مطالعات ملی

این پژوهش با هدف بررسی برنامه درسی ملی ایران در ارتباط با مؤلفه های اقتصاد مقاومتی از دیدگاه صاحبنظران انجام گرفت. این مطاله مشتمل بر دو بخش بود. در بخش اول مضامین اقتصاد مقاومتی و اصول و مبانی برنامه درسی جمهوری اسلامی ایران مطالعه و در قالب مؤلفه های آن دسته بندی شد. سپس به منظور سنجش میزان ارتباط اصول و مبانی برنامه درسی ملی موجود با اقتصاد مقاومتی، با 10 نفر از افراد صاحب نظر به صورت هدفمند مصاحبه به عمل آمد. سؤالات به صورت نیمه ساختاریافته تدوین شد و روایی آن مورد تأیید 3 نفر متخصص قرار گرفت. یافته ها با روش مقوله بندی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حکایت از آن داشت که برنامه درسی ملی دارای دلالت هایی برای تحقق مضامین اقتصاد مقاومتی می باشد. برنامه درسی پیشنهادی نیز در قالب اهداف، محتوا، روش های آموزشی و روش های ارزشیابی ارائه گردید.

ایرانیان در درازای تاریخ خود، حوادث بنیان براندازی را تجربه کرده اند که هر یک از آن حوادث برای محوشدن ایرانیان در اقیانوس تاریخ کافی بود. شکست هخامنشیان و نابودی ساسانیان از جمله آن حوادث به شمار می آیند، اما ایرانیان از هر دو حادثه پیروز بیرون آمدند. این که بحران هویت در شاهنامه چگونه مطرح شده است، و روایت های شاهنامه برای آن بحران چه راه حلی ارائه می دهند، سؤال هایِ اصلی این پژوهش اند. در شاهنامه استقرار حکومت مرکزی قدرتمند و بازتولید ساختارها از عوامل اصلی تداوم حیات و هویت ایرانی به شمار آمده اند. حکومت ها از طریق جنگ و فرهنگ، با آفرینش «دگری» تخیل خودی/ بیگانه را فعال می کردند. هرگاه تمرکز حکومت از میان می رفت و تقابل با دیگری کم رنگ می شد، بحران هویت آغاز می شد. فردوسی علاوه بر این عوامل، عنصر اساسی زبان را هم اضافه کرد. احیا و حفظ زبان پارسی به ویژه در دوره فروپاشی حکومت ساسانیان، منجر به تقویت حافظه تاریخی ایرانیان شده است. بنابراین پژوهش حاضر در پی آزمون فرضیه خود، به خوانش متن شاهنامه در قالب تفسیرگرایی پرداخته است و با مقایسه دو حادثه تسلط یونانیان و اعراب مسلمان بر ایران، کفایت علّی و کفایت معنایی را در نظر داشته است.

در این مقاله، مؤلفه های هویت ایرانی در کتاب های فارسی مقطع ابتدایی در سال تحصیلی 94- 1393 بررسی شده اند. هدف شناسایی میزان پرداختن به هویت ملی، دینی (اسلامی)، مذهبی (شیعی) و محلی در این کتاب ها بوده است. روش تحقیق تحلیل محتوا و حجم نمونه 246 مطلب درسی و 518 عکس در کتاب های اول تا ششم مقطع ابتدایی است. یافته ها نشان می دهد که در 61 درصد از کل مطالب و 1/52 درصد عکس ها، مؤلفه های هویتی وجود دارد. از این میزان در 4/51 درصد مطالب، مؤلفه های هویت ملی و در 3/43 درصد مؤلفه های هویت دینی (اسلامی) برجستگی داشته اند. هم چنین 7/50 درصد از عکس ها مرتبط با هویت دینی (به ویژه پوشش اسلامی) و 8/34 درصد مرتبط با هویت ملی بوده اند. گرچه سطوح هویتی بین هویت های خرد و کلان رعایت شده است، ولی پرداختن به هویت محلی بسیار ناچیز است.

هویت ملی ادراک یک ملت از چیستی و کیستی خود در مقابل ملت های دیگر است تا بدین وسیله خود را از دیگران باز شناسد و به داشته های خود احساس تعلق کند. تکوین و باز تولید هویت ملی در بستر زمان و مکان صورت می گیرد. مؤلفه ها و نمادهای هویت ملی می تواند به شکل اسامی مکان ها تجلی پیدا کند. نام گذاری اماکن که خود متأثر از فرهنگ یک جامعه است، نشان دهنده میزان تأکید و توجه تفکر حاکم، بر اهمیت هویت ملی در یک کشور است. این تحقیق که به روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته، در پی بررسی این مطلب است که در نام گذاری معابر اصلی شهر تهران تا چه اندازه به هویت ملی و ابعاد آن توجه شده است. یافته ها حاکی از عدم توازن در نام گذاری ها از حیث توجه به هویت ملی می باشد.

مسأله گروه مرجع از این نظر که الگویی برای داوری و ارزیابی در اختیار افراد قرار می دهد می تواند در تکوین هویت آنها اهمیتی زیادی داشته باشد و به عنوان شاخصه ای در تعیین رفتار، استعداد، ظواهر بدنی، ارزش ها و هنجارهای افراد جامعه، بخصوص جوانان مؤثر باشد. بنابراین هدف این پژوهش، بررسی سلسله مراتب گروه مرجع دانشجویان دانشگاه رازی کرمانشاه است. محققان با استفاده از آرای اندیشمندانی نظیر مرتن، مید و لازارسفلد، چارچوبی مفهومی را تنظیم کرده اند. روش تحقیق از نوع کیفی و نظریه مبنایی است، داده های میدانی با استفاده از تکنیک مصاحبه عمیق و معیار اشباع نظری از بین 40 نفر از دانشجویان دختر و پسر دانشگاه رازی کرمانشاه در سال تحصیلی 94-1393 گردآوری شده است. نتایج تحقیق حاکی است، خانواده، الگوی مرجع رسانه ای (اینترنت و ماهواره)، معلمان و اساتید دانشگاه مهم ترین مراتب گروه های مرجع دانشجویان هستند و عوامل مهم در انتخاب گروه مرجع عبارتند از: میزان حمایت عاطفی از جوانان و دادن پرستیژ اجتماعی به آنها ، میزان باز یا بسته بودن فضای اجتماعی برای تحرک اجتماعی. هم چنین در حاشیه واقع نبودن جوانان در روند تحولات اقتصادی،اجتماعی، و نهایتاً جذابیت گروه های مرجع.

هدف این نوشتار، بررسی رابطه میان انواع سرمایه های اجتماعی (درون و برون گروهی) و احساس شادمانی است. جامعه آماری پژوهش حاضر، تمامی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان (به تعداد 16403 دانشجو) در سال تحصیلی 93-1392 است که تعداد 400 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شده اند. در این پژوهش پرسشنامه آکسفورد ترجمه و برای سنجش احساس نشاط مورد استفاده قرار گرفته است. چارچوب نظری تحقیق براساس نظریات ماکس هالر و مارکز هادلر، بام و بارهیر، شینز و برگزما شکل گرفته است و با استفاده از نرم افزار amos 17 روابط فوق در قالب نمودار مسیر مورد برازش قرار گرفتند. نتایج حاصله نشانگر آن است که سرمایه اجتماعی برون گروهی تأثیر مستقیمی بر احساس شادمانی ندارد، بلکه این متغیر براساس تأثیری که بر امید به آینده می گذارد (ضریب بتای استاندارد برابر با 141/0) بر احساس شادمانی تأثیرگذار است. هم چنین روحیه انتقادگری و انتقادپذیری تأثیری در حدود ( 19/0) بر شادمانی دارد.

این پژوهش به منظور بررسی رابطه مصرف اینترنت و هویت دینی انجام شده است. اینترنت یک رسانه چند بعدیِ فضای فرهنگی و اجتماعی است که کاربران را در موقعیت های متنوعِ نقش ها و سبک های زندگی قرار می دهد. اینترنت هم در تولید و هم در مصرف، عملکردی اجتماعی دارد عملکردی که علاوه بر هویت سازی، باعث تغییر هویتی هم می شود. روش این پژوهش پیمایشی و ابزار اصلی گردآوری اطلاعات، پرسشنامه است. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل کلیه دانشجویان دانشگاه اصفهان از تمامی رشته ها در مقطع کارشناسی تحصیلی در سال 92-1391 است. حجم نمونه 384 نفر است که به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. یافته های پژوهش نشانگر آن است که میان مصرف اینترنتی و هویت دینی کل پاسخ گویان، در مجموع، رابطه یی معکوس وجود دارد و با بالا رفتن میزان مصرف اینترنت، مؤلفه های هویت دینی به نسبت محدود کاهش می یابد. با تقسیم بندیِ نوع مصرف اینترنت بر چهار بعد اطلاعاتی، سرگرمی، آموزشی و شبکه های اجتماعی، نتایج حاکی از آن بود که بعد آموزشی اینترنت تأثیر مثبت بر هویت دینی دارد. بیشترین رابطه معکوس مصرف اینترنت با هویت دینی در ابعاد شبکه های اجتماعی مشاهده می شود.

ا، هویت ملّی جزو مهم ترین و گسترده ترین هویت است. عوامل زیادی در شکل گیری این نوع هویت نقش دارند. سؤال اصلی پژوهش این است که تأثیر سرمایه اجتماعی بر هویت ملی چگونه است؟ و این که آیا ابعاد مختلف سرمایه اجتماعی تأثیر متفاوتی بر وضعیت هویت ملی دارند؟ این پژوهش با بررسی مقایسه ای شهرهای کرمانشاه و جوانرود، رابطه بین متغیرهای هویت ملّی، سرمایه اجتماعی درون گروهی و سرمایه اجتماعی برون گروهی را بررسی می کند. روش تحقیق پیمایش است و داده ها از طریق پرسشنامه جمع آوری شده اند. جامعه آماری تحقیق افراد 18 تا 29 سال دو شهر کرمانشاه و جوانرود، و حجم نمونه شهر کرمانشاه 250 نفر و شهر جوانرود 150 نفر است. نتایج تحقیق نشان می دهد که میانگین سرمایه اجتماعی برون گروهی در شهر کرمانشاه (65/48) بیشتر از شهر جوانرود (28/32) است و برعکس میزان سرمایه اجتماعی درون گروهی در شهر جوانرود (67/49) بیشتر از شهر کرمانشاه (36/31) است.