صورت بندی مؤلفه های سیاست علم در اندیشۀ شهید مطهری (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هدف: سیاست علم به عنوان یکی از عرصه های سیاستگذاری عمومی، نیازمند یک مبنای نظری است که در آن ماهیت و رسالت علم، کارکردها و مسائل بنیادین آن، صورت بندی شده اند. واکاوی این مبنای نظری در اندیشه اسلامی و به طور خاص تر در اندیشه شهید مطهری، کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. از سوی دیگر، تاکنون دیدگاه شهید مطهری در خصوص علم به صورت منسجم، صورت بندی نشده است. روش: در این پژوهش، مسائل سیاستی علم در آثار شهید مطهری با روش تحلیل مضمون و رویکرد قیاسی استقرایی، کاوش شده است. یافته ها: باور به کاشفیت علم از واقع در علوم یقینی و ارزش نظری داشتن این علوم، اعتقاد به فایده عملی علوم تجربی و اعتباری و ارزش عملی داشتن آنها(ماهیت علم)، تعیین «قدرت، عزّت و استقلال» به عنوان(غایت علم)، توجه به استقلال عالمان از طبقه قدرت و حفظ حرّیت آنان(سیاست علم)، باور راسخ به شرافت علم و پرهیز از واگذاری کامل آن به مناسبات بازار و کالایی شدن علم(اقتصاد علم)، مذموم دانستن نگاه کسب وکاری به علم، تلاش برای آزادماندن آن و استعمال آن در راه خیر(اخلاق علم) و در نهایت، بی مکان دانستن علم(ارتباطات علم)، از مؤلفه های سیاستی علم در صورت بندی علم از منظر شهید مطهری است. نتیجه گیری: اندیشه اسلامی، نگاهی اصیل به علم دارد و نگاه صرفاً ابزاری به علم را کنار می گذارد. به همین سبب، سیاست علم در این اندیشه، در مناسبات مختلف اقتصادی، سیاسی، ارتباطی و اجتماعی به گونه ای است که ضمن حفظ ارزش والای آن، بتوان بیشترین بهره و استفاده از آن را در راستای تحقق منافع جامعه اسلامی، بُرد.Formulation of the components of science policy in the thought of Martyr Motahari
Aim: Science policy, as one of the fields of public policy, requires a theoretical basis in which the nature and mission of science, its functions and fundamental issues are formulated. The analysis of this theoretical basis in Islamic thought, and more specifically in the thought of martyr Motahari, has received less attention from researchers. On the other hand, until now, Martyr Motahari's view on science has not been formulated in a coherent way. Method: in this research, the policy issues of science in Martyr Motahari's works have been explored with thematic analysis method and inductive comparative approach. Results: the results of the present survey indicate the following findings among the policy components of science in the formulation of science from the perspective of Martyr Motahari: Belief in the discovery of science from reality in certain sciences and the theoretical value of having these sciences, belief in the practical utility of experimental and creditable sciences and the practical value of having them (essence of science), determining "power, honor and independence" as (goal of science) Paying attention to the independence of scholars from the power class and preserving their freedom (politics of science), firmly believing in the honor of science and avoiding its complete surrender to market relations and the commodification of science (economics of science), condemning the business view of science, trying to keep it free and using it in the way of good (ethics of science) and ultimately considering science as out of place (communications of science) Conclusion: Islamic thought has an original view of science and abandons the mere view of science as a tool. For this reason, the policy of science in this thought, in various economic, political, communication and social relations, is such that while maintaining its high value, it can be used the most in order to realize the interests of the Islamic society.
تبلیغات
