مدیریت دانش اسلامی

بررسی بسامد استفاده از اصطلاحات و واژه های کلیدی در حوزه های خاص دانشی به پژوهشگر کمک می کند که نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کرده و به رفع نقایص و کاستی های پژوهشی خود بپردازد. این کار سبب می شود تا اولاً حوزه های پرکاربرد شناسایی شوند و سپس از طریق مقایسه آن با حوزه های کم کاربرد، برای جبران و متناسب سازی مباحث و پژوهش های موردنیاز دیگر اقدام به موقع انجام شود. بررسی بسامدهای واژه ها و اصطلاحات نمایه ای کتاب های منتشرشده پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی، نشان می دهد که در حوزه امنیت، پژوهش های خوبی انجام شده است اما برخی موضوعات در حوزه بازدارندگی و نیز تهدید امنیت، مانند فعالیت های براندازی، محاربه، مهادنه و ارائه نظرات کارشناسی در خصوص مسایل مبتلابه نظام اسلامی در حوزه امنیت، هنوز جای کار دارد و شایسته است در این خصوص، ارزیابی لازم انجام شود و کار بیشتری صورت پذیرد. جامعه هدف در این تحقیق، آثار پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی در حوزه امنیت، بین سال های 1396 و 1400 است. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی واژگانی است. سؤال تحقیق این است که آیا در آثار پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی توازن لازم در حوزه مباحث امنیت شامل اقدامات تأمین کننده امنیت و اقدامات تهدید کننده امنیت وجود دارد یا خیر؟ یافته های تحقیق بیانگر آن است که برخی واژه های مرتبط دیگر با مباحث امنیتی مانند محاربه، براندازی، اغتشاشات و اقدامات تخریبی با استفاده از فضای مجازی از محورهایی است که جای آن در مباحث مرتبط با امنیت، خالی است.

قرآن، کتاب آسمانی پیامبر خاتم| می باشد که در همه زمینه های زندگی به خصوص اعتقادات، اخلاق و احکام به ما برنامه داده است. در این میان، قسم اعتقادات و احکام از عمده مباحث چالش برانگیز است و هر قسم زوایا و ابعاد گوناگون و متعددی دارند که می طلبد مسائل پیرامون آنها به درستی تبیین گردد. دانستن علم صرف و نحو در دانستن مقصود خداوند در قرآن کریم، کمک شایانی خواهد کرد. در این میان اعراب کلمه «ارجلکم» در آیه 6 سوره مائده؛ زمینه چالشی برای دو گروه شیعه و اهل سنت ایجاد کرده و هرکدام بر اساس خوانش خود از قرائت کلمه «ارجل» حکمی را صادر کردند. این تحقیق با روش تحلیلی، توصیفی و مقارنه ای نتایج به دست آمده را مورد تحلیل دقیق قرار داده و نتایج حاصله، خبر از قرائت این کلمه به سه شکل نصب، جر و رفع می باشد. شیعه معتقد است قرائت نصب و جر در هر دو صورت صحیح است، ولی در قرائت به صورت جر، اعراب آن محلا به لفظ رؤوسکم منصوب است؛ لذا ثابت کرد همان طور که سر را باید مسح کرد، پاها هم باید مسح شود. اما علمای اهل سنت معتقدند فرقی ندارد که ارجل مجرور یا منصوب باشد؛ در هر دو صورت عطف به وجوه و ایدی شده، لذا شستن پا واجب است. در خوانش سوم که قرائت رفعی است؛ این نظریه طرفداران بسیار کمی دارد و ارجل را مبتدا برای خبر محذوف می دانند

نوشتار حاضر نگرشی نقادانه به کتاب اصطلاح نامه فلسفه اسلامی است که با رعایت استانداردهای اصطلاح نامه نویسی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی قم تدوین شده است. با توجه به فقر مقالات در حوزه نقد و ارزیابی اصطلاح نامه های فارسی، این اقدام در راستای تقویت این حوزه با اولویت اصطلاح نامه فلسفه اسلامی و رفع اشکالات آن در ویرایش دوم و نیز با نگاه ضرورت روزآمد سازی و غنی سازی پژوهش هایی از این دست انجام می گیرد. این نقد و بررسی از نوع ارزیابی کیفی است که ناظر به حوزه محتوایی، آن هم با تمرکز بر ساختار هندسی با تاکید بر رده اصلی آن بر اساس دانش فلسفه اسلامی و نیز ویژگی های تدوین اصطلاح نامه ها است. روش تحقیق در این پژوهش، کتابخانه ای و براساس توصیف و تحلیل می باشد، و در نهایت با اذعان بر کم نظیر بودن این اثر و قوت محتوایی و شکلی آن، اشکالاتی بر ساختار هندسی رده اصلی و ارتباطات مفهومی آن وارد می سازد و ساختار جدیدی در این باره پیشنهاد می کند، شاید که در ویرایش بعدی مورد توجه قرار گرفته و اشکالات قابل توجه آن رفع شود و مرجعیت علمی این پژوهشگاه استمرار یابد.

معناشناسی دانشی است که به مطالعه علمی معانی می پردازد تا با بررسی همه جانبه واژه و روابط آن در جمله، به معنای کاملی دست یابد. یکی از مهم ترین راه هایی که در علم معنا شناسی مورد توجه پژوهشگران واقع شده است تکیه بر روابط هم نشینی و جانشینی است زیرا از طریق شبکه معنایی با تتبع واژه های در سیاق آیات می توان به معنای دقیقی از واژه دست یافت. رسالت اصلی این پژوهش معناشناسی واژه قنوت در آیات قرآن با توجه به کلمات هم نشین و جانشین است. داده های این تحقیق به روش کتابخانه ای و به شیوه توصیفی – تحلیلی می باشد. واژه قنوت واژه کلیدی این پژوهش است که ابتدا معنای لغوی آن استخراج، سپس تمام کاربردهای این واژه به همراه الفاظ جانشین و همنشین و نوع ارتباط آن در قرآن بررسی گردید. با بررسی انجام گرفته این نتیجه حاصل شد که «قنوت» در لغت به معانی مختلفی چون خشوع، خضوع، عبادت، ذلیل و خوارشدن، صلوه، دعای در نماز، قیام، سکوت و... آمده است. این واژه در قرآن در معنای خاضع و مطیع به کار رفته است. کلمات هم نشین «قنوت» در قرآن شامل: الله، رسول، حفظ و ایمان است. هم نشینی آن با دو لفظ اول، دال بر پیروی دائمی بوده و با لفظ سوم بیانگر انجام دادن عمل با تحقق شرایط و هم نشینی آن با ایمان نیز در لزوم وجود باور قلبی است. در محور جانشینی، تسلیم از ارکان اساسی آن است و با عبادت و اطاعت رابطه عام و خاص دارد. همچنین «قنوت» با واژه های علم، خضوع و خشوع رابطه ای لازم و ملزومی دارد که بدون آنها تحقق نمی یابد.

انگیزش، فرآیندی است که به انسان انرژی داده و قوای او را در جهت انجام کار، فعال می سازد و در صدد برانگیختن درون انسان در جهت جذب فضایل اخلاقی و دوری از رذایل است. آنچه از ادلّه مورد بحث به دست می آید، این است که سرچشمه انگیزه های اخلاقی، خداگرایی و کمال گرایی نامتعیّن انسان است که در فطرت بشر ریشه دارد و جهت یابی آنها به سوی انگیزه های اخلاقی، نیازمند هدایت و مدیریتی قوی است که قرآن به عنوان منبعی متقن و قابل اعتماد در راستای ایجاد و تقویت این انگیزه نقشی مدیریتی را ایفا می کند. نقش مدیریتی انگیزش اخلاقی قرآن چنان سازنده است که از انسان با انگیزه هایش، که خود منشأ بسیاری از ناهنجاری های اخلاقی است، انسان کامل خالی از رذایل اخلاقی و آراسته به فضایل اخلاقی می سازد و تمام ابعاد وجودی انسان، اعم از مادی و معنوی را در جهت کمال مطلق و بی نهایت و جاودانه قرار می دهد. مواردی از قبیل تشویق، استفهام، موعظه و نصیحت و.... به عنوان مهمترین راه کارهای مدیریت در تقویت انگیزه های اخلاقی با اتکاء به قرآن معرفی شدند. هدف اصلی این تحقیق ارائه راه کارهای مدیریتی در تقویت انگیزه های اخلاقی با اتکاء به قرآن کریم می باشد.

متن های حجیم مقالات، هم از جهت صرفه جویی در وقت مطالعه کنندگان و هم در تسهیل ارزیابی داوران و ارزیابان، نیاز به فشرده سازی و کوچک سازی دارد. این مقصود از طریق چکیده نویسی قبل از نمایه سازی امکان پذیر است. چکیده از لحاظ مختلف، دارای انواع متعددی است، که به لحاظ حجم و آیتم های اصلی آنها به دو دسته تقسیم می گردند: چکیده کوتاه و چکیده بلند. چکیده کوتاه به طور معمول برای مقالات آورده می شود، ولی چکیده بلند که در عصر حاضر به عنوان یک ضرورت و شرط ارائه مقالات در همایش ها و پایگاه های اطلاعاتی بین المللی به شمار می آید، به خاطر عدم استانداردسازی تهیه آن، نیاز به راه کار واحد دارد که همگان با توجه به آن، اقدام به تهیه چنین چکیده ای بنمایند. چکیده بلند در واقع ریز مقاله است که می توان با خواندن آن، با اصل موضوع به صورت کامل آشنا شد. راه کار تهیه چکیده بلند، تلاش برای استانداردسازی ساختار و عناصر تشکیل دهنده آن است. برای این منظور، باید عناصر اصلی آن را به دو دسته تقسیم کرد: اول از جهت اطلاعات کتاب شناختی، مثل: عنوان، نویسنده، نام مجله، تاریخ انتشار، شماره، دوره و همین طور چکیده کوتاه و واژه های کلیدی و دوم از جهت محتوای مقاله، که ضرورت دارد همانند اصل مقاله دارای مقدمه، روش پژوهش، یافته ها، بحث و نتیجه گیری و ذکر منابع اصلی مقاله باشد. حجم چکیده بلند بین 700 تا 1000 کلمه می باشد.