مهرداد قنبری

هدف از این تحقیق بررسی تاثیر نقش سوگیری شناختی مدیران است. پژوهش حاضر، از نوع توصیفی و به لحاظ هدف از نوع کاربردی-توسعه ای و از لحاظ گردآوری داده ، میدانی محسوب می شود. جامعه آماری در بخش کیفی شامل خبرگان به تعداد 11 نفر و در بخش کمی شامل مدیران شرکت های بورس اوراق بهادار از سال 1400-1396 می باشد. تعداد کل شرکت ها بر اساس آمار دریافت شده 105 شرکت است که از میان آن ها تعداد 50 شرکت به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها مصاحبه و پرسشنامه بوده و با استفاده از روش تحلیل کیفی داده بنیاد و حداقل مربعات جزئی، داده های پژوهش تجزیه و تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد مولفه های سرمایه فکری، فعالیت های ذهنی ناخودآگاه و سبک های تصمیم گیری بر سوگیری شناختی مدیران تاثیرگذارند. همچنین مولفه های سوگیری شناختی مدیران، فرایندهای ارزیابی شناختی اولیه و ثانویه و سوگیری اطلاعات منفی نیز بر توانمندسازی مدیران تاثیرگذارند. در نهایت نشان داده شد که توانمندسازی مدیران منجر به ارزیابی عملکرد می شود.

هدف: این پژوهش درصدد یافتن مدلی برای تبیین نقش میانجی سبک های رهبری در رابطه بین ویژگی های شخصیتی هیئت مدیره و ضعف کنترل های داخلی است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی با داده های کمی است. چهار سبک رهبری هرسی و بلانچارد متغیر میانجی و پنج مؤلفه اصلی ویژگی های شخصیتی نئو متغیرهای مستقل پژوهش هستند. برای آزمون مدل های پژوهش از معادلات ساختاری و روش حداقل مربعات جزئی استفاده شده است. دوره زمانی پژوهش سال های 1398 و 1399 است و با استفاده از روش حذف سیستماتیک تعداد 398 شرکت از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس انتخاب شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که برخی از مؤلفه های ویژگی های شخصیتی مدیران دارای اثر معناداری بر سبک های رهبری آن هاست و سبک رهبری دارای نقش میانجی در رابطه بین ویژگی های شخصیتی روان نژندی، توافق جویی و مسئولیت پذیری مدیران و ضعف کنترل های داخلی است. درخصوص ویژگی های شخصیتی برون گرایی و توافق جویی نقش میانجی مذکور معنادار نیست. نتیجه گیری: مدل طراحی شده در پژوهش حاضر، دارای توان پیش بینی بالا است و بر اساس مدل ارائه شده به سهامداران و سایر ارکان راهبری عالی شرکت ها پیشنهاد می شود در انتخاب مدیران، ویژگی های شخصیتی آن ها به خصوص ویژگی های روان نژندی، توافق جویی و مسئولیت پذیری و تمایلات به سبک های رهبری دستوری، توجیهی و مشارکتی را مدنظر قرار دهند. در این پژوهش برای اولین بار در ایران نقش میانجی سبک های رهبری در رابطه بین ویژگی های شخصیتی هیئت مدیره و ضعف کنترل های داخلی بررسی شد و نتایج آن به توسعه ادبیات مالی رفتاری، حاکمیت شرکتی و نظریه های مربوط به آن کمک می کند.  

در شرایط بحران های اخیر همچون کوید 19 و نوسانات اقتصادی (برای مثال تورم بالا)، شرایط حسابرسی تغییر پیدا کرده است و وظایف حسابرسان پیچیده تر شده است. از اینرو برای انجام یک حسابرسی با کیفیت باید به عوامل موجود توجه نمود. هدف از این پژوهش شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر کیفیت حسابرسی بخش عمومی بر اساس مطالعه متون تخصصی و نظرخواهی از 20 نفر از خبرگان حوزه حسابرسی بخش عمومی در شرایط بحران می باشد. برای بررسی پایایی مولفه ها از شاخص کاپا استفاده شد. در جهت کمی سازی عوامل شناسایی شده از محاسبات دلفی فازی در نرم افزار صفحه گسترده اکسل استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که عوامل مرتبط با واحد مورد رسیدگی (واحد گزارشگر) با شش زیر مولفه، عوامل مرتبط با نهاد حسابرسی (دیوان محاسبات) با هشت زیر مولفه، عوامل مرتبط با حسابرس با شش زیر مولفه و عوامل محیطی با هشت زیر مولفه بر کیفیت حسابرسی بخش عمومی در شرایط بحران موثرند. به کلیه دستگاه های اجرایی و نهادهای ناظر و سیاست گذاران پیشنهاد می شود تدابیری جدی در جهت افزایش پاسخگویی بخش عمومی و کیفیت حسابرسی در شرایط بحرانی همچون کوید 19 و شرایط تورمی اتخاذ نمایند.  

بند تداوم فعالیت یکی از ابزارهای اطلاع رسانی ویژه حسابرسان می باشد که مؤسسات حسابرسی با استفاده از این ابزار، استفاده کنندگان صورت های مالی را در درک بهتر وضعیت مالی و غیرمالی شرکت ها یاری می رسانند. این موضوع سبب می شود شرکت ها نیز با آگاهی از این امر همواره سعی کنند خود را از معرض دریافت گزارش های حسابرسی تعدیل شده به ویژه گزارش های حسابرسی حاوی بند تداوم فعالیت دور کرده و همواره سعی کنند ترتیباتی اتخاذ کنند که حسابرس را قانع کنند تا بندی در این خصوص در گزارش درج ننماید. از این رو پژوهش حاضر به تدوین مدل مفهومی عوامل موثربر نگرانی حسابرس از تداوم فعالیت صاحبکار پرداخته است.   روش تحقیق کیفی و مبتنی بر نظریه پردازی داده بنیاد می باشد برای گردآوری اطلاعات از مصاحبه های نیمه ساختار یافته استفاده شد و تجزیه و تحلیل اطلاعات به روش استراوس و کوربین و مدل پارادایمی انجام گرفته است. نمونه گیری به روش نظری و با بهره مندی از تکنیک های هدفمند (قضاوتی) و گلوله برفی (زنجیره ای) صورت پذیرفته که بر مبنای آن 15 مصاحبه با حسابرسان شرکت های حسابرسی به عمل آمد.  نتایج تحلیل داده های به دست آمده از مصاحبه ها طی فرآیند کدگذاری باز، محوری و انتخابی و با استفاده از نرم افزار Maxqda 2018 به ایجاد مدل تدوین مدل مفهومی عوامل موثربر نگرانی حسابرس از تداوم فعالیت صاحبکاربر مبنای نظریه پردازی داده بنیاد شامل 6 بعد و ﻃی ایﻦ ﻓﺮآیﻨﺪ ﺗﻌﺪاد 110 کﺪﺑﺎز، 26 ﻣﻔﻬﻮم و 12 ﻣﻘﻮﻟﻪ اﺳﺘﺨﺮاج  گردید.  مدیران و دست اندرکاران امر زمینه سازی را برای کاربردی کردن این الگو فراهم نمایند. همچنین محققان آتی می توانند دامنه آزمون مدل عوامل موثربر نگرانی حسابرس از تداوم فعالیت صاحبکاررا در دیگر سازمان ها گسترش دهند.  

در سال های اخیر بازار مالی با نوسانات زیادی مواجه شده و عدم اطمینان این نوسان ها، نگرانی هایی را در سرمایه گذاران ایجاد نموده است. از این رو مدل سازی نوسان و پیش بینی آن در مسائل مختلف تحقیقی و عملی مالی، مورد توجه قرار گرفته است.هدف از انجام این پژوهش، بررسی عوامل اجتماعی موثر ماندگاری سهام داران بر مبنای مدل سازی و پیش بینی نوسانات بازار سهام با استفاده از مدل های خودرگرسیونی ناهمگن (HAR) در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. در این پژوهش، مدل سازی نوسان با استفاده از داده های پرفراوانی و با کمک مدل های خانواده ی HAR-RV، انجام شده و اثر اضافه نمودن جزء پرش در کارایی پیش بینی نوسان شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل شرکت های پذیرفته شده در بهابازار اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1391 تا 1398 است. نمونه آماری با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و با اعمال محدودیت های موجود، تعداد 162 شرکت به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید. پژوهش حاضر از حیث جهت گیری پژوهش کاربردی، رویکرد پژوهش آمیخته( کیفی/کمی) و هدف پژوهش اکتشافی است. بر اساس نتایج به دست آمده می توان گفت که اگر مدل های HAR بهترین مدل پیش بینی نبوده باشد، بدترین نیز نبوده است و از آنجایکه بر اساس سه معیار، عملکرد آن بهترین بوده است لذا میتوان گفت جزء مدل های خوب و مناسب برای پیش بینی بوده است؛ و دیگر اینکه چه مدل سازی بر اساس گارچ تحقق یافته و چه مدل رقیب آن یعنی ای گارچ هر دو با فرض توزیع نرمال نسبت به فرض توزیع استیودنت برای جملات خطا عملکرد بهتری داشته اند.

بهبود کیفیت حسابرسی بر ارتقای پاسخگویی بخش عمومی اثرگذار است. هدف از تحقیق حاضر ارائه الگویی برای بیان تأثیر گزارش حسابرسی بر کیفیت حسابرسی بخش عمومی با در نظر گرفتن نقش میانجی کنترل های داخلی مبتنی بر ریسک است. پژوهش حاضر از نوع اکتشافی و همبستگی است. در مرحله اول با استفاده از روش دلفی و نظرخواهی از 5 خبره آشنا با موضوع، مولفه های مرتبط با هر یک از متغیرها شناسایی شد. بعد از این مرحله پرسشنامه 5 گزینه ای بین 110 نفر از حسابرسان و ذیحسابان بخش عمومی توزیع شد. برای تحلیل معادلات ساختاری از نرم افزار اسمارت پی ال اس استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که (1) گزارش حسابرسی بر کیفیت حسابرسی بخش عمومی تأثیر مثبت و معناداری دارد؛ (2) گزارش حسابرسی بر کنترل های داخلی مبتنی بر ریسک بخش عمومی تأثیر منفی و معناداری دارد؛ (3) کنترل های داخلی مبتنی بر ریسک بخش عمومی بر کیفیت حسابرسی تأثیر منفی و معناداری دارد و (4) اثر کل گزارش حسابرسی با کیفیت حسابرسی بخش عمومی از طریق غیر مستقیم توسط کنترل های داخلی مبتنی بر ریسک تبیین می شود و لذا نقش میانجی گری جزئی دارد. کنترل های داخلی مبتنی بر ریسک برای کاهش هزینه های حسابرسی مفید است و سبب افزایش پاسخگویی بخش عمومی خواهد شد.

اعتبار گزارش های مالی به مربوط بودن ارزش اطلاعات حسابداری بستگی دارد. برای این که اطلاعات مالی مربوط باشند، باید بین اقلام حسابداری و ارزش شرکت رابطه معنی دار وجود داشته باشد.هدف از این پژوهش تعیین اهمیت مربوط بودن ارزش متغیر های حسابداری در پیش بینی قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران است. برای این منظور تعداد 93 شرکت برای دوره زمانی 1379 تا 1398 مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش برای برآورد مربوط بودن ارزش از یک روش ناپارامتریک به نام درخت رگرسیون و طبقه بندی (CART) که به طور خود کار روابط غیر خطی و تعاملات بین متغیر ها را در بر می گیرد، استفاده شده است . نتایج نشان می دهد که متغیرهای سود خالص، سود قابل تقسیم، ارزش دفتری و وجوه نقد عملیاتی به ترتیب دارای بیشترین درصد مربوط بودن ارزش در تعیین قیمت سهام می باشند. همچنین یافته ها نشان می دهد که متغیرهای درآمد، جمع کل دارایی ها، نوع صنعت، وجوه نقد و سرمایه گذاری های کوتاه مدت از نظر مربوط بودن، در الویت بعدی قرار دارند. همچنین نتایج حاکی از آن است که درصد مربوط بودن ارزش متغیرهای هزینه تحقیق و توسعه و سایر سود جامع برابر صفر می باشد. یافته های این پژوهش دیدگاه هایی را در زمینه اطلاعات حسابداری که ممکن است برای منعکس کردن بهتر اطلاعات برای سرمایه گذاران در هنگام ارزیابی شرکت و ارائه بینش بالقوه در رابطه با ارزش گذاری سهام مفید باشد ارائه می دهد .

سهام داران و سرمایه گذاران با اعتماد به صورت های مالی و گزارش حسابرس، تصمیمات سرمایه گذاری بلندمدت خود را اخذ می کنند. از گذشته های دور حسابرسی به عنوان مکانیسمی در جهت کنترل مشکلات نمایندگی و تضاد منافع به کار گرفته شده است. اگر حسابرس در طی بررسی های خود به شواهدی مبنی بر ناتوانی شرکت به تداوم فعالیت دست یابد، باید در گزارش حسابرسی این موضوع را شامل سازد. از این رو پژوهش حاضر به شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر نگرانی حسابرس از تداوم فعالیت صاحبکار با رویکرد معادلات ساختاری پرداخته است. روش تحقیق کمی می باشد برای گردآوری اطلاعات از نظریه ها، ادبیات پیشین و در نهایت پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد و تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از معالدات ساختاری انجام گرفته است. علاوه بر نخبگان حوزه حسابرسی، برخی مدیران و کارشناسان موسسات حسابرسی به تعداد 1200 نفر می باشد. با توجه به جدول حجم نمونه مورگان نمونه پژوهش تعداد 384 نفر تعیین گردید. روش نمونه گیری در بخش نیز به صورت نمونه گیری دردسترس بود. نتایج بدست آمده از اجرای پرسشنامه محقق ساخته جهت اعتبارسنجی نظری مدل به این گونه است که با توجه به داده های حاصل از پرسشنامه و همچنین تحلیل حاصل از آن همه سوالات و داده ها مورد تایید خبرگان می باشد. بر این اساس الگوی طراحی شده برای نگرانی حسابرس از تداوم فعالیت صاحبکار از اعتبار برخوردار بوده و می تواند به عنوان مبنایی برای مفهوم پردازی نگرانی حسابرس از تداوم فعالیت صاحبکار به کار گرفته شود. با توجه به نتایج آزمون فریدمن و آماره های میانگین، انحراف معیار، مینیمم، ماگزیمم امتیازات و میانگین رتبه های هر یک از متغیرها نشان داده شده که با توجه به جدول می توان گفت که آثار فردی مربوط به نگرانی حسابرس از تداوم فعالیت دارای رتبه اول و کرختی سیاسی حسابرسان دارای رتبه آخر می باشند. مدیران و دست اندرکاران امر زمینه سازی را اجرای مولفه های احصا شده در این پژوهش فراهم نمایند.

پایداری و تکرارپذیری از عوامل مهم و مؤثر بر کیفیت سود حسابداری است؛ زیرا شرکت های دارای سود منظم و پایدار در مقایسه با شرکت هایی با سود نامنظم و پرنوسان، از کیفیت سود بالاتری برخوردارند. هرچه سود منظم و تکرارپذیرتر باشد، پیشبینی سودهای آتی آن راحت ترو دارای قابلیت اتکای بیشتری خواهد بود. بنابراین هدف این پژوهش بررسی رابطه انعطاف پذیری مالی و پایداری مالی با نقش تعدیلی عدم اطمینان محیطی است. جامعه آماری پژوهش شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و نمونه مورد مطالعه، شامل 152 شرکت پذیرفته شده طی سال های 1397 تا 1401 است. روش پژوهش توصیفی و از نظر ارتباط بین متغیرها علی-همبستگی است و از نظر هدف کاربردی و از لحاظ رویداد، پس رویدادی است. برای پردازش و آزمون فرضیه ها از روش رگرسیونی و داده های تابلویی و همچنین مدل اثرات ثابت استفاده شده است. نتایج به دست آمده حاصل از تجزیه وتحلیل فرضیه نشان داد عدم اطمینان محیطی بر رابطه بین انعطاف پذیری مالی و پایداری مالی تأثیر منفی و معناداری دارد.