حمید عرفانیان خانزاده

یکی از مسائلی که امروزه ممکن است سازمان ها با آن درگیر باشند استفاده از ترفندهای نادرست ناشی از رفتارهای بد سیاسی، انگیزه-های پلید، خودخواهی ها، عقده های کودکانه و ... می باشد که باعث اتلاف انرژی سازمان و کارکنان برای حل اینگونه رفتارها می شود. یکی از این ترفندها که باعث آزار و اذیت روحی در محیط سازمان می شود غوغاسالاری نام دارد. این بیماری پنهان سازمانی، پیامدهای منفی بسیاری برای سازمان ها دارد. اما چگونه می توان این معضل سازمانی را شناسایی کرد و از روی کدام نشانه ها می توان به وجود آن در یک سازمان پی برد؟ متاسفانه با وجود اهمیت این موضوع تاکنون شاخصه های غوغاسالاری شناسایی نشده و کمتر مقاله ای به این مهم پرداخته است و بیشتر پژوهش های پیشین درخصوص معرفی مفهوم، عوامل موثر و پیامدهای این معضل سازمانی بوده است. لذا این پژوهش، به دنبال شناسایی مؤلفه های غوغاسالاری سازمانی می باشد. این پژوهش از نظر هدف توسعه ای است و از لحاظ ماهیت و روش اجرا، در زمره پژوهش های آمیخته (کیفی-کمی) قرار دارد. در بخش کیفی، پس از مطالعه حدود 70 مقاله مرتبط، پنل پژوهش 9 نفره ای شکل گرفت، به کمک پشتوانه ادبیات و پیشینه تحقیق و روش دلفی، ضمن شناسایی مؤلفه های غوغاسالاری، الگوی مفهومی غوغاسالاری در سه بعد روابط بین فردی و اجتماعی با 4 مولفه، موقعیت حرفه ای و شغلی با 6 مولفه و زندگی شخصی (شهرت و خوشنامی) با 3 مولفه طراحی گردید. در ادامه جهت سنجش این الگو و مولفه ها، پرسشنامه ای طراحی و در بخش کمی، این پرسشنامه در سازمان گمرکات خراسان رضوی مورد ارزیابی قرار گرفت.

سکوت سازمانی از عوامل مؤثر و البته مانعی بزرگ در مسیر بروز و ظهور آرا و ایده های تازه کارکنان برای سازمان محسوب می شود. آنچه امروزه سازمان ها بدان بها می دهند استفاده بهینه از دیدگاه های کارکنان است؛ زیرا کارکنان با درک شکایات مشتریان، قادر خواهند بود راه حل های مناسبی مطرح کنند تا مدیران، با تحلیل هزینه منفعت این نظرها را عملیاتی کنند؛ اما چگونه می توان سکوت سازمانی را تشخیص و چه شاخصه ها و مؤلفه هایی را علامت ظهور آن دانست؟ اگرچه مقالات متعددی در این زمینه تدوین، ولی کماکان در خصوص ویژگی ها و نحوه اندازه گیری آن ابهاماتی وجود دارد؛ بنابراین پژوهش حاضر مؤلفه های سکوت سازمانی و عوامل مؤثر بر آن را شناسایی کرده است. از نظر هدف، پژوهش توسعه ای است و از لحاظ ماهیت و روش اجرا، در زمره پژوهش های آمیخته (کیفی کمّی) قرار دارد. پس از تحلیل ادبیات موجود در زمینه سکوت سازمانی، پنل پژوهش با 10 نفر از استادان مدیریت رفتار شکل گرفت و تملق و چاپلوسی، بله قربان گویی، بی تفاوتی نسبت به وظایف محوله، کاهش تمایل به شرکت در فعالیت های غیر اجباری و غیر رسمی در سازمان، احساس نااُمیدی و بی حوصلگی، نق زدن های دائمی و گله مند بودن از شرایط به عنوان مؤلفه های سکوت سازمانی شناسایی گردید. درنهایت، به پشتوانه ادبیات و پیشینه تحقیق و نظر خبرگان 6 عامل تعهد سازمانی پایین، سبک رهبری آمرانه و پدرمآبانه، فرهنگ سازمانی سرکوب کننده، ویژگی های شخصیتی محافظه کارانه مدیران، ساختارسازمانی بلند، قوانین و رویه های بوروکراتیک به عنوان مهم ترین عوامل مؤثر بر سکوت سازمانی احصاء گردید که بر همین اساس مدلی با رویکرد سیستمی طراحی شد. همچنین جهت سنجش مؤلفه های سکوت سازمانی پرسشنامه ای محقق ساخته طراحی و اعتبارسنجی گردید.

هدف آموزش ارتقای دانش، مهارت و تغییر نگرش است از این رو این پژوهش در جهت ارزشیابی و سنجش اثربخشی دوره های آموزشی تخصصی لکوموتیورانان جمهوری اسلامی ایران ناحیه خراسان رضوی براساس الگوی ۴سطحی کرک پاتریک انجام شده است. این پژوهش از حیث هدف کاربردی و ازنظر شیوه گردآوری اطلاعات، توصیفی ازنوع پیمایشی، روش طولی می باشد. در سطح اول:واکنشِ فراگیران نسبت به دوره ی آموزشی، در سطح دوم:میزان یادگیری فراگیران از دوره ی آموزشی، در سطح سوم:میزان تغییر رفتار فراگیران ازمنظر مدیران، درسطح چهارم: میزان تحقق اهداف از پیش تعیین شده ازمنظر مدیران بررسی شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه لکوموتیورانان شرکت کننده در دوره های برگزارشده 6 ماهه دوم سال 1395 به همراه مدیران و سرپرستان آنان به تعداد 260 نفر ازروش نمونه گیری تصادفی ساده باjوجه به جدول مورگان بین 152 نفر پرسشنامه توزیع شده است.این پژوهش نشان می دهد که سازمان چگونه میتواند از میزان اثربخشی دوره های خود آگاهی یابد، بطوریکه مشاهدات سطح اول این پژوهش، مبین واکنش مطلوب وبالاتر از حد متوسط را گزارش کرده است. در سطح دوم، میزان یادگیری فراگیران از دوره های آموزشی، در پیش آزمون از میانگین 7/94 به میانگین 17/23 در پس آزمون ارتقا یافته است. درسطح سوم میزان تغییررفتار فراگیران پس ازگذشت 6ماه ازاجرای دوره های آموزشی، 4/033 بوده است.در سطح چهارم میزان تحقق اهداف سازمانی از منظر مدیران 3/933 بوده است. طبق الگوی 4 سطحی کرک پاتریک، دوره های آموزشی، درتمامی سطوح، موفق و اثربخش ارزشیابی شده اند. همچنین این پژوهش نشان میدهد که تحقق اهداف آموزشی این سازمان، در سایه اجرای دوره های آموزشیِ اثربخش، واقع شده است.

یکی از وظایف مدیران و رهبران در هر سازمانی این است که با حفظ و ارتقای سطح خود کارآمدی و اعتمادبه نفس کارکنان، حیات سازمانی خود را استمرار بخشند. این مهم زمانی امکان پذیر خواهد بود که آن ها از عوامل اثرگذار و نیز عوامل تضعیف کننده آن مطلع باشند. یکی از مهم ترین این عوامل، رهبری اخلاقی است که مورد توجه اندیشمندان عرصه مدیریت و سازمان قرارگرفته است. در سازمان های آموزشی از جمله دانشگاه ها، رهبری اخلاقی و توجه به معنویت تأثیرات بسیاری بر نگرش و ادراک اعضای سازمان و ایجاد و حفظ اعتمادبه نفس و خودکارآمدی کارکنان دارد. هدف مطالعه حاضر نیز بررسی نقش واسط معنویت سازمانی در رابطه بین رهبری اخلاقی و خودکارآمدی کارکنان دانشگاه فردوسی مشهد است. روش پژوهش ماهیتی پیمایشی- کاربردی دارد و جهت جمع آوری داده ها از پرس شنامه استفاده شد و فرضیه ها با بهره گیری از روش مدل سازی معادلات ساختاری مورد آزمون قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد، بزرگ ترین ضریب هم بستگی مربوط به رابطه بین خودکارآمدی و معنویت سازمانی (۵۹۴/۰) و کوچک ترین ضریب مربوط به رابطه رهبری اخلاقی و معنویت سازمانی (۵۴۶/۰) است. همچنین، قوی ترین ضریب اثر مربوط به ضریب اثر رهبری اخلاقی و معنویت سازمانی (۶۷/۰) و ضعیف ترین ضریب به ضریب اثر رهبری اخلاقی بر خودکارآمدی (۳۱/۰) مربوط می شود که البته معنادار است. با توجه به تأیید اثر رهبری اخلاق مدار بر معنویت سازمانی و همچنین، اثر معنویت سازمانی بر خودکارآمدی می توان گفت معنویت سازمانی رابطه بین رهبری اخلاق مدار و خودکارآمدی (اثر غیرمستقیم ۳۵۵/۰) را میانجی گری می کند.

هدف اصلی این پژوهش شناسایی رابطه بین تسهیم دانش و قابلیت نوآوری سازمانی با نقش میانجی گر قابلیت یادگیری سازمانی در رابطه بین این دو متغیر است. جامعه آماری این پژوهش شامل کارکنان جهاد کشاورزی سه شهر از خراسان رضوی است. تعداد حداقل حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان برابر 107 نفر در نظر گرفته شده و برای نمونه گیری از روش طبقه ای متناسب استفاده شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش، پرسشنامه است که از مقالات چانگ و همکاران ، شنگ و چن ، و هایو و همکاران استخراج شده است. روایی صوری، روایی سازه و پایایی سازه پرسشنامه ها مورد تایید قرار گرفت. نتایج حاکی از آن هست که بین تسهیم دانش و قابلیت نوآوری سازمانی رابطه معنادار وجود دارد و قابلیت یادگیری سازمانی این رابطه را میانجی می کند. بنابراین، پیشنهاد می شود مدیران سازمانی برای ارتقا میزان قابلیت نوآوری سازمانی، برنامه هایی برای تسهیم دانش بین کارکنان تعریف نمایند تا به این صورت از میزان یادگیری بالای سازمان در جهت افزایش قابلیت نوآوری استفاده شود.