساختارگرایی و کارکردگرایی از سوی دیگر، در نظر دارد تبیینی کفایتمندتر در این زمینه ارائه دهد. در راستای هدف بومی سازی علوم انسانی و با توجه به محوریت مبانی معرفتی در نظریه های اجتماعی، این پژوهش با روش تحلیلی اسنادی در پی روش شناسی نظریة مزبور از منظر حکمت اسلامی است. پژوهش حاضر به این نتیجه رهنمون می شود که اگر چه نظریة ساخت یابی، علوم اجتماعی را از چنگال افراط و تفریط گرایی کل گرایی روش شناختی و فردگرایی روش شناختی در باب رابطة عاملیت و ساختار نجات می دهد، به دلیل عدم اتخاذ موضع واقع بیانه دربارة هستی، انسان و معرفت نمی تواند راه حل اساسی به شمار آید.

عموما اخلاق کاربردی با تمرکز ویژه ای که بر مباحث مربوط به کاربرد معطوف می دارد، از علم اخلاق متمایز می شود. به این ترتیب، اخلاق کاربردی شامل اخلاق پزشکی، اخلاق زیست- محیطی و ارزیابی تضمنات اجتماعی تغییرات علمی و تکنولوژیک و همچنین موضوع سیاستگذاری در حوزه هایی مانند بهداشت، کار و شغل یا روزنامه نگاری می شود. اخلاق کاربردی به قواعد حرفه ای و مسئولیت ها در این حوزه ها می پردازد. مباحثی که در این قلمرو بررسی می شوند، نوعا عبارت از سقط جنین، آسان مرگی پزشکان به خودکشی بیمارانی که مرگشان نزدیک است، روابط شخصی، نحوه رفتار