سکولاریته دینی در بوته نقد
حوزه های تخصصی:
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
متن
رسالت، ش 5722 و 5723، 18و19/8/84
در قسمت اول این مقاله، نگارنده ضمن ارائه تعریفی از سکولاریته به نقد دیدگاههای حبیب اللّه پیمان درباره نسبت دین و عقل و مدرنیته و سنت پرداخته و تفسیر وی از همگرایی دین و دنیا را مورد ارزیابی قرار میدهد و خطاهای حبیب اللّه پیمان را، در مورد نحوه استدلال وی، در کیفیت جامعه دینی در ایران و ارتباط سنت دینی با نیازهای مدرن جوامع امروز را مورد نقد قرار میدهد. نگارنده به مواردی مانند: موروثی نامیدن سنت دینی، نامطلوب شمردن احکام فقهی و ناکارآمد دانستن فقه در جامعه کنونی، انکار و مدیریت و رهبری دینی، تفسیر نادرست از عقل دینی و مصلحتگرایی توسط حبیب اللّه پیمان اشاره کرده و به یکا یک این ایرادها پاسخ اجمالی میدهد و معتقد است که، عقل دینی و مصلحتگرایی به زعم پیمان نه تنها نکوهیده نیست بلکه سیره عملی عقلا و خردمندان دینی است. در قسمت دوم این مقاله، نگارنده به بحث درباره حقوق فردی و اجتماعی در دینی اشاره نموده و دیدگاه حبیب اللّه پیمان درباره معیار نظم اجتماعی در اسلام بر اساس قدرت را، مورد تحلیل و ارزیابی قرار میدهد. در بخش دیگری از این مقاله به رابطه آزادیهای اجتماعی و ارتباط داشتن آنها با موازین شرعی و مورد تقاضای مردم اشاره شده و نویسنده ضمن نقد دیدگاه پیمان در اینباره، معتقد است که، آزادیهای اجتماعی و تأمین حقوق شهروندان، بر اساس مصالح دنیا و آخرت و در جهت تأمین کمال و سعادت دنیوی و اخروی آنها تعیین شده است. بررسی ادعاهای پیمان، درباره تقابل سنت و مدرنیته، تفسیر نادرست وی از ماهیت وحی و بیان خطاهای روششناختی و معرفتشناختی پیمان در مقایسه دین و سکولاریسم، بررسی دیدگاه پیمان درباره اصالت بخشیدن مطلق عقل بشری توسط دین و بررسی نسبت آخرتاندیشی و دنیاگروی از دیگر مباحث مندرج در این مقاله میباشد که به صورت نقادانه به هر یک از آنها پرداخته شده است.
روایت همنوایی (مروری بر غربزدگی بنیادگرایی ایرانی)
مهدی صولی
رسالت، ش 5724، 21/8/84
در این مقاله سعی بر آن است، تا تأثیراتی را که تمدن و فرهنگ غرب به مرور زمان و بهویژه در جامعه امروزی بر اصول و ارزشهای اسلامی در کشور ایران داشته است؛ مورد تحلیل قرار گیرد. نویسنده در قسمت اول این مقاله، مدعی شده است که، در مواجهه با ورود امواج تمدن و فرهنگ غربی در ایران، گروهی به بزرگنمایی این پدیده پرداخته و با حیرتزدگی در مقابل آن، به پذیرش مرجعیت غرب در امور اجتماعی و فرهنگی رأی دادند و گروه دیگر هم، متحجرانه با این پدیده روبرو شده و نفی تمامی مظاهر غربزدگی را، خواستار شدهاند. نگارنده در قسمت دوم این مقاله، به بنیادگرایی اسلامی و تقابل آن با مدرنیسم غربی اشاره نموده و معتقد است که، شکلگیری برخی از گروهها و جریانات، در درون جهان اسلام و بهویژه ایران، باعث شد که، همه مؤلفههای هویت غرب، مورد حمله قرار گرفته و این امر باعث گردیده، تا چهرهای خشن از بنیادگرایی اسلامی، توسط جهانی غرب، صورت گیرد؛ که نگارنده آنرا، اصولگرایی شکلاندیش، نامگذاری کرده است.
وی در ادامه، به اصولگرایی تحولاندیش، اشاره و ضمن تمجید از این تفکر معتقد است که، چنین اندیشهای در مواجهه با، تمدن غرب و فرهنگ ایرانی و اسلامی، ضمن اعتقاد به، مرکب بودن اجزای تمدن غربی، بر این باور است که؛ ضرورت بازخوانی و بازکاوی احکام فقهی، متناسب با نیازهای روز، در چارچوب منابع اصیل اسلامی و روشهای نوین اجتهادی، در درون تفکر دینی پیشبینی شده است. نگارنده معتقد است که، بر طبق همین
در قسمت اول این مقاله، نگارنده ضمن ارائه تعریفی از سکولاریته به نقد دیدگاههای حبیب اللّه پیمان درباره نسبت دین و عقل و مدرنیته و سنت پرداخته و تفسیر وی از همگرایی دین و دنیا را مورد ارزیابی قرار میدهد و خطاهای حبیب اللّه پیمان را، در مورد نحوه استدلال وی، در کیفیت جامعه دینی در ایران و ارتباط سنت دینی با نیازهای مدرن جوامع امروز را مورد نقد قرار میدهد. نگارنده به مواردی مانند: موروثی نامیدن سنت دینی، نامطلوب شمردن احکام فقهی و ناکارآمد دانستن فقه در جامعه کنونی، انکار و مدیریت و رهبری دینی، تفسیر نادرست از عقل دینی و مصلحتگرایی توسط حبیب اللّه پیمان اشاره کرده و به یکا یک این ایرادها پاسخ اجمالی میدهد و معتقد است که، عقل دینی و مصلحتگرایی به زعم پیمان نه تنها نکوهیده نیست بلکه سیره عملی عقلا و خردمندان دینی است. در قسمت دوم این مقاله، نگارنده به بحث درباره حقوق فردی و اجتماعی در دینی اشاره نموده و دیدگاه حبیب اللّه پیمان درباره معیار نظم اجتماعی در اسلام بر اساس قدرت را، مورد تحلیل و ارزیابی قرار میدهد. در بخش دیگری از این مقاله به رابطه آزادیهای اجتماعی و ارتباط داشتن آنها با موازین شرعی و مورد تقاضای مردم اشاره شده و نویسنده ضمن نقد دیدگاه پیمان در اینباره، معتقد است که، آزادیهای اجتماعی و تأمین حقوق شهروندان، بر اساس مصالح دنیا و آخرت و در جهت تأمین کمال و سعادت دنیوی و اخروی آنها تعیین شده است. بررسی ادعاهای پیمان، درباره تقابل سنت و مدرنیته، تفسیر نادرست وی از ماهیت وحی و بیان خطاهای روششناختی و معرفتشناختی پیمان در مقایسه دین و سکولاریسم، بررسی دیدگاه پیمان درباره اصالت بخشیدن مطلق عقل بشری توسط دین و بررسی نسبت آخرتاندیشی و دنیاگروی از دیگر مباحث مندرج در این مقاله میباشد که به صورت نقادانه به هر یک از آنها پرداخته شده است.
روایت همنوایی (مروری بر غربزدگی بنیادگرایی ایرانی)
مهدی صولی
رسالت، ش 5724، 21/8/84
در این مقاله سعی بر آن است، تا تأثیراتی را که تمدن و فرهنگ غرب به مرور زمان و بهویژه در جامعه امروزی بر اصول و ارزشهای اسلامی در کشور ایران داشته است؛ مورد تحلیل قرار گیرد. نویسنده در قسمت اول این مقاله، مدعی شده است که، در مواجهه با ورود امواج تمدن و فرهنگ غربی در ایران، گروهی به بزرگنمایی این پدیده پرداخته و با حیرتزدگی در مقابل آن، به پذیرش مرجعیت غرب در امور اجتماعی و فرهنگی رأی دادند و گروه دیگر هم، متحجرانه با این پدیده روبرو شده و نفی تمامی مظاهر غربزدگی را، خواستار شدهاند. نگارنده در قسمت دوم این مقاله، به بنیادگرایی اسلامی و تقابل آن با مدرنیسم غربی اشاره نموده و معتقد است که، شکلگیری برخی از گروهها و جریانات، در درون جهان اسلام و بهویژه ایران، باعث شد که، همه مؤلفههای هویت غرب، مورد حمله قرار گرفته و این امر باعث گردیده، تا چهرهای خشن از بنیادگرایی اسلامی، توسط جهانی غرب، صورت گیرد؛ که نگارنده آنرا، اصولگرایی شکلاندیش، نامگذاری کرده است.
وی در ادامه، به اصولگرایی تحولاندیش، اشاره و ضمن تمجید از این تفکر معتقد است که، چنین اندیشهای در مواجهه با، تمدن غرب و فرهنگ ایرانی و اسلامی، ضمن اعتقاد به، مرکب بودن اجزای تمدن غربی، بر این باور است که؛ ضرورت بازخوانی و بازکاوی احکام فقهی، متناسب با نیازهای روز، در چارچوب منابع اصیل اسلامی و روشهای نوین اجتهادی، در درون تفکر دینی پیشبینی شده است. نگارنده معتقد است که، بر طبق همین
تبلیغات
