امکان سنجی تحقّق علوم انسانی اسلامی در پرتو ارزیابی رویکردهای گوناگون پیرامون رابطۀ علم و دین (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هدف: کاستی های علوم انسانی، موجب شکل گیری ضرورت تحول علوم انسانی در قالب تحقق علوم انسانی اسلامی در جوامع مسلمان شده است. امر مبنایی در تحقق آن، نوع رابطه علم و دین است. مسئله مقاله پیش رو این بود که چه نوع رویکردهایی پیرامون رابطه علم و دین، مبانی لازم را برای تحقق علوم انسانی اسلامی فراهم می آورند. روش: از آنجا که ارزیابی این امر زمانی میسّر می شود که بتوان رویکردهای گوناگون را با معیاری علمی و متفق علیه سامان بخشید، معیار تقسیم بر اساس روابط چهارگانه منطقی انتخاب شده و کلان دیدگاههای موجود ذیل هر رابطه، ارائه و نقّادی شده اند. این مطالعه با روش کتابخانه ای آغاز شد و در قالب روش تحلیلی و انتقادی ادامه یافت. یافته ها: این پژوهش نشان داد رویکردهایی که به تباین، تساوی یا عموم و خصوص مطلق بین علم و دین منجر می شوند، تحقق علوم انسانی اسلامی را منسد یا محدود می کنند. نتیجه گیری: مطابق دلایلی که در متن آمده است، رویکرد تداخل روشمند با ارائه تعریف دقیق از علم و دین، جاگذاری درست گزاره های تبیینی و هنجاری، بهره مندی از تعدد روشی در استنتاج علوم و...، نتایج مثبتی را در تحقق علوم انسانی اسلامی در دوران گذار از علوم سکولار به دست می دهد.Assessing the Feasibility of Establishing Islamic Humanities through Evaluating Diverse Approaches to the Science-Religion Relationship
Aim:The deficiencies in the humanities have necessitated the transformation of these disciplines into Islamic humanities within Muslim societies. A fundamental aspect in its realization is the nature of the relationship between science and religion. The central question of this paper is as follows: Which types of approaches to the relationship between science and religion provide the necessary foundations for the realization of Islamic humanities?
Method: Since the evaluation of this matter is feasible only when various approaches are organized based on a scientific and consensual criterion, the division criterion was selected based on the four logical relations, and the overarching perspectives within each relation were presented and critiqued.
This study was initiated using a library-based method and continued in the form of an analytical and critical approach.
Results:This research demonstrates that approaches leading to contradiction, equivalence, or absolute generality and specificity between science and religion hinder or limit the realization of Islamic humanities.
Conclusion:According to the reasons mentioned in the text, the methodological interference approach, by providing a precise definition of science and religion, correctly placing explanatory and normative propositions, and utilizing multiple methods in the derivation of sciences, yields positive results in the realization of Islamic humanities during the transition from secular sciences.
تبلیغات
