سیاست هویت در کتاب های تعلیمات اجتماعی دوره اول متوسطه (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

آموزش وپرورش از مهم ترین و تأثیرگذارترین نهادهایی است که سیاست هویتی دولت ها را در عمل اجرا می کند و کتب درسی مهم ترین منبعی هستند که با بررسی آن ها می توان به درک روشن و واضحی از سیاست های هویتی دولت ها دست یافت. در میان کتب درسی نیز کتاب تعلیمات اجتماعی به دلیل پوشش دادن مباحث تاریخ، جغرافیا و جامعه شناسی بیش از سایر کتب می تواند سیاست هویتی هر دولت را بازنمایی کند. بر این اساس در این مقاله به بررسی سیاست هویت در کتاب های تعلیمات اجتماعی دوره اول متوسطه پرداخته می شود. پرسش اصلی این است که محتوای کتاب های تعلیمات اجتماعی دوره اول متوسطه تا چه اندازه به ابعاد و گرایش های مختلف هویت در ایران توجه داشته است؟ برای پاسخ به این پرسش سیاست های هویت ملی، قومی، دینی، مذهبی و جنسیتی به تفکیک موردبررسی قرار می گیرند تا این فرضیه به آزمون گذاشته شود که محتوای کتاب های تعلیمات اجتماعی دوره اول متوسطه نشانگر توجه نامتناسب و نامتوازن به ابعاد و گرایش های مختلف هویت در ایران است. روش پژوهش مبتنی بر تکنیک تحلیل محتوای کیفی با رویکرد قیاسی است و سه کتاب تعلیمات اجتماعی دوره اول متوسطه نظری که در سال 1400-1399 در مدارس ایران تدریس شده اند موردمطالعه قرار گرفته اند. نتایج و یافته ها نشانگر آن است که تناسب و توازن لازم در توجه به ابعاد مختلف سیاست هویتی در کتب موردبررسی وجود ندارد.